„De Nobelprijs zou aan mijn naam een betekenis
erbij geven die er van nature niet bij hoort"
1
1
A
Franse hulde
voor Sartre
uw haar
STILBÉPAN"
Haalde ShM*
spons erov
behoud
van
Sartre motiveert zijn weigering van Nobelprijs
dit tonicum is hot
Dr. E. Boswinkel
sprak over de
Griekse papyri
t
VRIJDAG 23 OKTOBER 1964
11
PARIJS. De schrijver-wijsgeer, Jean Paul Sartre, de vijfde Franse winnaar
van de Nobelprijs voor Letterkunde na de oorlog (Gide, Mauriac, Camus en
St. John Perse), heeft gisteravond een uiteenzetting gegeven dat hij de prijs
weigert omdat hij dan vrij kan blijven en ongebonden in het culturele conflict
tussen Oost en West. Sartre gaf deze uiteenzetting aan Zweedse correspondenten
in de Zweedse ambassade en zijn opmerkingen werden later de wereld inge
zonden door het Franse persbureau. Terwijl hij zijn waardering te kennen gaf
voor de onderscheiding als eer, zei hij de prijs te moeten weigeren om wat hij
noemde „persoonlijke en objectieve redenen". Hij zei dat zijn persoonlijke reden
was dat hij niet wil dat de Nobelprijs of enig andere instelling vertroebeld wordt
met zijn eigen naam. Hij voegde er aan toe, dat hij altijd officiële onderschei
dingen geweigerd heeft zoals het Legioen van Eer dat hem in 1945 aangeboden
werd.
t3e nieuwe modieuze tweeds
heeft Lippits weer voor U in
huis. Een hartveroverende col
lectie, die een behaaglijk na
jaar garandeert.
SPECIAALHUIS REGENKLEDING
Stiefbeen sr. in Minerva
T.V.-spel van Haarlemse
Lizzy Sara May
Uitvoering in Toonkunst
door pianoleerlingen
K. M.
Het haartonicum dat haaruitval
effectief stopt. Stilbépan werkt
krachtig! Stilbépan met vet of zon
der vet. Stilbépan het behoud
van uw haar.
nabeschouwingen
De Academie '63
De radio geeft zaterdag
T elevisieprogramma's
VOOR ZATERDAG
NEDERLAND I
J. Damshuizer
Rechtstreeks radioverslag
van Albanië-Nederland
„DEZE HOUDING zei hij is ge
baseerd op mijn opvatting van het werk
van een schrijver. Een schrijver die een
politiek, sociaal of litterair standpunt in
neemt moet alleen werken met zijn mid
delen dat is het geschreven woord. Alle
onderscheidingen die hij zou kunnen ont
vangen stellen zijn lezer bloot aan druk
die ik niet wenselijk acht. Het is niet het
zelfde als ik mijzelf kenbaar maak als
Jean Paul Sartre of Jean Paul Sartre, de
Nobelprijswinnaar." Hij zei, dat een schrij
ver die een onderscheiding van deze soort
aanvaardt tegelijkertijd de instelling die
hem geëerd heeft in zijn werk betrekt.
Hij noemde het voorbeeld van zijn sym
pathie voor de opstandelingen in Venezue
la en zei dat zijn steun aan die opstande
lingen de Nobelprijs zou kunnen compro
mitteren als instituut als hij hem aan
neemt. „Een schrijver moet zichzelf dus
niet toestaan tot een instelling gemaakt te
worden, zelfs als dit gebeurt in de meest
eervolle vormen als in dit geval."
SARTRE ZEI. DAT ZIJN objectieve re
denen waren dat op het ogenblik de enig
mogelijke culturele strijd die is welke
vreedzame coëxistentie van de oostelijke
»n westelijke culturen bevordert. Hij zei,
dat deze strijd tussen oost en west „moet
worden gevoerd door mensen en culturen,
zonder tussenkomst van instellingen".
„Mijn sympathieën staan zeker aan de
kant van het socialisme en wat men het
oostelijke blok noemt. Maar ik ben in een
burgerlijk gezin geboren en opgevoed. Dit
stelt mij in staat samen te werken met
allen die er naar streven de twee cultu
ren bij elkaar te brengen. Ik hoop natuur
lijk dat de beste wint, dat is het socia
lisme. Daarom kan ik geen enkele onder
scheiding aanvaarden die door hoge cultu
rele instellingen wordt gegeven, niet van
het oosten noch van het westen hoewel
lk hun bestaan wel begrijp. Daarom zou
ik ook de Leninprijs weigeren."
SARTRE VOEGDE ER AAN toe, dat
hij zich bewust is dat de Nobelprijs op
zichzelf geen onderscheiding is van 't wes-
Advertentie
Op woensdag 28 oktober komt het caba
retensemble van André Carrell naar
Heemstede.
In het Minerva Theater begint 's avonds
om 8 uur de André-Carrell-show. Aan het
programma wordt medewerking verleend
door bekende radio- en t.v.-artiesten, on
der wie Rien van Nunen in zijn Stiefbeen-
creatie.
HAARLEMS BACH ENSEMBLE
Het Haarlems Bach Ensemble, onder
leiding van George Robert, zal zondag
25 oktober in de Bakenesserkerk een uit
voering geven van het eerste deel van de
Cantate nr. 36 van J. S. Bach „Schwlngt
freudig euch empor". De dienst, die wordt
geleid door ds. J. Streefland, begint om
19.30 uur.
veel publiek. Hij schreef o.a. „Huis Clos"
(1945) „La Putain Respecteuse" (1946)
,Les Mains Sales" (1947) „Le Diable et
le Bon Dieu" (1951) en „Les Sequestrés
d'Altona". In al zijn werken staat de wor
steling om inzicht en vrijheid in het mid
delpunt. De mens is, zoals de stoffelijke
dingen zijn een „en soi" maar door zijn
bewustzijn ook een „pour soi". De mens
bestaat vanaf het ogenblik dat hij kiest
wat hij zal zijn, wat hij zal doen. Er zijn
volgens Sartre twee soorten mensen: de
„verlichten", dat zijn zij die hebben ge
kozen en weten dat zij dat gedaan heb
ben, en de „beroerlingen" (salauds), die
niet willen kiezen of het doen in zelfbe
drog. Vrij willen zijn, aldus Sartre, is te
vens: de vrijheid van anderen wensen.
telijke blok, maar dat in „de huidige si
tuatie de Nobelprijs objectief gereserveerd
wordt voor schrijvers van het westen of
rebellen uit het oosten". Hij gaf toe dat de
kwestie van de geldprijs 250.000 Zweed
se kronen hem wat verward had. Hij
zei er over gedacht te hebben hoe deze
som gebruikt zou kunnen worden voor
waardige bewegingen en dat hij overwo
gen had hem te geven aan de Commissie
inzake de Apartheid in Londen een
groep die actief werkt tegen de Zuidafri-
kaanse rassenpolitiek. Zijn weigering, gaf
hij toe, berooft op deze wijze de apart
heidscommissie van een aanzienlijke som.
„Ik wil niet ondergebracht worden in een
instelling noch in het oosten noch in het
westen. Maar men kan niet eisen dat
iemand voor 250.000 Kronen afziet van
principes die niet alleen de zijne zijn
maar die gedeeld worden door al zijn ka
meraden". m
De prijs zal in het Nobelfonds terugge
stort worden, evenals dit het geval was
met de prijs van Pasternak.
Sartre werd ingelicht over het in Stock
holm genomen besluit toen hij met zijn
vriendin Simone de Beauvoir rustig zat te
lunchen in een restaurant op de linker
Seine-oever. Toen een journalist hem het
nieuw meedeelde zei hij: „Ik kan u niets
zeggen. Ik weiger de prijs".
VOOR HET GROTE publiek is Jean-
Paul Sartre de vader van het existentia
lisme die zitting houdt in de schrijvers
cafés en kelders van Saint-Germain-des-
Prés, voor anderen de politicus die mani
festen opstelt, een links-georiënteerd tijd
schrift bezielt en op vergaderingen
spreekt, maar hij is ook de filosoof die
ergens in een stille huurkamer mediteert.
Sartre is op 21 juni 1905 in Parijs gebo
ren. Zijn vader, een marine-officier, stierf
toen Jean-Paul twee jaar was. Zijn groot
vader, leraar Duits, bracht hem de liefde
voor het schrijven bij. Op zesjarige leef
tijd schreef Jean-Paul al verhalen om, zo
als hij zelf zegt, zijn bestaan te recht
vaardigen. Het geschrevene was toen voor
hem het enige werkelijke. In 1938 ver
scheen zijn eerste roman „La Nausée
(de walging). In zijn studententijd was
hij een vurige aanhanger van de filosofie
van Martin Heidegger, die op zijn beurt
een leerling was van de Deen Kierke
gaard. Op 29-jarige leeftijd ontmoette Sar
tre in Berlijn de filosoof Edmund Husserl.
de stichter van de fenomenologie, van wie
hij stellingen overneemt. Sartre noemt
zich humanistisch marxist. Het marxisme
van de communisten vindt hij „versteend
marxisme". Zijn toneelstukken trekken
„Interview tussen Nul en Zero"
ZONDAG 25 OKTOBER zendt de NCRV
het televisiespel „Interview tussen nul en
zero" van de Haarlemse schrijfster Lizzy
Sara May uit. Het stuk behandelt het
thema van een ondergedoken joods kind
wiens ouders zijn weggevoerd; een kind
dat heeft „mogen" overleven en daardoor
een schuldgevoel ten opzichte van zijn
ouders heeft. Omdat de ouders nimmer
reëel voor hem gestorven zijn ze zjjn
immers zomaar in het niet verdwenen
heeft hg die dood ook niet kunnen ver
werken. Hij heeft een „ingevroren liefde",
een nulpunt, dat ook in Amerika waar
hij na de oorlog heen gaat, niet wordt
opgeheven, maar als „zero" in hem blijft
voortwoekeren.
In dit door Stefan Felsenthal geregis
seerde spel zijn 17 minuten film verwerkt,
opgenomen op Schiphol, aan de Amstel
oevers, in de Amsterdamse jodenbuurt
en op andere hoofdstedelijke plaatsen. In
de belangrijkste rollen ziet men Maxim
Hamel, Anita Menist, John Leddy en
Jetty Cantor.
Lizzy Sara May werd in 1918 in Am
sterdam geboren. Zij publiceerde een vier
tal poëziebundels, een novelle, een bundel
korte verhalen en een kinderboek. Zij
schreef twee toneelstukken, „Lang leve de
lakei" en „De luis". Het eerste werd in
1963 opgevoerd door de Tilburgse toneel
groep Aktie. Lizzy Sara May werkt thans
aan een nieuw toneelstuk „Waar blijft de
muziek" en aan een novelle.
Franse schrijvers en intellectuelen
hebben in het algemeen de beslissing
van de Zweedse Academie om de Nobel
prijs voor Letterkunde aan Jean Paul
Sartre toe te kennen toegejuicht. Enke
len van hen voegden er aan toe, dat
zij zijn weigering de onderscheiding te
aanvaarden, begrepen of goedkeurden.
Een schrijver wees êr echter in Le Mon
de op dat, hoewel Sartre de prijs in
geld kan weigeren en kan weigeren de
plechtigheid van de prijsuitreiking bij
te wonen, hij niet kan ontsnappen aan
de onderscheiding als zodanig. Frangois
Mauriac, die 12 jaar geleden de prijs
kreeg, prees de toekenning aan Sartre.
„Ik ben van mening, dat Sartre zonder
enige twijfel de belangrijkste schrijver
van zijn generatie is en de grootste in
vloed heeft," aldus Mauriac. André
Maurois zei: „Ik keur de keuze geheel
goed. Het werk van Sartre is belangrijk.
Zijn laatste werk „Les Mots" is mis
schien het beste." Jules Romains zei dat
Sartre deel uitmaakt van de 20 schrij
vers in de wereld die de prijs verdie
nen Jean Rostand zei niet verbaasd
te zijn over de weigering van Sartre:
„Sartre is een edelmoedig man die niet
om geld verlegen zit." Marcel Jouhan-
deau zei: „Het mooiste was de prijs
te weigeren. Men groeit door te weige
ren. Ik ben het volkomen met Sartre
eens. Daarom denk ik dat de weigering
van Sartre de Ziveedse Academie niet
in verlegenheid brengt." Juliette Gréco
zei: „Het is een zeer grote eer, ruim
schoots verdiend en dus normaal. Maar
men is niet verplicht giften die mensen
aanbieden aan te nemen. Sartre had ge
lijk de prijs te weigeren omdat hij hier
mee zijn grote vrijheid aantoont."
Pierre Brasseur, die in Sartres drama's
gespeeld heeft, zei: „Het is een groot
genoegen voor mij geweest met Jean
Paul Sartre samen te werken. Hij is
in elk opzicht een fijne kerel." Gabriel
Marcel acht de onderscheiding verdiend
maar van een meer algemeen standpunt
uit zei hij kan er kritiek op uit
geoefend worden. Hij voegde er aan toe
dat van een bepaald standpunt gezien
Sartre zich meer en meer in de politiek
heeft begeven.
Leerlingen van Peter de Kleer hebben
gisteravond een uitvoering gegeven in de
Haarlemse Muziekschool van Toonkunst.
Het was een duidelijke demonstratie van
de grote liefde waarmee vrijwel alle uit
voerenden hun werken hadden benaderd.
Frasering en dynamiek werden veelal
nauwkeurig in acht genomen en het
meest opmerkelijk was dit wel bij de
pianiste, die twee Moments Musicaux van
Schubert en een Mazurka van Chopin
speelde. Men kon hier welhaast van
„chirurgisch" spreken.
Over het algemeen kwamen de leerlin
gen toch nog niet veel verder dan een ge
trouw mogelijk spelen van noten. Opmer
kelijk was bijvoorbeeld, dat de jongeman,
die een adagio van Mozart uitvoerde, de
melodiestem wel duidelijk naar voren
liet komen maar er niet in slaagde de
melodie ook werkelijk leven te geven.
Steeds weer brak de lijn na een goed be
gin af. Bij de meesten was er trouwens
sprake van een zich niet voldoende tijd
gunnen bij de lyrische passages. Ook
werd de mooie vleugel veelal te zwaar
geattaqueerd.
Er bleef dus nog wel wat te wensen,
maar dat is zinvol voor leerlingen die
nog heel wat studie voor de boeg hebben
en hun persoonlijkheid verder moeten ont
wikkelen opdat hun vertolkingen een gro
tere gedrevenheid kunnen krijgen.
Cobi Schreijer en Ronnie Potdammer
zijn weer terug in de Waagtaveerne,
waarzij vanavond en morgenavond
hun nieuwe programma, Een Lied
meer niet" in vóórpremière brengen,
't Is een aaneenschakeling van liedjes,
waarin ook het cabaretlied niet ont
breekt. In het nieuwe seizoen wil
Cobi Schreijer weer regelmatig aan
jongeren kansen bieden zich aan het
publiek met liedjes voor te stellen.
Cobi Schreijer heeft deze zomer met
de beroemde Amerikaanse zanger
Pete Seeger in Engeland vele clubs
van „folksingers" bezocht. Zij is er
ook zelf opgetreden. Vele contacten
heeft zij er gelegd en de kans is groot
dat Britse folksingers in De Waag
zullen komen optreden. De toezeggin
gen zijn er al. In november is er weer
een t.v.-optreden van de Waagzan-
gers. In studio A te Bussum is daar
toe door de Haarlemse ontwerper
Roland de Groot een Waaotaveerne
gebouwd
Advertentie
Ook geparfumeerd verkrijgbaar in luxe verpakking.
HAGRA N.V. DIEMEN
De eerste Anneke Grönloh-show, gepro
duceerd door de KRO, werd gisteravond
op het tweede net uitgezonden. Het werd
een keurig verzorgd amusementsprogram
ma, waarin het zangeresje, afgewisseld
door andere vocalisten, haar bij velen ge
liefde stem tal van keren liet horen, on
der meer in enige populaire, vooroorlogse,
Nederlandse nummers, die zij gevoelig
bracht. Of Anneke zich van een tiener
zangeresje heeft ontwikkeld tot een ware
show-ster, werd in dit programma nog
niet bewaarheid.
Joost Tholens en Tom van Huystee
F
HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
Woord. 7.15 Klassieke grammofoonmuziek.
7.45 Gewijde muziek (opn.). 7.55 Overwe
ging. 8.00 Nieuws. (Tussen 8.15 en 9.30
kunnen de programma's onderbroken wor
den voor een rechtstreekse uitzending uit
Tokio: Reportage van de sluiting van de
18e Olympische Zomerspelen in Tokio).
Voor de jeugd. 8.20 Djinn, gevarieerd pro
gramma. 12.00 Angelus. 12.04 Olympisch
journaal. 12.30 Mededelingen t.b.v. land
en tuinbouw. 12.33 Licht instrumentaal
kwartet met zangsoliste. 12.50 Regerings
uitzending: Werk en welzijn. Vraaggesprek
van Claude Belloni met dokter L.
Ph. Schreinemachers, geneesheer-directeur
Rijks Psychiatrische inrichting te Eind
hoven. 13.00 Nieuws. 13.15 Marktberichten.
13.18 Voor de jeugd. 14.10 Musicerende
dilettanten: Mannenkoor. 14.30 Voor de
kleuters. 14.40 Franse les. 15.00 Lichte
orkestmuziek en zangsolisten 15.30 Voor
de jeugd. 15.45 Karakteristiek, een pro
gramma van weinig woorden en veel mu
ziek. 16.30 Lichte grammofoonmuziek.
17.00 Lichte grammofoonmuziek. 17.30
Kunstkroniek. 18.00 Licht ensemble. 18.20
Jazzmuziek, met commentaar. 18.50
Lichtbaken, lezing. 19.00 Nieuws. 19.10
Actualiteiten. 19.35 Stereofonische uitzen
ding: klassieke muziek, (gr.). 20.00 Hoog
tepunten van de achter ons liggende 18e
Olympische Zomerspelen in Tokio. 20.30
Rieleksengevarieerd programma,
21.36 Licht instrumentaal ensemble met
zangsolisten. 22.00 Roulette, een spelletje
met grammofoonplaten. 22.15 Wereldoor
log I, documentair programma. 22.30
Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45 Kruispunt:
gesprek over Christen-zijn in Kerk en We
reld van vandaag. 23.15 Nouveauté's:
nieuwe klassieke grammofoonplaten. 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m. 7.00 VARA. 9.40
VPRO. 10.00-24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23
Lichte grammofoonmuziek. (7.30 Van de
voorpagina, praatje). 8.00 Nieuws en so
cialistisch strijdlied. 8.18 Amusements
muziek (gr.) 8.40 Orgelspel. 9.00 Loon
naar werken, praatje. 9.10 Klassiek pia
noconcert (gr.) VPRO: 9.40 Richtlijnen,
lezing óver de tien geboden in onze tijd.
9.55 Gezin en welvaart IV. Armoede is
er nog, praatje. VARA: 10.00 Buitenlands
weekoverzicht. 10.15 Z.O. 135, gevarieerd
programma. (Om 11.00 Nws.) 12.30 Me
dedelingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33
Actueel sportnieuws. 12.55 VARA-Varia.
13.00 Nieuws. 13.15 Opnamen nachtconcert
van 17 oktober jl.: lichte muziek. 13.50
Uitlaat, programma voor de twintigers.
14.25 Radio jazzclub. 14.50 Reportage 70-
jarig jubileum Nederlandse Vegetariërs-
bond. 15.00 De oude Nederlandse Opera
1900-1925 (gr.) 16.00 Nieuws. 16.02
Boekbespreking. 16.20 Stereofonische uit
zending: Lichte orkestmuziek. 16.45 Ste
reofonische uitzending: Licht instrumen
taal kwintet. 17.05 Stereofonische uitzen
ding: Lichte orkestmuziek. 17.30 Week-
journaal. 18.00 Nieuws en commentaar.
18.20 Tijd voor teenagers. 19.10 Je neemt
er wat van mee, hobby-quiz. 20.00 Nieuws.
20.05 Britse volksliederen (gr.) 20.15 Dag
van de Verenigde Naties: Londens Sym
fonie-orkest en solist: Moderne en klassie
ke muziek. Na afloop: toespraak door Se
cretaris Generaal van de Ver. Naties
(opn.) 21.00 Socialistisch commentaar.
21.15 Trammelant in Loeren a/d Hor,
licht programma. 22.10 Licht instrumen
taal trio. 22.30 Nieuws. 22.40 Metropole
show: Metropole-orkest, koor en solisten.
23.10 Even naplaten licht programma.
23.55-24.00 Nieuws
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Middagvaria. 12.25
Weerbericht. 12.30 Hallo met Henk. 12.55
Programma-overzicht. 13.00 Nieuws en
Olympisch journaal. 13.20 Operettefrag
menten. 14.00 Nieuws. 14.03 Nieuwe gram
mofoonplaten voor teenagers en twens.
15.00 Nieuws. 15.03 Radioweek I, II, III.
15.15 Hoorspel. Aansluitend: Orkestmu
ziek. 17.00 Nieuws. 17.15'Koorzang. 17.30
Moderne duitse orgelmuziek. 18.00 Nieuws
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paardesport-
berichten. 18.30 Liederen. 18.45 Sportkro
niek. 18.52 Liedjes. 19.00 Nieuws, radio
kroniek en hoogtepunten uit de Olympi
sche Spelen 1964 te Tokio. 19.40 Gevarieer
de muziek. 20.00 Orkestmuziek. 20.15 In
ternationaal concert ter gelegenheid van
de dag der Verenigde Naties: Klassieke
en moderne muziek. 22.30 Nieuws. 22.45
De zeven kunsten. 23.00 Nieuws. 23.05
Dansmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
VOOR VRIJDAG
NEDERLAND I.
NOT/NTS: 11.05-12.00 Schooltelevisie.
NTS: 18.15 Olympische Spelen. VARA:
19.30 Glynis Een lijfwacht te veel, TV-
film. NTS: 20.00-20.20 Journaal. VARA:
20.20 Achter het nieuws. 20.45 De Rudi Car
rell Show. 21.25 Signalement Particulier
kunstbezit. 21.55 Het pistoolschot, TV-film.
NTS: 22.25 Journaal. 22.30 -23.30 Olympi
sche Spelen.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Journaal. NCRV. 20.01 Tie
nermagazine. 20.45 Paramaribo, filmim
pressie. 20.55 Amsterdams kamerorkest
met solist: klassieke muziek. 21.25 Drie
maal negen, TV-film. 21.50 Dagsluiting.
21.55-22.10 Actualiteiten.
NOORDZEE
18.30 Mijn drie zonen. 19.00 Popey
(tekenfilm). 19.08 Belevenissen in de Stille
Zuidzee. 19.24 Hollywood Star Playhouse.
21.00 Film met Gary Grant en Katherine
Hepburn.
NTS: 15.00 Weekjournaal. 15.25 Hardy's
logboek, TV-film (dl.2). KRO: 16.00 In
termezzo, een filmimpressie over het
Spaanse land. 16.15 Huisje, boompje,
beestje. 17.00-17.35 Voor de kinderen. NTS:
18.15 Olympische Spelen. KRO/NCRV:
19.30 Barend de beer. KRO: 19.35 Sir Lan
celot, TV-film (dl.3). NTS: 20.00 Journaal
en weeroverzicht. KRO: 20.20 Brandpunt.
20.50 Vier maten van nu, licht programma
21.30 Bonanza, TV-film (dl.10). 22.20 Con
cilie-journaal. NTS: 22.25 Journaal. 22.30-
23.30 Olympische Spelen.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Journaal. AVRO: 20.01 Zoo
Zoo, maandelijks dierenprogramma. 20.30
Combo, maandelijkse tienerinstuif. 20.55 De
Dick Van Dyke Show (dl.25). NTS: 21.20-
22.10 Hoe maakt U het?, maandelijks pro
gramma.
Advertentie
maakten een lange filmreportage over d«
Academie '63 in Haarlem en zij slaagden
erin zowel de goede en uitgebreide opzet,
als het vrije karakter van dit nog zo
jonge instituut tot uitdrukking te brengen.
Opmerkelijk natuurlijk waren de gesprek
jes die docenten als Kater, Ten Holt en
Verpoorten tijdens het werk met de leer
lingen voerden. De tijd stond de samen
stellers waarschijnlijk niet toe, wat meer
te laten zien en horen van de achter
gronden van de leerlingen.
Het vervolg van de serie „Oorlog en
Vrede", samengesteld door Paul Steen
bergen Jr., kwam gisteravond via Neder
land 1 op de beeldbuis. In deze VPRO-
serie werden nu de ethische aspecten van
het gebruik van kernwapenen behandeld.
Op een enkele uitzondering na, wezen pro
testants-christelijke, rooms-katholieke en
humanistische geleerden het gebruik van
atoombommen en -raketten zonder meer
af. Het was natuurlijk zeer belangrijk, dat
de voor het kijkkastje gezeten miljoenen
zich ervan konden vergewissen, hoe eens
gezind zij, die in godsdienstige of levens
beschouwelijke zin leiding geven, over dit
verschrikkelijke probleem denken. Die
„boodschap" was belangrijker dan het
beeld, dat met deze reeks samen- en al
leenspraken, die 20 minuten duurden, zeer
veel tekort kwam. Dit dan in tegenstel
ling met de eerste aflevering, die visueel
aanmerkelijk interessanter was.
In de foyer van het Minerva Theater in
Heemstede heeft dr. E. Boswinkel, ver
bonden aan het Leidse Papyrologisch In
stituut, een onderdeel van de Leidse Uni
versiteit, een lezing gehouden met als ti
tel: „Uit de wereld der Griekse papyri",
welke lezing door spreker werd toegelicht
door het laten circuleren van foto's onder
het publiek.
Voor de pauze heeft dr. Boswinkel, die
promoveerde op een uitgave van de Griek
se papyri en die zich daarin heeft gespe
cialiseerd, de historie van de papyri be
handeld over een periode van ongeveer
duizend jaar (300 vóór Chr. tot 700 na
Chr.). De Griekse papyri bleven alleen in
de Egyptische woestijn bewaard; verder
zijn al deze papyrusrollen vergaan.
Het bestuderen van de Griekse papyri
is niet alleen waardevol voor de histori
cus doch tevens vindt de jurist hier
een rijk gebied voor zijn studie, omdat
deze papyri bijvoorbeeld over het Ro
meinse recht veel materiaal verschaffen.
Ook de theoloog kan van de papyri ge
bruik maken, omdat er veel in staat ver
meld over de godsdienst van de oude
Egyptenaren en de Serapis-dienst, die
door de koning werd gestimuleerd. We
vinden op de papyri ook de opkomst van
het Christendom terug, de teksten van de
evangeliën en van de vervolgingen, als
mede de opkomst van het monnikendom.
Ook is de papyrologie (de leer van de
papyri dus) van belang voor de klassi-
cus, want juist door deze papyri zijn de
Griekse auteurs weer bekend geworden.
Tevens leert men het leven van alle dag
in velerlei vorm kennen, een maatschap
pelijk leven dat in wezen niet zoveel ver
schilt van het onze, aldus sprekers. Vóór
de vondsten van de papyri was het bij
voorbeeld moeilijk het Nieuwe Testament
te lezen, aldus dr. Boswinkel.
De cultuur-historicus vindt misschien
wel het grootste studieterrein in de papyri
terug omdat daarin het dagelijks leven in
al zijn facetten omstreeks het begin van
de jaartelling is vastgelegd.
Door enkele teksten (uiteraard in verta
ling) voor te lezen, verduidelijkte spreker
nog het gesproken woord. Het waren brie
ven die getuigden van dankbaarheid van
kinderen jegens hun ouders, over aankon
digingen van verlovingen en huwelijken.
Na de pauze wijdde spreker, ook al
weer aan de hand van de papyri aandacht
aan het onderwijs in bovengenoemde dui
zendjarige periode.
Zondag zal in het radioprogramma van
de A.V.R.O. van 13.55 tot 15.45 uur ver
slaggever Frans Henrichs een directe
reportage brengen uit Tirana van de
voetbalwedstrijd AlbaniëNederland, die
wordt gespeeld in het toernooi om het
wereldkampioenschap.
In dit wereldkampioenschap voetbal,
dat op 24 mei van dit jaar van start
ging en waarvan de eindbeurten in 1966
in Engeland worden gehouden, eindigde
de eerste ontmoeting van het toernooi
te Rotterdam tussen Nederland en Albanië
met een 20 overwinning voor Oranje.
