SAMMY DAVIS Jr. GELOOFT NIET IN ACTIES EN
DEMONSTRATIES TEGEN RASSENDISCRIMINATIE
lllSill
BEVERWIJKER ONTWIERP
REVOLUTIONAIRE MOTOR
Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
en IJ muider Courant
Aanvaarden
Aan welke kant?
Geluk
De heer J. J. Rosier legt aan de hand
van een model de werking van zijn
roterende zuigerturbine uit.
NA DE „vrije-zuiger"-motor van
General Motors, de gasturbine van
Rover en de Wankelmotor van N.S.U.
dus thans een Nederlands ontwerp
voor een geheel nieuw type motor. De
heer Rosier heeft de zaken serieus aan
gepakt. Frankrijk, Italië en Nederland
hebben inmiddels octrooi verleend op
zijn motor, terwijl naar West-Duits-
land en Engeland een octrooi-aanvraag
is verzonden. Maar de ontwerper be
seft dat hij een lange weg voor de
boeg heeft voordat de motor, die hij
in zijn vrije tijd heeft ontworpen, op
de proefbank kan worden gezet en
in de eerste serie wagens kan worden
gemonteerd.
In het gesprek dat wij onlangs met
hem voerden toonde hij zich echter een
nuchter, reëel man. Tijdens het verkla
ren van de vele werktekeningen die
hij ons toonde, merkte hij op: „Dit
alles is met halve uurtjes opgebouwd.
Het zou leuk zijn als ik slaagde, maar
als het op niets uitloopt berg ik alles
op en vergeet ik het."
DE MOTOR die tenslotte op het pa
pier van de heer Rosier is ontstaan zou
men het beste een vier-cilinder lucht-
gekoelde roterende viertakt motor kun
nen noemen. De naam die de ontwer
per eraan geeft luidt roterende zuiger
turbine met vier cilinders in vier ver
schillende radiale vlakken. Omdat deze
naam iets te lang is, werd het tenslotte
roterende zuigerturbine „Promise".
De motor bezit geen krukas, kleppen
ontbreken en de aan- en afvoer van de
gassen wordt geregeld door een rote
rende gasschuif, die in het hart van het
cilinderblok is aangebracht. De vier ci
linders in de vier verschillende vlak
ken en deze roterende gasschuif of ver-
deelbuis vormen de interessantste on
derdelen van deze zuigerturbine, waar
aan het opmerkelijke is dat zowel het
ZOALS DE MOTOR er thans op pa
pier uitziet, is hij ontworpen met 'n cilin
derinhoud van 985 cc. Boring en slag
bedragen 76 en 54 mm. Bij het vervaar
digen van een verdeelschuif voor een
demonstratiemodel, kwam de heer Ro
sier echter op het idee zijn motor een
inhoud te geven van 1,7 liter, waarbij
boring en slag dan 92 en 64 mm zouden
bedragen. Bij vol toerental zou er een
vermogen van ongeveer 170 pk worden
ontwikkeld. De ontwerper schatte het
gewicht van deze uitvoering met 1,7
liter inhoud op ongeveer vijftig kilo
gram. Het zou volgens de heer Rosier
mogelijk zijn het carterhuis, waarin ci
linderblok en vliegwiel ronddraaien en
waarmee de motor in het chassis kan
worden bevestigd, van aluminium of
kunsthars te vervaardigen. Het vlieg
wiel zou eveneens van aluminium kun
nen zijn.
MET HET ONTWERP dat de Bever-
wijkse bedrijfsleider op zijn tekeningen
heeft staan heeft hij al eens bij Gene
ral Motors aangeklopt.
Niet om met veel bravour zijn teke
ningen daar op tafel te leggen, maar
om eenvoudig te vragen om de tech
nische gegevens van een versnellings
bak in een bepaalde seriewagen. Aan
de hand daarvan zou hij voor zijn 1,7
liter roterende motor de juiste versnel
lingsbak en overbrenging kunnen ont
werpen. Hij heeft de toezegging gekre
gen, dat hij de eerste de beste bak die
in reparatie kwam zou mogen opmeten.
En daar is nu voorlopig het wachten
op. Maar de 53-jarige heer Rosier heeft
inmiddels wel het nodige geduld gekre
gen. Tien jaar geleden begon hij bij
stukjes en beetjes aan zijn eerste ro
terende tweetakt motor te tekenen en
het ziet er niet naar uit, dat hij zijn te
kenbord spoedig aan de kant zal schui
ven.
Roterende viertakt-turbine „Promise"
wellicht de motor van „de toekomst"
cilinderblok als het vliegwiel rondwen
telen.
IN HET RONDE cilinderblok zijn vier
zuigers ontworpen die door middel van
zuigerstangen met het vliegwiel te
vens ventilator zijn verbonden. De
cilinders zijn in groepen van twee te
genover elkaar geplaatst met de open
zijde naar buiten. De compressieruimte
is dus naar het midden van het ronde
cilinderblok gekeerd en ontvangt via
heer Rosier „schoner" is. Na de ont
steking dwingt de zuiger nu het cilin
derblok tot een draaiende beweging, die
door het vliegwiel wordt overgenomen..
Dit laatste is een interessant detail
van deze motor. De zuiger maakt dus
geen slag zoals bjj de benzinemotor die
wjj kennen, maar blijft op zijn plaats.
De energie die bij de ontbranding ont
staat moet zich echter toch een uitweg
De ontsteking is uitgewerkt en het
cilinderblok is gedraaid. De stang die
zuiger met vliegwiel verbindt is nu iets
van positie veranderd. Zo verrichten de
vier zuigers achter elkaar hun
„arbeidsslagen".
banen, en drijft dus het draaibare ci
linderblok naar voren. Omdat de zuiger
aan het vliegwiel is bevestigd trekt hij
deze met zich mee.
Een tekening van de roterende motor.
Aan de voorzijde de aandrijving van de
nevenas en die van de roterende ver-
deelbuis of gasschuif.
(Ontleend aan „De Autokampioen")
De kracht die op deze manier ont
staat wordt via het cilinderblok afge
nomen. Op de holle tappen waarop dit
blok draait worden kettingwielen aan
gebracht, die middels een dubbele ket
ting een nevenas aandrijven in een
overbrengingsverhouding van 1:2. Via
deze aandrijfas en via een versnellings
bak wordt de energie naar de wielen
gebracht. Tevens drijft deze as de gas
schuif in het midden van het cilinder
blok aan.
DEZE GASSCHUIF of verdeelbuis
die dus bij werking de helft van het
aantal toeren van de motor maakt
is een nadere beschouwing waard. Deze
schuif bestaat uit een binnen- en bui
tenbuis die in het midden door een
verticaal schot worden gescheiden. De
twee helften van de buis die aldus ont-
staan, zorgen ieder voor toe- en afvoer
van twee cilinders. Openingen in de
wand van de buis die aan weerszij
den een carburateur heeft vallen op
gezette tijden samen met openingen in
de compressieruimte boven de zuigers,
waardoor de aan- en afvoer van gas
sen mogelijk wordt. Mede om dit on
derdeel van zijn motor beschermd te
zien heeft de heer Rosier zijn octrooi
aangevraagd. Een uiterst belangrijk
punt voor deze motor van de toekomst
is de juiste smering van deze verdeel
buis, die aan grote hitte en wrijving
zal bloot staan.
ER ZIJN MEER onderdelen in deza
ziugerturbine die van de hitte te lijden
zullen hebben. Op de cilinders zijn gro
te koelribben ontworpen om zoveel mo
gelijk profijt te hebben van de friss»
lucht die door de schoepen in het vlieg
wiel worden aangezogen. De hoofdla-
gering profiteert eveneens van deze
luchtstroom. De heer Rosier heeft ove
rigens rekening gehouden met de pro
blemen van koeling en smering. Zijn
tekeningen voorzien in een aantal olie
kanalen en openingen voor luchtkoe-
ling. Ook is voorzien in de bijzonder
lastige opgave om de uitlaatgassen
kwijt te raken.
(Van onze medewerker voor automobilisme)
WELLICHT ZULT U op de komende Rai-tentoonstel-
ling voor personenauto's in Amsterdam een model
van een tot nu toe onbekende motor tegenkomen.
En misschien zult u in de buurt van dat model een
vriendelijke man zien staan, die gaarne bereid zal zijn
u het een en ander te vertellen over de werking van
dat type motor. U hebt dan meteen kennis gemaakt
met de heer J. J. Rosier, bedrijfsleider van een Bever-
wijkse machinefabriek die in een eenvoudige teken
kamer jaren heeft gewerkt aan de tekeningen van
een roterende viertakt motor die hij tenslotte „Pro
mise" besloot te noemen. „Promise": omdat hij vond
dat zijn motor een zekere belofte voor de toekomst
inhield.
Zij-aanzicht van cilinderblok en vlieg
wiel. In het midden de verdeelbuis,
daar tegen aan één van de vier cilin
ders die op het punt staat de „arbeids-
slag" te beginnen. Duidelijk ziet men
de bevestiging van zuiger aan het
vliegwiel met de schoepen, die om het
gehele cilinderblok heenloopt.
de verdeelbuis het mengsel van lucht
en benzine, of LPG, dat volgens de
„VERSCHEIDENE negerorganisaties dringen er steeds
weer op aan, dat ik meedoe met hun demonstraties maar
hoe kan ik ageren tegen de blanken? Wijlen president
Kennedy was mijn vriend en mijn vrouw is een blanke! Hoe
kan ik klagen over Amerika? Ik heb zoveel geld en roem
als ik me maar kan wensen en had ik dit kunnen bereiken
in enig ander land ter wereld?" Dit zei ons Sammy Davis jr.,
een der grote showmen van de wereld, tijdens een inter
view, dat we met hem hadden aan de oever van een meer in
Nevada, Lake Tahoe, waar hij vaak verblijft in zijn
vrije tijd.
„Ik was in het Witte Huis uitgenodigd, kort voordat presi
dent Kennedy werd vermoord', zo vertelde Sammy Davis jr.
ons. „Ik was vroeg gekomen en terwijl de president mij
door het Witte Huis rondleidde, praatten we wat. We wan
delden en spraken als oude vrienden en kort voordat de
andere gasten arriveerden, zei de president tegen me:
„Sammy, het doet me veel plezier, dat je hebt willen
komen. Mensen als jij maken de integratie van de negers
zoveel gemakkelijker!" „Denkt u, dat de president me zo
hartelijk zou hebben ontvangen als ik ook op straat was^
gaan liggen of had meegelopen in een demonstratietocht?"
„IK BEN van oordeel, dat de aan
vaarding van de negers zal komen op
persoonlijke gronden. De mensen waar
deren je om wat je bent. Je kunt de
mensen niet dwingen sympathie voor je
te voelen. Pressie en agitatie zullen het
niet klaarspelen!
Nu beweer ik niet, dat pressie hele
maal verkeerd is. Zeker, dit heeft veel
dingen voor mijn soortgenoten helpen
bereiken maar op den duur zal het toch
echte vriendschap moeten zijn die
negers en blanken zal samenbrengen!"
Sammy Davis vervolgde: „Geluk komt
als de mensen geen snars meer geven
om de huidskleur. Dat is een van de
redenen, waarom ik met een Zweedse
trouwde. Dat is ook, waarom ik van
Engeland houd. De mensen daar stellen
belang in je, niet in de huidskleur. In
tegenstelling tot wat velen hebben be
weerd, vergeet ik nooit dat ik een neger
ben. Tenslotte zie ik mezelf iedere keer
als ik me scheer in de spiegel en ik voel
het rassenprobleem net zo goed als
iedere andere neger!"
OP HET TONEEL ervoer hij geen
discriminatie. Minderwaardigheidsge
voelens kreeg de jonge Sammy pas, toen
hij in het leger was. En in die dagen
sloeg hij terug. In een waslokaal werd
hij door een blanke soldaat vastgepakt,
die hem zei, achteraan in de rij te gaan
staan: „Nikkers horen niet vooraan te
staan!" schreeuwde hij uit. Sammy be
antwoordde dit meteen door de man op
zijn gezicht te slaan met zijn toilettas.
Terwijl hij het bloed van zijn mond
veegde, snauwde het slachtoffer: „Toch
ben je een vuile nikker!"
Sindsdien heeft Sammy vele van
soortgelijke schimpscheuten gehoord,
maar het spoort hem alleen maar aan
nog meer zijn best te doen. „Ik merk,
dat als ik werkelijk goed ben op de
planken, zij hun vooroordeel vergeten!",
zegt hij. „Natuurlijk kan ik ze niet over
tuigen door ze in het gezicht te
stompen!"
Zijn herinnering aan de discriminatie
in het leger verdween, toen Frank Sina
tra hem aan zijn gezelschap verbond.
Frank spoorde Sammy aan, deed hem
in zichzelf geloven. Toen Sammy Davis
eindelijk de top bereikte had hij veel
te danken aan Frank Sinatra. Kon hij
zich toen tegen Sinatra keren, alleen
omdat hij blank is?
Veel negerleiders hebben zich afge
vraagd aan welke kant Davis precies
staat. Ze hebben hem beschuldigd, dat
hjj tot de joodse godsdienst overging
alleen uit een oogpunt van publiciteit,
dat hij trouwde met een blanke vrouw
en dik bevriend is met Frank Sinatra en
„The Clan" omdat hjj „anti-neger" zou
zjjn. Al deze beschuldigingen wijst
Sammy Davis resoluut van de hand. „Ik
werd jood", zo zegt hij, „omdat het
joodse geloof rechtvaardigheid voor
iedereen leert. De neger heeft dezelfde
problemen en doeleinden als de jood
ze zijn beiden eeuwenlang onderdrukt!"
Sammy, die op 8 december 1925 in
New York is geboren, zegt, dat hij met
May Britt is getrouwd, eenvoudig omdat
hij verliefd op haar werd en zij op hem.
En wat het samengaan met Sinatra's
groep betreft, houdt hij vol, dat het al
leen maar is vanwege de gezamenlijke
belangen en talenten. („Als Nat Cole,
Billy Eckstein en Billy Daniëls de zaak
eens met me willen bepraten, zou ik ze
graag ontvangen!").
Er is geen twijfel aan Sammy's talent.
Velen beschouwen hem als de grootste
showman ter wereld. Hij is imitator,
zanger, danser, trompetist, comediant,
acteur, drummer en zelfs pistool jong
leur. Geen andere artiest is zo veelzijdig
als hij! Dit stelt Sammy Davis in staat
voor elk publiek op te treden. Hij gaf
bijvoorbeeld in 1961 een voorstelling
voor de Britse adel en twee dagen later
stond hij voor de bewoners van de
Folsom-gevangenis in Californië.
„Ja, ik ben een succes", zegt hij. „Voor
mij staan alle deuren open, die voor de
gemiddelde neger gesloten zijn. Elke
keer probeer ik een zo goed mogelijke
indruk van „de neger" te geven. Als ik
indruk op mijn publiek maak als ze
mij waarderen zal dat alles gemakke
lijker maken voor de volgende neger".
Bovendien probeert Sammy Davis al
tijd schouwburgdeuren te openen voor
negers. „Veel negers kunnen geen werk
vinden op het toneel. Ik tracht deze toe
stand te veranderen door steeds negers
met me mee te nemen. Sinds ik een ster
ben, kan ik eisen stellen!"
MISLUKKINGEN heeft Sammy Da
ook gekend. Ze doen hem echter nie:
meer zoveel als vroeger Hij vindt zijn
ware geluk bij zijn Zweedse vrouw en
hun twee kinderen. In 1963 adopteerden
zij een negerkind als gezelschap voor
hun dochtertje. Veel geluk wacht Sam
my Davis ook in Engeland, waar hij een
contract heeft met de BBC-televisie.
Nog nooit tevoren had hij zoiets onder
vonden als de reactie op zijn eerste
BBC-show, die de tijd overschreed. Toen
hij eindelijk van het scherm verdween
werd de telefooncentrale van de studio
overstroomd met klachten over het ab
rupte slot van zijn show. Getroffen door
de vriendschap en charme van de Brit
ten is Davis van plan daar elk jaar
minstens zes maanden te gaan wonen.
„Wat ik echt graag zou willen", zei
Sammy, „is optreden in een kleine
schouwburg in Schotland. Later zou ik
iets van Shakespeare kunnen proberen.
Ik denk niet, dat de Engelsen er be
zwaar tegen zullen hebben!"
