IJmuider Courant | 1964 | 26 september 1964 | pagina 20

V

FILATELIE

i

SPELEND TEKENEN
MET PUNT EN LIJN

iü

J

0»

e

Dammen

\m

m

m

m

Maak eens Cocos^Kaas^Cake

i

ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1964

'ir Erbij tAt

PAGINA

4»

O

Fihrski

my Wk

w

1 Bm.

Mi

8

B. Dukel

M. mm IWI Bm. mm.

BB. Bm. mm.

Jacques Levij

EGYPTE. Ter gelegenheid van de
Arabisch topconferentie te Alexandria
is een serie van dertien zegels in om
loop gebracht. De zegels hebben alle een
waarde van 10 mills en vertonen res
pectievelijk de vlaggen van de Arabi
sche landen. Elke zegel heeft een oplaag
van een miljoen exemplaren.

POLEN. Het eeuwfeest van de
Eerste Internationale is herdacht door
de uitgifte van een postzegel van
60 groszy (rood en zwart). Het ont
werp bestaat uit de wereldbol en de
rode vlag. Er zijn drie miljoen stuks
gedrukt.

VERENIGDE STATEN. Ter ere van
de gebroeders Charles Horace Mayo
(18651939) en William James Mayo
(18611939), beroemde Amerikaanse
chirurgen en stichters van de Mayo
Foundation for Medical Education and
Research is een postzegel van 5 cents
(groen) verschenen. De zegel vertoont
de standbeelden van de dokters, opge
richt te Rochester.

OOST-DUITSLAND. Voor de Leip-
ziger Herbstmesse 1964 zijn twee post
zegels uitgegeven. Het zijn een 10 pf.
met een middeleeuwse glasblazerij en
een 15 pf. met Jena-glas voor de che
mische en farmaceutische industrie. De
zegels zijn in samenhang gedrukt met
in het midden een tussenstrook met het
opschrift„800 Jahre Leipziger Messe".

CYPRUS. Op 26 oktober zal een
serie van vier zegels verschijnen, waar
mee reclame wordt gemaakt voor de
Cyprische wijnen. Op de 10 mils ziet
men Dionysos, de god van de wijn en
Acme, een nimf, op de 40 mils Silenus,
op de 50 mils een kasteelmuur, waar
voor een soldaat wijn drinkt met op de
voorgrond een fles wijn met het op
schrift „Commandaria" en op de 100
mils een moderne wijnfabriek op
Cyprus.

ZUIDWEST-AFRIKA. De vierhon
derdste sterfdag van de hervormer Jo
hannes Calvijn (15091564) zal worden
herdacht door de uitgifte (op 1 oktober)
van twee zegels, 2ll* en 15 cents. De
zegels laten Calvijns portret zien.

TSJECHOSLOWAKIJE. Voor de
Olympische Spelen 1964 te Tokio is een
serie van zes waarden verkrijgbaar ge
steld: 60 h. wielrennen, 80 h. polsstok
hoogspringen en kogelstoten, 1 kr. voet
bal, 1.20 kr. roeien, 1.60 kr. zwemmen
en 2.80 kr. gewichtheffen.

MALTA. Ter viering van de onaf
hankelijkheid zal op 21 september een
serie van zes zegels worden uitgegeven.
De 2 d. en 1 sh. tonen de Britse kroon,
de 3 d. en 1 sh. 6 d. de pauselijke tiara
en de 6 d. en 2 sh. 6 d. het embleem
van de UNO.

CANADA. In 1864 kwamen te Que
bec afgevaardigden van verschillende
Britse koloniën in vergadering bijeen.
Daar werd in principe besloten tot een
Noordamerikaanse federatie; zij gingen
onderhandelen te Londen en in 1867
werd de „Brits-Noord-Amerika-wet"
door het Britse parlement aangenomen,
waarbij het „Dominion of Canada" tot
een federatie van zelfbesturende kolo
niën werd met een gemeenschappelijk
parlement en ministerie te Ottawa.

Ter herinnering aan de conferentie
van Quebec is een postzegel van 5 cents
(rood en bruin) uitgegeven met als
voorstelling een hand met een ganzepen
en een ahornblad.

BRITSE SALOMONSEILANDEN. Eind
september zal een nieuwe serie fran
keerzegels van veertien waarden,
lopende van Vz d. tot en met 1 pond,
in circulatie worden gebracht. De zegels
dragen verschillende voorstellingen.

UMM AL QIWAIN (ARABIË). Ter
vervanging van de overgedrukte Britse
postzegels is het eerste deel van een
eigen serie frankeerzegels verschenen:
1 np. gazellen, 2 np. slang, 3 np. jak
hals, 4, 5, 4n 10 np. vissen en 15, 20
en 30 np. ooievaars, vliegende boven
gebouw. Alle zegels vertonen tevens
het portret van sjeik Ahmed Bin Rashid
Al-Moalla.

SCHERP DENKEN

Vandaag doet u mee aan de Europese
kampioenschappen. De tegenpartij is in
drie SA terecht gekomen, die u moet
trachten down te spelen. De kaarten die u
voorlopig ziet zijn:

N

W

V 9 8 7 6

V 6 5 2

V 8
9 4

(tafel)
H 5
A H 3
H B 9
B 8 7

6 4

maar Roozenburg verraste door 48x30.
7) 35x24 11-17. 8) 12x21 16x20. Een ju
weeltje.

Op ons verzoek om het mooiste fragment
in onze rubriek te behandelen voldeed de
heer Roozenburg gaarne met het volgend
spel. Uit het kampioenschap van Nederland
1964.

J. VOS (Utrecht)

XX>XXD000COCO00000CX30000(X500CXXXDÖCO000000000000000CCO00C

8 'MM MM WM> MM W"

Zuid was gever, niemand kwetsbaar.
Nadat zuid, west en noord hadden gepast,
opende oost één klaver - NZ pasten verder

- west één harten - oost twee ruiten -
west twee SA - oost drie SA.

Oosts klaveropening was uiteraard con
ventioneel. Noord speelde klaver drie voor,
op tafel klaver zeven, zuid klaver negen
en west won de slag met klavervrouw.

In slag 2 speelde west ruiten drie na,
noord ruiten twee, oost ruitenboer en zuid
neemt. Wat moet zuid naspelen?

Indien noord zou zijn uitgekomen van
klaver A H 6 3 2 moet zuid natuurlijk
klaver spelen, waarna OW onmiddellijk
down zijn. Heeft noord die klavercombi
natie, dan is het echter zeker dat de west
speler zowel schoppenaas als ruitenaas zal
hebben - waarop zou west anders twee SA
geboden hebben? Maar als west die kaar
ten heeft en géén dekking meer in klaver,
zou west dan zomaar een ruitenslag weg
gegeven hebben? Zou hij niet liever éérst
geprobeerd hebben ruitenaas te spelen -
de vrouw kan best eens sec vallen!

Is zuid eenmaal tot die redenering ge
komen, dan mag hij aannemen dat de lei
der (west) niet zo bang voor de klaver-
kleur is en dat noord dus vermoedelijk
slechts een matige vierkaart in klaver had.

Het spel kwam voor tijdens de wedstrijd
NederlandSpanje, die door onze landge
noten royaal werd gewonnen. De OW-
spelers waren BoenderHelleman. West
had in handen:

B 10 9B 8 7 4 <C> A 7 3 +HV52

Wests uitstekende speelplan was erop
gebaseerd, zuid in de verleiding te bren
gen klaver na te spelen, wat de Spanjaard
ook prompt deed. Noord, die o.a. in schop
pen A 4 3 2 had, zou het west nu nog moei
lijk gemaakt kunnen hebben door met
klaveraas te nemen en een kleine schop
pen na te spelen. Als west de situatie dan
juist taxeert en op tafel schoppenheer
legt, wordt het contract alsnog gewonnen

- maar het is een benauwd ogenblik.

Aan de tweede wedstrijdtafel speelden

de Nederlanders dr. W. Oudshoorn—Kor
nalijnslijper als NZ. Het bieden verliep
daar: oost één ruiten - west één harten -
oost twee harten - west drie ruiten - oost
drie Sansatout. In dit geval moest dus de
zuidspeler uitkomen en hij had geen enkel
probleem: hij speelde schoppen zes voor,
noord won met schoppenaas en speelde de
kleur terug, zodat de dekking in die kleur
bij OW verdwenen was. De Spaanse west
probeerde hierna ook de snit in ruiten, die
mislukte en OW gingen zelfs twee down.

Had de Spaanse noordspeler, die aan
tafel I schoppen A 4 3 2 en klaver A 10 6 3
had niet beter met schoppen kunnen uit
komen? Noord was vermoedelijk wat ach
terdochtig betreffende de situatie in kla
ver - het klaverbod was immers conven
tioneel en west had die kleur nimmer ge
steund of geboden. Ongetwijfeld was het
een moeilijke beslissing, maar daar OW
ook nimmer de schoppenkleur hadden ge
boden, lijkt er toch wat meer te zeggen
voor een uitkomst in die hoge kleur. Toch
had zuid, door scherp te redeneren, de
zaak kunnen redden. Als hij schoppen had
nagespeeld, zouden OW niet verder ge
komen zijn dan acht slagen: zuid kan op
de lange ruitens nog juist één schoppen,
één harten en één klaver missen.

Bridgevraag dezer week: West gever,
allen kwetsbaar, parenwedstrijd. Zuid
heeft:

4» V 10 9 7 6 93 H V 10 8 4 H3

Het bieden: west één harten - noord past

- oost één schoppen - zuid past - west twee
harten - noord en oost passen - wat moet
zuid doen? Antwoord elders op deze blad
zijde.

"mWu dfig

DOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

P. ROOZENBURG (Haaksbergen)

Stand na de 35ste zet.

Zwart: 2, 3, 6, 8, 13, 14, 16, 18, 23, 24.

Wit: 25, 26, 27, 32, 33, 39, 43, 48, 49, 50.

Op de volgende wijze kwam de winst
tot stand. 36) 49-44 dwingt tot 14 of 13-19.
In de partij 13-19. 37) 44-40 8-12. 38) 50-45?

Niet sterk van wit waardoor zwart met
14-20 zich kan herstellen. Leuk is dat na
19x10 33-28 niet kan wegens 24-30 30-34
en 16-21. In de partij 38) 2-7.

Roozenburg verwachtte voor het bord
38) 12-17 om na 43-38 leuk 3-8 te spelen
met bijzonder fraaie wendingen en combi
naties. 39) 43-38 7-11. 40) 33-28 3-9. Nu
kon 28-22 9-13 32-28 23x34 40x9 enz., doch
na 12-17 is het eindspel zeer moeilijk tot
winst te brengen voor wit. 41) 48-43 9-13.
42) 40-35 24-29. 43) 39-34 29x40. 44) 35x44
23-29. 45) 45-40 18-23. 46) 44-39 12-18.

XOOOOOOOOOOOOOOOCOCOCOOOOOCCOOOCOOOOOOOjDOOOOOOOCOCOOOOC

zijn doel af. Interessant is vooral, dat hij
zijn overwegingen en verborgen gedachten
uitvoerig weergeeft in zijn boek. Zo ooit
dan geldt hier dat men een meesterpartij
eerst ten volle kan doorgronden, wanneer
de speler zelf die van analyses voorziet.

Wij laten hieronder een snelle overwin
ning van Keres volgen, welke typerend is
voor zijn stijl. Binnen 16 zetten(!) staat
grootmeester Kotov glad op verlies, na een
stukoffer van Keres.

Wit: Keres. Zwart: Kotov.

Siciliaans
(gespeeld te Boedapest 1950)

1) e2-e4 c7-c5. 2) Pgl-f3 d7-d6. 3) d2-d4
c5xd4. 4) Pf3xd4 Pg8-f6. 5) Pbl-c3 a7-a6.
6) Rfl-e2

Hier geeft Keres al aanstonds een be
langwekkende toelichting. Hij memoreert
dat 6) Rg5 meer initiatief belooft dan de
rustige tekstzet, welke hij niettemin koos.
En wel om de volgende reden: hij had in
andere partijen geconstateerd dat Kotov
het ontwikkelingssysteem Dc7, e6 en Re7
frequenteerde. Dit systeem nu wilde hij
doorkruisen, om zijn tegenstander voor
nieuwe problemen te zetten. Er volgde:
6) Dd8-c7. 7) Rcl-g5 Pb8-d7. 8) 0-0
e7-e6. 9) Re2-h5!

Dat was de originele bedoeling. Het nor
male zwarte ontwikkelingsplan 9)

Re7 faalt op het dreigende 10) Pe6:! De
thans ontstane stelling werd door Keres
tevoren diepgaand onderzocht. De zo
genoemde „huisvlijt" is voor de meester-
schaker nu eenmaal even onmisbaar als
de training voor de sportsman. Hij noemt
enige varianten welke hij bestudeerde.

a) 9) Pe5. 10) Rf6: gf6:. 11) Khl
benevens f2-f4.

b) 9) Ph5:. 10) Dh5: g6. 11) Dh4 Rg7.
12) Tadl.

Beide met gunstig spel voor wit.

c) 9)g6. 10) Re2 Rg7 en zwart heeft

weliswaar twee tempo's gewonnen, maar
ten koste van de zwakte op d6.

Kotov, uiteraard door wits onverwachte
zet verrast, antwoordde met: 9) Dc7-
c4? Keres, die deze zet van een vraagteken
voorziet, biecht zeer openhartig op, dat hij
Dc4 bij zijn voorbereidende studie in het
geheel niet in overweging had genomen en
dat hij aanvankelijk meende, in verband

met de dreiging 10) Ph5: plus 11)

Dd4: gedwongen te zijn tot de roemloze
terugtocht 10) Re2.

Pas na lang nadenken kwam hij op het
geniale idee van het nu volgende stuk-
of fer-op-lange-termij n.

Zwart: KOTOV

XX3COOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOC

Stand na de 46ste zet van zwart.

Zwart: 6, 11, 13, 14, 16, 18, 19, 23, 29.
Wit: 25, 26, 27, 28, 32, 38, 39, 40, 43.
Wit aan zet vervolgde met 39-34 waarna
de doorbraak 18-22 27x20 16-21 26x17 11x42
43-38 en 20-15 wit won.

De heer Roozenburg onze dank voor zijn
bijdrage.

Tot slot een vraagstuk van de heer
F. J. Bok uit IJmuiden.

XOOOOOOCOCOOOOOCOOOOOOOOCCOCa?.OCOOOCOCC<X>COOOCOCCQOCCCK

Ex-wereldkampioen P Roozenburg (kam
pioen van Nederland 1963-1964) heeft er
ijverig aan meegeholpen de Nederlandse
deelnemers aan het wereldtoernooi 1964 te
Merano in topvorm te brengen. In Haaks
bergen hebben ir. G. van Dijk en J. Bom
in het voorjaar 1964 een geduchte training
gehad en de resultaten zijn niet uitge
bleven.

Tegen Jan Bom kwam het volgend spel-
gedeelte voor.

P. ROOZENBURG

5oooooooooock30ooooooooooooooooc*mooooooooooooooooooooooc

Zwart: 1, 6, 12, 15, 18, 22, 27, 28, 31, 32, 45.
Wit: 16, 19, 20, 21, 29, 38, 41, 43, 46, 48, 50.
Wit speelt en wint.

Oplossingen en correspondentie te zen
den aan het adres van de damredacteur
B. Dukel, Wijk aan Zeeërweg 125, IJmuiden.

rxooocoooooocooooocoooooocoocoooooooooooooooooooooooooooc

J. BOM

Zwart: 8, 9, 10, 11, 14, 16, 18, 19, 20, 21, 23.
Wit: 25, 27, 30, 31, 32, 35, 38, 39, 42, 45, 48.
Bijzonder fraai besliste Roozenburg de
partij toen Jan Bom aan zet vervolgde met
1) 38-33? 18-22. 2) 27x29 19-24. 3) 30x19
14x43. 4) 25x12 21-26. 5) 48x39 26x48. Om
de remise te bereiken moet nu wel 6) 39-34

oooooooooooooooooooooooooooccooooooocxoooooooc

Wm

KERES OVER KERES

Rudolf Spielmann, die tijdens zijn leven
de reputatie had, een van de beste aan-
valsspelers ter wereld te zijn, schijnt eens
een verzuchting te hebben geuit naar aan
leiding van een aantal slotcombinaties van
Aljechin. „Die combinaties", aldus Spiel
mann, „had ik ook wel kunnen vinden,
maar het gelukt mij niet, dergelijke aan-
valsstellingen, uit welke de slotcombinaties
resulteren, op te bouwen".

Vele schakers zal deze verzuchting uit
het hart gegrepen zijn. Wanneer zij een
diagram onder de ogen krijgen van een
stelling uit een meesterpartij, welke rijp
is voor een beslissende combinatoire wen
ding, dan zullen zij die gewoonlijk wel
vinden en soms zelfs zeer snel. Maar het
voorbereidend werk, het bereiken van zo
een combinatie-rijpe stelling, daar schort
het aan.

Wij moesten hieraan denken bij het be
studeren van Paul Keres' nieuwste werk:
Ausgewahlte Partien 1931-1958 (uitgave W.
ten Have, Amsterdam, 420 bl., gebonden
22,50).

Keres is misschien wel de scherpste
aanvalsspeler van deze eeuw. Hij speelde
en speelt met een opmerkelijk gemak, en
dat reeds gedurende tientallen jaren. De
tijd schijnt noch op zijn geest, noch op zijn
uiterlijk, enige invloed te hebben.

De meeste schaakspelers houden van
korte, rechtlijnige partijen. Welnu, nergens
kunnen zij hun hart beter ophalen dan bij
Keres. De Estlander gaat steeds recht op

XOCOCOCXDOOOOOOCOCCOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOCXDOOO'

Wit: KERES (aan zet)

10) Pd4xe6H! Schitterend gespeeld.
Het was onmogelijk tevoren te berekenen
of het offer correct zou zijn. Noodzake
lijkerwijs moest wit taxeren of het ge
offerde materiaal werd gecompenseerd
door stellingsvoordeel. Slechts aanvals-
spelers van Keres' niveau zijn daartoe in
staat. 10) Dc4xe6. Gedwongen, want

10 )Ph5: faalt op het zeer verrassende

11) Dd5! Pb6. (11) Dd5:? 12) Pc7 mat!)

12) Dc4: Pc4:. 13) Pc7t met kwaliteits
winst. 11) Pc3-d5! De pointe van het

offer. Er dreigt 12) Pc7f, hetgeen zwart de
keus laat tussen de duivel en de diepe

blauwe zee, namelijk 11) Kd8 of 11)

Pd5:. 11) Ke8-d8.

Betreffende het alternatief 11) Pd5:
geeft Keres de volgende varianten: 12)

ed5: Df5. 13) Delf! Een gewoon mens

zou hier 13) Telt hebben gespeeld, maar
Delf heeft het voordeel, dat aanstonds
de toren langs de f-lijn gaat medespelen.
Zie: 13)Pe5. 14) f4 en nu:

a) 14) Re7. 15) fe5: Dg5: (de dame

stond aangevallen!) 16) ed6: enz.

b) 14) h6. 15) fe5: Dg5: 16) ed6:f
met winnende attaque.

Opgemerkt zij tenslotte dat 13) Delt
sterker is dan 13) De2f hetgeen blijkt na

13) De5:. 14) f4! enz.

12) Rh5-g4!Na de zet van de zwarte

koning is de loper niet meer op h5 nodig
en wordt hij op d7 gericht. Er dreigt na
melijk telkens Rd7: plus tweemaal slaan
op f6, zodra de zwarte dame f6 niet meer
dekt.

12) De6-e5. 13) f2-f4 De5xe4. Zwart

moet f6 loslaten. Zie: 13) Db2:. 14)
Tbl Da3. 15) Rd7: Rd7:. 16) Pf6: enz. of

15) Kd7:. 16) Rf6: benevens 17) Pb6t

enz.

14) Rg4xd7 Rc8xd7. Of 14) Kd7:.

15) Rf6: Kc6. 16) Tf3! en wint.

15) Fd5xf6 g7xf6. 16) Rg5xf6t en wit
won na enkele zetten.

Schakende lezer, probeert u dit nu eens
zelf. Eerst dan zult u beseffen, hoe moeilijk
het is!

Mr. Ed. Spanjaard

•g uagmj

aup 'g uaddoqos aaM; 'ox SB(J :§uijap
-jbbm uCth iuep IBM ua - jsabih aup
pjoou gpatq uaiqosstui '(uftz pjz giggajd getu
Ibm.) ut gajqnop gaq pjoou leeg uaiqosstui
:q[qapmp uftz usjba3§ aa iuajajqnop
uauunq pmz noz ug uaqqajg a; p-ibbayz
gap Sousjb Jtaz uio uep 'uajads uagBi ag
uagjsq aaMg uba gosjguoo gaq aog ubb jagaq
jEgsaaui ja pmz st (BAaS gep ut jjpo 'uapatq
ag japjaA uto SiutaM ai jbbui 'uaddoqos
ut sgat taM ggaaq gsoo - gaMuepptui ap gStg
uapaqqfttaSoui bom; azap uassnj, 'uagund
008 jo 00S 1BP wsq Tsoil UBP 'uaddoqos
aaMg uba dojgs ap ut pjooq gaq nu pmz
gqaags ipdsCtq gaq ut mooja uaa ua jaoq
uaa Sou pui gjaaq uaddoqos ut g 8 H V
•Atiq ;soo gep 'st aqosigsgunssad aa 'qngs
-Sbbja gaq uea SuuapBuaq aqostgstungdo
ap si ibq 'st uaqBut ag uaddoqos atjp jo
aaMg zn jooa Ja gep ua gjBeqjaiA agqoags
jaaz uaa do gjaaq uapoqaS uaddoqos
uaa gsoo gap 'qtqjnngeu gsegsaq ptaq
-qfqagoui aa :SEtuA3Spuq do pjooMguy

147 S

HEBT U al eens geprobeerd te
tekenen? Een vreemde vraag? Of
toch niet? Natuurlijk kunt u die
vraag met „ja" beantwoorden.
Maar meestal zult u dat wat aarze
lend doen. Het resultaat van uw
pogingen was immers zo meent
u wat pover. „Het mag geen
naam hebben", vindt u zelf.

AKKOORD! Maar misschien gaat
uw bescheidenheid wat te ver. Al
te zeer menen wij nog steeds dat het
accent bij het tekenen dient te liggen
op het „verbeelden" van een con
crete werkelijkheid, door de reali
teit, door de zakelijke verbeelding
van het waargenome. Te weinig
blijft men stilstaan bij het feit dat
een tekening een ritmisch bepaalde
zelfuitdrukking kan zijn. Zulk een
tekening kan men als een soort
„handschrift" beschouwen. Niet het
onderwerp bepaalt dan de schoon
heid ervan.

In „Tekenen als creatief spel,
PUNT EN LIJN" schrijven Ernst
Röttger en Dieter Klante over de
voldoening die deze vorm van beel
dende expressie kan geven. Vijf
honderd „sprekende" illustraties
vertellen daarover en vormen het
hoofdbestandeel van een tekst die
zich nergens op de voorgrond dringt.

Op deze wijze paste een leerling
plantaardige vormen in een met
lijnen bewerkt vlak.

ringen het potlood en zetten de won
derlijkste figuren op het papier. Hun
tekeningen verraden in elk opzicht,
dat zij met hun tekentalenten in de
krabbelperiode van de kleuter zijn
blijven steken. Thuis, noch op school
werd deze menselijke primitieve
drang op de juiste wijze ontwik
keld," aldus Röttger.

Tekenen is voor de meeste men
sen niets meer dan het reproduceren
van een voorbeeld. Spelend tekenen
is een begrip dat zij niet kennen. Als
zij zich in de mogelijkheden daarvan
verdiepen, opent zich veelal een ge-

De beide auteurs bieden geen
tekenmethode aan. Zij maken duide
lijk dat een voortdurend spel met de
oerelementen van het grafisch beel
den, punt en lijn, tot steeds nieuwe
schakeringen kan leiden en aan het
werk een grote zuiverheid en eigen
stijl kan geven.

„De oefeningen zijn te vergelijken
met de etudes bij de muziekstudie.
Ze beperken zich t ot een enkel
motief, dat in zijn varaties een eigen
schoonheid kan verkrijgen. Vooral
decoratief aangelegde naturen zullen
hierin grote voldoening vinden. Maar
ook voor meer praktische doeleinden
zijn de oefeningen geschikt." Aldus
dr. J. Altera in zijn voorwoord.

367 s

Ruimtelijke compositie en de op
bouw van verschillende blokvormen
in drie zones.

heel nieuwe wereld. Maar, men ver-
gisse zich niet. Zoals elk spel is ook
het spelend tekenen aan vaste regels
gebonden. Het hoeft dan ook niet zin
loos te worden. Ook het gebruik van
de middelen tot vormgeving worden
door regels bepaald.

Röttger wijst er terecht op dat het
spel met tekenkundige beginselen
niets nieuws is. Het kind èn de vol
wassene bezit de drang naar schep
pende werkzaamheid. De moderne
techniek komt aan die drang nauwe
lijks of niet tegemoet. De machine
dwingt de mens in een keurslijf van
automatische handelingen die geen
enkele ruimte meer laten voor de ex
pressie van de eigen individualiteit.
Dat werk noemen wij dan ook te
recht „geestdodend".

„De kleuter begint spontaan te
tekenen. En zelfs oudere, bedaagde
heren grijpen tijdens saaie vergade-

Een kindertekening die logisch is
opgebouwd en duidt op een ontwik
keld gevoel voor ritme.

De auteurs zijn tot een logische
ordening van de veelzijdige stof ge
komen. Zij gaan uit van de punt en
de lijn als tekenkundige elementen,
nadat zij aandacht hebben besteed
aan de „beeldspraak" van het kind
in de kindertekening.

Zij eindigen met het geven van op
vallende voorbeelden van uitings
vormen van de lijn in verschil
lende materialen. Een boek dat
door zijn vorm én zijn inhoud ver
dient een eigen plaats te krijgen in
menige boekenkast.

Ernst Röttger en Dieter Klante:

„Tekenen als creatief spel Punt en
Lijn." Uitg. Cantecleer, De Bilt.

IV« kopje kruimels van droge crackers;
K kopje suiker; H kopje gesmolten
margarine; wat smeerkaas; 2 kopjes
melk en 1 pakje oplospudding (cocos-
smaak).

Meng kruimels, suiker en margarine.
Bewaar drie eetlepels hiervan in een
apart schaaltje. Druk het restant op de
bodem van een springvorm. Bak in
warme oven (375°) gedurende ca. 8
minuten. Afkoelen. Inmiddels de smeer

kaas zorgvuldig vermengen met Vt,
kopje melk.

Doe de resterende l'/j kop melk in een
schaaltje. Voeg de oplospudding toe en
meng met een garde. Het kaas-melk
mengsel toevoegen en door blijven
kloppen tot alles goed door elkaar is.
Giet een en ander op de afgekoelde
onderlaag in de springvorm en bestrooi
het met de drie eetlepels achtergehou
den kruimels. Laten afkoelen tot het
geheel stevig aanvoelt.