Fokker verwacht dit jaar
weer 15 pet dividend
1
1
DUBBEL-FILTER
FEITEN VAN DEZE WEEK
Emissie bestemd voor financiering F 28
Jan Masaryk werd
doodgeschoten
Duizend Bulgaarse
toeristen uit een
sneeuwstorm gered
Athene wil van de
koningin-moeder af
Brits parlement
ontbonden
i
Droogte teistert
landbouw in VS
Prins Alexander
gaat studeren
in Boston
(geactiveerde houtskool)
met zuiverende, geactiveerde houtskool!
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1964
Risico's
Nieuwe gegevens
Korte afstand
Gemeenteraads
verkiezingen in Italië
op 22 november
KING SIZE
Een heerlijke sigaret opsteken en de zeker
heid hebben van waarlijk zuiver rookgenot
dat is het opzienbarende van BENTLEY.
Want Bentley is de eerste en enige sigaret
in Nederland met de DUBBEL-FILTER, die
het volle aroma ongehinderd doorlaat.
Deze DUBBEL-FILTER bestaat uit een bin-
nenfilter met zuiverende, geactiveerde
houtskool en een selectieve, witte eindfilter.
De werking van die beide filters in één...en
de mélange van de beste tabakken maken
BENTLEY zo mild en aangenaam zacht.
-<
20 STUKS f 1.25
Dr. E. van Raalte
Schade 1750 miljoen
Fokker verwacht dit jaar over het ver
grote kapitaal een onveranderd dividend
van vijftien percent uit te keren. Ook over
1965 wordt een bevredigend dividend ver
wacht. Het winstsaldo van 1 januari tot
en met 13 juni van dit jaar beliep, na af
schrijvingen, maar vóór reserveringen
voor belastingen 6.47 miljoen tegen een
winstsaldo van 1.29 miljoen over geheel
1963. Dit staat in het gisteren verschenen
prospectus inzake de uitgifte van 9968 ge
wone aandelen aan toonder (desgewenst op
naam) van 1.000, waarop zoals gemeld
tot en met 7 oktober tot de koers van
225 pet. kan worden ingeschreven. De in
schrijving is voor houders van aandelen
in de verhouding van vijf nieuwe aandelen
op vier oude aandelen. De stukken delen
voor de helft in de resultaten van 't boek
jaar 1964. De claimhandel begint 28 sep
tember. Notering ter beurze wordt aange
vraagd.
Doel van de uitgifte: gezien de grote om
vang van de voor de financiering van de
F 28 vereiste middelen en tevens op grond
van andere overwegingen heeft de directie
van Fokker er van den beginne af naar
gestreefd, tot samenwerking te komen met
buitenlandse vliegtuigfabrieken in die zin,
dat deze een deel der ontwikkelings- en
produktiewerkzaamheden, alsmede het ri
sico en de financiering daarvan op zich
zouden nemen. Op deze basis is men tot
overeenstemming gekomen met de Ham
burgers Flugzeugbau Hamburg
Vereinigte Flugtechnische Werke GMBH,
Bremen, alsmede met Short Brothers and
Harland Ltd., Belfast.
Het voor de ontwikkeling benodigde be
drag, voor zover dit voor Nederlandse re
kening komt wordt geraamd op 103 min.
en zal voor de helft rentevrij door de
staat via het Nederlandse instituut voor
vliegtuigontwikkeling ter beschikking wor
den gesteld. De andere helft dient het con
cern rentedragend op te nemen, onder ga
rantie van de staat voor aflossingen en
rente echter met dien verstande, dat, even
als bij de F 27, het gehele bedrag der op
deze wijze door respectievelijk met behulp
van de staat gefinancierde ontwikkelings
kosten door haar slechts geleidelijk zal be
hoeven te worden gerestitueerd, naar ge
lang er vliegtuigen worden verkocht en af
geleverd, waarbij over de eerste 25 vlieg
tuigen geen restitutie behoeft te geschie
den.
De financiering van de serieproduktie
kan worden gesplitst in een risicodragend
en een niet-risicodragend deel. Het risi
codragende deel van de seriefinanciering
betreft nog niet verkochte vliegtuigen en
omvat alle uitgaven en aangegane ver
plichtingen ter zake van zulke vliegtuigen,
alsmede het niet in de verkoopprijzen ge
dekte deel van de kostprijzen van ver
kochte vliegtuigen. Van belang is in dit
verband dat volgens raming het evenwicht
tussen kosten en opbrengsten (het zoge
naamde break-even-punt) bij verkoop van
125 F 28-vliegtuigen zal zijn bereikt.
Dit risico is, wat het Nederlandse deel
in dit project betreft voor rekening van
de vennootschap: mocht het zich te eni-
(Van onze correspondent)
WENEN Volgens de officiële Tsjecho-
slowaakse voorlichtingsdienst heeft Jan
Masaryk, de laatste democratisch benoem
de minister van Buitenlandse Zaken van
Tsjechoslowakije, zich kort na de commu
nistische staatsgreep in 1948 van het le
ven beroofd door uit het raam van zijn
villa te springen. Volgens mededelingen
van betrouwbare getuigen in Tsjechoslo
wakije heeft Masaryk echter geen zelf
moord gepleegd.
Het is algemeen bekend dat de verzets
beweging tegen de Duitsers niet alleen
door communisten in Tsjechoslowakije,
maar ook door de socialistische partij
werd gedragen. Mede daardoor hadden zij
ook Jan Masaryk tot minister van Buiten
landse Zaken benoemd. Toen de commu
nisten de mogelijkheid kregen om de
macht aan zich te trekken, was de socia
list Masaryk een van de eersten die uit
de weg moest worden geruimd.
Een verzetstrijder uit het socialistische
kamp heeft nu echter medegedeeld dat
Masaryk niet uit zijn raam is gesprongen.
Allereerst was de villa niet hoog, zodat
een dodelijke sprong hier moeilijk denk
baar is. Bovendien is Masaryk volgens een
betrouwbare ooggetuige bij een poging om
met een vliegtuig naar het buitenland te
vluchten door een zekere Schramm, een
communistische officier, op het vliegveld
neergeschoten.
Deze Schramm werd kort daarop door
een student die tot de socialistische vleu-
gel behoorde, omgebracht. Nadat de com
munistische staatspolitie deze student in
handen had gekregen, heeft hij onder de
afschuwelijkste folteringen de namen
prijsgegeven van zijn socialistische kame
raden die bij het complot tegen Schramm
betrokken waren.
De student werd terechtgesteld, de an
deren werden veroordeeld tot gevangenis
straffen van zeven tot 25 jaar. Een van
hen die zich nu in vrijheid bevindt, heeft
de ware toedracht meegedeeld.
SOFIA (Bulgarije)(AP) Meer dan dui
zend Bulgaren zijn op de 1523 meter hoge
Trojaanse pas in de Balkan overvallen
door een hevige sneeuwstorm. Het Bul
gaarse persbureau BRA meldt dat bussen,
auto's en vrachtwagens met mensen, die
terugkeerden van de internationale beurs
van Plowdiw, onder de sneeuw bedolven
raakten..
Leger- en militia-eenheden redden de
lichtgeklede toeristen bij felle kou en dich
te mist. Er zijn slechts enkele gevallen
van lichte of zware bevriezingsverschijn
selen gemeld.
gertijd geheel of gedeeltelijk realiseren,
dan zal de directie de daaruit voortsprui
tende verliezen uit haar reserves moeten,
en naar het zich thans laat aanzien ook
kunnen dekken. Er wordt naar gestreefd
dat het eerste serievliegtuig in december
1967 zal vliegen. Met de verkoopactivitei
ten is reeds een aanvang gemaakt.
In vele delen van de wereld bestaat be
hoefte aan een snel, niet te groot, niet te
duur vliegtuig voor korte en middelgrote
afstanden. De directie is ervan overtuigd,
dat de F 28 aan de eisen ten volle zal
kunnen voldoen en verwacht, dat een zo
danig gedeelte van de vraag zich op de
F 28 zal richten, dat het break-even-punt
zal worden overschreden.
Wat de serieproduktie aangaat zal het
concern de financiering van het voor Ne
derlandse rekening komende deel op zich
moeten nemen. Dit brengt mee dat een
ruim beroep op de financiers moet wor
den gedaan voor de financiering van ver
kochte vliegtuigen, alsmede in vele geval
len voor nafinanciering daarvan. Deze om
standigheden maken het nodig de eigen
middelen, belangrijk te versterken, welke
maatregel de directie met het oog op haar
verwachtingen van het F 28 project en
de gang van zaken in haar bedrijf gerecht
vaardigd acht. Met het oog daarop heeft
zij besloten thans over te gaan tot een
publieke uitgifte van nominaal 10.025.000
aandelen, waarvan na sluiting van de in
schrijving 57 aandelen ter beurze van Am
sterdam worden verkocht.
ATHENE (AP). Een regeringsgezind
Grieks blad bericht dat de regering koning
Konstantijn bij zijn terugkeer van zijn
huwelijksreis zal voorstellen dat zijn moe
der, koningin-moeder Frederika, Grieken
land verlaat en zich blijvend in Oostenrijk
zal vestigen.
LONDEN (AP) Koningin Elizabeth
heeft vrijdag formeel de proclamatie on
dertekend waarbij het Britse parlement
ontbonden wordt. Zij was hiervoor uit haar
Schotse buitenverblijf Balmoral Castle
naar Londen gevlogen.
Het ontbonden parlement is het eerste
dat sinds voor de eerste wereldoorlog zijn
volle zittingsperiode van vijf jaar in vre
destijd heeft uitgezeten. De ontbinding
is geschied op de wettelijk voorgeschreven
tijd voor de verkiezingen die op 15 oktober
zijn vastgesteld.
ROME (AP) De Italiaanse regering
heeft bekend gemaakt dat op 22 novem
ber gemeenteraadsverkiezingen zullen
worden gehouden. Naar schatting 30 mil
joen Italianen zullen naar de stembus
trekken.
Hoewel de verkiezingsstrijd op 22 no
vember zal worden uitgevochten over
plaatselijke vraagstukken, kan worden
verwacht dat de verkiezingen een proef
zullen zijn voor de populariteit van de
centraal-linkse coalitieregering van pre
mier Aldo Moro. De coalitie bestaat uit
christen-democraten, socialisten, sociaal
democraten en republikeinen.
Advertentie
.v.v
rookqenoege.
mpe"sate
m
Li
n
N.V. CIGARETTES IMPORT COMPANY v/h A J BLOK SCHEVENINGEN
Op en om het Binnenhof
Vertraagde critiek
De voorzitter van de Eerste Kamer, mr.
Jonkman, is een uitermate bekwame fi
guur en ongetwijfeld ook een bijzonder
scherpzinnig jurist. Als oud-Leidenaar
voeg ik hieraan nog toe, dat mede voor
hem pleit „als u begrijpt, wat ik be
doel" dat hij niet alleen in Utrecht,
maar bij wijze van bekroning van zijn
universitaire loopbaan ook nog in Leiden
heeft gestudeerd!
Toch maakt hij niet altijd de indruk he
lemaal doortrokken te zijn van wat in zijn
jonge jaren juist de zogenaamde Leidse
school op het gebied van het staatsrecht
zozeer kenmerkte, te weten de aan het
ongeschreven recht toegekende betekenis.
Nog kort geleden viel dit te merken uit
een zijner, als steeds bijzonder spitse, cri-
tische opmerkingen.
Zijn in menig opzicht te waarderen tra
ditie getrouw, onthaalde de voorzitter van
onze senaat bij het begin van de eerste
vergadering in het nieuwe zittingsjaar, dus
op de derde dinsdag in september, zijn
gehoor op een korte „intree-rede."
Merkwaardig was, dat hij die dit keer
op een bepaald ogenblik gebruikte om, al
thans zijnerzijds, het „debat" te herope
nen over een inmiddels tot wet verheven,
nog in het vorige zittingsjaar (zij het dan
laat, op 8 september) door de Kamer van
vijfenzeventig leden aangenomen wetsont
werp. Merkwaardig noem ik dit, aangezien
niets de president belet zou hebben daar
over het woord te voeren toen dat ont
werp (dat betrekking had op de regeling
van de schadeloosstelling voor de leden
van de Tweede Kamer en van vergoeding
voor kosten, welke uit de vervulling hun
ner betrekking voortvloeien) in de door
hem geleide tak van de Staten-Generaal in
openbare behandeling was. Ook een Ka
mervoorzitter kan wel degelijk aan de be
raadslagingen deelnemen. In onze senaat
dient hij zich dan op de anders door
hem ingenomen verheven zetel, terwijl hij
aan de discussie deelneemt te laten ver
vangen door het oudste aanwezige lid.
Mr. Jonkman zweeg echter bij die gele
genheid, hoewel hij, naar hij op 15 sep
tember maar op die dag als mosterd
na de maaltijd heel duidelijk liet blij
ken, zekere bezwaren koesterde tegen de
regeling, zoals die een week tevoren in
debat was geweest.
Enfin, zelfs de beste, dus ook de hoog
geachte voorzitter van de Eerste Kamer,
kan wel eens een klein verzuim begaan.
Daarom bepaal ik mij er toe, die overi
gens nogal wonderbaarlijke nalatigheid en
de vertraging, wat zijn critische opmer
kingen betreft, slechts te signaleren en
hieraan alleen nog toe te voegen, dat het
deze keer gebeurde liefst geen precedent
dient te vormen.
Fractie-problematiek
Thans een enkele kanttekening bij de
door de heer Jonkman ten beste gegeven
stelling zal ontvangen, ook nog een bijko
mende toelage zullen ontvangen, en wel
tenminste 1000, en maximaal 10.000.
Voor elk lid, dat een fractie méér zal tel
len dan één afgevaardigde, gaat de frac
tieaanvoerder er 300 bij krijgen, zulks
dan tot het zoëven genoemde maximum.
Nu is in het bijzonder bij onze senato
ren de vraag gerezen, wat er moet en kan
gebeuren, indien een of meer leden van een
fractie zich op een gegeven ogenblik gaan
afscheiden en uit de fractie treden waar
van zij oorspronkelijk deel uitmaakten.
Dikwijls gebeurt zoiets niet. Maar zo nu
en dan toch wel; het jongste voorbeeld
hiervan deed zich nog maar een klein aan
tal jaren geleden voor, toen het binnen de
communistische fractie tot een splitsing
kwam en de heer Gortzak met enige naas
te geestverwanten er de brui aan gaf nog
critiek. Zij kwam hierop neer dat hij
slecht te spreken was over de in de re
geling inzake schadeloosstelling voor de le
den van de Tweede Kamer aan de voor
zitter dier Kamer toegekende „nieuwe en
buitengewone bevoegdheid tot bepaling
wie als fractievoorzitter moet worden be
schouwd en bovendien om uit te maken
uit hoeveel leden een fractie bestaat. Op
8 september hadden enige andere senato
ren een soortgelijk geluid laten horen. Op
het eerste gezicht maakt, begrijpelijker
wijze, de toekenning van een dergelijke
bevoegdheid aan de voorzitter van de
Tweede Kamer allicht een vreemde indruk.
Tot goed begrip moet ik echter de aan
dacht op het volgende vestigen. Mét de re
gering hebben niet alleen de Tweede, maar
ook de Eerste Kamer, zoals uit de debat
ten is komen vast te staan, het juist ge
acht dat de fractievoorzitters, boven het
bedrag dat elk Kamerlid aan schadeloos-
langer met Paul de Groot en anderen in
één en dezelfde Kamerclub te blijven zit
ten.
Welnu, in de na 8 september tot stand
gekomen nieuwe wettelijke regeling is vast
gelegd, dat uiteindelijk ingeval er dus
in dat opzicht enige twijfel mocht be
staan de Kamervoorzitter te beslissen
heeft wie als fractievoorzitter te beschou
wen valt, alsook uit hoeveel leden een frac
tie bestaat.
Daarover is mr. Jonkman gevallen. Dat
zou hem misschien niet zijn overkomen, in
dien hij in zijn studiejaren nog wat langer
voedsterzoon van de Leidse Alma Mater
zou zijn geweest. Dan toch ware de kans
groot geweest, dat hij met die regeling wel
vrede zou hebben gehad, omdat zij geheel
en al is aangepast aan wat al sedert lang
als ongeschreven parlementair recht gang
baar is.
Het reglement van Orde van de Tweede
Kamer bevat een bepaling volgens welke
dat de voorzitter vijf leden aanwijst uit
verschillende politieke groepen, welk vijf
tal met hem en onder zijn voorzitterschap
de Centrale Afdeling vormt.
Hier is dus, zelfs in het geschreven recht,
het bestaan van politieke groepen erkend,
zoals trouwens nu ook sinds enige jaren
de Kieswet dit doet. En het ongeschre
ven recht brengt dan verder met zich
mee, dat de president van de Tweede Ka
mer tot leden van de Centrale Afdeling
benoemtde voorzitter van de
grootste vijf fracties. Op haar beurt zijn
het de fracties, welke elk haar eigen voor
zitter kiezen. Zo ziet zich onder normale
omstandigheden in dit opzicht de voorzit
ter van de Tweede Kamer voor geen en
kele moeilijkheid geplaatst. Eveneens wil
een normale gang van zaken, dat de op
een bepaalde partijlijst gekozen afgevaar
digden samen één fractie vormen.
Van buitensporige bevoegdheden, waar
over de Kamervoorzitter zou beschikken
indien er zich geen buitenissigheden voor
doen, is dan ook in werkelijkheid geen
sprake.
Intussen dient erkend, dat abnormale
voorvallen niet uitgesloten zijn en dat
zich (de praktijk laat dit wel eens zien,
zoals ik al even aantipte) tussentijds bin
nen een fractie splitsingen kunnen voor
doen. Dan, doch ook dan alleen, zou er
een probleem kunnen ontstaan. Nu is het,
dunkt me, heel juist gezien van de wet
gever, dat deze zich ter oplossing van zulk
een uitzonderlijke problematiek bij het
boven in herinnering gebrachte ongeschre
ven recht heeft aangesloten door dan de
beslissing in handen van de Kamervoor
zitter te leggen. Overigens valt nog te
bedenken, dat indien er zich op het punt
in kwestie toch ooit nog eens al te be
denkelijke situaties zouden voorzoen, de
wetgever het altijd in eigen hand heeft
om de thans vastgestelde regeling aan
herziening en verbetering te onderwerpen.
Voorshands ligt het echter geenszins in de
lijn der verwachtingen, dat zich spoedig de
noodzaak hiertoe zal voordoen.
CHICAGO (AP) De Amerikaanse boe
ren hopen, dat de herfst verbetering zal
brengen in het weertype. De droogte, in
de zomer van dit jaar heeft aan de Ame
rikaanse landbouw enorme schade toege
bracht.
Sommige boeren vergelijken de afgelo
pen zomer met de dagen van de „dust
bowl" in de jaren '30. Uit vele staten ko
men berichten dat er nog nooit zo'n droge
zomer is geregistreerd. Het zwaarst ge
troffen zijn de oogsten van mais, sojabo
nen en tarwe.
Verwacht wordt, dat ook de fruitoogst
zeer van de droogte te lijden zal hebben.
Landbouwautoriteiten schatten dat de to
tale droogteschade de 1750 miljoen gulden
zal overtreffen. Het zwaarst getroffen zijn
de staten Connecticut, Pennsylvanië en
New York. Door een watertekort zijn dui
zenden weilanden verdroogd, waardoor da
zuivelboeren in het oosten en midden-wes
ten zware verliezen geleden hebben. Over
al in de Verenigde Staten dreigt een te
kort aan veevoeder gedurende de winter
maanden.
BOSTON (AP) Prins Alexander, da
23-jarige zoon van koning Leopold der Bel
gen, wiens leven werd gered door een hart
operatie die hij zeven jaar geleden in Bos
ton onderging, is naar deze Amerikaanse
stad teruggekeerd om medicijnen te stu
deren.
Hij zal aan de universiteit van Harvard
biologie, biochemie en aanverwante tak
ken studeren. Zijn grootvader, prins Carl
Theodore was medicus.
De prins, een broer van koning Boude-
wijn, heeft een studie van drie jaar vol
tooid aan de universiteit van Leuven. Hij
zegt niet voornemens te zijn het beroep
van medicus uit te oefenen. Hij wil „een
goede degelijke kennis van de medische
wetenschappen" verwerven om zich voor
te bereiden voor onderzoekingswerk.
