fritesbakker
McMILLMs
fritessaus in
handige, hygiënische
meeneem-tube!
VOORDEEL-AKTIE
President Lyndon B. Johnson is
een omstreden multimiljonair
Grote gebouwen zullen verlangen
naar betere bewoning stimuleren
gig
Organisatie voor call-girls
in industriestad Luik ontdekt
POPLA DAMESVER BAND
VAN l?o VOOR
POPLA DAMESVE
Merkwaardige dynamiek
Tanige militair
Vlugge horlogedieven
Hoeksteen
Herkomst
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1964
Derde wereldconferentie
van kernenergie-gebruik
nw
£1 -éfcfei vfe
Djakarta, de wereldstad in kinder
schoenen moet indrukwekkend worden
Naast het nieuwe blijft veel van het
oude. De draagbare handel van de
pikoelan (draagstok) is er nog steeds.
GENEVE (Reuter) Op maandag 31
augustus begint in Genève de derde we
reldconferentie over het vreedzaam ge
bruik van kernenergie. Ruim 3000 kern
geleerden, reactortechnici en kernenergie
deskundigen uit 71 landen zullen deelne
men. Het secretariaat heeft 750 documen
ten van geleerden en deskundigen uit 37
landen voor bespreking aanvaard. Prof.
Vasily Emelyanov, lid van de academie
van wetenschappen van de Sovjet-Unie, is
voorzitter van de conferentie. Hij is de
eerste Rus die deze functie bekleedt.
(Van onze speciale verslaggever)
DJAKARTA. Nog een kwart eeuw en de Djakartanen zijn net zo chauvinis
tisch als de Amsterdammers, de Parijzenaars en de New Yorkers. Hun stad, drie
ëneenhalf miljoen inwoners in 1964 moet een van de indrukwekkendste wereld
steden worden van het zuidelijk halfrond: het zinnebeeld van de revolutie, het
uitroepteken van het nieuwe Indonesië. De tekentafels buigen door van de
plannen. Achmed Soekamo, president voor het leven van 103.000.000 Indonesiërs
volgt het recept van Napoleon III, honderd jaar geleden keizer der Fransen.
Hij zendt zijn plannenmakers en stedebouwers naar alle wereldsteden om ideeën
op te doen. Ingenieur Soekarno beoordeelt de plannen zelf. De staf wikt, maar
hij beschikt met het rode potlood in de hand. De vader van de revolutie drukt
zijn eigen stempel op het symbool van de revolutie. Lever geen critiek op de
heelden, de monumenten, de gebouwen het is critiek op Soekamo zelf.
Grote ringwegen omgorden het centrum
van de wereldstad in wording. Het grote
Bung Karno sportcomplex met een voet
balstadion voor 110.000 kijkers is de
sportieve magneet van Zuidoost-Azië. Ho
tel Indonesia, met veertien etages, liften,
eigen zwembad, dompelt de bezoeker on
der in een Hilton-sfeer met exotische toets.
Alle gebouwen op het Merdekaplein het
oude Koningsplein gaan plat om ruimte
te maken voor vier dubbele diagonaal-we
gen die samenkomen bij de grote vrijheids
zuil, die in zijn voetstuk het vrijheidsmu
seum van Indonesië zal herbergen. Langs
de nieuwe wegen bouwen buitenlandse mo
gendheden hun ambassadegebouwen. Op
de kruispunten zorgen fonteinen en vijvers
voor een eeuwigdurend, altijd wisselend
waterballet.
Er is heel wat af te dingen op dit dyna
mische beeld. Wie voorbij het nieuwe kijkt,
herkent de kampongs van vroeger. Het
oude centrum is nog het oude centrum.
De straatverkopers met hun draagbare ne
gotie overheersen nog steeds het straat
beeld links en rechts yan de rijweg. De
bedja's (fietstaxi's), broodwinning van de
paria's, zijn er nog steeds zelfs veel
meer dan vroeger.
De bussen zijn veel te vol. Voor de sta
tions moet men dagenlang bivakkeren om
een treinplaats te krijgen. De startbanen
van het vliegveld Kemajoran zijn te kort.
Maar de stad ademt een merkwaardige
dynamiek. Het verkeer giert over de nieu
we wegen en wringt zich door de oude
f. i
Advertentie
Advertentie
1. Altijd versl
2. Makkelijk meenemenl
3. Handig doseren en garnerenl
McMILLM
fritessaus, pindakaas, chocoladepasta
mayonnaise,chonota, peanutbutter etc.
stad. 's Nachts plenst het licht van schijn
werpers op de monumenten, op de propa-
gandaborden, maar ook op de bouwvak
kers, die doorzwoegen.
DE MAN DIE dit mierennest in over
gang moet besturen, die uit het oude het
nieuwe moet smeden is dr. Soemarno, arts,
generaal, gouverneur van Djakarta Raja.
Een tanige militair die met brede gebaren
de licht- en schaduwplekken op de kaart
van zijn stad aanwijst.
„Alle nieuwe gebouwen hebben we zelf
gebouwd. Ze geven onze mensen de zeker
heid dat we het zelf kunnen. Vroeger
mochten ze toekijken. Maar nu maken we
een nieuwe stad met mensen van de kam
pong."
„Waarom begint u geen woonwijken te
bouwen?"
„De woonbehoeften zijn laag. Door de
nieuwe grote gebouwen groeit langzamer
hand het verlangen om zelf beter te wo
nen. Zonder de grote gebouwen als voor
beeld zou dat niet gebeuren."
Behalve de bevolkingsboekhouding dr.
Soemarno vecht voor een I.B-M.-computer
en voor uitbreiding van zijn deskundige
maar te kleine staf is het verkeer de
grootste zorg van Djakarta's gouverneur
De bedja's, voortbewogen door een man
nenkracht, vindt hij als elke leidende Indo
nesiër uit de tijd. Djakarta telt 30.000 offi
ciële bedja's en 40.000 clandestiene. De sa
nering kan pas worden aangepast als het
openbaar vervoer op poten staat. Elke
overheidsdienst heeft zijn eigen busdienst.
Dr. Soemarno voert een langdurig ge
vecht om al deze eigen busdienstjes in de
openbare stadsdienst te incorporeren. Er
zijn te weinig taxi's, de opelettes kleine
busjes op het chassis van een personen
auto voorzien nog steeds in een grote
behoefte. Deze merkwaardige voertuigjes
rijden een min of meer vaste route en
stoppen onderweg op verzoek. Het tekort
aan vervoer gaat merkwaardigerwijze ge
paard met een overbelasting van het we
gennet.
Lang voor en na de spitsuren zit het
verkeer dikwijls muurvast. Niet alleen de
flessenhalzen in de wegen spelen hierbij
een rol, ook het defect raken van auto's
op de weg. Kwaadsprekers hebben be
weerd dat Djakarta rijk is aan auto's uit
de dertiger en twintiger jaren. In werke
lijkheid is het nauwelijks minder modem
dan dat in vele Europese steden. Maar de
eisen die de slechte wegen buiten de stad
stellen zijn veel groter en de verzorging is
door gebrek aan voldoende reparatiebedrij
ven veel slechter.
Behalve door de natuurlijke handigheid
van de Indonesiër velen zijn geboren
monteurs wordt het immense wagen
park aan de gang gehouden, door de ab-
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De stad Luik, die met haar
voorsteden mee bijna 460.000 inwoners telt,
ls een van de meest vooruitstrevende, nij
vere en zich ontwikkelende provincieste
den van België en daarbij zeker zijn rijk
ste industriecentrum. Vandaar ook wel
licht haar bijnam: Cité Ardente, de vurige
stad.
Om aan die welvaart te helpen bouwen
had een echtpaar ook iets willen doen,
doch op weinig oirbaar terrein. De Luikse
politie is op het spoor gekomen van een
callgirlorganisatie.
Deze was op touw gezet door het echt
paar dat naar de mening van de eenvoudi
ge Luikenaars een kruidenierswinkel dreef
doch dat in het geheim in een ander deel
van de stad ook nog een hotel exploiteer
de. Twaalf dames waren telefonisch te
„bestellen" en naar bleek bestond er grote
belangstelling voor haar diensten. De da
mes in kwestie ontvingen 500 franken
ongeveer 36.-. Het echtpaar streek de
winst op van de consumpties en de logies
en had daarvoor geen hotel-vergunning. Op
die grond zijn man en vrouw gearresteerd.
De Belgische wet is bij overtreding van
de drankwet niet kinderachtig en die over
treding kan beiden op een boete van tegen
de 50.000.- te staan komen. Het exploite
ren van een hotel zonder vergunning en
vooral het toelaten van hetgeen des call-
girls is zal wel op vijf jaar gevangenis
straf komen te staan.
De recherche heeft het heel moeilijk
gehad de overtredingen te bewijzen. De
bezoekers en de bezoeksters van het ho
tel konden namelijk alleen maar als ge
tuigen worden gehoord. Deze bleken bijna
allen getrouwd en de reputatie van dege
lijke echtgenoot en huisvrouw te hebben en
die wilde men uiteraard niet ondergraven.
Het Boeng Karno-stadion is een van
de blikvangers van het
nieuwe Djakarta.
surd lage benzineprijs van 4 roepia per
liter. De minister, die het hart in zijn lijf
heeft de benzineprijs te verhogen door een
benzinebelasting, kan rekenen op de col
lectieve haat van honderdduizenden.
„EN DE MISDAAD in deze wereldstad
met groeistuipen?"
„Valt mee", zegt dr. Soemarno. „Veel
minder dan bijvoorbeeld in Singapore".
Toch krijgt iedere nieuweling in Djakarta
de raad op zijn hoede te zijn voor zakken
rollers en nooit zijn arm met polshorloge
uit een autoportier te laten bengelen.
De horlogedieven staan klaar met vlug
ge vingers en scherpe messen om de hor
logebandjes door te snijden. Probeer geen
weerstand te bieden tenzij de politie in
de buurt is want hetzelfde mes dringt
snel en geruisloos tussen de ribben van de
bestolene. De politie treedt overigens snel
en hard op tegen dit soort misdaden. De
pistolen zitten los in de holster van de
hoofdstedelijke hermandads.
Djakarta heeft officieel een tekort aan
politie. Maar het aantal gewapende in uni
form is indrukwekkend. Vooral in de om
geving van de grote winkelstraat Passar
Baru, waar men permanent bevreesd is
voor relletjes tegen de welvarende winke
liers. Soms treedt de politie ook wel eens
op tegen jeugdige Djakartanen die in strijd
met de voorschriften zeer korte rokken,
lange Beatlekapsels of torenhoge diba-kap-
sels dragen.
Een dezer dagen namen twee politie
dienaren twee al te wuft geklede jonge
dames onder de sterke arm. Op het
bureau bleek een van hen een generaais-
dochter te zijn. De deur van het bureau
ging direct weer open want zo zijn ze
in Djakarta ook wel weer.
Ondanks alle kleine misdaad in de
hoofdstad heeft dr. Soemarno gelijk.
Djakarta kent het wrakhout van een mo
derne wereldstad nog niet.
KORT NIEUWS
Conclusies. De Amerikaanse dienst voor
de luchtvaart en ruimtevaart (Nasa)
heeft verklaard dat een aantal geleer
den op vrijdag voorlopige conclusies be
kend zullen maken na een studie van de
foto's die door het ruimtevaartuig „Ran-
ger-7" op 31 juli van dichtbij van het
maanoppervlak zijn gemaakt. Ook zul
len nieuwe maanfoto's worden gepubli
ceerd.
Agressor. De Britse wijsgeer Bertrand
Russell heeft in een brief in het Lon-
dense blad de „Times" geschreven dat
de Verenigde Staten door de Verenigde
Naties dienen te worden veroordeeld als
een agressor in Zuid-Vietnam. De 92-ja-
jarige Russell zei dat het bevrijdingsfront
van de Viet Kong een niet-communis-
tische meerderheid heeft en de neutra
liteit van het land nastreeft.
v' j
..■m 'V
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. De huidige bewoner van het Witte Huis in Washington
is een rijk man. Daaraan is geen twijfel. Hoe rijk en hoe hij aan het geld gekomen
is, zijn echter open vragen, die wel dagelijks in gesprekken en krantenartikelen
gesteld worden, maar waarop nog steeds geen sluitend antwoord is gegeven.
Het weekblad Life schat het vermogen van Lyndon, zijn vrouw lady Bird en
zijn twee dochters Lynda Bird en Lucy Baines op een totaal van veertien miljoen
dollars, rond 50 miljoen gulden. „The Wall Street Journal" komt op een bedrag
van negen miljoen uit. Daarentegen noemde Johnsons boezemvriend Moursund
in Texas, die de presidentiële eigendommen beheert zolang de familie in het
Witte Huis troont, een bedrag van 4.160.000 dollar.
Om aan alle onzekerheden een eind te
maken gaf Johnson opdracht aan een
New Yorkse accountantsfirma om zijn
vermogen te becijferen en het resultaat
te publiceren. Er kwam nog een lager be
drag uit de bus: 3.484.098 dollar, ongeveer
12,5 miljoen gulden. Natuurlijk nóg een
lieve som, maar wel heel wat minder dan
de geschatte negen en veertien miljoen
dollar.
Het accountantsrapport, dat vooral be
doeld was om republikeinse critici van
Johnsons particuliere financiële manipula
ties de mond te snoeren, laat trouwens zo
veel vragen onbeantwoord dat het best
eens als een politieke boemerang tegen
Johnson zou kunnen werken. Met geen
woord wordt namelijk gerept over de her
komst van de miljoenen en bovendien
wordt toegegeven dat alle bezittingen in
de balans zijn opgevoerd met hun aan-
koopwaarde.
DE HOEKSTEEN van het fortuin bij
voorbeeld wordt gevormd door 84 percent
van de aandelen in de Texas Broadcasting
Company, een bezit dat voor 2.445.830 dol
lar geboekt staat. Kenners van de radio-
en televisiemarkt beweren evenwel dat die
84°/o van de aandelen bij verkoop ongeveer
6 miljoen dollar zou opleveren, met andere
woorden 3,5 miljoen meer dan het ac
countantsrapport meldt.
De grootte van Johnsons vermogen zou
niet zulk een explosieve materie zijn als
Lyndon en lady Bird hun miljoenen ge-
erfd hadden of verdiend in het zakenle
ven. Maar daarvan is geen sprake.
Lyndon werd geboren als een straatar
me boerenjongen in Texas en hij heeft
vrjjwel geen andere baantjes gehad dan
als onderwijzer of in de politiek. Er zit
dan ook iets in de uitlating van de republi
keinse senator Dean Bureh, die dezer da
gen Johnson de „grootste ondernemer al
ler tijden" noemde, omdat hij kans heeft
gezien miljoenen te maken gedurende een
dertigjarige politieke loopbaan met een
gemiddeld inkomen van rond 12.000 dollar.
De officiële lezing van de herkomst der
Johnson-miljoenen is dat lady Bird haar
vaderlijk erfdeel slim investeerde en be
heerde. Iets daarvan klopt, namelijk dat
lady Bird in 1943 24.850 dollar uit haar
erfenis gebruikte om de bewuste aande
len in het radiostation van Austin in Texas
te kopen.
In dat jaar beliep haar totale vermogen
niet meer dan 64.332 dollar en het gezin
van het jonge lid van het Huis van Afge
vaardigden stond nog aan het begin van
zijn financiële bloei. Die zette pas in na
1954, toen Johnson de grote democrati
sche leider in de Senaat was geworden.
Ook in het accountantsrapport wordt toe
gegeven dat de familie in 1954, maar één
vijfde bezat van wat zij nu, berekend naar
boekwaarde, bezit.
ER ZIJN EEN PAAR hoogst dubieuze
punten in de herkomst van het vermogen
en het ziet er naar uit dat die door de
republikeinen tijdens de verkiezingscam
pagne overduidelijk naar voren zullen
worden gebracht.
Ten eerste is er het onomstotelijke feit
dat het radio- en televisiestation van de
Johnsons in waarde, inkomsten en positie
onmetelijk is gestegen door een aantal be
slissingen van de Federal Communications
Commissie in Washington, die tot taak
heeft de radio- en televisiemarkt te con
troleren en ongeoorloofde monopolieposi
ties tegen te gaan.
Tegenover de Johnsons toonde de FCC
zich namelijk van haar vriendelijkste kant
alle aanvragen van hun zender werden
welwillend beantwoord en wat concurren
ten en voorgangers van het station in
Austin soms werd verboden werd de John-
sonzaak toegestaan. Desondanks houdt de
FCC vol dat zij nimmer onder druk werd
gezet door de toenmalige senator Lyndon
Johnson. Aan de andere kant gaf men
wel toe dat de naam van een zo promi
nente politicus natuurlijk gewicht heeft bij
de leden van de FCC, die voor benoeming
en herbenoeming afhankelijk zijn van de
president en senaat.
Er zijn dus vraagtekens genoeg te zet
ten bij de relatie tussen de FCC en John
sons radiostation, dat tussen 1943 en 1961
van een noodlijdend zendertje een multi
miljoenenzaak werd, zonder dat er veel
kapitaal in geïnvesteerd werd. De vraag
tekens borrelen evenwel op als men zich
verdiept in de rest van Johnsons zakelijke
activiteiten. De president bezit namelijk
ook nog een aantal boerderijen en onroe
rende goederen in Texas, die bijna alle
maal door hem werden aangeschaft, na
dat hij in 1961 vice-president was gewor
den.
De transacties nu met deze bezittingen
zijn zo ondoorzichtig en worden dermate
angstvallig geheim gehouden dat men nau
welijks aan kan nemen dat alles in orde
is. Johnson blijkt hier samen te spelen
met een aantal advokaten en zakenlieden,
die van wanten weten en de mazen van
de wet kennen.
Transacties, waarbij op één dag aller
lei onroerende bezittingen van eigenaar
verwisselen zonder dat één buitenstaander
wordt ingeschakeld, zijn onder deze vrien
denschaar geen uitzonderingen.
Het is gebeurd dat lady Bird Johnson
's ochtends een gebouw verkocht aan een
bevriende advocaat, die 's middags hetzelf
de gebouw weer verkocht aan Lyndon
Johnson. Voor niets gebeuren dergelijke
dingen uiteraard niet, evenmin als aller
lei andere aankopen en verkopen waarbij
Johnsons Witte Huis-assistenten Walter
Jenkins en Jack Valenti plotseling in de
notariële aktes voorkomen.
DE JOHNSON-MILJOENEN zijn in een
trust ondergebracht sinds Lyndon presi
dent is geworden. Officieel worden zijn
belangen nu geheel buiten hem om door
zijn vriend Moursund in Texas beheerd.
Moursund is echter één van de weinige
stervelingen op deze wereld die een direc
te telefoonlijn hebben naar het Witte Huis,
zowel als naar de Johnson-ranch in Texas.
Men mag dus aannemen dat de presi
dent niet geheel in het duister wordt ge
laten wat betreft zijn bezittingen. Trou
wens ook vroeger, toen officieel lady Bird
het zakelijke genie van de familie was,
vond Johnson vaak tijd om zich met de za
ken te bemoeien. Er zijn zelfs zaken-re
laties van het al vaak genoemde radio
station, die beweren nooit iets met lady
Bird te maken hebben gehad, maar al
tijd met de senator en later vice-president
zelf.
Het laatste vraagteken lijkt tenslotte op
zijn plaats bij Johnsons liefdadige werk
zaamheden. Volgens het accountantsrap
port gaf de familie in de afgelopen tien
jaar 178.578 belastingvrije dollars uit aan
liefdadigheid. In feite gingen van dit be
drag 164.000 dollars in de Johnson City
Foundation, die het geld zo slim investeer
de dat het nu 317.000 dollars geworden zijn.
Dit bedrag is grotendeels ondergebracht
bij bariken, die daardoor ten dele onder
Johnsons controle gekomen zijn. Voor lief
dadigheid wordt slechts de opbrengst van
dit vermogen gebruikt en dan neg zozeer
met mondjesmaat dat de foundation de
afgelopen jaren steeds enige duizenden
heeft overgehouden.
Bovendien is het al velen opgevallen dat
de Johnson vrijgeveigheid die meestal in
piepkleine coupures van 25 of 50 dollar ge
praktiseerd wordt, vaak lieden tot object
kiest, die voor de politicus Johnson van
politiek gewicht zijn.
DE JOHNSONS zijn handige lieden, dat
is zeker. Of deze zakelijk enigszins du
bieuze, gewiekstheid door de kiezers op
prijs wordt gesteld is echter de vraag.
Vooral omdat zij schril afsteekt bjj de in
tegriteit van de republkeinse kandidaat
voor het presidentschap Goldwater, die za
kelijk niets te verbergen lijkt te hebben.
Het vermogen van Goldwater en zijn
vrouw, in totaal ruim 1,7 miljoen dollar, is
geheel uit erfenissen verkregen. Aan de
andere kant zeggen velen in Amerika dat
Johnsons achtergrond ondoorzichtig mag
zijn, maar dat Lyndon nu een toegewijde
president is geworden, wiens dorst naar
geld en macht plaats heeft gemaakt voor
werkelijke overtuigingen, sinds hij onder
zulke dramatische omstandigheden presi
dent Kennedy is opgevolgd.
Of dit waar is of niet. vast staat dat
de herkomst en grootte van het ver
mogen van de Johnsons een rol gaan
spelen in de verkiezingscampagne en dat
is begrijpelijk. Tenslotte zou een man,
die het niet nauw nam met financiële
manipulaties een gevaar voor de staat
kunnen zijn, als hij in het hoogste ambt
het evenmin nauw zou nemen met het
manipuleren van de macht.
bBibq
