3;
m
'mi 'IfM
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1964
Erbij
PAGINA TWEE
c
3> e F q D
-
f
v
r ICuup»
a e c
A ft C V
fl^uuR 6.
«s 9!
Vrouwen speten
Go scherper
STOP
Zo speelt u Go,
het spel der wijzen
Het „Go"-speI, dat ongeveer vierduizend jaar geleden in China is ontstaan,
en omstreeks 735 na Christus in Japan is geïntroduceerd, waar het nu zeer
populair is, is één van de oudste spelen ter wereld. Een opvallend verschil met
de meeste bordspelen is dat men met een leeg bord begint. Een gevolg hiervan
is dat de openingstheone voornamelijk uit algemene principes bestaat.
ÉKjUu* 1.
y
MNQpqftSV
„Go" wordt gespeeld op een bord,
waarop negentien horizontale en negen
tien verticale lijnen zijn aangebracht
(fig- 1).
De ene speler voert de zwarte stenen,
de ander de witte. Het aantal stenen
(ronde schijfjes) doet er niet toe, maar
om het spel te kunnen spelen moet men
over ongeveer honderdtachtig witte en
zwarte stenen beschikken. De spelers
gaan nu afwisselend een steen van hun
eigen kleur op een onbezet punt van
het bord plaatsen, waarbij zwart begint.
Het hoofddoel van het spel is om uit
eindelijk een zo groot mogelijk gebied
te veroveren. In figuur 2 is een eind
stand van een partij weergegeven om
het bord genomen. Is in figuur 4 zwart
aan zet dan kan hij proberen te vluch
ten door een zwarte steen op g6 te
plaatsen. De zwarte ketting heeft dan
weer twee vrijheden.
Of het lukt om te vluchten hangt in
deze positie af van wat er verder voor
stenen op het bord staan. Is het bord
geheel leeg, dan lukt het niet. Staat er
bijvoorbeeld op j9 een zwarte steen
dan lukt het wel. Men noemt deze si
tuatie een trap. Op de door slaan open-
gekomen punten mag door beide spelers
opnieuw gezet worden.
A ft C P E f
FIQUU*2
het begrip „gebied" duidelijk te maken.
Voor de eenvoud is het bord verkleind
tot 13x13.
Wij zien hier dat zwart aan de linker
benedenhoek een gebied van negen on
bezette punten heeft, namelijk al, a2,
bl, cl, c2, dl, el, fl en f2. In de
rechterhoek heeft hij twee punten, in
het midden en rechtsboven 34 punten.
Totaal zijn er dus 45 punten omsloten.
Wit heeft 41 onbezette punten omslo
ten. Zwart wint dus met vier punten
verschil.
Als de stenen eenmaal op een punt
zijn geplaatst worden ze niet meer ver
zet. Ze blijven dus op hetzelfde punt
staan tenzij ze geslagen worden. Figuur
3 toont, hoe er wordt geslagen.
In figuur 5 wordt het basisprincipe
van het slaan van een ketting duidelijk
gemaakt. Is zwart aan zet dan moet hij
een steen op het punt b 1 plaatsen. Na
de zet b 1 heeft de zwarte steen twee
onafhankelijke vrijheden die door wit
niet kunnen worden bezet. Is wit ech
ter aan zet dan zpl hij op b 1 een steen
plaatsen en hiermee alle zwarte stenen
veroveren. Zet zwart bijvoorbeeld na de
zet bl een steen op al, dan speelt wit
c 1 en ontneemt daarmee de zwarte
steen de laatste vrijheid. Hij neemt dan
alle zwarte stenen van het bord.
Speelt zwart niet op al dan kan wit
als bewijs dat de zwarte stelling dood
is als volgt spelen. Na wit bl volgt dan
wit al met dreiging op cl de laatste
vrijheid van zwart weg te nemen.
Zwart zet echter dan op cl en neemt
de twee witte stenen op al en bl. Dan
is figuur 6 ontstaan.
FiquuR 3
Is zwart aan zet dan mag hij een
steen op d3 plaatsen. De witte steen op
d 4 is geheel ingesloten, ofwel, de laat
ste vrijheid van de witte steen of ket
ting is weggenomen. Door het uitvoeren
van de zet d 3 wordt de witte steen op
d 4 geslagen en gevangen genomen.
Aan de rand gaat dit als volgt: zwart
speelt f 1 en neemt de laatste vrijheid
van de steen gl weg, waarna deze van
het bord wordt genomen. De geslagen
stenen worden als het spel ten einde is
van het veroverde gebied afgetrokken.
Had in figuur 2 wit bijvoorbeeld 5
zwarte stenen geslagen, dan had zwart
een gebied van 45-5 is 40 punten en zou
wit dus met één punt verschil hebben
gewonnen.
Het slaan van meerdere stenen gaat
als volgt (Ko-regel): De zwarte stenen
c3, d3 e3, f3, f4, f5 en g6 (zie figuur 4)
vormen tezamen een aaneengesloten
ketting. Deze wordt onmiddellijk van
Wit speelt al of bl, en zwart slaat
deze steen. Na deze zetten heeft ech
ter de gehele stelling één vrijheid en
wit kan dit punt bezetten en tegelijker
tijd alle zwarte stenen van het bord
nemen.
Als laatste spelregel noemen we de
„Ko"-regel. Op het bord mag nimmer
tweemaal dezelfde stelling ontstaan. In
figuur 7 neemt wit, als hij aan zet is,
de zwarte steen d3 door op e3 een wit-
A 6 C D
te steen te plaatsen. Zwart, nu aan zet,
zou deze dadelijk weer terug kunnen
slaan enzovoorts. Dit mag niet. Zwart
zal eerst op een ander punt moeten
spelen. Beantwoordt wit deze zet dan
mag zwart op d4 weer terugnemen.
Het Go-spel wordt ook buiten Japan
thans in clubverband gespeeld. De in
deling der spelers geschiedt in klassen
en wel van de eerste tot de tachtigste
klasse. Iemand, die de regels kent en
een paar partijen heeft gespeeld zal
van de tachtigste klasse zijn. De sterk
ste Japanse beroepsspelers zijn van de
tweede-derde klasse. De sterkste Neder
landse speler, de huidige kampioen
M. Rebattu uit Amstelveen, is van de
zestiende klasse.
Spelen twee spelers van ongelijke
sterkte tegen elkaar dan wordt het ver
schil in sterkte opgeheven door het ge
ven van voorgiftstenen. Zij, die nadere
inlichtingen over dit boeiende spel wen
sen kunnen zich wenden tot
K. J. ALTENA,
Julianalaan 39, Overveen
Ofes;
De twee Nederlandse deelnemers
Rebattu (met bril) en De Vries. Re
battu slaagde er dit toernooi in Euro
pees kampioen Von Alvensleben een
nederlaag toe te brengen.
De Oostenrijker Wimmer is niet de
rustigste deelnemer aan het Europese
kampioenschap. Toen hij runner-up
Sudhoff definitief uitschakelde voor
de titel voorzag hij de partij van tal
van luidruchtige commentaren. Zijn
reactie op het opgeven van Sudhoff
was: „Ach, meester, ga toch nog even
door, het is net zo leuk." Hetgeen de
meester dan ook prompt deed, naar
zijn zeggen om de commentaren van
zijn tegenstander niet te missen. De
partij duurde uiteindelijk 288 zet
ten, maar dat is nog lang geen record.
De foto toont winnaar Wimmer in
een karakteristieke houding.
te lijn in het oog houden. Al is het
toch zo, dat een nederlaag op een be
paald punt van het bord ergens anders
kan worden gecompenseerd. Zonder dat
men de openingstheorie beheerst kan
men dan ook al een behoorlijke partij
spelen. „Maar het is natuurlijk wel zo,
dat als je door een slechte opening er
gens een slechte stelling krijgt, je veel
zetten nodig hebt om daar de gaten te
repareren en dat scheelt kostbare tijd"
zegt de heer De Vries.
Het is geen simpel spelletje, dit Go.
Er bestaat dan ook veel literatuur over,
maar die is voor het grootste deel in
de Japanse taal geschreven. Er ver
schijnen Engelse en Duitse tijdschrif
ten, er bestaan een paar boeken in
deze talen. Maar een grote aanwinst
is het geweest, dat er nu een Japans
Von Alvensleben was weer de wijste
In het Scheveningse „Gouden Wieken" heeft zich de
laatste weken een adembenemende strijd afgespeeld.
IT1,V'. *3.
Kletterend zijn de glanzende witte en matte zwarte schijfjes
op de limbahouten borden met hun negentien horizontale
en negentien verticale lijnen neergezet en enthousiast zijn
steeds weer ketens opgeruimd, laatste vrijheden ontnomen
en levens afgesneden. Soms heeft de scheidsrechter hardop
'.'een.' 'rwee ben moeten tellen omdat een deelnemer
in tijdnood was en dan nog dertig seconden voor een zet
kreeg waarvan de laatste tien seconden hardop werden
afgeteld. Maar de spanning is er nu af. Morgen zal aan
winnaar Von Alvensleben een grote beker worden uit
gereikt: hij is Go-kampioen van Europa geworden.
Een spel dat maar aan weinigen be
kend is, en dat hoge eisen stelt aan de
spelers: dat is Go, het spel der wijzen,
dat niet uit Japan komt, zoals men
meestal aanneemt, maar uit China,
waar men het 1000 jaar voor Christus
al speelde. Enkele jaren geleden is er
hier in Nederland nog wel wat belang
stelling voor geweest. Maar dat is al
lang weer weggeëbd. Maar misschien,
dat het Europese kampioenschap, dat
nu in Scheveningen is gehouden, en dat
vanavond zijn laatste (niet meer beslis
sende) ronde beleeft, een nieuwe stimu
lans zal zijn.
Negen spelers hebben in Schevenin
gen de strijd aangebonden om het Euro
pese kampioenschap. De Duitsers Von
Alvensleben, Mattern, Grebe en Sud
hoff, de Joegoslaaf Ekart, de Oosten
rijker Wimmer, de Amerikaan Rogers,
die in Den Haag woont, en de Neder
landers Rebattu (Amstelveen) en De
Vries (Amsterdam), respectievelijk stu
dent in de scheikunde en de wiskunde.
Von Alvensleben uit Göttingen, is even
als de drie voorgaande jaren kampioen
geworden.
Maar daarnaast werden er een mees-
tertoemooi gehouden en drie zonetoer-
nooien. Voor de liefhebbers was er dan
ook nog altijd de mogelijkheid om mee
te doen aan een simultaanséance door
een Japanse of een Koreaanse crack.
Go is in 1954 voor het eerst in Neder
land bekend geworden. Een boek van
de wereldkampioen schaken Lasker
over „bordspelen der wereld", waarin
Go de grootste plaats innam, trok de
aandacht van de heer L. Vië in Den
Haag. Hij las het boek gretig door en
trok een praktische conclusie: hij ver
vaardigde borden en fiches en bracht
ze in de handel. Samen met de heer
Schilp, die nu voorzitter van de Euro
pese Go-federatie is en als wedstrijd
leider bij het kampioenschap is opgetre
den, heeft hij overal propaganda ge
maakt voor het Go-spel. De heer Vië
schreef boekjes en aanvankelijk zag het
er zeer rooskleurig uit.
Voor het spel ontstond nogal belang
stelling, en vele huisvrouwen, die aan
het winkelen waren, besloten zo'n spel
letje mee naar huis te nemen. Voor de
meesten werd het een teleurstelling. Het
bleek géén gezelschapsspel te zijn en
bovendien tamelijk ingewikkeld.
In de gevallen, waarin echtparen het
toch gingen spelen was de vrouw vaak
spoedig de sterkste. Althans volgens de
heer Vië, die meent, dat dit spel voor
vrouwen vaak aantrekkelijk blijkt te
zijn, omdat zij er echt in kunnen op
bouwen en de bewegingen overzichtelijk
zijn.
In Japan spelen zeer veel vrouwen
het uitstekend, en de beeldschone
achttienjarige dochter van de grote
Iwa Moto heeft twee jaar geleden in
Nederland veel furore gemaakt.
„Je verloor van haar, maar liefelijk"
zegt de Nederlandse meester (zestiende
graad) De Vries van haar. „Maar de
meeste andere Japanse vrouwen spelen
het ontzettend gemeen."
„Dat is ook in Nederland duidelijk bij
vrouwen, die er wel mee door zijn ge
gaan" zegt de heer Vië. „Ze waarderen
de mogelijkheden, die het spel biedt, om
vallen op te stellen. Vrouwen zijn in dit
spel meestal veel feller dan mannen".
Maar een grote omvang heeft Go toch
nog niet aangenomen. Want als de
vrouw het sterkste werd hield de man
er meestal geërgerd mee op, en dan
was er voor de vrouw geen partner
meer. De meeste spellen, die in de be
ginperiode zijn verkocht, zijn spoedig in
de kast verdwenen. „Ik voelde me net
een handelaar in frustratie" zegt de
heer Vïe er nu van. Maar toch zijn er
nu in Nederland verschillende clubs, en
is er toch wel een gestadige groei merk
baar, al kan men dit niet met honder
den, maar met tientallen meten.
„Een van de grote aantrekkelijk
heden van het spel is dat er bijna
geen remises in voorkomen" zegt de
heer De Vries ervan. „Hier in Sche
veningen is er pas één gevallen. Een
andere aantrekkelijkheid is de voor
gift. Iedere speler heeft een graad
en men kan dus bij iedere tegenstan
der onmiddellijk de handicap af
meten".
De heer De Vries heeft vroeger ge
schaakt. Maar toen hij op zijn twaalfde
jaar Go leerde kennen stapte hij over
en hij bleek er veel aanleg voor te heb
ben. Nederlands kampioen Rebattu is
een sterk bridger en de sterke Go-
speler Spittuler was vroeger een ge
ducht dammer. Maar de band met scha
ken blijkt toch het nauwst te zijn, al
vallen de regels in het geheel niet te
vergelijken.
Go heeft een sterk militaire inslag.
Het gaat om omsingelingen, maar ook
de modernste methodes van gebruik
van parachutisten worden er in toege
past. „Je kunt para's achter de lijn
gooien, maar ze moeten dan wel een
verbinding met hun vriendjes kunnen
maken. Lukt dat niet, dan zijn ze ver
plicht zich in te graven, om zo in le
ven te kunnen blijven. Niet voor niets
is Go een verplicht leervak op de Ja
panse krijgsacademie" zegt de heer
Vië er van.
Natuurlijk heeft ook Go zijn sagen.
Beroemd is het verhaal van de Japan
se veldheer, die de hulp van zijn zoon
nodig had. Deze leverde op weg naar
zijn vader tal van kleine gevechten en
sloot deze steeds met overwinningen af.
Maar daardoor kwam hij nog maar
juist op tijd om zijn vader te helpen
de slag te winnen. „Als je Go had ge
kend, zou je dit nooit hebben gedaan"
zei de vader.
Ook bij Go moet men steeds de gro-
Vrouwen hebben vaak veel aanleg
voor Go. Deze felle Berlijnse was in
Scheveningen altijd wel voor een
„Kampfpartie" vluggertjete vinden.
De heer L. Vië.
tijdschrift in de Engelse taal verschijnt.
Want al hoeft men de theorie niet
goed te kennen om het spel al aardig
te kunnen spelen, om tot een hoog peil
te komen, moet men heel wat studeren.
Want vergis u niet: de deelnemers aan
het Europese kampioenschap zijn ama
teurs. Daarboven bevindt zich nog een
heel leger van beroepssspelers (in Ja
pan met name), dat deze spelers van
het bord zou vegen.
Maar kunnen we ook niet gezellig een
potje dammen, al hebben we de weten
schap, dat er mannen als Tsjegolev en
Baba Sy rondlopen? Volgens de inge
wijden is Go alleszins een kennisma
king waard. Eén van die ingewijden
is de heer Altena, die in één van de
zonetoernooien heeft meegespeeld. U
hebt zijn verhaal over Go ongetwijfeld
al gelezen. En anders kan het nu nog'
