VROUW
Meedoen aan een
Europees budget
onderzoek om de
lieve eenheid
van de „zes"
ib 4»
m
Spijt
Pontjes
WINDHONDEN MAKEN SCHOOL
CONSUMENT
BESPIED
M(jW
door Loeh Elfferich
met tekeningen van
Eon IS oog en doom
I
Rode bessentaart
-
ZATERDAG 3 OKTOBER 1964
Erbii
PAGINA ZES
Het Engelse gezin Gordon Andrews leidt in het graafschap Yorkshire een zogeheten hondenschool. Deze zeer exclu-
sleve opleiding brengt hazewinden alles bij wat ze moeten weten om op de renbaan nummer één te worden. Dochter
Elizabeth is hier aan de wandel met drie veelbelovende leerlingen. De school heeft een uitstekende reputatie. Dat blijkt
wel uit de bijnaam Eton voor windhonden.
mmiiiwiwiwiiiMiiMiiiiniwwMwwM—w—iinnnnfinnnanfififiiif¥ifMin
TE BIECHT
BIJ PROF.
IDENBURG
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. We zijn er op een zondag eens langs
gereden: Oostduinlaan 2 in Den Haag, een in de herfstzon
slapend pand aan een stille laan. Op een zondag. Beslist
niet op een doordeweekse dag. De rijksdienst in het grote
pand (het Centraal Bureau voor de Statistiek of kortweg
het C.B.S.) heeft namelijk ons financiële hart veroverd:
ze kunnen er alles vertellen over ons gezin, van de broekjes
voor kinderen via de flesjes-vol-schoonheid voor mamma
tot en met pappa's sherrycapaciteit. Bij zo'n rijksdienst
rijd je op zondag langs, als de ambtenaren en ponssterretjes
thuis (of elders) zitten, bij hun eigen broekjes en flesjes en
sherry. Stel dat je er op een dinsdag of op vrijdag voorbij
komt, en er stapt een man uit de deur, en je moet denken:
die kerel weet alles van mijn vijf verse Remmetjes die in
het VAT zitten.Om zo n man in de ogen (of zelfs maar
op de rug) te kijken is een te angstig idee.
HET IS overigens allemaal eigen
schuld. De professor had heel in het al
gemeen een vriendelijk verzoek gedaan:
prof. dr. Ph. J. Idenburg, die in dit
statische land directeur-generaal van de
statistiek is en als zodanig het Centraal
Bureau voor de Statistiek leidt. Terwille
van nieuwe reeksen tabellen trok hij
enige tijd geleden landelijk aan de bel.
Hij noodde welwillende gezinnen uit om
mee toe doen aan een budgetonderzoek,
sterker nog: een E.E.G.-budgetonder
zoek. Je voelt Europees of je voelt' t
niet, en als je bij de eerste categorie
behoort, dan raakt zo'n vriendelijk
verzoek van een keurige professor je in
het hart. Hij brengt daar de tere snaar
aan het bewegen die de klanken van de
klokken van Straatsburg (of van Brus
sel of van Luxemburg) kan reproduce
ren, galmende herinnering uit zo me
nige oudejaarsnacht. De Professor
schijnt privé die tere snaar 's mensen
Achillespees te noemen. In ieder geval
heeft hij de onze zacht (maar degelijk)
geraakt.
Sinds de vermaledijde dag dat wij
ons vrijwillig, vrijwillig! meldden met
'n lakoniek briefkaartje naar Oostduin
laan 2 (en nog wel met spijt in het
hart dat een briefkaart slechts een or
dinair postzegeltje draagt en géén Euro
pazegel): sinds die dag is de postafde
ling van de Professor duchtig aan het
werk gegaan. Eerst kwam er zij het
te voet en niet per post- een hoofse
Haagse die zeide bij wijze van tijdver
drijf het C.B.S. diensten te verlenen als
enquêtrice. Ze toefde geruime tijd bin
nen onze flatmuren, prevelde aange
naam en deed van alles uit de doeken.
Maar ze heeft vermoedelijk de drie bal
pennen nog in haar zak die de profes
sor haar toch wel zal hebben meegege
ven om ons, bij 't volschrijven van zijn
formulieren, niet op kosten te jagen. De
formulieren werden gebracht door de
postbode, die de enquêtrice op de voet
volgde: en iedere veertien dagen sjouw
de hij nieuwe, blanco voorraad aan. Al
tijd zaten er stapels enveloppen bij: al
lemaal van dat bruine rijkstype en met
de duidelijke vermelding dat het om
dienst ging en dat de P.T.T. de zaak
dus maar ongefrankeerd had te accepte
ren. De eerste maal hebben we de hele
collectie formulieren moeizaam in één
envelop gepropt; we bleven zitten met
een overschot aan enveloppen die voor
geen enkel ander doel geschikt bleken.
Na verloop van tijd echter hadden we
een geweldige ervaring opgedaan met
al die formulieren en enveloppen: we
hadden het inzicht verworven dat de
papierwinkel waarover de Professor
regeert schier oneindig is. Op zeker mo
ment kregen we zelfs de gedachte om
nu eens op onze beurt een eenvoudige
maar heldere statistiek samen te stel
len inzake de directe en relatieve bin
dingen tussen de arbeid van de Pro
fessor en de dividenden die de Neder
landse papierfabrieken hebben uitge
keerd in de laatste vijf jaar. Als het
gelukt was hadden we stellig contact
gezocht met vriendjes in buiten-Neder
landse, binnen-E.E.G.-se steden om ook
glaszuiver een superstatistiek je op te
stellen aangaande de successen die de
vijf andere directeuren-generaal bereik
ten op het stuk van verhoging van de
produktie in de papierindustrie.
Slechts luiheid, waarover ook interes
sante cijfertjes vergaard kunnen wor-
den (maar doe het niet want statistiek
vloekt met nietsdoen), heeft het hierbo
ven geschetste stukje arbeid voorko
men. Toch blijft het niet uitgevoerde
plan als een probleem in het hoofd han
gen: wie maakt de statistieken over de
man die de statistieken over ons maakt?
Ja, er komt zelfs een ganse gedachten-
lawine op gang: geeft de professor zijn
onderhorigen ook een kijkje in het huis
houdelijke financiële gescharrel in zijn
eigen woning? Wie con trol eer(*of hij wel
ooit zichzelf opneemt in zijn cijferreek
sen en symbolengroepen? En: zijn die
poppetjes in statistieken (waarbij altijd
zoiets staat als: 1000 man) soms
naar zijn evenbeeld geschapen?
Als het meedoen aan zo'n budgeton
derzoek je iets laat doen (naast kiften
met je vrouw en blozen bij het noteren
van de aanschaf van wéér drie hemden)
is het denken! Hemel, wat ga je veel
denken. En ook veelzijdig: Europees en
professoraal en statistisch. Inderdaad
ook professoraal. Je moet je toch inle
ven in wat die goede, vreemde man
van je wil. Als hij je 'n stapel formu
lieren rechts stuurt en je zou ze aver
echts invullen dan kost het (wie weet)
onze Biesheuvel deze winter weer een
stuk principiële zondagsrust, dan kan
hij op een kouwe zondag in december
probeer het maar eens. Je wordt ge
woonweg vrekkig omdat bijna de helft
van je uitgaven op het papier van de
professor er zo gruwelijk belachelijk
uitziet.
De professor geeft voorbeelden, dat
wel! Voorbeeld 3 uit zijn voorschrift:
„Noteer op ieder blaadje slechts één
artikel of post. Vul dus niet in: bak
ker 0,89, maar 400 gram brood 0,25;
en op een afzonderlijk blaadje: 4 punt-
broodjes 0,32 evenals: 1 rol beschuit
0,32".
Dat is dus een heel simpel zaakje,
al valt het niet mee om een gezin van
vijf mensen honger loos te houden op
een halfje brood, een pak beschuit en
vier puntbroodjes per dag (vijf punt
broodjes had trouwens ook heel wat
vechtpartijen voorkomen).
Maar lastig wordt het pas bij punt
acht: „Afbetalingstermijnen voor arti
kelen welke langer dan veertien dagen
geleden zijn aangeschaft, dient u even
eens te vermelden".
We zijn nu een dikke acht jaar ge
trouwd, en het heeft dus menige zweet
druppel gekost voor we hadden ge
construeerd wat we in al die jaren
aan afbetalingstermijnen hadden neer
gelegd Maar je zal je gouden bruiloft
achter de rug hebben, en dan zo'n
vraagje krijgen!
En de professor kan makkelijk praten
over de bakker en over kopen op de
pof; inzake de moeilijke dingen geeft
hij geen raad. Blader eens mee in het
boekje dat dit gezindshoofd vlijtig in
vult; hoeveelheid, omschrijving, bedrag
in guldens en centen, hier gaat-Ie:
4 toegangskaartje dierenpark
4 ezeltje rijden dierenpark
1 parkeren dierenpark
1 tip parkeerwacht dierenp
1 koek bij koffie op redactie
10 sigaartjes
verloren op Spui
geleend aan coll
nieuwe auto
5579.95
dat is alleen maar de schuld van de
zelfbedieningszaken.
En dit is een authentieke reeks die
mamma neerschreef:
zendingsbusje (2 schoolgaande
kinderen) 0.35
schoolsparen (één dochter) 0.25
zakgeld oudste dochter (spaar
er zelf van op school) 0.50
zakgeld (2de kind) 0.25
zakgeld (3de kind) 0.05
1 bijdrage trouwerij nichtje 1.32
322 gram vlees 2.90
1 paar sokken (mijnheer)4.95
Na het vermelden van deze reeksen
staan enkele feiten onomstotelijk vast
voor ons, voor u en voor de Professor.
Hier zijn ze dan:
Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek zal dra, dank zij ons, be
schikken over een onafzienbare
voorraad vraagtekens.
De prijzen van nieuwe auto's worden
op dezelfde zware manier vastge
steld als bij pantoffels gebeurt.
Die collega heeft alweer van me
geleend.
M'n vrouw noemt me blijkbaar ein
delijk tegenover derden „mijnheer".
De Professor hoeft niet te denken
dat we altijd 322 gram vlees kopen;
z'n Franse land'bouwcollega, Agricola
of zo, door onze stommiteiten gaan uit
leggen, dat de eiertjes in 1964 in Hol
land helemaal nooit een gulden de der
tig stuks hebben gekost.
Nu waren er de eerste tijd niet zo
veel kansen op fouten. Formulier voor
alle huishoudelijke opgaven boven de
25 door de vrouw, idem voor idem
door de andere gezinsleden, idem voor
idem via de eigen bank- of giroreke
ning. Je schaamde je soms als je weer
een periode had waarin geen enkel lid
van het gezin iets had gekocht dat duur
der was dan 25,-. Je ging tenslotte
Andriessen tegen de haren strijken door
heel on-prijsbewust juist de duurdere
kwaliteiten aan te schaffen, en een sim
pele vertering in een café wilde al snel
uitgroeien tot een gelag. Zou de profes
sor weten dat er om hem terwille te
zijn in dit land gelagen zijn gezet?
(Misschien weet hij zelfs niet dat je
volgens van Dale gelagen zet, en niet
„zit" of „loopt" of „boekt").
Merkwaardig tochje kunt tegenwoor
dig ook aan de drankstatistiek raken.
De tijd van de simpele 25 gulden
formulieren is thans echter voorbij.
Met weemoed denken we terug aan die
veertiendaagse avondjes waarop we ge
zellig ruzieden over de vraag wie van
ons welke 20 gulden had uitgegeven en
of een girootje moest worden genoteerd
op de dag van verzending of op de
dag van terugkeer (en dat wil vandaag-
de-dag wel eens een tijdje schelen).
Nee, nu zitten we elke avond vereend
boven het laatste proefwerk dat de
professor ons laat maken: het invullen
van drie bonboekjes, waarin respectie
velijk alles moet worden vermeld wat
de beurs van de vrouw en die van de
man passeert, alsmede elke cent die
giraal van zijn plaats verandert. De
Professor was in de loop der maanden
een vaderfiguur geworden vertrouwd,
vertrouwd genoeg om hem, formuliers-
gewijs, allerhande privézaken toe te
zenden. Maar nu laat hij zich kennen
als een strenge toezichthouder die ons
een dagelijkse portie strafwerk laat
maken. Iedere uitgave noteren, jawel,
r
WWWWMM«««MM«M...-----nnnf|nf|nnnfltl|Mlf|J|n)(
Nog een paar weken moeten we het
invullen van de bonboekjes voortzetten
en dan breekt de dag aan waarop we
weer zonder professoraal toezicht mo
gen gaan leven. Tegen die tijd zijn we,
heel Koestleriaans vertrouwd gewor
den met onze boeman, noemen hem
in gedachten „Flip" inplaats van prof.
dr. Ph. J. Idenburg, en verwach
ten stellig bij wijze van afscheids- en
dankcadeautje een bosje bloemen van
hem. De kosten mag hij in zijn eigen
bonboekje noteren en als hij juist om
een grote uitgaaf „door het gezins
hoofd boven de 25,verlegen zit,
dan stuurt hij maar sherry; hij kent
intussen ons merk. (P.S. het is een doos
chocola geworden).
Maar wat de goede prof. inder-
eeuwigheid met „4 ezeltje rijden
dierenpark 0.85 en met zakgeld 3de
kind 0.05...."' is ons volkomen een
raadsel.
Vermoedelijk zijn we door de scha
melheid van onze uitgaven kortzichtig
geworden, te kortzichtig om de dingen
Groot Europees en supra natio
naal te zien. Straks is misschien het
zendingsbusje van onze 2 schoolgaan
de kinderen een lachertje voor Halstein
en Mansholt: straks snelt wellicht een
secretaris van de Europese Beweging
nog naar het Spui om ons dubbelthe
te zoeken. We zullen, op dat tijdstip
in die toekomst de eerste baby gaan
bewonderen van 't nichtje dat trouwde,
mamma zeggen dat mijnheers sokken
zo versleten zijn dat stoppen zinloos is,
en de professor schrijven dat we ook
aan z'n budgetonderzoek '65 willen
meewerken.
Want hij weet dan zoveel van ons dat
we 'm beter te vriend kunnen houden:
zoveel dat hij rustig kan opbellen om
te zeggen: „Gauw m'n formuliertjes
invullen of ik stop je in m'n ge
rechtelijke statistiek; „waar kwam
die 5579.95 voor de nieuwe auto van
daan? O! Ik weet alles. Invullen jij!"
En zo werken we dan mee aan een
Verenigd Europa: uitgeteld door de
Professor.
De marktonderzoekers staan tegen
woordig voor niets. Vooral niet in Ame
rika, waar het marktonderzoek bijzon
der geperfectioneerd is en waar ge
bruik wordt gemaakt van de meest mo
derne hulpmiddelen. Toch kan zo'n ge
perfectioneerd onderzoek een aanslag
betekenen op de persoonlijke vrijheid.
Wat te zeggen bijvoorbeeld van de
televisiecamera's en microfoons, die ver
dekt zijn opgesteld in grote Amerikaan-
supermarkets om de reacties van de
winkelende dames na te gaan ten aan
zien van de keuze van de artikelen, de
verpakking e. d. Dit allemaal om te
bepalen, waarom zij de voorkeur geven
aan een bepaald artikel.
In een groot kledingmagazijn in Ame
rika werd onlangs zelfs nabij een grote
stellage met costuums een grote glas
wand geplaatst. Voor de klanten ziet
deze glaswand er uit als een grote spie
gel, waarin men zich kan bewonderen
met het nieuwe costuum maar in wer
kelijkheid zitten achter het glas markt
onderzoekers. Door een speciale samen
stelling van het glas zijn zij voor de
klanten onzichtbaar maar de markton
derzoekers zien de klanten zoveel te
beter.
Zij kunnen precies hun reacties na
gaan en deze zijn natuurlijk van belang
om te bepalen, waarom aan bepaalde
costuums de voorkeur wordt gegeven.
Deeg: 2 eiwitten, 2 eetlepels water,
een mespunt zout, 75 gram fijne sui
ker, 1 zakje vanillesuiker, 2 eierdooiers,
50 gram maizena, 50 gram bloem, een
halve afgestreken theelepel gistpoeder.
Versiering: 500 gram rode bessen,
100 gram suiker, 1 glas water, 1 eet
lepel bessenjam, een vierde theelepel
maizena, slagroom.
Klop de eiwitten stijf met het water
en het zout. Voeg er de eierdooiers bij,
daarna de bloem, de maizena en het
gistpoeder, die u samen gezeefd hebt.
Giet het deeg in een met boter inge
smeerd rond bakblik. Strijk het deeg
gelijk en hol het midden enigszins uit.
Gedurende 25 minuten in een matig ver
hitte oven laten bakken. Uit de vorm
halen en op een rooster laten afkoelen.
De suiker smelten met de inhoud van
een glas water en aan de kook bren
gen. Doe er met kleine beetjes tege
lijk gewassen en uitgelekte bessen in
en probeer ze ten hoogste een minuut.
Laat ze daarna afkoelen en schep ze
dan op de taartbodem. De siroop tot op
de helft laten inkoken op een hoge
vlam, zonder deksel op de pan, de bes
sengelei erbij voegen en tevens de in
een heel klein beetje water opgeloste
maizena. Laten afkoelen voor u de si
roop over de bessen giet. De taart daar
na op een koele plaats zetten. Kort
voor het opdienen bespuiten met slag
room!!
