Nobelprijs voor
scheikunde
ELISABETH BAS
29et
Russische Nobelprijswinnaars
willen in Stockholm komen
Met wat slagroom
doet u wonderen
Concilie handhaaft r.-katholiek
standpunt over geboorteregeling
Kroesjtsjev mag wel over
zijn val spreken
Ut
J
Van dag tot dag
"PARAAT"
het beste!
Vraagstuk van overbevolking oplossen
door internationale samenwerking
Bolivia breekt met
Tsjechoslowakije
Legeroefening in Spanje
eist weer mensenlevens
^Praatótoel
WERELDNIEUWS
Op de
VRIJDAG 30 OKTOBER 1964
Onze melangeur
gaf u
geniet ervan!
Koffie, cake, pudding, vla-flip, vruchten alles wordt nóg
lekkerder en nóg gezelliger met slagroom. (Tomatensoep ook,
met een wolkje ongeklopte slagroom). Vraag morgen, zo'n
"huiselijk" flesje slagroom aan uw melkman!
Na opstand in Oruro
Ontwikkelingssteun
Geen kernwapens
M. Mok
TOT EN MET
Frans-Brits plan voor
Kanaaltunnel gaat door
In Soedan woedt sinds enige dagen een
verwoede strijd om de macht. President
Abboud heeft geprobeerd een einde te ma
ken aan de overheersing van de militaire
groep in zijn jonge staat. Het is nog een
open vraag, of zijn staatsgreep is gelukt.
Slechts als hij voldoende steun krijgt van
de burgerbevolking heeft hij een kans Soe
dan een bestuursbasis te geven die wordt
geschraagd door een deel van de burgerij.
De machtsstrijd in Soedan heeft een zeer
gecompliceerde achtergrond. Het land
wordt als het ware door de tiende breedte
graad werkelijk in tweeën gedeeld. Die
scheiding heeft in de historie van de sla
venhandel een grote rol gespeeld. Ten
noorden van die denkbeeldige maar in de
herinnering van miljoenen negers nog
steeds bestaande scheidslijn is de moham
medaanse bevolkingsgroep vanouds de
heerserkaste sterk in de meerderheid.
Uit haar is voornamelijk het officierskorps
gerecruteerd. Ten zuiden van de denkbeel
dige lijn over de kaart ligt het land van
de negerbevolking. Dat zijn deels heidenen
en deels christenen.
De tweespalt die nu aan het daglicht is
getreden is latent steeds aanwezig geweest.
Onder het Britse gezag hebben de vijandi
ge bevolkingsgroepen nooit veel kans ge
kregen elkaar te lijf te gaan. De haat
bleef echter bestaan, de belangentegenstel
lingen zijn in die jaren niet minder ge
worden.
Onder de Soedanezen van Arabische
afkomst leeft sterk het verlangen nauwere
banden aan te knopen met het Egypte van
president Nasser. Zij dromen van een
groot Arabisch rijk dat hun de glorie van
het verleden misschien terug zal kunnen
geven. De negerbevolking vreest de in
vloed van Cairo, omdat daaraan voor haar
onverbrekelijk een vreselijk verleden ver
bonden is.
Tot op dit moment heeft de staatsgreep
van Soedans president niet geleid tot ac
ties van buitenaf. Dat is dan misschien het
enige lichtpuntje. Blijkbaar beseft Nasser
die problemen genoeg heeft dat het
onverstandig is zich in het wespennest dat
Soedan heet te steken. Het vraagstuk zelf
lijkt voor generaties onoplosbaar, omdat
het historisch gegroeid en belast is. Alleen
de tijd kan misschien de wonden helen die
gedurende enkele honderden jaren zijn ge
slagen.
Als president Abbouds actie succes heeft
breekt er voor de Arabische bevolking van
het land een heel moeilijke periode aan,
tenzij hij tact en overwicht genoeg bezit
de extremisten van beide groepen te eli
mineren en in zijn regering de gematigden
van beide partijen tot samenwerking te
bewegen.
PASADENA (Reuter) De drie win
naars van de Nobelprijs voor de natuur
kunde 1964, professor Charles Townes van
het technologisch instituut van Massa
chusetts en de professoren Basov en Pro-
Advertentie
STOCKHOLM (Reuter) De Britse
vrouwelijke geleerde Dorothy Crowfoot-
Hodgkin, die ontdekkingen heeft gedaan
op biochemisch terrein in de bestrijding
van ziekten, is onderscheiden met de
Nobelprjjs voor scheikunde.
In de motivering van de toekenning van
de Nobelprijs voor scheikunde wordt ge
zegd, dat professor Crowfoot een hoogst
waardevolle bijdrage heeft geleverd tot de
wetenschap door het vaststellen van de
structuren van belangrijke biochemische
stoffen via x-stralen. „Dit is een moeilijke
techniek, die in bepaalde gevallen zeer
veel vergt van de onderzoeker."
Terwijl de Zweedse academie van
wetenschappen donderdag voor de toe
kenning van de prijzen bijeen was, deed
zich in een nitroglycerinefabriek in Gyt-
torp in midden-Zweden een zware ont
ploffing voor, waarbij acht mensen werden
gedood en ongeveer twintig gewond. De
fabriek was honderd jaar geleden gesticht
door Alfred Nobel.
Sjevtsjenko. De Bond van Oekraïners in
Nederland houdt zaterdagmiddag 31
oktober in het Minerva Paviljoen te
Amsterdam een feestelijke bijeenkomst
in verband met de 150ste geboortedag
van de Oekraïnse nationale dichter
Taras Sjevtsjenko. Daaraan werkt onder
meer het Utrechts Byzantijns Koor mee.
De Britse professor Dorothy Crow-
foot-Hodgkin, winnares van de
Nobelprijs-1964 voor scheikunde.
korov van het Lebedevin-instituut in Mos
kou hebben een zeer groot aandeel gehad
in de ontwikkeling van de zogenaamde
Maser-Laser-apparatuur.
Deze' bundelt licht tot een uiterst krach
tige straal, die door metaal heen kan bo
ren, eventueel het operatiemesje van de
chirurg zou kunnen vervangen of gebruikt
zou kunnen worden voor het verlichten
van een klein deel van de maan. Townes
en de Russische geleerden bereikten hun
resultaten onafhankelijk van elkaar in de
jaren vijftig.
De Amerikaan krijgt de helft van het
aan de prijs verbonden bedrag, ruim
190.000 gulden. De Russen delen de ande
re helft.
Townes staat aan het hoofd van een
commissie van het Amerikaanse bureau
voor lucht- en ruimtevaart (N.A.S.A.) die
adviezen uitbrengt over de voorgenomen
tocht van een bemand ruimteschip naar
de maan.
Hij vond de onderscheiding „een zeer
grote eer". „Volgens mij kan een geleer
de alleen in nóg grotere opwinding raken
wanneer hij op het punt staat, iets te
ontdekken", zei Townes.
Zijn vrouw vertelde, dat de Russische
geleerden die de prijs met haar man de
len in de Verenigde Staten op bezoek zijn
geweest.
De twee Russische prijswinnaars zei
den dat ze in december graag naar
Stockholm zullen gaan om hun prijzen in
ontvangst te nemen. De onderscheiding
achtten zij een „eerbewijs aan de Rus
sische wetenschap". Professor Prokorov
noemde het „wonderbaarlijk nieuws". „Ik
heb vaak aan de Nobelprijs gedacht, maar
nooit durven hopen, dat ik er een kans op
zou maken. Het is een eer voor mijn
land".
Advertentie
- -v.
(Van onze correspondent)
ROME „Het huweljjk heeft behalve 'n
natuurlijk ook een bovennatuurlijk doel.
Het is gebaseerd op waarachtige liefde,
die bestaat uit trouw, en om deze reden
kan het niet verbroken worden. Het huwe
lijk is niet alleen een instrument voor de
voortplanting, maar een weg die onder
normale omstandigheden tot voortplanting
leidt. Dit laatste wordt niet door een blind
instinct bestuurd, maar door verantwoor
delijkheidsgevoel in het licht van de chris
telijke principes."
Dit wordt gezegd in het vierde hoofdstuk
van schema 13, waaraan de concilievaders
in Rome nu hun aandacht wijden. Het is
een belangrijk en zeer uitvoerig gedeelte.
Over het huwelijk wordt verder gezegd:
„De kerk is op de hoogte van de moei
lijke toestanden waarin echtelieden zich
kunnen bevinden, die Gods wetten willen
naleven ten aanzien van het geboortepro
bleem, maar kan niets anders doen dan
het offer der onthouding aanbevelen, in de
hoop dat een betere oplossing, die door
wetenschappelijke en theologische studies
bereikt zal worden, te zijner tijd zal wor
den gevonden".
In het tweede deel komt de gelijkheid
van alle mensen ter sprake: „Alle mensen
moeten op gelijke wijze worden behandeld.
Zonder onderscheid van ras, geslacht of
maatschappelijke positie. Die gelijkheid
moet niet alleen in theorie worden erkend,
maar óók in de praktijk worden toegepast.
Er is al veel gedaan voor de menselijke
waardigheid maar er zijn nog steeds din
gen die daarmee in strijd zijn.
Het derde gedeelte handelt over de cul
tuur en hier wordt opgemerkt, dat in de
LA PAZ (AFP cn AP) Bolivia heeft
gisteravond de diplomatieke betrekkingen
met Tsjechoslowakije verbroken. De Bo
liviaanse regering beschuldigt de Tsjechi
sche ambassade van bemoeienissen met
de wanordelijkheden, die dagenlang in het
land hebben gewoed en vele mensenle
vens hebben gekost.
Gisteren heeft in het mijngebied van
Oruro in Bolivia een heftig treffen plaats-
geh'ad tussen arbeiders en militairen. Hier
bij zijn een vijftigtal doden gevallen. Dit
is meegedeeld door radiostations die in
handen zijn gevallen van vakbondsleden.
De arbeiders verzetten zich tegen het le
ger' in dat gebied. Ze zouden zijn uitge
rust met in Tsjechoslowakije vervaardig
de wapens.
Bij wanordelijkheden in La Paz is een
betoger om het leven gekomen. Zeventien
mensen werden gewond.
hiërarchie der waarden de geestelijke
waarden op het hoogste plan staan. Toch
zijn er concrete omstandigheden, waarin
men eerst in de stoffelijke behoeften moet
voorzien. Waar verschillende culturen met
elkaar in contact komen, is wederzijdse
eerbeid een eerste vereiste.
Wat de economie betreft, stelt het sche
ma vast, dat de economische vooruitgang
moet aansturen op een rechtvaardige be
zitsverdeling, opdat het leven van ieder
mens steeds meer een menswaardig ka
rakter kan krijgen. De kerk heeft geen
voorkeur voor welk economisch stelsel ook.
De rechten van de arbeiders moeten wor
den erkend, omdat zij deelgenoten en
medewerkers zijn in de gemeenschappe
lijke onderneming.
Onderontwikkelde naties behoren alle
krachten in te spannen om hun achter
stand in te halen. De meer ontwikkelde
landen zijn verplicht de misdeelde naties
te hulp te komen. Hulp aan onderontwik
kelde landen is een ernstige plicht van
rechtvaardigheid en naastenliefde.
Om het vraagstuk van de overbevolking
op te lossen, is een goede internationale
samenwerking noodzakelijk. Onzedelijke
oplossingen, dus strijdig met de goddelijke
wet, kunnen niet worden gepropageerd.
De vrede hangt ten nauwste samen met
de onafhankelijkheid der volkeren. Voor
alles moet men in geen geval ooit een
toevlucht nemen tot kernwapenen.
Drie progressieve kardinalen op het con
cilie hebben er gisteren voor gepleit de
leer over de geboorteregeling opnieuw te
bezien. De kardinalen Leger van Canada,
Suenens van België en patriarch Maximos
IV Saigh van de melchitische kerk, stel
den zich allen achter het standpunt, dat
niet de voortplanting de eerste en over
heersende doelstelling van het huwelijk is,
maar dat het voornaamste element de
wederzijdse liefde is.
De Belgische kardinaal, die zich al se
dert jaren heeft laten voorlichten door een
keur van Europese experts stelde, dat
huwelijk en seksualiteit een kernprobleem
vormen, dat de leer van de kerk niet sta
tisch maar dynamisch is en dat in het
verleden teveel het accent gelegd is op
het „Gaat en vermenigvuldigt u" en te
weinig op de andere bijbelse eis: „En zij
zullen één vlees zijn". Hij lichtte dit nog
toe door te wijzen op de bevolkingsex
plosie, maar vooral op een argument, dat
ieder gehuwd paar aanspreekt, namelijk
de wederzijdse liefdesverhouding der ge
huwden, die veel belangrijker is dan men
tot nu toe in de kerk aangenomen heeft.
Hij wees er het concilie op, dat de meer
derheid van de rooms-katholieken, onder
wie de allertrouwsten, wachten op de hulp
van het concilie om te kunnen leven in hun
dubbele trouw aan de kerk en aan hun
echtelijke liefde.
„Wij moeten terdege rekening houden
met de resultaten van de moderne weten
schappen. Te weinig heeft men tot dusver
rekening gehouden met het feit, dat de
mens meester is over de natuur.
Het concilie moet de hulp van moraal
theologen, wetenschapsmensen en gehuw
den inroepen om alle nodige elementen
voor een omvattend oordeel te verzame
len." zie Suenens.
De Melchitische patriarch Maximos IV
Saigh zei geheel in te stemmen met de
eisen, gesteld door kardinaal Suenens. Hij
eiste, dat de kerk over deze kwestie be
sprekingen zou voeren met de leiders van
de andere christelijke kerken.
Kardinaal Suenens kreeg na zijn rede
het grootste applaus dat een spreker op
deze derde zitting ten deel is gevallen.
De drie winnaars van de Nobelprijs
voor natuurkunde 1964. Het zijn van
links naar rechts: de Russen Alexan
der Prokorov en Nikolai Basov en
de Amerikaan Charles Townes.
MADRID (Reuter) De Amerikaans-
Spaanse landingsoefeningen die onder de
naam „Steel pike 1" bij de Spaanse kust
worden gehouden, hebben woensdagavond
aan nog vier mensen het leven gekost.
Het zijn de bemanningsleden van een
vliegtuig van het Amerikaanse vliegdek-
schip „Lake Champlain", dat in zee stortte.
Maandag kwamen bij de manoeuvres
negen soldaten om en werden er dertien
gewond toen twee helikopters met elkaar
in botsing kwamen.
Olympische gedachte
Als u dit leest, zijn de laatste Olym
piërs uit Tokio in de schoot van hun fa
milies en hun volken teruggekeerd. Ge
dachtig aan de Olympische eed, die im
mers de nadruk legt op de sportieve wed
ijver en niet op het behaalde resultaat,
acht ik het ongepast een woord van be
klag te richten tot hen die zonder ere
metaal thuiskeerden. Natuurlijk ontveins
ik me niet hoe pijnlijk het moet zijn na
zoveel lichamelijke inspanning, na zoveel
innerlijke spanningen en stormen met on
gedecoreerde borst achter te blijven.
Het komt mij voor dat, het Olympische
principe ten spijt, de nationale eer een
al te machtige factor in dit sportieve fes
tijn vormt. De officiële bekroningscere
monie dikt dit element nog wat aan en
het gevolg is dat de niet-bekroonde licht
het gevoel kan krijgen, in een vaderland
se plichte tekort te zijn geschoten. Ik
vrees dat aan deze stand van zaken wei
nig of niets te doen is. Een andere, betere
organisatie van de Spelen wil mij althans
niet te binnen schieten en als we er toch
iets aan willen doen, zullen we moeten
volstaan met de verzekering dat iedereen
die alles heeft gegeven wat hij te geven
had, bij wijze van troostprijs onze bewon
dering mag oogsten.
Daaruit moge dan blijken dat Olympi
sche Spelen geen uitzondering vormen op
de ijzeren regel dat al het aardse met
gebreken en bezwaren behept is, een in
zicht dat de op jaren zijnde of komende
Nederlander zich al lang geleden eigen
heeft kunnen maken. In 1928 viel name
lijk Amsterdam de eer te beurt, als gast-
vrouwe van de internationale bloem der
sportbeoefenaars te mogen optreden. Een
meerderheid van onze Tweede Kamer was
voor deze eer echter zo weinig gevoelig
dat zij een regeringsvoorstel voor een
Olympisch garantiefonds afstemde. Wat
men het bedrijfsleven noemt is toen in de
financiële bres gesprongen en de Spelen
zijn doorgegaan, met als middelpunt een
nieuw gebouwd stadion dat in zijn naam
de Olympische herinnering nog steeds le
vend houdt.
Als men denkt dat daarmee alle wan
klanken van de lucht waren, kent men de
Nederlandse gemoedsaard onvoldoende. In
een vergadering noemde het Kamerlid ds.
Kersten, een man die niet voor krasse
termen terugdeinsde, de Olympische Spe
len „zwijnendraf'Jaren later vond hij
daarentegen hetgeen de Duitse bezetters
deden en leerden zo appetijtelijk, dat hij
na de bevrijding als enige volksvertegen
woordiger onwaardig werd geacht, in het
parlement terug te keren.
Dan was er nog een taalkundige kwes
tie. Mocht men deze Spelen aanduiden als
„Olympiade"? Die naam kwam op een
speciale serie postzegels voor en een mi
nister moest een verontrust Kamerlid een
historische uiteenzetting geven om de
naam te rechtvaardigen.
Indien het iemand nog niet duidelijk
mocht zijn dat Olympische Spelen een be
langrijke zaak zijn, dan mogen deze op
merkingen over onze wederwaardigheden
van 1928 hem de overtuiging schenken dat
er heel wat meer aan vastzit dan het be
halen of verstoken blijven van medailles
Het zou me dan ook verheugen indien
iemand eens een proefschrift aan alle as
pecten van de Olympische gedachte en
haar verwezenlijking zou wijden.
Avondklok. In de Indische staat Orissa is
een avondklok ingesteld voor de steden
Berhampoer en Bhoebaneswar na onlus
ten waarbij twee doden zijn gevallen.
In Berhampoer heeft een menigte stu
denten, regeringskantoren in brand ge
stoken.
BRUSSEL Wanneer de heer Kroesjt-
sjev dat wil, zal hij zeker in het open
baar de reden van zijn ontslag kunnen uit
eenzetten. Dat vertelde de heer Roednev,
de vice-voorzitter van de raad van minis
ters van de Sovjet-Unie, op een persconfe
rentie welke hij gistermiddag te Brussel
heeft gegeven. Hij besloot daarmee een be
zoek van negen dagen aan België, dat ge
wijd was aan reizen langs vele industriële
ondernemingen.
De vice-premier heeft verteld dat hij, nu
hij de Belgische industrie had gezien,
graag de handelsbetrekkingen met België
aanzienlijk zou uitbreiden.
Men vroeg hem of hij ook contact had
gehad met de commissie van de Europees
Economische Gemeenschap. Hij veinsde
verbazing en onwetendheid: „Wat is dat,
de Europese Economische Gemeenschap?"
en: „Niemand van die commissie heeft ge
vraagd ons te kunnen ontmoeten."
De Russische vice-premier heeft nog ge
zegd dat de partijtheoreticus Soeslov,. vol
gens zijn informaties niet in Peking is ge
weest „omdat hij steeds in Moskou ver
bleef en men niet op twee plaatsen tege
lijk kan zijn."
Hij verklaarde dat aan de verhouding
tussen de Sovjet-Unie en andere landen
door het aftreden van de heer Kroesjtsjev
niets zal veranderen. Waarnemers in Bel
gië hebben zich uiteraard afgevraagd, of
de heer Roednev in het Russische staats
bestel wel een belangrijk en gezaghebbend
man is. Zij twijfelden daaraan, omdat hij
terwijl zijn land aan het afrekenen was
met een nogal ingrijpende paleisrevolutie,
blijkbaar rustig tien dagen van huis kon
blijven.
PARIJS (AFP en Reuter) De delega
tie die door de Franse communistische par
tij naar Moskou was gezonden om ophel
dering te vragen over het ontslag van
Kroesjtsjev is donderdagavond in Parijs
teruggekeerd.
In een communiqué dat het delegatielid
Georges Marchqis op het vliegveld Orly
voorlas en dat tezelfdertijd ook in Mos
kou werd gepubliceerd wordt gezegd
dat de twee partijen het erover eens zijn,
dat moet worden doorgegaan met de voor
bereidingen voor een internationale confe
rentie van communistische partijen, de
strijd voor vreedzame coëxistentie, ontwa
pening, de overwinning van het commu
nisme en dat de eenheid van de interna
tionale communistische beweging zal
worden voortgezet.
De Sovjet-Unie drong eerder dit jaar
aan op een bijeenkomst van 25 communis
tische partijen in december ter voorberei
ding van een conferentie van alle partijen
in de zomer van het volgend jaar, waarop
de ideologische tweespalt in de communis
tische beweging behandeld zou moeten
worden.
In het communiqué staat verder, dat de
besprekingen tussen de nieuwe Russische
leiders en de Franse delegatie in een
vriendschappelijke en openhartige sfeer
zijn verlopen. Over Kroesjtsjev wordt niet
gerept.
Advertentie
zaterdag 14 november a.s. kunnen wij
u nog laten profiteren van onze unieke
aanbieding een prima blauw kamgaren
kostuum voor de uitzonderlijk lage
prijs van 152.—.
Vraag niet hoe het mogelijk is, tegen
zo een lage prijs van 152.— een der
gelijk prima kostuum, dat zo bijzonder
geschikt is voor speciale gelegen
heden (dansavondje, receptie, een ge
zellig etentje) te leveren. Het wordt
geleverd.
Komzie.... en profiteer I
Betere konfektie en herenmode
ZIJLSTR. 71 (t.o. Alg. Bank Nederland N.V.)
LONDEN (Reuter) De Britse regering
is van plan door te gaan met het Frans-
Engelse project voor een tunnel onder het
Kanaal. Dit heeft de Britse minister van
Vervoer, Tom Fraser, gezegd.
Het geologische onderzoek van het tun
nel-tracé moet worden voortgezet zoals
was voorgenomen, evenals de besprekin
gen tussen Britse en Franse functionaris
sen over het totale project, waaronder de
wettelijke en financiële problemen.
Achtste. Clayton Fowler, de verdediger
van Jack Ruby, en een van Fowler's
assistenten, hebben de rechtbank van
Dallas (V.S.) gevraagd hen te ontheffen
van de verdediging van Ruby. Ruby is
ter dood veroordeeld wegens moord op
Lee Harvey Oswald. Fowler is de acht
ste advocaat van Ruby die zich terug
trekt.
Marswaarts. Volgende week willen de
Amerikanen een onbemand ruimtevoer
tuig lanceren in de richting van de pla
neet Mars. Het is een reis van 560 mil
joen kilometer, die negen maanden zal
duren. Het voertuig is drie meter hoog
en weegt 260 kilo.
Landing. Opstandelingen hebben een lan
ding uitgevoerd nabij Port-au-Prince op
de zuidkust van Haiti. Zij zijn door re
geringstroepen verslagen.
Weer-telex. De V.S. en Rusland hebben
een telexverbinding geopend voor de uit
wisseling van gegevens over het weer.
Dienstbetoon. Een groenteboer in New
York heeft 35.000 gulden geërfd van een
Britse weduwe, die weg was van zijn
dienstbetoon.
Beducht. Volgens Duitse persberichten
worden Israëlische militairen in West-
Duitsland opgeleid. Ook zou Bonn mili
taire hulp aan Israël verlenen. De
Bondsrepubliek zwijgt hierover in alle
talen. Zij is beducht dat de Arabische
landen Oost-Duitsland zullen erkennen
als zou blijken dat Israël inderdaad mili
taire steun ontvangt.
Defensie-verlaging. De regering van de
Duitse Bondsrepubliek heeft bekendge-,
maakt, dat de militaire uitgaven dit jaar
met 1,6 miljard mark verlaagd zullen
worden tot 18,7 miljard mark.
