„Christenen moeten zich wagen
in een wereld van revolutie"
Onderontwikkelde gebieden
helpen nu de grootste taak
Industriële vormgeving raakt „in" bij
Nederlandse consumenten en industrie
Amsterdamse beurs is „centrum'
waar efficiency, doelmatigheid
en vorm hand in hand gaan
DR. MARTIN LUTHER KING IN DE R.A.I.
-
ij Reportage:
Berry Zand Scholten
Foto's: Cees de Boer |i
„Technische deugdelijkheid en practische
bi uikbaarheid moeten hun bekroning
vinden in goede industriële vormgeving.
Deze uitspraak vormt de functionele basis
van het bestaan en in betekenis toenemen
van het Instituut voor industriële vorm
geving en het Centrum voor Industriële
Vormgeving, twee instanties die er doel
bewust naar streven het industriële pro
dukt een zo hoog mogelijke technische
perfectie, een zo groot mogelijke mate van
bruikbaarheid en een goede vormgeving
te geven, maar die zich bovendien beijve
ren de consument van dienst te zijn met de
resultaten van een uiterst deskundige be
oordeling van het industriële produkt.
Het Centrum voor Industriële Vorm
geving, dat nu ongeveer een half jaar lang
de in N-ederland gebruikte of te gebruiken
industriële producten beoordeelt en indien
goed bevonden exposeert, is gevestigd in
de statige beurs van Berlage aan het
Amsterdamse Damrak. In dit centrum,
dat dagelijks gratis voor iedereen geopend
is, wordt een doorlopende expositie ge
houden van het volgens een deskundige
commissie op deugdelijkheid, bruikbaar
heid en vormgeving beoordeelde produkt.
Conclusie
Al vijftien jaar
«fiaHMMi
I
"lllippBMIIllMlllltl
jiiffiiiifii!:;!'?:!:lr!iii:-
In het centrum voor industriële
vormgeving in het Amsterdamse
Beursgebouw aan het Damrak zijn
hele keukens ingericht, waardoor de
koper zich mede door de uitge
breide voorlichting op de hoogte
kan stellen van de eisen die men aan
't hedendaagse product zowel op het
gebiedvan doelmatigheid en tech
nische bruikbaarheid als op dat van
algemene vormgeving kan stellen.
voor industriële vormgeving en het sinds
anderhalf jaar daar intensief mee samen- I
werkende centrum met dezelfde naam.
In de Beurs van Berlage is een ruim
expositielokaal ingericht waar de goedge
keurde industriële produkten staan ten
toongesteld. De consument kan hier vol
komen zelf oordelend gebruik maken van
de bevindingen van een uitgelezen stel
specialisten, die de artikelen keurden.
Wil men bijvoorbeeld een wasmachine
kopen, een bandrecorder of een slaapka-
merameubelement: in het centrum kan
men zich op de hoogte stellen van de pro
dukten, die aan de scherpste eisen voldoen.
Zij staan keurig geselecteerd en stellen
de aspirant-koper in de gelegenheid, zon
der dat hij zwicht voor de argumenten van
de handige verkoper, zijn keuze te bepalen.
Nu is het niet zo dat in het centrum
slechts enkele stuks van een bepaald pro-
dukt van diverse fabrieken tentoongesteld
staan. Er staan er zelfs zeer veel en wan
neer een industrieel produkt op de ex
positie op dat moment niet te vinden is,
kan zonder twijfel het uitgebreide pro-
duktieregister met honderden goedge
keurde produkten alle vragen beantwoor-
den.
In het Beursgebouw werken vier licha-
„Centrum" is momenteel een
expositie van alle rijdende en rol
lende industriële producten te zien.
De oude velocipede steekt hierbij
wel sterk af bij de vloeiende lijnen
van de moderne automobiel.
„Er is geen keus voor de kerk: als zij
wil blijven in de veiligheid van de acht
tiende eeuw zal zij sterven". Dit ver
klaarde dr. Martin Luther King gister
middag in de nieuwe R.A.I. in Amster
dam, waar hij een toespraak hield op de
sluitingsbijeenkomst van de Europese
baptistenconferentie.
Dr. King beklemtoonde dat we in een
tijd van revolutie leven, een revolutie,
die eigenlijk is begonnen door de predi
king van het evangelie met zijn bood
schap van naastenliefde en gelijkheid
voor alle mensen.
In deze eeuw streeft de mens er met
zijn geest en zijn machines naar een we
reld op te bouwen, waarin elk mens kan
delen in de overvloed. „De mens is me
dewerker van God in de schepping gewor
den", zei dr. King. In één generatie is
het gehele leven veranderd. De gehele we
reld is in beweging, alleen is de vraag:
waarheen?
Dr. King zei dat het een sterke verlei
ding is voor de kerk om de mensen te
rug te roepen tot rustiger tijden en niet
de wegen van hun vaderen te verlaten.
„Maar", zo zei hij, „God heeft beloofd
alle dingen nieuw te maken. Hij roept
ons juist als Abraham om ons in 'n vreemd
land te wagen, om met Christus te leven
in een wereld van revolutie."
Dr. King voorzag een grote chaos
^iiHiriiiiriimimmmmiWM^MHiïïliniinillllfl
Ds. Martin Luther King tijdens zijn
toespraak tot de deelnemers aan het
vyfde Europese Baptistencongres in
de nieuwe RAI te Amsterdam.
zonder het profetisch getuigenis van de
kerk. „We zien de tekenen al. De kerk
heeft zich de laatste jaren stil gehouden.
We zien een langzaam verslijten van de
wereld en van de kerken".
Dr. King signaleerde een daling van het
kerkbezoek in Europa. In de Verenigde
Staten is er een laatste desperate rush
naar de kerk om ons te bewaren voor de
onzekerheden van deze tijden. Maar we
zien toch een verminking en ontwaarding
van het gezinsleven en de gemeenschap".
Dr. King zei dat men zelfs corruptie in
het nationale leven kan zien. „We zien een
zeer populaire presidentskandidaat, die te
rug wil naar de I8de eeuw, die het wil
doen zonder sociale hulp, zonder belastin
gen, zonder hulp aan onderontwikkelde ge
bieden. en voor wie geen problemen be
staan, die niet door atoomkracht kun
nen worden opgelost. De mensen, die hem
kandidaat hebben gesteld, bevolken onze
kerken in het middenwesten en het zui
den".
Dr. King zei dat de kerk genoopt is tot
een scheppend en moedig ondernemen om
de revolutie binnen te gaan en de over
heden te bestrijden.
„God heeft deze wereld van raketten,
staalfabrieken en hongerige overbevolkte
naties overwonnen", zei hij.
„De neger-christen is in menig opzicht
gelukkig, want hij heeft geen keus, hij kan
niet ontvluchten. Hij is wel genoodzaakt
op God te vertrouwen. Toen we in slaver
nij verkeerden hebben we het geleerd om
te vertrouwen op de „Sweet Chariot", die
ons naar een wereld zonder lasten zou
brengen".
Dr. King beklemtoonde dat het nood
zakelijk is dat het individuele geloofsle
ven zich ontwikkelt tot een leven in het
publiek. „Als het blijft bij individueel ge
loof en eredienst heeft de wereld weinig
hoop. We moeten samendoen".
„Een daad van een negerin in een bug
heeft de gehele Verenigde Staten geleerd
welke kracht er schuilt in een gezamen
lijk getuigenis. God heeft een negerin ge
bruikt om vanuit een zwak begin een
krachtige actie te laten groeien, gebaseerd
op liefde en goede wil".
Ds. King verzekerde zijn toehoorders dat
het persoonlijke getuigenis zal moeten wor
den gemobiliseerd tot een groepsgetuige-
nis. „Het wordt tijd dat de kerk de me
thode van organisatie van de goede wil
gaat gebruiken. Er liggen enorme taken.
Eist het Nieuwe Testament niet dat we de
hongerigen voeden en de gevangenen be
vrijden?
In deze eeuw van revolutie vraagt de
massa dat we iets voor de door armoede
overvallen miljoenen doen. „Kleine zen
dingsgeschenken en zelfs scholen en hos
pitalen zijn niet voldoende. We moeten de
hulpbronnen van de naties aanboren en
de kerken moeten hierop aandringen".
Evangelisatie moet deze weg op, vindt
ds. King, die erop wees dat het christen
dom nu met het Westen wordt geïdentifi
ceerd. „Laten we er niet op wachten wat
een groep ambitieuze egoisten doet om da
wereld op te blazen. Het is tijd voor de
christenen om de problemen aan te pak
ken. Laten we zorgen dat er een dooi in
de koude oorlog komt voor deze heet
wordt."
Dr. King uitte waardering voor het aan
bod van het Vaticaan bij internationale ge
schillen als bemiddelaar op te treden.
„Maar", zei hij, „de christenen hebben
eigenlijk in de twee vorige oorlogen alle
recht verloren nog te spreken. Maar laten
we ons toch afvragen wat God nu van ons
Christenen wil, zei ds. King, die zei dat
het niet alleen een zaak zal zijn van spre
ken. De christenen zullen hun leven moe
ten willen geven."
„Alle kerken kunnen gekruisigd worden,
maar zonder kruisiging kan er geen op
wekking zijn. We willen wel graag rustig
leven om niet neurotisch te worden, maar
dat is niet voldoende. We moeten strij
den tegen „ongerechtigheid en de geest van
militairisme".
Dr. Kjng wees er op dat er in deze tijd
geen oorlog meer mogelijk is. Er is geen
keus tussen geweld of niet, maar tussen
geen geweld of niet meer bestaan.
Ds. King besloot zijn toespraak, waarvan
de vertaling vaak te wensen overliet, met
een bede van Amos: „Laat de gerechtigheid
neerkomen als waterstromen en de op
rechtheid zijn als een rivier".
's Morgens had dr. King de preek „Knock
on the door at midnight" uit zijn onlangs
verschenen prekenbundel uitgesproken.
Toen ds. King 's middags onder een ova
tioneel applaus het R.A.I.-gebouw verliet
speelde het orgel „We shall overcome",
het lied van de beweging tegen de ras
senscheiding in Amerika.
Op de slotzitting van de Europese bap
tistenconferentie voerde de voorzitter
van de baptisten-wereldalliantie, dr. So-
rén, uit Brazilië het woord. Er werd ge
zongen door de soliste Elly Pabon en ko
ren uit Gelsenkirchen en Rotterdam.
industrieel ontwerp de vormgeving een
positieve stem in het kapittel heeft en dat
de grote industrieën naast de ingenieurs,
tekenaars en researchmensen ook een
groot aantal vormgevingsspecialisten in
WWWWWWWWWVWWWin#WWWWVN#tAAAA/VWWWl
men intensief samen in het belang van de
Nederlandse industrie, de Nederlandse
consument en daardoor direct ook in het
belang van de handel. Behalve het insti
tuut, dat door de overheid gesubsidieerd
wordt en het centrum dat door de industrie
ten behoeve van de consument en natuur
lijk ter stimulering van de eigen afzet in
het leven werd geroepen, functioneert
daar nog de zeer veelzijdige keurings
commissie, die bepaalt of de goederen
goedgekeurd worden en waarin een groot
aantal objectieve deskundigen van veler
lei pluimage zitting hebben, èn als over
koepelend orgaan, de raad voor de indus
triële vormgeving.
De keuringscommissie bestaat uit drie
groepen van deskundigen, namelijk vorm-
deskundigen (meestal industriële ontwer
pers en architecten), technische deskundi
gen (dikwijls specialisten uit handel en in
dustrie die thuis zijn in de branche van
het desbetreffende produkt), en gebruiks-
deskundigen die werden gerekruteerd uit
de consumentenorganisaties.
Zo grijpen de taken van het instituut,
het centrum, de keuringscommissie en van
de raad ineen. In het Beursgebouw aan
het Damrak wordt het tastbare bewijs
daarvan geleverd. Er zijn hele woon- en
slaapkamers ingericht, die aan de hoogste
eisen van industriële vormgeving en doel
matigheid voldoen, er staan industriële
artikelen als bandrecorders, pick-ups, ma
chines, motoren, fototoestellen, keukens,
materialen voor huishouding, gordijnen,
stoffen, te veel om op te noemen.
Gedurende de laatste weken schenkt het
instituut aandacht aan de industriële pro
dukten „op wielen". In het centrum is nu
een expositie onder dat motto ingericht
over alle rijdende industriële produkten
die op de Nederlandse markt verschijnen.
Het spreekt vanzelf dat de geëxposeerde
artikelen weer een uitgelezen collectie rij
dend materieel vormen. Men vindt er wa
gens voor postbestellers, fietsen, auto's,
speelgoed en transportkarren.
Bij de entree van de tentoonstellingshal
zijn twee ruime etalages ingericht met ont
werpen van eindexamenkandidaten van de
Eindhovense academie voor industriële
vormgeving.
De leerlingen van de academie hebben
Leerlingen van de academie voor in
dustriële vormgeving kregen als
eindexamenopdracht het ontwerpen
van een fiets. Een duidelijk bewijs
van hedendaagse efficiënte vorm
geving. De rijwielen zijn niet alleen
sierlijk en modern, maar tevens op
industriële efficiëncy ontworpen. Zo
bestaat het stuur, het balhoofd, de
eenarmige voorvork en het spatbord
uit één geheel.
voor hun eindexamen de opdracht gekre
gen een fiets te ontwerpen die zowel prak
tisch en doelmatig, als industrieel-esthe-
tisch is. De academie kreeg hiervoor de
steun van een bekende Nederlandse rij—
wielfabriek.
De fiets is een gebruiksartikel dat
eigenlijk nog steeds op ambachtelijke
wijze wordt gefabriceerd. Het buizen
frame en een groot deel van de con
structie vormt een ambachtelijk ont
werp een fiets zou bijvoorbeeld
evengoed nog door een smid gemaakt
kunnen worden dat later op indus
triële wijze werd vervaardigd.
Het fabriceren van fietsen is dus geen
ideaal beeld van industriële vormgeving.
Bij het vergelijken met de nieuwe model
len van de leerlingen van de academie,
krijgt de toeschouwer een duidelijke in
druk van wat het begrip „industriële
vormgeving" eigenlijk zeggen wil.
De ontwerpen zijn sierlijk van lijn, de
vormgeving op zich is voor de moderne
normen uitstekend, maar bovendien is de
reële industriële vormgeving aangepaste
Men ziet bijvoorbeeld van een van de ge»
exposeerde modellen dat het stuur, het
balhoofd, de eenarmige voorvork en het
spatbord uit één stuk materiaal zijn ver
vaardigd.
Wanneer later deze ontwerpen aan
bruikbaarheid worden getoetst en blijkt
dat de fabricage bovendien efficiënter kan
geschieden, dan heeft men het ideale in
dustriële produkt.
Een bezoek aan het centrum voor in
dustriële vormgeving is niet slechts in het
belang van de industrie of handel, maar
zeker ook in dat van de consument, dit
zjjn visie kan verbreden en die boven
dien een selectie kan maken uit de beste
industriële ontwerpen, waarvoor hij in
teresse heeft.
In de afgelopen anderhalf jaar zijn reeds
honderdzestigduizend belangstellenden tot
die conclusie gekomen.
Te lang is de Nederlandse consumptieve markt overvoerd geweest met indu
striële produkten, die zowel op het gebied van doelmatigheid als op dat van
vormgeving veel, zeer veel te wensen overlieten. In de overgangsfase van het
ambachtelijke naar het industriële, de fase waarin de industriële efficiency
stormachtig zou beuken op de solide deuren van het eeuwenoude ambacht, heeft
deze industrie aanvankelijk getracht de ambachtelijke vormgeving, waaraan het
publiek en dus het afzetgebied door de eeuwen gewend was geweest te imiteren.
Een kijkje in de hoek van aarde
werk met een volkomen eigen indus
triële vormgeving.
De industrie hield rekening met het
conservatisme van de consument, voor
wie het in het bewogen tijdperk van in
dustrialisatie toch al zo moeilijk was zich
aan te passen en heeft zich later zelf in
dit conservatisme vastgebeten. Jarenlang
heeft vooral ook de Nederlandse indu
strie op welk terrein dan ook, produkten
vervaardigd, die zowel functioneel beter
zouden kunnen als een aan het produkt
beter aangepaste vormgeving zouden
kunnen hebben.
dienst hebben of dat zij althans, in los ver
band, van deze diensten gebruik maken.
De vormgeving speelt in onze tijd zeer
zeker ook bij het Nederlandse machinaal
vervaardigde produkt een grote rol.
Voor een niet gering deel is deze ont
wikkeling te danken aan het reeds vijftien
jaar lang in ons land opererende instituut
De industrie vervaardigde bijvoorbeeld
theelichtjes van de meest afzichtelijke
vormgeving aan de lopende band en aan
vankelijk lampen waarvan de vormgeving
bij lange na niet beantwoordde aan het
karakter van de elektriciteit. Men beet zich
vast in het ambachtelijk-ornamentele en
zag niet dat voor de industriële vervaardi
ging van produkten andere normen en
eisen golden dan die van de ambachtslie
den. Reeds voor de tweede wereldoorlog
kwam daarin een kentering.
Vooral na de tweede wereldoorlog, een
vijfjarig tijdvak waarin de industrie nood
gedwongen een ongekend snelle evolutie
doormaakte, is men zich niet alleen gaan
toeleggen op het bereiken van een zo groot
mogelijke graad van technische perfectie
en doelmatigheid, maar is ook meer en
meer aandacht geschonken aan de vorm
geving. Nu is het al zo dat bij een nieuw
