25 jaar geleden:
Veel Nederlanders voeden zich allererbarmelijkst
PANDA EN DE MEESTER^LEERLING
PUZZEL NUMMER 48
■Het Vale Paard
ZWANEZANG VAN
HET LEGERPAARD
Ons vervolgverhaal
Foto's voor
Afrika
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1964
9
- 'V il V 'Mi fffe
"TT""™™™*
Een detectiveroman
door Agatha Christie
I DENEDERLANDER^ eten teveel eiwitrijke produkten en het ondoelmatig
gebruik van suiker in de vorm van zoete tussenhapjes (biskwie, koekjes, snoepjes
en dergelijke) heeft rampzalige gevolgen voor het gebit". Dit is het oordeel Van
de staatssecretaris van Sociale Zaken en Volksgezondheid, dr A. H. Bartels,
die ter inleiding van een speciaal aan de voeding en de gezondheid gewijd
nummer van „Gezondheidszorg", maandblad van het Groene en Witte Kruis,
een artikel heeft geschreven over het nut van een uitgebalanceerde voeding.
Goodwill-actie start
eind september
REEDS IN 1938 waren er behalve de luchtdoelartillerie
en de kustverdediging, bataljons parate troepen onder de
wapenen geroepen, welke langs onze grenzen gelegerd wer
den. De spanning steeg in Europa en op 29 augustus 1939
was het dan zo ver, dat de algemene mobilisatie van onze
weermacht afgekondigd werd.
53)
„Welke hond?" Poppy begreep er
natuurlijk niets van. Ik bedacht dat
Poppy alleen mededelingen van één
lettergreep verstond.
„De zaak is op Roodje teruggesla
gen. Had jij daar ooit eerder van ge
hoord?"
Nee, dat had Poppy niet.
„Maar," ging ik voort, „wat ze daar
in „Het Vale Paard" in Much Dee
ping voor kunsten uithalen.daar
weet je wél wat van, hè?"
„Ik wist niet waar het precies was.
ergens in de provincie."
„Ik kon uit Roodje niet goed wijs
worden en weet dus niet wat ze daar
precies doen.
Ik wachtte voorzichtig af.
„Het zijn een soort van stralen,"
wist Poppy vaagjes te vertellen. „Mis
schien wel iets uit de stratosfeer. Net
als de Russen!"
Nu ging Poppy blijkbaar al te zeer
af op haar zeer beperkte fantasie.
„Ja, vast iets dergelijks," stemde
ik in. „Maar het moet beslist iets heel
gevaarlijks zijn. Omdat Roodje daar
van zo ernstig ziek is geworden!"
„Maar het is toch de bedoeling ge
weest dat je vrouw ziek zou worden
en overlijden zou?"
„Jazeker," antwoordde ik, mij in
werkende in de rol die Roodje en
Poppy mij hadden toegedacht. „Maar
nu is er sprake geweest van een re
percussie
„Je wilt zeggen," Poppy spande
zich nu enorm in, „zoiets als je over
komt wanneer je je strijkijzer niet
goed in het stopcontact steekt en
je opeens zo'n schok krijgt?"
„Precies!" gaf ik ten antwoord.
„Net zoiets Heb je ooit gehoord
dat iets dergelijks al eens eerder is
voorgekomen?"
„Nou, nee niet op die manier!"
„Hoe dan wèl?"
„Nou ja wanneer er iemand was,
die achteraf niet wou opdokken.
Iemand die ik gekend heb, vertikte
dat eenvoudig Haar stem daalde
nu tot een eerbiedige fluistering. „Die
is in de ondergrondse om het leven
gekomen van het perron gevallen,
vlak voor een naderende trein."
„Dat kan ook wel een ongeluk ge
weest zijn," opperde ik. „O, nee!"
verzekerde Poppy, gechoqueerd bij
deze gedachte. „Dat waren wel dege
lijk zullie!"
Ik schonk nog wat champagne in
Poppy's glas. Hier zat iemand tegen
over mij, begreep ik, die mij nog wél
Bij wijze van toelichting liet zij er
op volgen: „We zijn samen op school
geweest, weet je. Toen was ze ook al
meer dan erg Maar ze was reuze-
goed in aardrijkskunde."
„Maar wat heeft zij met „Het Vale
Paard" te maken?"
„Eigenlijk niets! Alleen zij is op
een idee gekomen en toen heeft ze
haar baantje dadelijk eraan ge
geven
„Wat voor baantje?" vroeg ik ver
der.
„Bij de O.O.C."
„Wat betekent dat?"
„Ja, heel precies weet ik het niet.
Ze had het altijd over de O.O.C.!
Iets als Opinie Onderzoek bij Consu
menten. Een kleine firma!"
„En wat deed Eileen Brandon daar?"
„O, langs de huizen gaan en vragen
stellen wat voor tandpasta en gas
fornuis of sponzen de mensen gebruik
ten. Heel saai en eentonig werk. Ik
bedoel, wie kan dat nou eigenlijk
schelen?"
„Vermoedelijk die O.O.C.Ik was
mij bewust van een zekere tinteling
van opgewondenheid.
Het was immers een vrouw ge
weest, in dienst van een soortgelijke
onderneming, bij wie pastoor Gorman
zijn laatste bezoek had gebracht! En
inderdaad had ook iemand van dat
genre consumentenonderzoek aan
Roodje op haar flat enkele vragen ge
steld
Hier had ik beslist een aanknopings
punt gevonden. „Waarom heeft ze dat
baantje eraan gegeven? Begon het
haar te vervelen?"
„Nee, dat geloof ik niet. Ze betaal
den haar behoorlijk ..Maar ze had
er op de een of andere manier de
lucht van gekregen dat het eigenlijk
niet was wat het leek."
„Dacht ze misschien dat het op de
een of andere manier in verband
stond met „Het Vale Paard"?"
„Nou, weten doe ik het niet.Mis
schien wel. Ze werkt tegenwoordig in
een espresso-bar, in een zijstraat van
Tottenham Court Road."
„Je moet me haar adres maar eens
geven!"
„Ze lijkt me anders niks geen type
voor jou!"
„Ik heb ook geen erotische plan
nen," gaf ik ruwweg ten antwoord.
„Ik Wou alleen maar eens wat naders
horen over dat Opinie Onderzoek bij
Consumenten. Ik dacht er namelijk
over een paar aandelen in zo'n onder
neming te kopen!"
zlV dèt erachter?" zuchtte Pop-
verder kon helpen, wan^efr.ik 1£n- py, voldaan met de draai dié ik grpan
minste wegwijs kon worden uit de vrij
onsamenhangende feiten die rond-
dwarrelden in wat zij haar hersens
noemde. Van wat zij had horen ver
tellen had zij minder dan de helft ont
houden, maar geen mens was in haar
bijzijn voorzichtig in zijn uitlatingen
geweest, omdat het „tóch Poppy
maar was"!
Het was alleen om dol te worden
dat ik niet wist wat ik haar vragen
moest. Stelde ik de verkeerde vraag,
dan zou ze vast en zeker haar mondje
stijf dicht houden en kreeg ik verder
geen syllabe te horen.
„Mijn vrouw," ging ik voort, „is
nog altijd hulpbehoevend, maar zij
lijkt mij er niets erger aan toe te
zijn."
„Wat ellendig," gaf Poppy vol
medegevoel te kennen, daarbij nog
een teugje nemend uit haar glas.
„Wat zou mu mijn volgende stap
moeten zijn?" vroeg ik. Poppy wist
daarop kennelijk geen antwoord.
„Je begrijpt," ging ik voort, „het is
Roodje geweest Ikzelf ben er niet
bij geweest. Zou er nu niet iemand
zijn met wie ik in contact kon ko
men?"
„Er is een adres in Birmingham,"
luidde Poppy's aarzelend antwoord.
„Dat is gesloten," beweerde ik.
„Weet je nog niet iemand anders die
er wat van weten kan?"
„Eileen Brandon weet er misschien
wel meer van, denk ik. Maar ik weet
ook niet
Ik keek op bij het horen van deze
volstrekt nieuwe naam en informeer
de wie Eileen Brandon was.
„Dat is werkelijk een heel erg
type," vertelde Poppy. „Reuze dege
lijk. D'r haar altijd strak en nooit
op naaldhakken! Zij is werkelijk het
einde!"
DiiinrnnnrnnnnnniwiiMMMWwmWMWwwwuwwiwwwawiwwwwiwA
gaf.
Verder viel er niets uit haar te
pompen. Wij dronken dus onze cham
pagne op. Ik heb haar vervolgens
thuisgebracht en bedankt voor het ge
zellige avondje.
De volgende ochtend probeerde ik
Lejeune aan de telefoon te krijgen.
Maar zonder succes. Met enige moei
te gelukte het me verbinding met Jim
Corrigan te krijgen.
„Wat heeft dat psychologische on
derkruipertje dat je mij bezorgd hebt,
nog verteld, Corrigan? Wat dacht hij
van Roodje?"
„Hij heeft een paar langademige
vaktermen gebruikt, maar ik geloof,
om je de waarheid te zeggen, dat hij
voor een raadsel stond. Maar ja, je
hebt mensen die heel gewoon een
longontsteking krijgen Daaraan is
absoluut niets geheimzinnigs!"
„Jazeker!" ging ik op mijn beurt
verder. „Heel wat van die lui wier
namen op dat bekende lijstje staan,
zijn er ook aan overleden long
ontsteking, paratyphus, verlammin
gen van het verlengde merg, hersen
tumor niets geheimzinnigs aan v
„Ik begrijp je gevoelens Maar
wat kunnen we eraan doen?"
„Zij gaat achteruit, is het niet?"
„Nou ja
„Dan moet er toch wat gebeuren?"
„Bijvoorbeeld?"
„Ik heb wel een paar ideeën. Naar
Much beeping gaan en Thyrza Grey
de stuipen op het lijf jagen om haar
die bezwering, of wat het zijn mag,
terug te doen schakelen!"
„Zeker, dat zou kunnen."
„Of ik zou naar die Venables
kunnen gaan
(Wordt vervolgd
Een mobilisatie is een ingrijpende maatregel, zij ont
wricht bijna het gehele maatschappelijke leven. Want ook
het burgerlijk gezag wordt in meerdere of mindere mate
aan het militaire ondergeschikt gemaakt. Enige honderd
duizenden mannen werden uit hun werk gehaald, ten aan
zien van het gebruik van bepaalde grondstoffen vooral
motorbrandstoffen werden ingrijpende beperkingen op
gelegd. Het verkeer en, vervoer werden drastisch inge
krompen en in alles ging de militair vóór.
Gebouwen en grondstukken werden gevorderd, maar ook
goederen en zelfs dieren. Paardeneigenaars moesten, net zo
goed als dienstplichtigen, zich op bepaalde verzamelplaatsen
melden. Waren de paarden gezond en bruikbaar dan
werden ze door de staat overgenomen om in een of ander
legeronderdeel dienst te gaan doen.
dieren mochten weer naar huis.
De niet-bruikbare
Op honderden plaatsen in ons land waren vorderings-
commissarissen eind augustus 1939 druk bezig om paarden
te keuren, over te nemen, ze als „defensiepaard" te laten
brandmerken, ze te doen vervoeren naar de centrale ver
zamelplaatsen waar ze tenslotte ingedeeld werden bij de
onderdelen, welke aan paarden behoefte hadden. Want ons
leger evenals dat van andere landen had nog duizen
den paarden nodig, zowel als trekdieren als qua rijpaard.
In Hoofddorp werd natuurlijk ook gevorderd, want d
Haarlemmermeer bezat in de tijd vóór de oorlog een paar-
denareaal van grote omvang. In de bollenstreek waren
veldartillerie-eenheden gelegerd, welker bespanningen
samengesteld werden met uit de omgeving gevorderde
paarden, terwijl ook de treinvoertuigen van infanterie-
onderdelen van „paardentractie" voorzien werden.
Gezien de volledige motorisering van de naoorlogse
strijdkrachten zal de paardenvordering van 1939 wel de
laatste zijn geweest in de geschiedenis van onze weer
macht, vandaar dat we deze zwanenzang van het leger-
paard precies 25 jaar geleden maar even met twee
oude foto's herdenken, de één voorstellend een paarden
vordering in Hoofddorp, de tweede: een aantal gemobili
seerde trekdieren voor een vuurmond van „de Veld".
DE MOGELIJKHEDEN tot het verkrij
gen van goede voeding zijn de laatste
kwarteeuw toegenomen. Er is meer en
beter voedsel beschikbaar gekomen, maar
bij vele bevolkingsgroepen is het nog niet
gekomen tot een (uit gezondheidsoverwe
gingen) verantwoorde voeding. De voed-
selkeuze van de mens wordt immers slechts
in geringe mate bepaald door verstande
lijke overwegingen meent staatssecretaris
Bartels. Talloze emotionele gebeurtenissen
vooral in de jeugd, overlevering, traditie,
bepalen in belangrijke mate wat „men"
eet. Het met verstand kiezen van een goe
de voeding is dan ook zelden te verwach
ten, aldus dr. Bartels. Hieruit moet het
zijns inziens worden verklaard dat zovelen
zich onjuist voeden. Het verbreiden van
de kennis omtrent goede voeding vindt hij
vooral belangrijk voor de z.g. kwetsbare
groepen, zoals kinderen.
UIT EEN ENQUETE van de Voedings
raad naar het ontbijt van schoolkinderen
is gebleken, dat 33 percent der kinderen
onvoldoende eiwitten in het ontbijt krijgt,
welke tekorten gedurende de rest van de
is gebleken, dat 53 percent der kinderen
dag slechts door minder dan de helft der
kinderen wordt ingehaald. In totaal ge
bruikte 32 percent der ondervraagde kin
deren, over de gehele dag beschouwd, een
matige tot slechte voeding. Onevenwich
tige voeding in meer of minder ernstige
mate werd vastgesteld bjj kleuters, aan
staande moeders, adolescenten en be
jaarden.
DR. BARTELS meent dat een intensieve
voorlichting hierin verbetering kan bren
gen. Dit vereist grote krachtsinspanning
van het Voorlichtingsbureau voor de voe
ding, de Kruisorganisaties en de stichtin
gen voor huishoudelijke voorlichting. Dat
dit nodig is, bewijst volgens de staatsse
cretaris het gestaag toenemen van tand-
10. „Gaan we naar het huis van die reus?" vroeg
Dongadil, toen Panda de oprijlaan van Huize Bobbel-
donk binnen reed. „Wat kijkt hij dom! Reuzedom, hè?"
„Stil", zei Panda. „Dat is geen reus, maar de bedien
de Jolliepop. En dit is zijn huis niet, maar het mijne."
„O", zei Dongadil. „Dus u hebt deze reus getemd en
tot uw slaaf gemaakt?" Jolliepop had met stijgend
ongenoegen naar deze opmerkingen geluisterd. Nu liep
hem de gal over. Mijnheer Panda," sprak hij met
trillende stem. „Mag ik weten, wie deze vrijpostige
dreumes is? Het spijt me, dat ik het zeggen moet,
maar u zoekt altijd wel vreemd gezelschap!" „O, o,
hij is brutaal tegen u, meester," zei Dongadil geschokt.
„Reuzebrutaalü Dat mag niet, hè? Fupt u hem een
pits of zal ik het doen?"
bederf. De relatie met het voedingspatroon
is daarbij duidelijk. Het vetgebruik ligt
15 percent hoger dan in 1900, terwijl 40
percent der caloriën door vet wordt gele
verd. De consumptie van voedingsmid
delen die veel koolhydraten bevatten (b.v.
aardappelen en brood) is afgenomen. De
consumptie van vlees, kaas en eieren,
welke rijk zijn aan eiwit, is daarentegen
toegenomen.
Een optimale voeding vereist onder meer
een bepaalde onderlinge verhouding van
de samenstellende bestanddelen (vetten,
eiwitten, koolhydraten), die tezamen de be
nodigde calorieën leveren. Hoewel vol
gens dr. Bartels de gemiddelde verbetering
van de eiwitopname een gunstige factor
is, betekent dit helaas niet dat hiermede
de beste onderlinge verhouding van die
nieuwe bestanddelen weer wordt benaderd.
Het hoge vet- en suikerverbruik vermeer
dert n.l. het totaal der calorieën zodanig,
dat het gewenste aandeel van het eiwit
in de totale voeding, ook als is de eiwit
consumptie gestegen, niet wordt bereikt.
De toeneming van het tandbederf moet
voor een belangrijk deel worden gezocht
in het ondoelmatig, gebruik van suiker en
in het ondoelmatig gebruik van suiker en
andere zoetigheid zo oordeelt de staats
secretaris.
De directeur van het Voorlichtingsbureau
voor de voeding, prof. dr. C. den Hartog,
is van oordeel dat gebreken die pas op
latere leeftijd tevoorschijn komen vaak
het gevolg zijn van een verkeerde voe
ding gedurende de jongere jaren. Corpu
lentie, die de sterftekansen belangrijk ver
groot, is een toenemend gevolg van onze
huidige voeding, zo meent prof. Den Har
tog. Een te zware voeding kan op
den duur allerlei hart- en vaatkwalen ver
oorzaken kan.
Teveel zoetigheid te weinig eiwit
Horizontaal: 1. reuzen-
gevaarte; 4. vogel; 8. tel
woord; 9. braakliggende
akker; 10. wijnglas; 12.
dakbedekking; 14. in het
jaar der wereld (afk.); 15.
meisjesnaam; 16. onheil;
19. ivoor; 21. muziekinstru
ment; 22. voorzetsel; 23.
uitroep; 24. bloemenruiker;
25. inhoudsmaat; 26. ge
sloten; 27. zot; 28. zelfkant;
29. uitslag op metalen; 30.
lidwoord.
Verticaal: 1. omlijsting;
2. dronken; 3. beroep; 4.
vrucht; 5. godheid der In
diërs; 6. knaaglier; 7. olie
houdend gewas uit tropi
sche streken; 11. lyrisch
gedicht; 13. weg; 14. toe
vluchtsoord; 16. voorlopig
onderzoek; 17. voortdu
rend; 18. welbespraakt; 19.
schildknaap; 20. bluffen;
24. hap.
Oplossingen, uitsluitend
per briefkaart, dienen voor
donderdag a.s. in ons bezit
te zjjn.
OPLOSSING PUZZEL NUMMER 47:
Horizontaal: 1. kwal; 4. bob; 7. egel;
11. aar; 12. vazal; 13. ADO; 14. Adio; 16.
nog; 17. ader; 18. amok; 20 Albe; 23.
energie; 25. sonnet; 27. etrier; 30- ave;
31. era; 32. mekken; 35. suilen; 37. ruim
ten; 39. base; 40. Anke; 43. Aalt; 45. tra;
47. tram; 49. Rie; 50. Diana; 51. ore; 52.
aria; 53. GGD; 54. asen.
Verticaal: 1. kaar; 2. wad; 3. aria; 4.
banket; 5. o.z.o.; 6. bagage; 8. gade; 9.
Ede; 10. lori; 15. omen; 17. aber; 19.
onereus; 21. Litauen; 22. pover; 24. keren;
25. Sam; 26 nek; 28. iel; 29. ran; 33. krat;
34. nietig; 35. staand; 36. inkt; 38. VARA;
39. blei; 41. eros; 42. amen; 44. air; 46.
rag; 48. are.
PRIJSWINNAARS PUZZEL NUMMER 47:
Eerste prijs: mejuffrouw T. Bussing,
Bakkerstraat 9, Haarlem; tweede prijs:
F. D. Kat, Orionweg 33, Haarlem; derde
prijs: mevrouw Bronsema, Tussenbeeks-
weg 32, IJmuiden-Oost.
HllllllllllllllUllUIUllllllllUlllllllllllllllllllllllUIUIllllllllllllUlllilllUIIUIIIIg
E
EEN FOTO zegt meer dan duizend
1 woorden. Dat is het uitgangspunt van l
een nieuwe actie voor en door foto-
amateurs, die eind september van start j
E gaat en die beoogt, meer begrip voor
onze westerse samenleving te kweken
in de jonge Afrikaanse staten.
De actie, op touw gezet door de Stich-
I ting Wereldhandreiking, de Bond van
Nederlandse amateur-fotografenvereni-
gingen en de Stichting ter bevordering
van de amateur-fotografie, behelst het
volgende:
Onder de leden van de Nederlandse
5 fotoclubs zullen tegen een geringe ver-
I goeding een groot aantal lege map-
I pen verspreid worden. Iedere deelnemer j
doet in zijn map drie eigen foto's, op-
namen die het leven en streven van
ons volk zo goed mogelijk weergeven.
De Stichting Wereldhandreiking zal via
de fotoclubs de gevulde mappen in-
I zamelen en deze vervolgens doorsturen
naar allerlei onderwijsinstanties, jeugd- I
instellingen e.d. in de Afrikaanse landen.
Deze zullen, bij wijze van tegenpresta-
tie, de foto-amateurs in ons land kleine
E kunst- of gebruiksvoorwerpen uit hun
E eigen landstreek toezenden: een soort
van ruilhandel dus met ideëel doel. De
actie is onderdeel van een op dezelfde
leest geschoeide internationale campag-
ne, waarop wellicht nog vele Europese
E landen zullen inhaken en die onder j
supervisie staat van de Unesco. Neder-
land is echter het eerste land dat met
deze actie begint.
