IJmuider Courant | 1964 | 12 september 1964 | pagina 20

V

FILATELIE

ia

Gegoochel met de koers
van de Poolse valuta

EL.,_

'wm, wb

ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1964

SAr Erbij ir

PAGINA ACHT

5c

S UNITED NATIONSs

WM\

Karaklajic vertrouwt op recente Joegosla-

Geen zelfbeklag

Wel zelfbedrog

,Dat gebeurt

Plakband in de operatiekamer

ZWITSERLAND. De koerserende serie
frankeerzegels met afbeeldingen van
historische monumenten (uitgifte 1960
en 1963) zal geleidelijk worden ver
vangen door een nieuwe serie, waarop
eveneens monumenten voorkomen. Als
eerste waarde verschijnt op 14 septem
ber een zegel van 2.20 fr. (groen op een
grijze ondergrond) met als voorstelling
de Thomastoren te Liestal.

ARGENTINIË. Ter viering van de
350ste verjaardag van de nationale uni
versiteit van Cordoba is een postzegel
van 4 pesos (geel, blauw en zwart) in
omloop gebracht. Op de zegel is het
embleem van de universiteit voorge
steld. De oplage bedraagt twee miljoen
exemplaren.

CEYLON. De in 1961 uitgegeven
zegel van 10 cents met het portret van
wijlen premier S. W. D. Bandaranaike,
uitgevoerd in staaldiepdruk, is thans
vervangen door een nieuwe zegel van
10 cents uitgevoerd in raster diepdruk

KONGO (Brazzaville). Ter herinne
ring aan het feit, dat een jaar geleden
de associatie-overeenkomst tussen de
E.E.G. en de Afrikaanse landen werd
ondertekend is een luchtpostzegel van
50 fr. uitgegeven. Afgebeeld zijn de
zon, een landkaart van Europa en
Afrika in een tandwiel en drie koren
aren.

BRITS GUYANA. Voor de Olym-
sche Spelen 1964 te Tokio zal binnen
kort een serie van drie waarden, 5, 8 en
25 cents, verkrijgbaar worden gesteld.
Alle zegels tonen een gewichtheffer,
het koninklijk monogram en het Olym
pische symbool.

mmmmiAmsBesm

gj= «f

JAMAICA. Ter gelegenheid van het
zesde Interamerikaanse padvinders
conferentie is een serie van drie waar
den uitgegeven. Het zijn een 3 d. met
het padvindersembleem op de sluiting
van een broekriem, een 8 d. met een
padvindersriem, een wereldbol en een
das en een 1 sh. met het padvinders
embleem en een krokodil.

SOVJET-UNIE. Een souvenirvelle
tje, bevattende zes zegels van 10 kop.
is verschenen, dat de verovering van
de ruimte door de Sovjet-Unie in beeld
brengt. De zegels tonen raketten en
ruimteschepen, gelanceerd van 1957 tot
1963, alsmede de aarde en de maan.
Het velletje is gedrukt in zes kleuren.

OOST-DUITSLAND. Ter herdenking
van de slachtoffers die het leven ver
loren door de blokkade van Leningrad
van september 1941 tot januari 1943 is
een postzegel van 25 pf. (blauw, oker-
kleurig en zwart) in roulatie gebracht.
De zegel laat een gedenkteken in
Leningrad zien. Het ontwerp is van
Peter Paul Weiss uit Berlijn.

lliSFL-j£->:3jii

VERENIGDE NATIES. De postdienst
van de U.N.O. geeft op 21 september
twee postzegels, 5 cents (rood en zwart)
en 11 cents (groen zwart), uit die ge
wijd is aan het werk van de U.N.O. be
treffende de internationale controle op
narcotica. Het ontwerp bestaat uit
drie handen die reiken naar een opium-
bol maar tegengehouden worden door een
versperring met het opschrift „Control
Narcotics". De zegels zijn ontworpen
door Kurt Plowitz. De 5 cents heeft een
oplaag van 2.600.000 en de 11 cents van
2.300.000 exemplaren.

BULGARIJE. Met afbeeldingen van
landschappen is een serie van zes waar
den verschenenê 1, 2, 3, 4, 5 en 6 st. De
ontwerpen zijn gemaakt door V. Popov,
L. Marinov en P. Russinov. Er zijn twee
miljoen exemplaren gedrukt.

PHILIPPIJNEN. Met toeslag ten
bate van de tuberculosebestrijding is
een serie van vier waarden, 5 5, 6
5, 30 5 en 70 5 sentimo, in roula
tie gebracht. De zegels laten het t.b.c.-
paviljoen in Damuguete zien.

FRANKRIJK. De vijftigste verjaar
dag van de overwinning aan de Marne
zal worden herdacht door de uitgifte
(op 7 september) van een postzegel van
0.30 fr. De zegels stelt soldaten die in
auto's naar het front worden gereden
voor. Hij is ontworpen en gegraveerd
door Hertenberger.

SLIM SPELEN.

Een lezer uit Den Haag zond mij een
aardige partij, die onlangs werd gespeeld
tijdens een club wedstrijd te Voorburg.
Enerzijds door het gave tegenspel, ander
zijds door- de gemiste kansen is het een
plaats in deze kolom waard.

B 9 6 5

3 2

A 10 7 6 2
H2

H 8 7
A B 6
B 8 5
V 10 5 4

A 3 2
OHV987

9 3
876

V

10 4

10

5 4

H

V 4

A

B 9

Zwart: 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 13, 14, 15, 16, 17,

18, 19, 21, 23, 24, 26.

Wit: 25, 27, 28, 32, 33, 34 35, 36, 37, 38, 39,
40, 42, 43, 45. 46, 48, 50.

Na 16) 49-43 is 1-6 of 17-22 verplicht
omdat de kaatsingzet met 27-22 37-31 42x11
25-20 34-30 40x18 met 28x26 wint stuk. Wit
aan zet vervolgde in de partij met de grote
ruil 27-22 en 37-31. Toch is het beter om'
46-41 en de opbouw 36-31 41-36 te spelen.
17) 27-22 18x27. 18) 37-31 26x37. 19) 42x11
6x17. 20) 36-31 13-18. 21) 31-27 8-13. Stand
in cijfers.

Wit: 25, 27, 28, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40.
43, 45, 46, 48, 50.

Zwart: 2, 3, 4, 5, 9, 13, 14, 15, 16, 17, 18,

19, 21, 23, 24.

In de partij vervolgde wit 48-42. De dam diëe openingsvariant zijn in de loop der

met 17-22 23-29 is voor zwart te duur jaren bibliotheken litteratuur gewijd. Lang-

Maar liever spelen wij voor wit 34-30 enz. zamerhand verminderde de belangstelling,

22) 48-42 14-20. 23) 25x14 9x20. 24) 46-41 4-9. omdat er zoveel details tot het uiterste

25) 34-30 20-25. 26) 50-44 25x34. 27) 40x20 werden ontleed en het niet animerend is.

Oost gever, niemand kwetsbaar. Oost 15x24- 28> 45"40 9"14- 29> 4°-34 14-20. 30) te sPelen tegen Gen encyclopedie.

één klaver - zuid één harten - west één 34-39 20-25. 31) 39-34 2-8 32) 34-29 23x34.
SA - allen pasten. Wests bieden komt niet ,30x39 18—23. 34) 27,-2,2, 8-12. 35) 22x11 Rci_d2
in aanmerking voor de medaille der held

8) Pbl-c3 Dd5-a5. 9) Pc3xe4 Rc8-e6. 10)

Met 10) Peg5 0-0-0. 11) Pe6:

haftigheid: twee, zelfs drie Sansatout zou 21x32 waarna het spel wel remise zal
de critiek beter verdragen hebben. Niet- worden. 36) 41-36 12-18. 37) 36-31 21-26
temin zgl west tevreden zijn geweest met 31-27 5-10. 39) 44-40 10-14.

16xL Indien wit nu 32-27 voortzet, moet fe6; 12) Te6. kan wit de geofferde pion

terugwinnen. Karaklajic wil echter meer

zijn bod - NZ vonden namelijk het ideale
tegenspel.

In slag I speelde noord harten drie voor,
op tafel (oost) de vier en zuid legde harten
zeven; dit dwong west de hartenboer te
nemen en het stelde noord tevens in de ge
legenheid later harten na te spelen. Zou
zuid de fout gemaakt hebben in slag 1
hartenvrouw te spelen, dan kan west de
slag duiken. Zuid speelt harten na, west
neemt met hartenboer - als noord nü ech
ter aan slag komt, kan hij géén harten
meer spelen

Na in slag 1 hartenboer gewonnen te
hebben, sneed west succesrijk op klaver
heer, incasseerde alle klaveren (noord
twee ruitens weg, zuid ruiten drie weg)
en trok ruiten na. Noord nam direct met
ruitenaas en speelde harten tweetje terug,
zuids hartenvrouw dwong wests harten
aas. West kon nog twee ruitenslagen
nemen (totaal acht slagen), maar toen hij
schoppen natrok uit oost, nam zuid schop
penaas en incasseerde de vrije hartens.
NZ kregen dus vijf slagen.

Wat slimmer had west tewerk kunnen
gaan, door na het succesrijk snijden op
klaverheer naar de hand terug te keren
met klaver tien en schoppen zeven te
spelen. De kans, dat zuid schoppen- of
ruitenaas heeft is precies gelijk, doch de

Stand na de 39ste zet zwart.

llltllllllllllllltllMlllllllilNliaiiiiiiiKMiaiiiiiu

Zwart: 3, 7, 13, 14, 18, 19, 23, 24, 25, 26.
Wit: 27, 28, 32, 33, 35, 38, 39, 40, 42, 43.

dan een dergelijke vervlakkende consoli
datie.

10 )Da5-f5. Deze en zwarts volgende

zet worden door Euwe voorzien van een
uitroepteken.

11) Rd2-g5 Belet voorlopig de lange
rochade, waarna de zwarte koning veilig
ware. 11) h7-h6. 12) Rg5-h4 Rf8-c5.
Voor g7-g5, om tot 0-0-0 te komen, heeft
zwart geen gelegenheid wegens 13) Pd4:!
Pd4:. 14) Dd4: met aanval op Th8. 13)
b2-b4!? Het zal van de juistheid der
hierboven gememoreerde Joegoslavische
analyses afhangen, of deze zet al dan niet
een uitroepteken verdient. Euwe adviseert
nu: 13) Rb4:. 14) Pd4: Pd4:. 15) Dd4:
Rel:. 16) Dg7: Kd7. 17) Tel: b5! (om na
Dc3f desgewenst Rc4 te kunnen spelen)
en de zwarte koning komt in veiligheid.
Blijkbaar was het wits bedoeling, deze va
riant te versterken met de tussenzet

17) Dd4f Kc6 en pas dan 18) Tel:. 13)

Rc5-b6(?) In ieder geval had zwart zich op
Euwes advies moeten inlaten. Nu krijgt
wit „gratis" voordeel.

14) a2-a4 a7-a6. 15) b4-b5 a6xb5. 16)
a4xb5 Ta8xal. 17) Ddlxal Pc6-a5. Geen ge-
In dit gedeelte maakte wit met 40) de lukki| veld voor het paard maar er dreigde

ami- I nOX 1 O Dfv vj] A D KCwH A 1 n\ I In 1 vn A

blunder door 40-34?

Zwart won na 26-31 en 18-22 23-29. Maar

KOLK

■JllllliiaiiHIIHimti

m.

kans dat noord schoppen zeven zal laten nu 40-34 niet kon, is het toch zeer moeilijk

lopen als noord schoppenaas zou hebben, om met 28-22 of 42-37 nog een remise te

is psychologisch aanzienlijk groter dan de bereiken,
kans, dat noord (met ruitenaas) in het ge
zicht van oosts ruitenheer en vrouw, niet Leuk is de volgende speelwijze. 40) 28-22

met ruitenaas zou nemen als hij die zou 7-11. 41) 40-34 14-20. 42) 33-28 3-9. 43) 39-33

bezitten. 9-14. 44) 42-37 11-16. Nu offer 34-29 en na

Zou west schoppen naar de vrouw heb- 22-17 is het al zeer moeilijk voor zwart

ben gespeeld, dan kan zuid de slag laten met stuk voor tot winst te komen,
lopen om een entree te sparen. Dit helpt

hem weinig want nu kunnen OW ruiten Tegen de jeugdkampioen van Hooge-

naspelen en komen toch aan negen slagen, zand-Sappemeer, Kolk, won Kees Pippel

Neemt zuid schoppenvrouw wél met het met het volgend eindspel,
aas, dan kan hij voortzetten met harten
of schoppen. Speelt hij harten, dan kan
west gerust met hartenaas nemen - noord
heeft er zeker niet meer dan twee gehad;

door ruiten te vervolgen, verzekert west

zich dan van negen slagen. Zou zuid zowel i g

schoppen- als ruitenaas gehad hebben, p

dan kan west toch weinig aan zijn lot ver-
anderen: NZ zullen vijf slagen maken.

Tenslotte kan zuid. aan slag met schop- jg

penaas, het beste schoppen naspelen. Dit p

maakt het echter zéker, dat hij ruitenaas

niet heeft want mét die kaart zou zuid j

zonder twijfel zijn hartens vrijspelen. West |j

kan dan de schoppen laten lopen en NZ pj

komen niet verder dan drie schoppensla- j

gen en ruitenaas (NZ krijgen geen enkele

hartenslag). |g

Het spel toont goed op welke wijze men g;

het de tegenpartij lastig kan maken, wan-

neer de technische kansen van twee in

aanmerking komende speelwijzen vrijwel p

gelijkwaardig zijn. Op papier is, als noord

schoppenaas zou hebben, het tegenspel
eenvoudig genoeg - maar op wit papier
is het nu eenmaal gemakkelijker dan aan
de groene bridgetafel.

Filar ski

ook Da8f. 18) Pf3xd4 Rb6xd4. 19) Dalxd4
0-0.

KERKHOFF

W.

iiiiiiiiiiaiaii

PIPPEL

Zwart: 6, 8, 13, 14, 16, 19, 23, 26.
Wit: 28, 31, 32, 34, 36, 37 40, 45.

Zwarts laatste zet 2-8 was zwak. Veel

Bridgevraag dezer week: West gever,

OW kwetsbaar, paren wedstrijd. Zuid heeft:

4 9 A 9 8 6 5 H 10 7 4 3 93

West één schoppen - noord twee ruiten volgt." 1) 34-29 23x34. 2) 40x29 14-20
- oost drie schoppen - wat moet zuid doen?

Antwoord elders op deze pagina.

KARAKLAJIC (aan zet)

Het lijkt alsof zwart zich heeft gered.
Materieel is het evenwicht hersteld. Was
alles dus een storm in een glas water?
Eens even de tien percent inspiratie bezien
die nu volgen!

20) Rh4-f6 Voortreffelijk. Wits
ontwikkelingsvoorsprong, de ongelijke lo
pers en de geëxponeerde positie van Pa5
vormen de aanwijzing voor het signaal:
aanvallen.

De brutale witte indringer mag niet ge
slagen worden. Zie 20) gf6:. 21) Pf6:f

Kh8 (na 21)Kg7? beslist natuurlijk het

dubbelschaak Pe8ft dat f7-f6 uitschakelt
plus Dg7t aanstonds) 22) Pd7f Kg8. 23)
Pf8: Kf8:. 24) Db4f met winst van het
paard. 24) c5. 25) bc6: e.p.f benevens
26) cb7: baat zwart niet. Zwart moet dus

de bedreigde pion g7 dekken. 20)

Df6-g6. 21) Tel-e3 Verhindert opnieuw
21) gf6:. 22) Tg3 Rg4. 23) Tg4: Dg4:. 25)

Dat er met veel ondernemingslust door zwart,
de jeugd wordt gespeeld toont ons de partij
uit de tweede ronde van de jeugdzeskamp,
welke in augustus te Amsterdam werd
gehouden.

Wit: A Kuyken uit Bazel; K. Pippel
(DCIJ) met zwart.

I) 31-27 17-21. 2) 37-31 21-26. 3) 41-37 29"23 gewonnen.
18-23. 4) 33-28 12-17. 5) 27-22 20-24. 6) 34-30

15-20. 7) 30-25 10-i5. 8) 40-34 24-29. 9) 44-40
17-21. 10) 31-27 7-12. Indien wit 34-30
speelt, is 20-24 gedwongen en is de stelling
symmetrisch.

De Fransman en oud-wereldkampioen
Chestem is de geestelijke vader van dit
speelplan. Het is gebaseerd op tempiwinst
omdat vroeg of laat de stukken wit 22 en
zwart 29 worden geruild.

II) 38-33 29x38. 12) 42x33 12-18. 13) 43-38

beter is 14-20. Na 2-8 won wit aan zet als Pf6f met damewinst. Zwart vindt tegen

3) deze wending nog een aardige parade
28-23 19x28. 4) 32x23 16-21. 5) 45-40 6-11. gebaseerd op mat"op de onderste lijn
6) 40-34 11-17. 7) 34-30 20-25. 8) 30-24 8-12? welke door wit op nog aardiger wijze wordt

Dit brengt snef verlies. Kansrijker is 17-22 ontzenuwd. 21)Tf8-e8. 22) Rf6xg7!

dwingt 23-18 22-28 18x9 9-13 9x18 28-32 Schijnbaar loopt wit er in. Hij moet reeds
37x28 26x37 en het eindspel is remise voor hier de pointe op de 26ste zet hebben voor
zien.

Stand: zwart 21, 25, 37. Wit 18, 24, 28, 29,
36; wit is aan zet.

22) Dg6xg7. 23) Te3-g3 Re6-g4. 24)
Tg3xg4 Dg7xg4. 25) Pe4-f6t Kg8-f8. Alles
volgens het zwarte verdedigingsplan; na
In de partij ging het verder. 9) 23-19 slaan op g4 volgt Tel mat, na Pd7:f een-
25-30. 10) 19x8 12x3. 11) 24x35 17-22. 12) voudig Dd7:. 26) Pf6-h7t De verras
sende slotzet. Nu kan de dame wél ge
slagen worden. Na Kg8 of g7 geschiedt dit
B Dukel met schaak, na Ke7 is de toren afgesneden.

Zwart gaf het dan ook op. Zo wint men

meestergroepen

Mr. Ed. Spanjaard

KARAKLAJIC, VEELBELOVEND
TALENT

•aSprjq npepjoop jaaz jjoo jeeui
'aftaaq uaa uaiqossijM ^ifnpD 'Jnapi atp ut
jaAaojye uaa ua§aj3( ZN ua apaa/Aj jaaq

K. PIPPEL (IJmuiden)

-- In de zogenoemde meestergroep van het

20-24. 14) 47-42 11-17. 15) 22x11 6x17. 16) recente I.B.M.-toernooi te Amsterdam heeft pBq u?'z

49-43 1-6. Stand na 1-6 luidt. eigenlijk alle spanning om de eerste plaats -Jeq-jatA aQ 'uapjo/A uapuon punnjaSdo

ontbroken, daar de Joegoslaaf Karaklajic uapieq ui uaSetsssiiuaA uajaAepi sjsoo do

met hoofd en schouders beven zijn concur- U3 uapnj ajajpia uaaS tsaM jeep 'Seis
renten uitstak. De eindstand: 1) Karaklajic

8 uit 9, 2) Bertok (Joegoslavië) 6(1), 3) H. F. -J3AO U3a *3UI *eP ua U3ddol1os

Crabbendam (Amsterdam) 5 enz. spreekt IftA uapoq a\o ^fqaSuo Jtfrpiejd ap ut

duidelijke taal. ua3a.ni sjapaiqua;tnj-j[iA a^oajtp sa 'usd

Karaklajic heeft zijn openingsrepertoire "d0li0S J3ÏA uautauje jq 'uajaiqnop jo

zeer nauwkeurig voorbereid en vooral zijn uapieq jatA uba poq ;aq iez CtpieduaSai ap

aandacht gewijd aan uit de mode geraakte jueav 'uiuiuaAa taq fez uapeqos '}aiu ;aq

varianten, verbeterd door nieuwe analyses.
Het gaat in het schaakspel nu eenmaal om

leeq :yaeq seeuapteq ptnz ;ep deqosuajaM

•rit.
W

r//,

A. KUYKEN (Bazel)

10 percent inspiratie en 90 percent transpi- aP PM T9M uatqosstut jaupred ap

ratie, al gelooft de leek ten onrechte dat aqenps azap ut iep 'uajasqeaj a; qotz ;aq

er slechts sprake zou zijn van 100 percent Sj ja^qoa jajaq §o>j 'uapaiq uauunp uapnj

talent-inspiratie. j[ia snp jatq uaut noz 'uauiau a; uaSuissqs

In de volgende partij, tegen de Neder- "aq aPaoS ^BBUJ f"JBdua§^ aP 113

landse jeugdkampioen Kerkhoff, zien we MfïIS3i5iBUla3 Jaupied ap ;aq lep 'adtouud

eerst aan beide zijden huisvlijt. Kerkhoff apuozaS iep uba puoaS do 'auoaqi ap suo
volgt deskundig Euwes aanbevelingen en 'uapatqim lattuti sp 101 jads i»q jjCti

vische onderzoekingen, welke Euwes aan- "a3ouJ Slpaods oz sa"Bn"s »P^tpapjaA

bevelingen ondermijnden. Tot een weten- u! U9UJ 190UJ 'Jsuiued ap jooa unaisjaoji

schappelijke ontknoping van dit verschil ai[Jais iaj\[ tSeejAaSpuq do paooMiuy

van inzicht komt het niet; op de dertiende
zet wijkt de Hollander af van de suggesties
van zijn landgenoot. Daarmede ontnam hij
zijn tegenstander de kans de juistheid van
zijn voorbereiding aan te tonen. Misschien
jammer voor de theoretici, maar verheu
gend voor de liefhebbers van vuurwerk;
met een aantal boeiende tactische zetten
creëerde Karaklajic een kostelijk partijslot.

Wit: R. Karaklajic.

Zwart: L. J. M. Kerkhoff.

Tweepaardenspel in de nahand.

1) e2-e4 e7-e5. 2) Pgl-f3 Pb8-c6. 3) Rfl-c4
Pg8-f6. 4) d2-d4 e5xd4. 5) 0-0 Pf6xe4. 6)
Tfl-el d7-d5. 7) Rc4xd5 Dd8xd5. Aan deze
vroeger ontelbare malen gespeelde leven-

Vervolg van pagina 3)

Wanneer men in de luxe-gelegenhe
den voor het eerst het gezelschap be
kijkt, vallen de kledingtekorten sterk
op. De vrouwen dragen zwarte of don
kergroene of donkerrode kousen want
nylonkousen zijn er bijna niet en zeer
duur, de japonnen zijn van een beden
kelijke kwaliteit stof al mankeert er
niets aan de moderne snit. De mannen
hebben lelijke lichte schoenen en dik
wijls broek en jas uit verschillende
soorten stof. Maar na een poosje ziet
men dit niet meer door de charme van
de in elk geval modieus gekapte dames
en de hoofsheid van de heren, bij wie
de handkus nog in ere is.

ALS DE POLEN het moeilijk hebben,
dan willen ze het in geen geval laten
merken en zij stellen het zeker niet op
prijs om beklaagd te worden. En toch
richten zij zich onbewust naar het Wes
ten. Zij informeren gretig naar onze
prijzen en lonen.

Er is voorlopig echter geen lijn te
trekken tussen deze twee volkomen ver
schillende werelden. Als de marxisti
sche maatschappij beoogt de arbeider
een materialistisch paradijs te schen
ken, dan is men in Polen nog ver van
dit doel verwijderd. Het zou echter niet
eerlijk zijn geen rekening te houden
met het feit, dat men deze samenleving
op 'n puinhoop heeft moeten bouwen en
daarom moet het Poolse avontuur ook
vanuit dit standpunt bekeken worden
om een juist beeld te krijgen van wat
er zich op het ogenblik in dit land aan
het voltrekken is!

Voortdurend denk ik aan de titel van
het boek van de Poolse Nobelprijswin
naar Sienkiewicz „QUO VADIS?"

Inderdaad „Waarheen?" Het Poolse
avontuur is begonnen in een volstrekte
chaos. Een Pools bevrijdingsleger aan
geallieerde zijde en Poolse partizanen
aan Russische zijde; een verminkt en
volkomen verwoest land, in de steek ge
laten door Jalta, beroofd en over de
kaart geschoven door Potsdam, ver
scheurd door innerlijke twisten, leegge
bloed en uitgeplunderd en zo begint het
aan zijn moeilijke wederopbouw. Aan
vankelijk volkomen aan de Russische
leiband tot er in 1955, na een opstan
dige beweging, een vrijere en meer na
tionale koers kan worden gevolgd, maar
nog steeds onder communistisch be
wind.

Om te kunnen beseffen, hoe lang de
weg is, die Polen heeft afgelegd in die
bijna twintig jaar, dienen een paar cij
fers aangehaald te worden Het aantal
directe oorlogsslachtoffers bedroeg
123.000 militairen en 521.000 burgers.
Maar het aantal doden in gevangenis
sen en concentratiekampen, in de get
to's en het aantal terechtgestelden be
liep 5.500.000, dat wil* zeggen, dat ruim
één vijfde van de bevolking is omgeko
men.

Hoe het land economisch werd ver
woest blijkt uit de volgende officiële ge
gevens: in de landbouwsector ging aan
vee, landbouwmachines, gebouwen en
produkten voor een waarde van meer
dan zeven miljard gulden verloren; in
de mijnbouwsector bedroegen de verlie
zen één miljard gulden en voor de ove
rige nijverheid was het verlies bijna 0.1
miljard gulden. Polen was in de oorlog
een volkomen berooid land, maar boven
dien was het voor de oorlog onderont
wikkeld, onvoldoende geïndustrialiseerd
en gehandicapt door grootgrondbezit en
armoede.

WIE HET LAND nu ziet, moet toe
geven, dat er enorm veel arbeid is ver
zet en een moeizame weg is afgelegd,
maar de laatste tijd schijnt een stil
stand in te treden en men stelt zich
de vraag of het land buiten adem is
geraakt ofwel, dat het systeem zelf ten
slotte faalt in de plan-economie en wat
meer plaats zal moeten worden inge
ruimd voor persoonlijke initiatieven.
Vanzelfsprekend ontkennen de econo
men van het bewind dit met grote na
druk. Zij geven echter toe, dat men op
het ogenblik enigszins stilstaat en men
zoekt voorwendsels in 'n slechte oogst,
een stagnatie in de aanvoer van grond
stoffen en men beweert, dat men de
dingen over een grotere afstand moet
zien en dat alles ten slotte op z'n poot
jes terechtkomt. Dit troost echter de
burger niet, die vindt, dat er geen
schot meer in zit. Het zou echter dom
zijn de ogen te sluiten voor wat reeds
tot stand gebracht is.

In de periode van 1950 tot 1955 zette
het industrialisatie-proces in voor de
opbouw van basis-industrieën. Reeds
tussen de beide oorlogen was men
zeer traag overigens begonnen van
een bijna uitsluitende landbouw-econo-
mie over te schakelen naar een gedeel
telijke industrialisatie. Na de Tweede
Wereldoorlog begon het proces opnieuw
maar bewuster en beter geleid. Een
rem was het ontbreken van grondstof
fen en naarmate de industrialisatie op
gang kwam steeg de vraag naar grond
stoffen, zodat aan dit vraagstuk bij
zondere aandacht moest worden ge
schonken.

Uitvoer om de nodige deviezen te
verkrijgen voor aankoop van grondstof
fen ontwikkeling van een eigen che
mische produktie van grondstoffen
en uitbouw van de landbouw (deze
laatste ook om uitvoerprodukten in de
vorm van conserven op de markt te
brengen), moeten het antwoord vormen
op deze moeilijkheden Terwijl echter
de industrie viermaal* zo produktief
werd als in 1938, steeg de landbouwpro-
duktie slechts met 40 percent. Aan de
ze wanverhouding wil men in de komen
de jaren een einde maken en intussen
verwent men zich met de bereikte re
sultaten op industrieel gebied.

Er wordt achtmaal zoveel elektrische
energie voortgebracht dan voor de oor
log, de kolenproduktie is verdrievou
digd, de staalproduktie beloopt acht
miljoen ton per jaar, de produktie van
zwavelzuur is viermaal zo groot, er
wordt zevenmaal zoveel kunstmest
voortgebracht en de scheepswerven van

Gdansk staan op de vijfde plaats van
de wereld. De trots van de Poolse lei
ders is dus begrijpelijk, temeer omdat
zij bovendien een reusachtig stuk werk
hebben verzet en nog verzetten
in de woningbouw. Om nog niet te spre
ken over wat er verricht is in de ge
annexeerde westgebieden.

Ik kan de economen van de Poolse
staat echter niet meer volgen wanneer
zij aan de hand van de statistieken wil
len bewijzen, dat de industrialisatie van
Polen zich veel sneller voltrekt dan
elders. Men doet dit op de volgende
manier: de Poolse elektriciteitspro-
duktie van 1949 stond gelijk met die
van de Verenigde Staten in 1915: die
van 1961 stond gelijk met de Ameri
kaanse van 1937. „Dus," zo zeggen de
Poolse economen, „hebben wij de voor
uitgang, die de Amerikanen 22 jaar ge
vergd heeft, in twaalf jaar verwezen
lijkt". Dit is natuurlijk zelfbedrog. Deze
cijfers zijn immers niet te vergelijken,
omdat de omstandigheden volkomen
verschillen!

Het is zeker niet mijn bedoeling de
resultaten van de Poolse opbouw te klei
neren, integendeel, want de wijze, waar
op dit landbouwland een gedeeltelijk in
dustrieland is geworden, is verbijste
rend. Zo verbijsterend, dat de Polen er
zelf een beetje de kluts van kwijt zijn
geraakt. Er is sprake van een zeer gro
te vlucht van het platteland naar de
steden en de Polen zijn als het ware
ontwaakt uit hun trage boerenslaap. Zij
wrijven zich de ogen uit en beginnen
zich anders in te stellen. Dit is alle
maal sensationeel, bewonderenswaardig
zelfs, maar het is niet alles. Ergens
gaat de zaak toch mank en zoals
het onrechtvaardig zou zijn de ogen te
sluiten voor de vooruitgang, zou het
ook dwaas zijn te zwijgen over de fou
ten.

HET PRAKTISCH uitschakelen van
de middenstand heeft het openbare le
ven versomberd: de staatswinkels zijn
lusteloos en de staatsbedrijven niet ef
ficiënt. Er is een ongelooflijk verschil
tussen een westelijke en een Pooolse
winkelstraat. Het ontbreken van con
currentie drukt niet alleen zijn stem
pel op de prijzen maar ook op het
uiterlijk van de koopwaren.

„Er bestaan hier nog middenstanders-/
handwerklieden", werpt een econoom
slapjes op. Zij durven hun zaken ech
ter niet te verfraaien uit vrees voor de
controleurs van de belastingen en zij
kunnen niet wedijveren met de bevoor
deelde staatswinkels. Zij zijn praktisch
tot ondergang gedoemd.

Ik trof toevallig een Belgisch zaken
man, die op grote schaal inkopen doet
in Polen. „Elke keer als ik er kom",
zégt hij, „tref ik een andere directeur
en elke keer is het iemand, die niet op
de hoogte is van de zaak".

„Ja", zegt onze econoom, „dat ge
beurt. Als het een bekwame directeur
is wordt hij bevorderd naar een gro
ter bedrijf!"

„Zonder dat er een opvolger is, die
het bedrijf voldoende kent?"

Hij haalde de schouders op. „Dat ge
beurt.

„Ik heb hier televisie-toestellen ge
zien. Een klein scherm en een oud mo
del voor 12.500 zlotys (ongeveer 1800)
Zouden de toestellen niet goedkoper zijn
als er een gezonde wedijver bestaat tus
sen de diverse producenten?"

„Onze staatsbedrijven voeren ook een
zekere concurrentie" beweert de eco
noom. Wil hij het niet zien of gelooft
hij werkelijk in dit kleurloze marxis
tische zakenleven, dat misschien ds
„struggle for lifg," min of meer uit
schakelt, maar inefficiënt werkt en een
veel te duur produktie-apparaat moet
hanteren?

Bij het stellen van deze vraag moet ik
denken aan de zeer geestige geschiede
nis, die in Polen de ronde doet en die
afkomstig is van een politiek satirisch
kabaret van Krakov: Als men in don
kere kamer een zwarte kat zoekt, is
dat wetenschap. Als men in een donke
re kamer een zwarte kat zoekt, die er
niet is en roept: „Ik heb 'm gevan
gen!", dan is dat marxistische filosofie.

Ook de marxisten lachen er om, zij
het een beetje zuur. Maar het pleit
voor de Polen, dat ze dergelijke ver
haaltjes durven en kunnen vertellen.
Maar waar voeren de staatsplannenma-
kers Polen naar toe? Dit is de vraag,
die de Poolse loontrekkers zichzelf stel
len voor de etalages van de dure win
kels en dit is de vraag, die ik mij stel
als westelijk bezoeker met een veel gro
ter inkomen tegenover veel goedkoper
produkten in het eigen land.

Quo vadis?

En het merkwaardige is wel, dat er
één stand in Polen is, die op zijn eigen
houtje het probleem heeft opgelost, d«
enige stand, die zich feitelijk heeft ont
worsteld aan de staatsmachine: de boe
renstand.

TWEEDUIZEND chirurgen uit 54
landen hebben tijdens een medisch
congres in Wenen via een demonstratie
film kennis gemaakt met een nieuwe
techniek, die wondhechtingen goeddeels
overbodig zou maken. Inplaats van de
gebruikelijke hechtingen wordt daartoe
een speciaal soort plakband gebruikt
dat in Amerika ontwikkeld werd en
3 M-Steri-Strip gedoopt is.

Het poreuze, waterbestendige plak
band wordt in steriele verpakking ge
leverd en is dus klaar voor het gebruik
in de operatiekamer. De nieuwe vin
ding maakt het veelal pijnlijke ver
wijderen der hechtingen overbodig en
zou ook minder littekens achterlaten,
terwijl bovendien de kans op wond-
infectie minder groot zou zijn. De
demonstratiefilm vergeleek deze resul
taten van het „hechtband" en van de
conventionele hechtingen bij divers*
bijzonder moeilijke operatieve ingrepen.