Antwoord '64 naar «climax KERK, RADIO, TV Niet alle reacties gunstig KORT NIEUWS Lekenhelpers in zielzorg Persverslag Kerken in de wereld ZATERDAG 10 OKTOBER 1964 Erbij PAGINA TWEE Bond Zonder Naam Protest Lof voor gereformeerden Nieuw gezangenboek Ds. D. ter Steege De actie Antwoord 64 zal de komende week zijn climax bereiken, als overal de antwoorden op de vraag om één percent van het jaarsalaris worden opgehaald. In het cen trale hoofdkwartier van de actie in Den Haag is men nu al aart (Trnf o rlm l.-fI i nemen, die standen kan geven, van uur tot uur, tot op de cent. Dan staat ook het telexnet van de Rotterdamsche Bank ter beschikking van „Antwoord 64 zodat de plaatselijke aan erote'drukte" gewe7d "ZLT X" """8 "J"*" 31 °PtelIin8e" vlug naar een centraal punt kunnen worden wat de hoogte van de opbrengst betreft, maar ook door de vraag of de opbrengst wel in zijn geheel op die dag bekend kan worden. v.irviopjjcu uiiiueiiKurnen is aar een schijntje, vergeleken met de andere dagen van de week, wanneer er zon vijfduizend plegen binnen te komen. Maar de komen de week zal men een speciale apparatuur in gebruik gaan Waarom het in de actie Antwoord 64 gaat, is de laatste week door een stort vloed van advertenties wel duidelijk geworden. Niet iedereen is er gelukkig mee. en op deze pagina's vermelden wij dan ook één van die minder gun stige reacties. Een opmerkelijk facet in de actie is wel, dat de gevers een kerk naar keuze kunnen aanwijzen als begunstig de, maar ook voor een gezamenlijk doel kunnen geven. Het is niet de bedoeling van de actie, dat alle te bouwen kerken voor gemeenschappelijk gebruik zullen zijn. Er is meer sprake van een econo mische wijze van samenwerken, alleen mogelijk door een zekere oecumenische gezindheid. „De eenheid groeit niet het snelst, waar de kerken aan tafel gaan zitten, maar waar ze samen wat ondernemen", is de mening van ds. Van Soest uit Charlois, één van de grote mannen achter de actie. „In Noord-Holland is de situatie niet florissant geweest en zij is het nog niet", meent ds. J. H. Klein Wassink, emeritus provinciaal predikant voor de Nederlandse hervormde kerk. „Maar een kwalitatieve groei In Noord-Holland is duidelijk merkbaar. Er is sprake van een zuiveringsproces, van het ontstaan van een kleine kern groep. die de kerk en de gemeente wil. De groei van de buitenkerkelijkheid mag dan groot zijn, maar ze was er al en is pas nu duidelijk aan de dag getreden. De kerkelijkheid in Noord-Holland ls enorm teruggelopen, maar we heb ben het dieptepunt wel bereikt. Is kerkbouw noodzakelijk? Ja, meent ds. Klein Wassink. Het werk in onze provincie moet heel anders worden opgezet. Nu werkt men nog steeds volgens het parochiestelsel, overgeno- „Antwoord, '64" is een gezamenlijke onderneming van de hervormde kerk, de gereformeerde kerken, de christe lijke gereformeerde kerken, de evan- gelisch-lutherse kerk, de doopsgezinde gemeenten, de remonstrantse broe derschap, de unie van baptistenge meenten, de bond van vrije evangeli sche gemeenten en de oud-katholieke kerk. Deze negen kerken vragen van hun ruim 4,3 miljoen leden één hon derdste af te staan van hun jaarin komen, voor bouw van 396 kerken, jeugd- en wijkcentra en uitbreiding van 150 kerken tot ware werkplaatsen voor het kerkelijke door-de-weekse werk. De leden kunnen hun bijdragen bestemmen voor één van de negen kerken of voor de negen kerken ge zamenlijk. „Antwoord '64" wil de bouwmoge lijkheden verzekeren voor een periode van vijf tot zeven jaar. men van de rooms-katholieken. Er zijn te veel grote kerken voor kleine groe pen en hier en daar moeten dan ook kerken verdwijnen. Maar op tal van andere plaatsen zijn kerken juist hard nodig. De bevolking verlegt zich. In plaatsen en gebieden als Den Helder, IJmuiden, de Zaanstreek, Amsterdam en het Gooi moeten nieuwe kerken komen. „Je zou de kerken moeten kunnen verrijden, zoals het accijnstorentje in Alkmaar", zegt ds. Klein Wassink er van. „Nu heb je situaties als bij een prachtkerk als die van Oosthuizen, die veel te groot is voor het aantal ge meenteleden". Het is moeilijk monumenten te be waren, die onbruikbaar zijn voor de gemeente. Men vindt er niet de werk ruimte waar de gemeente om vraagt. We moeten mee met de moderne tijd, we zitten in een stroom, waaraan nie mand zich mag onttrekken, meent ds. Klein Wassink Hij meent dat de groeiende samen werking tussen de kerkgenootschappen De Bond Zonder Naam gaat bepaal de noodgebieden aanpakken. Er zijn plannen voor een centrum, waar ouders of gehele gezinnen, of mensen, die ver dwaald zijn geraakt in onze maatschap pij, in hun moeilijkheden kunnen wor den opgevangen. Naast dit „vakantie werk" komt er een „dienst der naas tenliefde", waarop een onbeperkt be roep kan worden gedaan: voor het schrijven van een brief, het invullen van een formulier, het verzenden van goederen, maar ook het verlenen van hulp aan mensen, die door eigen schuld in moeilijkheden zijn geraakt, maar de eerlijke bedoeling hebben zich te reha biliteren in de maatschappij. Voorts wordt nog gezocht naar een verantwoorde vorm voor een opvang centrum voor mensen in nood, mensen, die het eerst buiten de officiële gezond heidszorg vallen en moeten worden op gevangen en voor wie een nieuw maat schappelijk contact moet worden ge legd. een gelukkig verschijnsel is. „Het in zicht groeit dat wij elkaar nodig heb ben. Er gaan mensen desnoods buiten hun kerkeraad om meedoen". In „Vrij Nederland" laat ds. W. de Weerd een negatief geluid horen over de wijze waarop de actie wordt aan geprezen. Hjj verwijt de initiatief nemers dat men onder het motto: „heel de kerk voor heel het volk" ook de niet-kerkelijke Nederlander uitdrukke lijk verantwoordelijk stelt voor. het ontbreken van kerken. „Maar wat mij ontstemt en protes teren doet tegen de gang van zaken is de pretentie en de toon van de kerken en de reclamedeskundigen. Uit elke advertentie, die spreken moet van de geestelijke noodzaak van het ker- kewerk in brede en ruime zin klinkt een geluid op dat brutaal en onbe scheiden de kerk prijst en aanprijst als was zij een commerciële aangele genheid. Zó klinken de uitbundige Veronica- en REM-kreten: leef met plezier en rook Goodwillsigaretten, u kunt er niet zonder (maar in de mond van hem die dit zegt, bungelt een Royalsigaret) of: doe u zelf niet te kort, eet marga rine (en de vrouw die het zegt, trekt achteraf een vies gezicht). Ik wil maar zeggen: ik krijg zo'n gevoel, alsof de opstellers van de reclameteksten en advertenties zelf geen gepassioneerde leden van een kerk zijn. Alsof zij op psychologische gronden een redactie en een toon kiezen, die „het wel doen zal". Zij doen dit op grond van hun er varing qualitate qua. Jammer, doodjammer, maar ik, die naar van een kerk, herken mijn eigen kerk niet uit al die wirwar van woor den en geluiden. Elke deemoed is weg, elke bescheidenheid zoek, elke oecume nische oprechtheid verdronken en ver drongen. Negen kerken „zullen een antwoord geven op de vragen van deze tijd" en zij zullen, het staat er imponerend en zelfverzekerd, „een hart voor de nieu we stad en het groeiende dorp bou wen". Het lijkt verdomme wel, alsof hier een potentiële demagoog aan het woord is, die zich zelf en zijn politiek De Koninklijke Nederlandse Militaire Bond „Pro Rege", die 56 protestants- christelijke militaire tehuizen in Ne derland en zes in Duitsland exploiteert, bestaat 28 oktober negentig jaar. 's Morgens wordt in de Domkerk te Utrecht een dankstond gehouden, waar in zal voorgaan ds. C. de Vries, direc teur van „Bartimeus", het christelijk blindeninstituut en vice-voorzitter van de bond. De gereformeerde zendingspredikant ds. K. L. F. Le Grand vertrekt binnen kort met zijn echtgenote naar Medan op Sumatra. De gereformeerde kerk van Arnhem zendt ds. Le Grand uit in samenwerking met de gereformeerde kerken van de provincie Gelderland. Tijdens het weekeinde van 14-15 no vember zal op het oecumenisch geori- enteerde vormingscentrum Oud-Poel- geest te Oegstgeest een bijeenkomst worden gehouden met als thema: Rome- Reformatie. Een internaat voor Afrikaanse jonge ren uit Ruanda krijgt een directeur uit de gereformeerde kerken van Neder land. Het is drs. H. Baas, die jaren lang als sociaal econoom voor de ge reformeerde zending op Midden-Java heeft gewerkt. Aan de theologische hogeschool van de gereformeerde kerken in Kampen zijn dit jaar 43 nieuwe studenten inge schreven, maar enkele jaren geleden meldden zich er soms niet meer dan vijf of zes. De onverwacht grote stij ging houdt vooral verband met de nieu we mogelijkheid voor niet-gymnasias- ten om via een aanvullende opleiding, die twee jaar duurt, ook theologie te gaan studeren. De generale synode der gereformeer de kerken vrijgemaakt heeft in haar te Rotterdam gehouden zitting benoemd tot deputaten voor samenspreking met de christelijke gereformeerde kerken ds. C. G. Bos (Zwolle), ds. J. van Brug gen (Assen), ds. N. Bruin (Rotterdam- Charloiss), prof. dr. L. Doekes (Kam pen), ds. G. Janssen (Amsterdam-West), prof. J. Kamphuis (Kampen), ds. P. K. Keizer (Groningen-Noord), prof. H. J. Schilder (Kampen), prof. C. Veenhof (Kampen) en ds. F. de Vries (Den Haag- Oost). Onder de naam P.A.C.T. (Publiciteits Adviezen-Communicatie Technieken) is aan de afdeling publiciteit van „Kerk en Wereld" in Driebergen een bureau verbonden, dat zich ten doel stelt de studie der moderne communicatietech nieken ter hand te nemen en praktische adviezen op publiciteitsgebied te ver lenen aan derden (tegen vergoeding) Men heeft het oog op instellingen, wier arbeid nauw verwant is met taak en doelstelling van Kerk en Wereld. en zijn plannen en zijn onbeperkte goedheid aan het aanprijzen is". In hetzelfde weekblad wordt ook een redactioneel commentaar gege ven waarin men zegt dat de reclame actie een tikje al te knap is opgezet, wat te hoog mikt in taal en versie ring der folders. „De afzonderlijke folder der Gereformeerde Kerken op zichzelf wat vreemd bij dit ge- zamelijk bedelen of appelleren doet daarbij weldadig aan." Inderdaad een merkwaardig aspect, deze afzonderlijke gereformeerde fol der. Er zit ook een intekenstaatje bij. Men kan kiezen tussen: „Gerefor meerd" of „gezamenlijk". De gereformeerde slagzin is „werk 5 minuten elke dag voor uw kerk". Waarom zo'n' landelijke actie? vraagt redacteur Jac. B. Looyen van het Kerk- journaal zich af. „Kan niet iedere ge meente beter voor zichzelf zorgen?" En hij antwoordt: „Die vraag komt uit plaatsen, waar men zelf nog niet in de zorgen zit. Nóg niet. Want heel Ne derland verandert. En in gemoedelijke, rustige dorpjes, waar men nu niet over kerkbouw peinst, verrijzen over tien jaar misschien grote flatgebouwen. Of er worden fabrieken gebouwd. Of men valt precies in een recreatiegebied. Of de oude kerk begint bouwvallig te worden." En dr. P. G. Kunst zegt: „In grote zaken kunnen de gereformeerde kerken alleen helpen door gezamen lijke inspanning". Nog een facet van de actie: de Ne derlandse Protestantenbond doet niet mee. In advertenties zegt zij een ge loofsgemeenschap te zijn, waarin naast leden van kerken ook buitenkerkelij ken een gelijkwaardige plaats vinden. „De N.P.B. is geen kerk, wil dat ook niet zijn. Daarom bestonden bij de ker ken bezwaren tegen het deelnemen van de Protestantenbond aan hün ac tie" Zodat er nu een afzonderlijke actie van de Protestantenbond aan de gang is. De nieuwe kerk in Hoogvliet nnprinnnnrmnnni zal tijdens de actie Antwoord 64 in vijf dagen worden gebouwd. Het nieuwe gezangenboek van de ge reformeerde kerken in Nederland is thans verschenen. Het bevat 119 gezan gen, gerangschikt volgens het kerkelijk jaar. Ook zijn opgenomen de vernieuw de liturgische formulieren en gebeden. Aan de nieuwe psalmberijming wordt inmiddels verder gewerkt. De critiek, die uit de gereformeerde kerken op de proefbundel van 1962 is binnengekomen, is nu verzameld en ter beschikking gesteld van de interkerke lijke werkcommissie. De hervormde cri tiek is bijna gereed. Met deze critiek als leidraad zal de groep dichters, die de proefbundel ge maakt heeft, het werk geheel herzien, waarmee vermoedelijk nog meer dan een jaar zal zijn gemoeid. Voor een Frans banket van „vaders van grote gezinnen" had men de bis„- schop van Avignon als eregast uit genodigd, maar de vaders hadden na tuurlijk duidelijk afgesproken dat het die avond bijzonder keurig zou toegaan. Iedereen hield zich akelig fatsoenlijk; niemand dronk een glas meer dan strikt noodzakelijk voor de dorst en iedereen gedroeg zich als een heer. Om de gedwongen atmosfeer wat te ontdooien besloot de bisschop bij de koffie een paar anekdotes te vertellen. Voor hij wegging riep hij de corres pondent van de regionale krant die het banket moest verslaan, bij zich. Mor gen heb ik weer een banket, zei de bisschop, en dan vertel ik deze zelfde anekdotes. Misschien wilt u dus zo goed zijn ze niet in uw krant te zetten. Die volgende dag kwam de krant uit met een verslagje dat zo eindigde: Aan het slot van de maaltijd vertelde monseigneur enkele grapjes, die wij op deze plaats onmogelijk kunnen na vertellen. (Gelezen in Homiletica en biblica). De bisschop van Breda, mgr. G.H. de Vet, en de provinciaal der paters Augustijnen, pater I. Mansbergen OSA, hebben overeenstemmig bereikt over vestiging binnen het bisdom Bre da van een opleidingsinstituut voor lekenhelpers en -helpsters in de ziel zorg. De opleiding zal in september 1965 beginnen. De lekenhelpers en -helpsters zullen zowel in de parochies als in de categorale zielzorg te werk worden gesteld, al naar hun geschikt heid. Zij zullen als beroepskrachten werkzaam zijn in de zielzorg en daar voor worden gehonoreerd. Onder leiding van priesters zullen zij zelfstandig pastorale arbeid verrichten. Gedacht wordt aan activiteiten als huis bezoek, godsdienstonderricht (in school verband zowel als privé), en admini stratieve arbeid van kerkelijke aard. Dit alles dient allereerst om de pries ters te ontlasten, maar biedt daarnaast kansen voor een vernieuwde zielzorg, met een eigen inbreng. De beslissing tot het oprichten van n-nm-nmi-jum-nnn-ju "■"iirrrr-jjiu Enige tijd geleden werd bekendge maakt, dat de Zwitserse regering ver gunning had verleend voor een nieuwe radiozender aan een protes tantse groep. Bedoeld wordt een co mité, dat in 1958 gevohnd werd met het doel te komen tot de oprichting van een radiozender voor werelduit zendingen van specifiek protestantse programma's. De gedachte om be halve in Amerika ook in Europa op deze wijze vanuit de kerken de in houd van het Evangelie bekend te maken was enkele jaren tevoren (1955) opgekomen bij een Zwitserse evangelist en had weerklank gevon den zowel in Zwitserland als daar buiten. Maar de algemene vergadering van de federatie van Zwitserse kerken meende, dat het niet het goede mo ment was voor een dergelijk project. In plaats van zich daardoor te laten ontmoedigen ging een aantal protestan ten uit Zwitserland er toe over een co mité te vormen, dat van overal instem ming ontving en zijn activiteiten goed kon uitbreiden door de vorming van een secretariaat en het uitgeven van een bulletin. In 1960 was ook de alge mene vergadering van de Zwitserse kerkenfederatie er voor gewonnen en in de volgende twee jaren kwamen de positieve antwoorden van de afzonder lijke kantonale kerken binnen, zodat de actie voortgang kon hebben, omdat de kerken er zich achter schaarden. Als eerste stap werd toen een aan vraag ingediend voor een zendvergun ning, die nog niet zo lang geleden door de Zwitserse Bondsraad werd ver leend. Daarmee was aan een van de voorwaarden voldaan. Ook de andere punten waarop aanvankelijk sommige pessimisten hun afwijzing hadden ge grond, bleken in gunstige zin uit te val len: er is thans zekerheid over de mo gelijkheid gebruik te maken van be paalde golflengten en er zijn steeds vol doende financiën geweest voor de acti viteiten tot nu toe (er werd reeds 300.000 Zw.fr. beschikbaar gesteld en gebruikt bij alle voorbereidingen). Het voorbereidingscomité gaat dus energiek voort met zijn werk. Er is reeds een geschikte plaats gevonden op ongeveer vijftig kilometer ten noordoos ten van Bern om de zender op te bou wen met al de daarbij nodige andere gebouwen, terwijl er onderhandeld wordt over een perceel in Bern voor de studiobouw. Dit laatste zal waarschijn lijk ten geschenke worden gegeven. Binnenkort zal dan definitief een stichting worden opgericht voor de „Emetteur protestant international", of wel de E.P.I., waarvoor naast de Zwit serse kerken ook buitenlandse kerken tot deelneming uitgenodigd zullen wor den. Volgend jaar zal een financiële actie op touw worden gezet om de nodige fondsen bijeen te brengen (er is een voorlopig budget opgesteld van 6.400.000 Zw.fr.) Men hoopt dat de zen- der in 1966 zal kunnen beginnen uit te zenden. Het zal om dagelijkse uitzen dingen van acht uur gaan en 's zondags twaalf uur, in totaal zestig zenduren per week. De programma's zullen in ver schillende taalgroepen uiteen vallen, waarvoor speciale werkgroepen het no dige zullen doen. De opzet is, dat de uitzendingen voor de hele wereld be stemd zijn, dus niet beperkt tot Europa, al wordt voorlopig slechts aan de Euro pese kerken een uitnodiging gestuurd voor een conferentie in begin 1965 over deze plannen. De capaciteit van de zen der zal tweemaal 250 kw bedragen. Dat de opzet geheel voorziet in een stichting, waarin de Zwitserse kerken in de eerste plaats en daarnaast ook bui tenlandse kerken de leiding zullen heb ben en de uitzendingen ook voor hun verantwoordelijkheid nemen, onder scheidt dit initiatief van de godsdiensti ge uitendingen, die bijvoorbeeld over Radio Luxemburg plaats vinden. Daar bij gaat het namelijk om een zuiverie commerciële aangelegenheid waarbij ieder zendtijd kan kopen en waarvan voornamelijk gebruik gemaakt wordt door niet-kerkelijke groeperingen. Sedert er in Engeland een tweede televisiekanaal in gebruik is, de com merciële t.v. naast de officiële BBC, zijn er moeilijkheden ontstaan voor de kerken. Beide programma's putten zich uit in het zoeken naar de aan dacht trekkende onderwerpen om op die manier de meeste kijkers te krij gen. De moeilijke positie voor de kerk in de tv-programma's heeft geen be trekking op de zondagse kerkdiensten die zonder enig commentaar volledig worden uitgezonden. Het gaat om de uitzendingen op zon dagavond tussen 18 en 20 uur. Dan wor den er discussies op het scherm ge bracht, die inderdaad op hoog peil staan maar waarvan de achterblijvende in druk meestal niet gunstig is voor de kerk. Zo is er tussen de leiders van de voornaamste kerkelijke groepen in Engeland, Wales en Schotland gedis cussieerd over wat voor hen samen aanvaardbaar is maar wat de kijker zich van deze discussie zal herinneren is de verdeeldheid der kerken. Ook is men niet altijd even gelukkig in de keuze van theologen en predikan ten in de gesprekken met prominente wetenschapsmensen uit andere facultei ten. Ten slotte zijn er programma's, die helemaal niet van de kerk spreken, maar die toch in wezen er dicht bij ko men bij voorbeeld een programma van de commerciële tv over „idealisti sche gevoelens" waarvan de bedoe ling beslist niet is de kerk in een slecht daglicht te plaatsen, maar die wel weer dit gevolg hebben. De kerk ziet zich in Engeland voor de moeilijke taak geplaatst om zich op mogelijkhe den te bezinnen ten einde in de tele visie beter aan haar trekken te komen, door speciale programma's of door be ïnvloeding van andere programma's. dit instituut is genomen na het gereed» komen van een rapport door het katho liek sociaal-kerkelijk instituut over het te verwachten aantal priesters in 1980 in het bisdom Breda. Dit rapport voorspelt een daling van het aantal priesters van 485 thans tot 459, maar daarnaast een sterke veroudering van de geestelijke stand. Het aantal parochies zal daarbij stijgen van 158 tot 190. Het gevolg zal zijn dat in 1980 volgens de prognose nog slechts voor 66 parochies een kapelaan be schikbaar zal zijn. Om dit te kort tijdig op te vangen zullen leken moeten wor den opgeleid. Zij ontvangen geen wij dingsmacht, maar kunnen zoveel func ties waarnemen, dat hun aandeel uiterst belangrijk wordt geacht. Onder verantwoordelijkheid van de bisschop zal de leiding van dit instituut worden toevertrouwd aan de Augustijnen. Het zal openstaan voor kandidaten uit het gehele land. Iedere cursus omvat vier jaar, met een scholing van één dag per week. Van het tweede cursusjaar af zullen de deelnemers praktisch werkzaam moeten zijn. Theorie en praktijk zijn beide wezenlijke elementen in de ziel zorg. Het lesrooster, dat nog niet tot in details is opgesteld, omvat theologie, menswetenschappen, zoals psychologie en sociologie, kerkelijke administratie, en methodische vorming in taken die tot hun functie behoren. Met de voorbe reiding van dit instituut, dat in de stad Breda zal worden gevestigd, is belast dr. Ad Vermeulen OSA, professor in de dogmatiek aan het theologicum der Augustijnen te Nijmegen en definitor van de Nederlandse provincie. De do centen zullen slechts voor een deel uit de orde worden betrokken. De bedoe ling is dat ook anderen, priesters zowel als leken, hier onderricht zullen geven. Het instituut wordt de eerste vestiging van Augustijnen in het bisdom Breda. In ons land is via het eerste televi sienet een reeks uitzendingen begonnen in een nieuwe rubriek van de kerken, zowel de kerken die deelnemen aan het I.K.O.R. als die van het Con vent van Kerken. Het gaat hier om een televisiecate chisatie onder de titel „Leer om leer". Naast „Logboek" en „Kenmerk" waar in rooms-katholieken en protestanten samenwerken is dit de derde televisie rubriek van de kerken. „Leer om leer" is een programma waarin de meeste protestantse kerken samenwerken. Het is de eerste keer dat zij zich voor een breed publiek gezamenlijk zullen be zighouden met de leer der kerk. D® catechisatie geniet niet altijd veel be langstelling en nu wil men door dit pragramma interesse wekken voor wat de kerk op grond van de Bijbel leert en denkt. De eerste twee afleveringen dragen het karakter van een inleiding en ver antwoording in antwoord op de vraag waarom het zin heeft om met de leer van de kerk bezig te zijn. Vervol gens komt dan het leerstuk aan de orde, waarover zeer veel misverstand heerst, de voorzienigheid. De teksten voor dit programma worden geschre ven door Herk Eykman en Rudi van Roon. De laatstgenoemde presenteert het programma, dat geïllustreerd wordt met korte scènes, speciaal voor dit doel geschreven en gereedgemaakt door ac teurs, musici, fotografen enzovoorts. Jongeren van de Rotterdamse Centrale Hervormde Jeugdraad werken mee als catechisanten. De regie is in handen van Ansje Herblot.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1964 | | pagina 14