Voorspellen van uitslag is een
uiterst hachelijke onderneming
m
m mm m m
W LABOUR Klis
I, ,,TaH
Partij met meeste stemmen
kan strijd toch verliezen
Neefje gooide
baby in
sloot
V olksstemming
in Oostenrijk
Autobiografie van Charles Chaplin, op
jeugdjaren na, weinig belangwekkend
Wl3. »p|
ENGELS VERKIEZINGS-PANORAMA 1
m iaJ
Weer moord op een
taxichauffeur
in West-Duitsland
Zwaailicht en sirene
tegen rovers in
pompstation
Beeld van een immens minderwaardigheidsgevoel
Politieman draagt
geen vuurwapens
om te doden
JOVD tekende verzoek
niet om meer
ontwikkelingshulp
13
M
ÏLJfi i
DONDERDAG 1 OKTOBER 1964
LET'S
Verjaring van de
Duitse oorlogsmisdaden
Persoonlijk contact
Geef uw lievelingsvogel liet beste: ^jluis verpakte vogelvoederst
Kerkelijk nieuws
Geef uw lieveliugsvogel liet beste: ■Sluis verpakte vogelvoeders I
s* iaasSi
ar ga»
(Van onze correspondent)
LONDEN In Engeland waar het Parle
ment met zijn vijf zittingen per week en
zijn mondelinge vragenuur gedurende de
eerste vier dagen van die week zulk een
sterk levende realiteit is het heeft
wat informatie en onthullingen door de
regering betreft absolute prioriteit zijn
de algemene verkiezingen die om de vijf
jaar moeten worden gehouden maar ook
eerder kunnen plaatsvinden, op elk door
de regering als voordeligst beschouwd tijd
stip, politieke krachttoeren van de eerste
orde. Ze zijn even opwindend als de pre
sidentsverkiezingen in de V.S. Daarvoor
zijn verschillende redenen. Ook in Enge
land gaat de strijd in feite tussen twee
grote partjjen, conservatieven en labour,
die elkaar sinds de oorlog in stemmen-
aantal nauwelijks ontlopen. Het Engelse
volk is politiek in twee bijna gelijke delen
gesplitst.
Het grillige districtenstelsel maakt
voorspellingen zeer gevaarlijk. Een kleine
■temmenvoorsprong kan soms tot grote
zetelwinst leiden! Omgekeerd kan een par
tij met een stemmenmeerderheid van b.v.
enkele honderdduizenden uit de bus komen
zoals labour in 1951, en toch de verkiezin
gen verliezen. Omdat in elk district een
partij de zetel van dat district al heeft
gewonnen door de helft plus een stem te
behalen. Slechts die ene stem is beslissend.
Alle extra stemmen tellen niet mee, om
dat de stemmen uit de 630 kiesdistricten,
die elk één afgevaardigde naar het Lager
huis zenden, niet bij elkaar worden opge
teld.
Het onverwachte „loterij "-element speelt
daarom een grote rol in de Engelse ver
kiezingen. Het systeem behoedt tegen ver
starring maar kan tot een ander uiterste
leiden n.l. sensationele politieke aardver
schuivingen zoals in 1945 bij de grote
labourdoorbraak.
Verdere reden voor de spanning en
werkelijke opwinding welke pas de laat
ste dagen voor de verkiezingen de con
servatieven hebben nog nooit een oktober-
BONN (DPA) De 28-jarige taxichauf
feur Karl Heinz Koch is in de nacht van
woensdag op donderdag in Bonn door een
onbekende om het leven gebracht. Hij
overleed aan de gevolgen van een aantal
messteken in de kliniek van de universi
teit van Bonn.
Om half vier werd in de taxicentrale een
noodkreet van Koch opgevangen. Hij
leefde nog toen hij door collega's werd ge
vonden. Het enige aanknopingspunt dat de
politie heeft is de overtuiging, dat de kle
ding van de dader met bloed besmeurd
moet zijn. Het moordwapen, een dolk, werd
in de taxi gevonden. Het slachtoffer was
gehuwd en vader van drie kinderen.
BONN (Reuter) De Westduitse mi
nister van Binnenlandse Zaken, Höcherl,
heeft op een persconferentie in München
gepleit voor verlenging van de verjarings
termijn voor moord van twintig tot 25
Jaar. Hij vond het verschil in verjarings
termijn tussen dood door schuld en moord
het misdrijf dood door schuld verjaart
na vijftien jaar te gering. Verlenging
van de verjaringstermijn voor moord zou
betekenen dat ook na mei 1965 oorlogs
misdaden kunnen worden berecht. Vol
gens de huidige regeling zou dit volgend
jaar mei niet meer kunnen, omdat dan
twintig jaar is verstreken sinds het eind
van de tweede wereldoorlog.
Op een conferentie in Praag die zich
met het vraagstuk van de oorlogsmisda
den bezig houdt, is opgemerkt, dat het
aanhouden van de termijn van twintig
jaar „neer zou komen op een algemene
amnestie voor nazi-oorlogsmisdadigers".
In een brief aan de Westduitse minister
van Justitie, Ewald Bucher, werd ge
zegd dat een dergelijke houding van de
regering in Bonn de betrekkingen tussen
West-Duitsland en andere landen „gewel
dig veel moeilijker" zou maken.
verkiezing verloren! altijd merkbaar
wordt, is dat Engeland geen opkomstplicht
kent. Van de kiezers gaan er twintig tot
25 percent nooit naar de stembus. De
partijlegioenen doen ongetwijfeld hun
plicht, maar de partijen moeten hemel en
aarde bewegen om de kiezers die zij tot
de hunnen rekenen maar die het wel ge
loven naar de stembus te lokken. Want op
deze zwevende achterhoede komt het bij
de grote beslissingen vaak aan.
Vandaar dat de kandidaten, voorzien van
een blauwe (Tory) rode of roodachtige
(Labour) of groene (liberaal) rozet met
grote linten op de label van hun colbert
of bij de vrouwen op de japon, huis aan
huis gaan leuren om hun mensen de be
lofte af te dwingen naar het stemlokaal
te komen en eventueel transport voor hen
te organiseren. Elke partij mag daarvoor
in elk district een door de wet vastgesteld
bepaald aantal auto's gebruiken. De la-
bourregering zette destijds deze maatre
gel door om de in het algemeen welvaren
de conservatieven, die toen nog over veel
meer auto's beschikten, dan hun tegen
standers, geen al te grote voorsprong te
geven.
Dit huisbezoek van de kandidaten heet
in het Engels, dat wij maar vernederland
sen „canvassen", dit is propaganda maken,
colporteren, stemmen werven. De plaatse
lijke partijbureaus „canvassen" het hele
jaar door, want tussentijdse verkiezingen
voor opengevallen lagerhuiszetels kunnen
immers plotseling uit de lucht komen val
len. Zij fungeren als een soort permanent
militair hoofdkwartier. Zij ontvangen van
de gemeente de lange vellen met officieel
gedrukte kiezerslijsten, zodat ze straat
voor straat en woning voor woning weten
waar zich hun mannetjes bevinden, die
periodiek politiek aan de tand worden ge
voeld.
Hun partijen bekommeren zich daarbij
praktisch niet om de bekering van tegen
standers, meestal toch onbegonnen werk,
maar concentreren zich op de eigen aan
hangers en de twijfelaars. Ze geven hun
een kaart met een nummer erop die ze uit
het stemlokaal komende aan de buiten
wachtende propagandisten van de partij
waarop ze stemden afgeven, zodat de par
tijen na afloop vrijwel precies weten waar
ze aan toegeweest zijn.
Pierbewaker
De charme van de Engelse verkiezingen
is, dat ondanks radio en televisie, het per
soonlijke contact tussen kandidaten en
en kiezers bewaard is gebleven, dank zij
het feit dat de strijd technisch op lokaal
niveau wordt gevoerd. r
Zo kan het gebeuren dat als de huis
vrouw in de keuken aan de was bezig is
iemand de klopper op de deur laat val
len miljoenen Engelse woningen hebben
nog metalen kloppers ook al is er een
elektrische bel en zij plotseling gecon
fronteerd wordt met sir Alec Douglas-
Home of Harold Wilson „himself" of een
andere minister of partijreus. In de huis
kamer op het scherm en aan de voor
deur in levende lijve! De politieke kop
stukken behoeven weliswaar niet zelf deel
te nemen aan het voorbereidende „can
vassen" daarvoor hebben zij hun plaat
selijke verkiezingsagenten maar zijn
moreel verplicht zich in een zo democra
tisch mogelijk daglicht te tonen.
Zij maken dus even een vriendelijk
praatje met een paar bewoners over
dag meestal de vrouwen en strelen
kinderkopjes. De kandidaat wordt door
gaans vergezeld van een stoet propagan
disten met blerrende luidsprekers op hun
auto's om de hele buurt politiek wakker
te schudden. Vaak spreekt de kandidaat
zelf zittende in zijn auto de omstanders
of alleen maar de gevels van de huizen
door een versterker toe. Omdat de ver
kiezingsuitgaven der partijen door de wet
zijn beperkt zo wordt gezorgd voor een
zo eerlijk mogelijk spel! zijn de affi
ches maar klein de grote daverende
plakkaten welke nog op sommige muren
zitten zijn daar aangebracht in de maan
den voorafgaande aan de aankondiging
van de verkiezingen. Dan mogen de par
tijen n.l. nog ongelimiteerd propaganda-
geld uitgeven waarbij de rijkere conser
vatieven, die vaak door het grote bedrijfs
leven worden gesteund het beste voor de
dag komen.
„Go with labour" luidt de socialistische
slagzin; „keep it with the conservatives"
houdt het op de conservatieven is
Vijftien oktober zijn in Groot-Brit-
tannië de verkiezingen. De verkie
zingskoorts neemt in het land toe.
Conservatieven, socialisten en libe
ralen strijden om de gunst van de
kiezers. Hun slagzinnen staren de
Britten aan vanaf miljoenen
aanplakbiljetten.
die van de Tories. Labour is altijd merk
waardig huiverig geweest voor rode kleu
ren, maar waarom het voor de plaatse
lijke raambiljetten met de naam van de
kandidaat het afstotende zwart-geel moes
ten nemen is ons een raadsel. Het conser
vatieve blauw is veel aardiger. Het per
soonlijk contact tussen kandidaat en kie
zers speelt zich ook af op de meestal
slecht bezochte politieke buurtvergaderin-
gen in lokaaltjes in donkere straatjes, ver
licht door gaspitj es waar de atmosfeer
sinds Dickens nauwelijks is veranderd
Een vijf weken oude baby van de fami
lie De Krey te Giessenburg is gisteren
door een twee-en-eenhalfjarig neefje uit de
kinderwagen gehaald en in een sloot ge
gooid.
De moeder die de dekentjes in de wa
gen vreemd verward vond liggen, kwam
naar buiten en miste het kind. Toen het
neefje had verteld dat het de baby in de
sloot had geworpen zag zij het kind op de
bodem van de een meter diepe sloot lig
gen.
Dadelijk paste de moeder mond op
mond beademing toe, zoals zij onlangs op
de televisie had gezien, en slaagde erin
de reeds bewusteloze baby tot het be
wustzijn terug te brengen.
WENEN (Reuter) Tussen vijf en
twaalf oktober zullen de Oostenrijkers zich
door een referendum uitspreken over een
ontwerp-voorstel tot politieke neutralisatie
en reorganisatie van de radio-omroep-
maatschappij, die op het ogenblik in han
den van de staat is.
Deze volksstemming wordt georgani
seerd door 44 dag- en weekbladen. Min
stens 200.000 mensen zullen zich voor het
voorstel moeten spreken. Dan is de rege
ring verplicht het ontwerp aan het parle
ment voor te leggen. Dit is de eerste
volksstemming, die ooit in Oostenrijk
wordt gehouden.
Advertentie
De exploitant van het pompstation
„Proostwetering" aan de rijksweg van
Utrecht naar Amsterdam hoopt door een
geel zwaailicht en een krachtige sirene
voortaan rovers op een afstand te kun
nen houden. Het zwaailicht boven op het
dak van dit eenzaam en donker gelegen
benzinestation is van een afstand van vijf
kilometer zichtbaar.
In en rondom het station bevinden zich
diverse knoppen waarmee het alarmsys
teem door de pompbedienden of de in
dringers in werking kan worden gesteld.
Ze zijn onopvallend aangebracht, niet-in-
gewijden zien ze niet.
De exploitant van dit nabij het Utrecht
se industrieterrein Lage Weide gelegen
pompstation heeft deze ingrijpende maat
regel genomen nadat in het begin van dit
jaar inbrekers hadden geprobeerd de kluis
van het benzinestation te laten springen.
Het pompstation werd toen ernstig bescha
digd, maar de kluis bleef intact, 't Alarm
systeem is vandaag in gebruik genomen.
De pompbedienden hopen dat het nooit be
hoeft te werken.
Nederlands minister-president mr. V.
Marijnen en de minister van Buiten
landse Zaken, mr. J. Luns, werden
woensdagmiddag op het vliegveld
Wahn bij Bonn hartelijk begroet door
kanselier dr. L. Erhard.
„Voor ik begon met dit manuscript voor de zesde maal over te schrijven zette
ik Beethovens pianoconcert no 3 op, met Clara Haskil als soliste en Markevitch
als dirigent". Deze zin is de enige verwijzing door Chaplin naar de moeilijk
heden die het schrijven van zijn autobiografie hem heeft gekost. Vandaag is
het boek in negen landen tegelijk verschenen. Volgens „Der Spiegel" is het de
grootste gemeenschappelijke produktie op de boekenmarkt sedert jaren. De
negen landen zijn Engeland (waar bij The Bodley Head de originele uitgave
vitkomt), Denemarken, Finland, Frankrijk, Italië, Noorwegen, Zweden, de
Verenigde Staten en Duitsland. België en Nederland ontbreken in de lijst; ik
geloof dat onze uitgevers hierin niet onverstandig zijn geweest.
vriendschap vindt hij verdacht." Welnu,
die Chaplin komt ons uit deze autobiogra
fie ten voeten uit te voorschijn. Behalve
de geschiedenis van zijn jeugd en van
zijn werk is er echter verder weinig be
langwekkends in te vinden.
André Glavimans
Hoofdbestuurslid St. Michael:
Tijdens een bijeenkomst van de katho
lieke politiebond „St. Michael" in Tilburg
heeft het hoofdbestuurslid van die bond, do
heer G. J. van Bavel, heftig stelling geno
men tegen een betoog van dr. J. P. D,
Banning, burgemeester van Geleen, zoals
dit onlangs werd gepubliceerd in het „tijd
schrift voor overheidsadministratie" over
het dragen van vuurwapens door de poli
tie en een eventuele beperking daarvan
om misbruik te voorkomen.
Dr. Banning schreef onder meer dat het
voor hem moeilijk aanvaardbaar is, dat in
een land waar de doodstraf is afgeschaft
en door een zeer grote meerderheid niet
wordt terugverlangd, tegen bepaalde ge-
zagsvergrijpen de dood als sanctie zonder
enig rechterlijk oordeel mogelijk is.
Hij wees daarbij op een mogelijk wat
tendentieuze formulering, maar stelde
daartegenover, met nadruk, dat hij slechts
feiten constateerde, welke zich bij inciden
ten hebben voorgedaan.
Terloops stelde hij dan nog een proef-
verbod in 'n aantal kleine gemeenten voor,
een verbod voor het dragen van vuurwa
pens door de politieman tussen bijvoor
beeld 7 en 19 uur met een eventuele ge
leidelijke uitbreiding van dit systeem.
De heer Van Bavel betoogde daarente
gen dat de politieman zeker geen vuurwa
pens draagt om iemand te doden. Hij ge
bruikt dit wapen voor de handhaving van
het gezag, ter bescherming van de mens
en voor eigen veiligheid en in dit verband
kan moeilijk sprake zijn van de dood als
sanctie. Hij betreurde het ten zeerste dat
een autoriteit als dr. Banning zich tot een
dergelijke uitspraak had laten verleiden.
Naar aanleiding van de brief over hulp
aan de ontwikkelingslanden, die een groot
aantal jongerenorganisaties heeft gericht
aan de leden van de Staten-Generaal en
de regering heeft het dagelijks bestuur
van de liberale jongerenorganisatie vrij
heid en democratie (J.O.V.D.) medege
deeld, dat het een verzoek om de brief
te ondertekenen „heeft geweigerd aange
zien het bestuur deze brief slecht voor
bereid en onvolledig en daarom onge
schikt voor publikatie acht."
Terwijl enerzijds in de brief een duide
lijk oordeel wordt uitgesproken over de
omvang van de hulp, blijven even belang
rijke vraagstukken zoals controle op de
besteding van de hulp en de wijze van
hulpverlening volledig buiten beschouwing.
Onder die omstandigheden geeft de
J.O.V.D. voorkeur aan een goede bestu
dering van het vraagstuk boven het on
dertekenen van de in haast aan haar
voorgelegde brief", aldus het bestuur van
de J.O.V.D.
Ds. Van Andel
De secretaris van de oecumenische
jeugdraad, ds. H. van Andel te Utrecht, is
benoemd tot secretaris van de commissie
binnen de organisatie van de Wereldraad
van Kerken voor de internationale jeugd
uitwisseling.
CHAPLIN'S ROYALTY voor de Engelse
uitgave bedraagt 20 percent van de win
kelprijs (2'h pond); een nog nooit gezien
maximum. Voor de wereldrechten moest
The Bodley Head 500.000 dollarvoorschot
aan de auteur betalen. Recht van vóór-
publikatie van gedeelten uit het boek heeft
Chaplin alleen aan de Londense „Sunday
Times" willen geven. Een fotoreportage
van Lord Snowdon over het leven van de
beroemde acteur en zijn vrouw en acht
kihderen uit het jongste huwelijk in hun
huis te Corsier aan het Meer van Genève
ging aan de publikatie vooraf. De „Sunday
Times" zegt dat men er 40.000 nieuwe le
zers mee heeft gewonnen. Mijns inziens
bewijst dat eens te meer hoe „Engels"
Chaplin is gebleven. De eerste Engelse
druk bedraagt 50.000 exemplaren, de Duit
se 25.000. In de Verenigde Staten en Ita
lië zullen grote boekenclubs voor een mas
sale oplage zorgen.
ONS ZOU HET NIET verwonderen wan
neer men Chaplins biografie binnenkort in
vele landen in die heerlijke antikwariaten
kan vinden waar men voornamelijk zo ge
heten „ramsch"-partijen verkoopt. Wij
hebben de 528 pagina's weliswaar in één
avond zoals men dat noemt uitgelezen
maar dat eerder uit journalistieke zorg
vuldigheid dan omdat het boek ons niet
losliet. Wanneer men zijn oordeel samen
vat kan men zeggen dat het eerste derde
deel ervan echt boeit omdat het een be
schrijving geeft van Chaplin's jonge jaren
die voor een deel beheerst worden door
een armoede en eenzame ellende zoals
men die bij Charles Dickens heeft gevon
den. De rest bevat wel belangwekkende ge
deelten, zoals dat waarin hij het heeft over
zijn eerste films in de Verenigde Staten,
later over zijn zorgen om nieuwe thema's
voor nieuwe films te vinden, de episode
waarin hij het slachtoffer werd van Mc
Carthy's „Heksenjacht" en de vrij uitge
breide uittreksels uit zijn scenario voor
de Monsieur Verdoux-film die zoals men
weet is geïnspireerd op het leven van
Landru.
OVERIGENS VERNEEMT men daarbij
een aardig en kenschetsend detail: Orson
Welles deed Chaplin een idee aan de hand,
kreeg daarvoor van hem ongevraagd een
paar duizend dollar maar wilde toen dat
in de film vermeld zou worden: naar een
idee van Orson Welles.
Verder moet de lezer dan kennis nemen
van een enorme lijst van beroemdheden
waar Chaplin thuis mocht komen of die
hij ergens anders ontmoette. Hij beschrijft
de gesprekken en gesprekjes welke hij
met hen voerde maar die meestal weinig
of niets om het lijf hebben en het geheel
is eigenlijk van een stuitend snobisme.
Over zijn liefdes-histories is hij uiterst
discreet. Hij vermeldt wat avontuurtjes uit
zijn jonge jaren en uitvoerig het proces
over het vaderschap van de baby van een
vrouwspersoon met wie hij reeds twee
jaar geen omgang meer had gehad. Zijn
tweede huwelijk doet hij af met vijf re
gels: tijdens de opnemingen van de Gold
Rush trouwde ik voor de tweede keer. Om
dat zij twee grote zonen heeft van wie ik
veel houd zal ik verder niet op details in
gaan. Wij waren twee jaar getrouwd en we
probeerden er iets van te maken. Maar
het was hopeloos en het eindigde in veel
bitterheid.
AAN DE ENE KANT is zo'n korte noti
tie natuurlijk een voorbeeld van goede
smaak en discretie, maar een autobiografie
die zo over een belangrijke levensperiode
heenloopt heeft weinig waarde als werke
lijke levensgeschiedenis. Wel krijgen we
daarentegen van praktisch iedere film te
horen hoeveel miljoen dollar ze hem in het
laadje heeft gebracht. Naar men zegt is
Chaplin reeds in 1957 begonnen met het
schrijven van dit boek. Zowel Graham
Greene als Truman Capote zouden hem van
advies hebben gediend en het manuscript
hier en daar hebben gecorrigeerd. Tenslot
te moet wel iemand van de uitgeverij er
onbarmhartig in hebben gesnoeid. (Men
zegt dat het op een derde van de oorspron
kelijke lengte is teruggebracht en daarbij
moet zeker een en ander verloren zijn ge
gaan). Hoe is het anders mogelijk dat over
de film „A King in New York" helemaal
niet wordt gesproken noch over de Stalin-
prijs waarvan hij het bedrag later aan de
Abbé Pierre ter hand heeft gesteld?
JEAN COCTEAU die Chaplin voor het
eerst ontmoette tussen Hongkong en Shang
hai (het loont de moeite beide beschrij
vingen van die ontmoeting te vergelijken!)
heeft van hem gezegd „dat zijn minder
waardigheidscomplex „immens is" even
groot als zijn gerechtvaardigde trots en
een systeem van reacties die zijn een
zaamheid (waaronder hij lijdt) moeten
verbergen en die moeten zorgen dat nie
mand zijn prerogatieven betreedt. Zelfs
Advertentie
