FILATELIE
ffl*'
l
De mensheid
e
ZATERDAG
OKTOBER 1964
PAGINA ACHT
Panorama
JBBB
6
Onze erfenis
91
LIECHTENSTEIN. Op 9 december
zal de jaarlijkse kerstserie in omloop
worden gebracht. De 10 rp. (zwart
bruin) vertoont de Masescha-kapel (af
beelding), de 40 rp. (donkerblauw) een
altaarbeeld, voorstellende Maria Mag-
dalena en de 1.30 fr. afbeelding(bruin-
violet) een altaarbeeld, voorstellende
Maria, Sebastianus en Rochus. De
zegels zijn ontworpen en gegraveerd
door Karl Bickei en gedrukt bij de
postzegeldrukkerij van de Zwitserse
PTT te Bern.
BELGIË. De Belgische postzegel die
is uitgegeven ter herdenking van het
feit, dat de Belgisch-Luxemburgs-
Nederlandse douane-unie twintig jaar
bestaat, heeft een waarde van 3 fr. De
oplage bedraagt 7.500.000 exemplaren.
VERENIGDE STATEN. Ter herden
king van de Amerikaanse raketpionier
Robert H. Goddard (1882—1945) is een
luchtpostzegel van 8 cents (rood, blauw
en geel) verschenen. Afgebeeld zijn
links Goddards portret en rechts een
Atlas-raket die in de ruimte wordt ge
schoten, alsmede de lanceertoren te
Cape Kennedy.
JOEGOSLAVIË. Een postzegel van
25 din. is uitgegeven bij gelegenheid
van de Week van het Kind 1964. De
zegel laat een jongen en een meisje op
een autoped zien. Er zijn twee miljoen
exemplaren gedrukt.
SAN MARINO. Naar aanleiding van
de achtste Europese baseballkampioen-
schappen te Milaan zijn twee post
zegels uitgegeven. Het zijn een 30 en
een 70 lire, die beide een speler in actie
tonen.
BIEDSTIJL
De Zwitserse spelers die onlangs op be
zoek in Nederland waren en daar van
vele sterke Nederlandse combinaties
wonnen, gebruikten over het algemeen
zeer weinig conventionele biedingen. Zij
speelden de „sterke Sans", de „sterke
tweebiedingen" en hielden zich op deze
terreinen dus verre van alle nieuwig
heden. Een uitzondering op „gewoon bie
den" zagen wij in het volgende spel:
10
9 A V B 9 6 3
O H V 6 5
4 9 7
AH 8 6 5 3 2
O -
O 10 4
B 8 6 3
VB
O 10 8 7 5
OAB7
A H 5 2
er staat geen pion op a2 en de vraag blijft
dus: is er een tempozet of moet wit het
beeld veranderen?
COOOOOCOCCOOOOOOOCX'rOCO^OOOCC--OC c oocoocooooooo
ÖOOCOOOOOOOOOOOOOOC
ooooooocxr-cccooooooocooooooocooocooc
9 7 4
O
H 4 2
9 8 3 2
O
ODOOOCOCOOOOOOODOOOCÖCXDCOOOCODOOCOCOCOOOOCÖCÖC
Wit: Kh6, Dc6, Td8-e2, Re3-h5, Pb5-c4,
pion: f4.
Zwart: Ke6, Da4, Ta5-cl, Rb6, Pe4, pion:
a7-d6-e7-f5-f6.
Een ingewikkelde stelling met vele in
aanmerking komende eerste zetten voor
wit en vele afweermogelijkheden voor
zwart. Het is een compositie met een zo
genoemde „dubbele probleeminhoud". De
inhoud toch wordt niet alleen gevormd
door de eigenlijke oplossing, maar daar-
41-46.
yyyyyyyyyyoo^y5cÉooooooc^^)oc -
Zwart: 5, 7, 8. 9, 16, 19, 41, 45.
Wit: 22, 27, 32, 33, 34, 40, 42, 50.
Oplossing. Dwangzet 1) 42-37
2) 27-21 16x29. 3) 34x1 46x6.
De heer Numan 40-34 met remise. De
heer Sluiter wint door 1-34. Op 5-10 34-25
en 25x39 enz. enz. Losstaan kan niet, dus
6-1. waarna 40-35 in oppositie wint.
Een bijzonder leuke winst kwam tot
stand in de onderlinge competitie van de
Haarlemse Damclub.
J. B. SLUITER
>COOOOOOOOOOCOCOOOOCOOOOO(X>OCOOC
Noord gever, allen kwetsbaar.
Het Nederlandse paar Boender-L Ouds
hoorn (NZ) begon het bieden als volgt
noord één harten - zuid twee klaver -
noord twee ruiten - zuid vier harten. Met naast verrijkt door een verleidings-sleutel-
deze biedserie heeft zuid aangegeven, dat ze^> welke vrijwel analoog is aan de echte <xxxxxx^^>°oo^mpoca^.yjomc<x^cccx)cx)ocoxcccc(x
hij een te mooi spel had om ineens tot drie sleutelzet en waarbij de onderling ver- iüf HH iT"" x
of vier harten te verhogen - doch ander- schillende varianten een sterke samenhang
zijds weer niet goed genoeg, om na één vertonen.
harten 'n dwingend bod (bijv. drie klaver) Deze moeilijke taal wordt begrijpelijk bij
het uitwerken van de oplossing.
in een andere kleur te doen
Nadat NZ op vier harten waren gekomen,
besloot west - die tot dat moment in het
struikgewas had gelegen - om vier schop
pen te bieden. Noord liet zich echter niet
intimideren, doch igireep wat te hoog: hij
bood vier SA en toen hij twee azen hoorde
(vijf harten) ging hij naar zes harten. Via
de mislukte hartensnit ging dat één down.
Misschien had noord zich moeten reali
seren, dat zuid niet hartenheer èn ruiten
aas èn klaveraas, heer zou kunnen hebben,
zodat er vermoedelijk gesneden zou moe
ten worden om twaalf slagen te maken.
Gezien wests plotselinge bod, lijken de
kansen op een gelukte snit in harten of
klaver niet hoog.
Echter, deze laboratorium-analyse is na
afloop eenvoudig genoeg - noord meende
naar slem te moeten gaan, daar hij dit bod
in de andere zaal van de Zwitsers óók
verwachtte.
In kamer II opende noord met één har
ten, waarna de zuidspeler het merkwaar
dige bod van vier klaver deed. Dit was
'rooóooooo^
J. J. KOREN
(Vervolg van pag. 1)
ze om zich teweer te stellen, zich te
verdedigen, zich te beschermen.
De „geschiedenis" van de jagers en
verzamelaars strekt zich waarneembaar
voor ons uit over een half miljoen jaar.
Schitterende overblijfselen van hun ar
tistiek vermogen en verbluffend gevoel
voor vorm en dramatiek getuigen nog
steeds van de scherpte van hun waar
nemingsvermogen en de technische
vaardigheid waarmee ze hun stoffelijke
wereld in hun magie herschiepen. Na
deze zwervers over de onafzienbare
vlakten, deze in de onmetelijke bossen
levende mannen en vrouwen, die zich in
de loop der eeuwen een cultuur hadden
geschapen, ontstaat er het begin van
een dorps- en stadsleven. De civilisatie
wordt geboren, in Mesopotamië en Iran.
Daarna beleven de Godkoningen van
Egypte hun grootste glorie aan de boor
den van de Nijl. De zeevolken van de
Levant ontdekken een deel van hun
wereld.
ZO ONTPLOOIT zich het verbazing
wekkende beeld, het boeiende panora
ma, van de verdwenen volken, wier
scheppend technisch kunnen en organi
satietalent de fundamenten legden
waarop ons heden is gebouwd. Het boek
voert ons naar het stamland van de
helden het Egeïsch gebied met de
azuren zee vóór de komst van de Grie
ken, naar het oude India waar aan de
boorden van de traag stromende Indus
en Ganges ver voor de geboorte van
Christus ontzagwekkende beschavin
gen bloeiden, antieke civilisaties van
een reusachtig sub-continent; naar Ca
thay China waarvan de historie
in hoofdzaak de geschiedenis is van één
volk, dat één taal gebruikt en dat een
schriftsysteem bezit dat in beginsel, van
het begin af gedurende drieduizend
jaar geen wijziging heeft ondergaan;
naar de door de zee ingesloten landen
van Zuidoost-Azië; naar de koninklijke
horden van de eindeloze steppen, de no
madenvolken die zwierven van Mand-
sjoerije tot in Hongarije met hun onaf
zienbare kudden; naar de eerste land
bouwers van Europa, de neolitische boe
ren, de barbaren die geen wilden meer
waren, die ons werelddeel gingen bevol
ken ongeveer vierduizend jaar voor on
ze jaartelling; naar de vuurrode bloem
van de Maya's, de Azteken en de In
ca's.
»°«x)coooooooc<MeoaocoooooaMOcooocxOToooooeoo
Zwart, J. B. Sluiter: 2, 4, 7, 9, 17, 18, 19.
23. 24.
Wit, J. J. Koren: 25, 26, 27, 28. 32, 33 35,
39. 45.
Zwart aan zet forceerde het spel met
1) 23-29. 2) 45-40 29x38. 3) 32x43 18-22.
4) 27x18 17-21. 5) 26x17 7-12. 6) 17x8 2x44.
EGYPTE. Ter gelegenheid van het
eerste Afro-Aziatisch medisch congres
is een postzegel van 10 mills (violet en
geel) verschenen. Op de zegel ziet men
de kaarten van Afrika en Azië en een
esculaapstaf (afbeelding). De oplage be
draagt twee miljoen stuks.
MALTA. Op 3 november zal een
kerstserie van drie waarden, 2,4 en 8 d.
verkrijgbaar worden gesteld. Het ont
werp dat voor alle drie de zegels het
zelfde is, stelt de geboorte van Christus
voor.
DENEMARKEN. Als propaganda voor
het behoud van de natuurmonumenten
in Denemarken zal op 12 november een
postzegel van 25 öre (bruin) in circu
latie worden gebracht. De zegel, waar
op een landschap voorkomt, is ontwor
pen door Mads Stage en gegraveerd door
Czeslaw Slania.
HONGARIJE. De Hongaarse poste
rijen hebben een postzegel van 2 forint
het licht doen zien voor de negende
Europese basketbalkampioenschappen.
De zegel laat een spelmoment zien.
Wit: Kgl, Db6, Tc3-dl, Rc8-h2, Pe2-f5,
pion: b3-f3.
Zwart: Kd5, Dg6. Ta4-e7, Ra3-fl, Pc6-e8,
pion: a6-c4-d4-f6-g2.
Wat wij bij no 2 opmerkten, kan hier
geen „azen vragen" doch het aangeven van letterlijk worden herhaald. De dubbele 40x49 19-23. Het vier om vier eindspel
een „evenwichtig spel met tenminste twee Pr°hleeminhoud is hier wel bijzonder ver- 1S ®en tempospel.
azen en goede troefsteun". Zuid was rassend (zie de uitwerking bij de oplossing) Zwart; 4, 9, 23. 24. Wit: 25, 35, 43, 49,
natuurlijk sterk genoeg om vier harten" en 's dan °°'c §een wonder dat de heer 43-38 23-28. 9) 49-44 9-14. Is 9-13 niet
te kunnen bieden, doch daar men zo'n bod baring in, de compositiewedstrijd van Ces- s^ker 10) 44-39'4-9? Sneller wint 24-29.
ook doet op een heel ander soort spel (bijv koslovensky Sach 1963 voor deze geestes- Jl' ,*I I 39-34 32-37. 13) 34-29
- schepping de eerste prijs verkreeg.
Hulde en dank!
Mr. Ed. Spanjaard
met vijf of zes hartens, één aas en ergens
een renonce of singleton), gebruikten de
Zwitsers deze „Zwitserse vier klaveren
conventie".
West wachtte hier niet tot de tegen
partij het einddoel bereikt had en bood
ineens vier schoppen. Noord bood daarna
vier SA, doch toen hij twee azen hoorde bij
zuid gaf hij er de brui aan, denkende dat
een eventuele snit in harten wel mis zou
zitten. Het was een goede, maar ook een
gelukkige beslissing en de Zwitsers scoor
den in totaal 750 punten op dit spel (13
matchpunten).
Interessant is het te zien, dat als noord
besloten zou hebben de kwetsbare tegen
partij in vier schoppen te doubleren, hij
niet op de onzalige gedachte moet komen
„veilig" met hartenaas te beginnen. Want
west zou die aftroeven, twee maal troef
halen, oost aan slag brengen met schoppen
negen, op hartenheer een ruitentje weg
gooien en het contract maken. Slechts
uitkomst in ruiten of klaver biedt aan NZ
de gelegenheid de tegenpartij twee down
te spelen. Maar beter is het natuurlijk, als
,NZ zelf naar tenminste vijf harten te gaan
dat contract is, gezien het bieden, vrij
wel een zekerheid.
OPLOSSINGEN
Ad diagram I
37-42. 14) 29x20 42-47. 15) 20-15 47x24.
16) 25-20 14x25. 17) 15-10 9-14 en wint.
De heer J. B. Sluiter onze hartelijke
dank voor de opmerking en de toezending
van het leuke eindspel.
In de vijfde ronde van het provinciaal
damtoemooi kreeg ik tegen de Zaandam
mer A. Westerveld de volgende voordelige
De puzzelende lezer zal hebben ontdekt, stelling met wit.
dat een zuivere tempozet niet te vinden is.
Met de sleutelzet 1) e5-e6! wijzigt er welis
waar niets voor wat betreft zetten van
Rc4, maar ten aanzien van de varianten
a-d zien wij niet minder dan drie mat-
veranderingen, namelijk:
a) 1) Ke4:. 2) Dd4 mat.
c) 1) fe4:. 2) Rh5 mat.
d) 1) fg4:. 2) Rg6 mat.
In c en d zien we de functie van pion e6,
welke de weg van Rc4 naar f7 afsluit. Dit
is een zogenoemde volledig tempoprobleem
met matveranderingen.
Ad diagram II
A. WESTERVELD
O000000OrxXC00C0COCO0C00000000C500000000CCOC)0000COCi00000C
MALSE HARINGVANGST
UNO. Op 7 december zal een serie
van drie postzegels verschijnen die de
aandacht vestigt op het werk van de
UNO in de strijd tegen het analfabetisme.
De waarden zijn: 4, 5 en 11 cents, alle
met als voorstelling een figuur die op
schoolbord schrijft „Het onderwijs in
dienst van de vooruitgang" (afbeelding).
Het ontwerp is van de Amerikaan Kurt
Plotwitz; de druk geschiedde bij de
Zwitserse drukkerij Courvoisier.
KONGO (LEOPOLDSTAD). Een serie
van zestien waarden is in roulatie ge
bracht, waarop het nationale paleis te
Leopoldstad is afgebeeld: 50 e„ 1, 2, 3,
4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 20, 30, 40, 50 en
100 fr.
BHOETAN. Een Olympische serie van
zeven waarden is verschenen: 2 ch. en
15 ch. handbal, 5 ch. en 33 ch. boksen,
1 nu. en 3 nu. boogschieten en 2 nu.
voetbal. Ook is een souvenirvelletje,
getand en ongetand, uitgegeven dat de
waarden 1 nu. en 2 nu. bevat. Deze
zegels hebben elk een toeslag van 50 ch.
Oplossing 1) Pc4xd6! dreigt 2) Rf7 mat.
Zie nu:
a) 1) ed6:. 2) Te8 mat.
b) 1) Pd6:. 2) Rd4! mat.
Op d4 verspert de loper zowel de zwarte
dame als de zwarte raadsheer de weg naar
Filar ski de e-lijn, terwijl Pd6 gepend staat.
c) 1) Pg5. 2) Pc4 mat.
d) 1) Thl. 2) Pe4:mat.
En nu de verleidingszet namelijk 1)
Pb5xd6? Varianten a en b blijven dan krek
eender en in variant c) krijgen we na 2)
Pb5 mat dezelfde slotstand. Dus neven
oplosbaar? Neen! Na 1) Thl! is er
geen mat, omdat op 2) Pb5f Pd6 kan vol
gen en na 2) Pe4:f natuurlijk de witte
dame wordt geslagen. Dit probleem werd
1963 met de
Een van de plezierigste momenten in het
redactionele leven van uw schaakmedewer
ker is de komst van 'n nieuwe zending com
posities van de Haagse auteur Jac. Haring,
zo langzamerhand een oude bekende voor in het Israël Ring Tourney
onze lezers. Haring is vermoedelijk wel tweede prijs bekroond.
Nederlands belangrijkste specialist voor
tweezettige problemen. Ieder werkstuk van Ad diagram III
hem is weldoordacht en vol pointes. Het
verheugt ons, hierbij drie tweezetten ter
oplossing te kunnen aanbieden.
ISRAËL. Voor de zestiende schaak
olympiade die in november in Israël
wordt gehouden zal op 2 november een
serie van twee waarden, 12 en 70 ag.,
verschijnen. Op de zegels ziet men een
schaakbord met het internationale
embleem van de Olympiade. Daarnaast
is op de 12 ag. een paard en op de
70 een kasteel afgebeeld (afbeelding).
lOCOOOOOOCOOOOOCOOOOCCCOCOOCOOCCC/COCOO
OOOOOOOCÖOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOCÖOOCÉÖOCOG
Wit: Kh8, Df2, Tb4-f8, Rf7-g7, Pe4-g4,
pion: e5-h7.
Zwart: Kf4, Rc4, pion: b5-f3-f5-g5.
Bestudering van de stelling leert ons al
spoedig, dat we met een volledig tempo
probleem te maken hebben. Op iedere zet
van zwart ligt een mat klaar. Na loper
(willekeurig) volgt 2) Dg3 mat. Zie verder
het viervoudig slaan van de paarden, de
hoofdschotel van de compositie.
a) 1) Ke4:. 2) De3 mat.
b) 1)Kg4:. 2) Dg3 mat.
c) 1) fe4:. 2) Re6 mat.
d) 1) fg4:. 2) Rd5 mat.
Men merke op, dat in de varianten c en
d geen andere loperzetten tot mat voeren.
Zou er nu een wit pionnetje op bijvoor
beeld a2 staan, dan was het eenvoudig ge
noeg. Na 1) a3 is zwart bij niet wezenlijk
veranderde stelling aan zet, zodat de voor
noemde varianten aan bod komen. Maar
Wanneer wij na enig zoeken de zet
1) Pe2xd4 gevonden hebben, zouden we
haast gaan geloven, er te zijn. Want alles
klopt als een bus. Er dreigt 2) Dc6: mat.
Zie nu:
a) 1) Pd4:. 2) Td4: mat.
b) 1) Pa7 (b8, d8). 2) Pe2 mat.
(Sluit Rfl af, terwijl het zwarte paard
er op d4 niet meer tussen kan).
c) 1) Pb4. 2) Pe7: mat.
d) 1) Pe5. 2) Pe3 mat.
In c en d worden respectievelijk Ra3 en
Te7 afgesneden.
Maa er is één kink in de kabel; na 1)
Dg3! is er geen mat. Dus was 1) Pe2x
d4? een verleidingszet, welke een vraag
teken verdiende.
De juiste oplosssing is 1) Pf5xd4! en nu
is na 1) Dg3 het mat 2) Pc6: mogelijk.
Het verschil ligt in de afsnijding van Rfl.
Vermeldenswaard zijn nog de varianten:
b) 1) Pa7 (b8, d8). 2) Pf5 mat.
c) 1) Pb4. 2) bc4: mat.
Nu is niet Ra3 van e7, doch Ta4 van c4
afgesneden.
d) 1)Pe5. 2) Pf4 mat. (veld e5 is ge
blokkeerd).
e) 1) f5. 2) Pc6: mat. Veld c6 staat
gedekt, maar thans is de dame van d3 af
gehouden. Een schitterend geheel.
Q 'WW/ fop#/ s
»OOOOOOCOOO<XtóOOOCOOOOOOOOOOOOOOCOOCOOO<>^
Zwart: 3, 6, 8, 16, 18, 19, 23, 24. 25.
Wit: 26, 27, 28, 32, 34, 39, 40, 48, 50.
Zwart aan zet kan het beste nog 8-12
spelen, krijgt wel nadeel doch na 48-43
6-11 is er nog iets te bereiken. In de party
1) 8-13. 2) 28-22 3-8. 3) 48-42 24-30?
4) 40-35 en zwart staat ineens verloren. Op
19-24 22-17. In de partij 8-12? en na 35x24
19x30 won 32-28.
In de zesde ronde van het provinciaal
toernooi 1964 verloor Van Hal met wit op
een merkwaardige en niet-alledaagse wijze
in een veel betere en zelfs gewonnen stel
ling. Het ging als volgt.
VAN HARINGEN (Zaandam)
«5oocooocoocooCöocoooooaxooooococc*5oococoocaxooccopccoc
X!ooooo«oco6oDooaMooooo»óoaiooDc»ooó-oo5oeo:oÓ3o6Moa
VAN HAL (Abbenes)
Zwart: 3, 12. 13. 14, 15, 18, 22, 25, 26, 27.
Wit: 23, 24, 29, 33. 34, 36, 38, 42, 44. 48.
Wit aan zet 1) 44-39 15-20. 2) 24x15 13-19.
3) 15-10 19x28. 4) 10x19 28-32. En nu ver
zuimt wit de winst met 29-24 32x43 33-28
22x44 48x50. 5) 48-43? 26-31. 6) 19-14 32-37.
7) 14-10 37x48. Nu kan wit geen dam maken
op 5. daar 27-32 '5x8 zwart wint. 8) 10-4
In de rubriek van 21 augustus plaatsten 3-9. 9) 4x13 18x9. 10) 38-32 27x49. 11) 36x7
wij een Russisch probleem, waarvan de ®n na 25-30 moest wit opgeven,
slotstand bijzondere aandacht trok. De heer Vanuit de aanvangstelling is het offer
G. Numan meende „remise", waarop wy 15-20 vrijwel gedwongen om voor zwart
deze remise in de rubriek van 19 septem- nog enige tegenkansen te scheppen. Na
ber plaatsten. Nu komt de heer J. B. Slui- 44-39 15-20 24x15 13-19 had wit uitstekend
ter tot de conclusie, dat de eindstand toch spel gehouden met 42-37 en de ruil 38-32,
„gewonnen" is voor wit. Het probleem van ®n wat tevens belangrijk is in tydnood
de Rus is goed en de eindstand origineel. e®n vlug overzichteiyke positi^.
Het was in de volgende stand. B, Dukel
Beeld van een heerser uit Mohendsho
Daro uit de vallei van de Indus.
eigen beschaving aanleggen, als goed
en begerenswaardig; andere als kwaad
en verachtelijk. Maar de minder ge
waardeerde bijdragen, die door de oud
heid aan onze eigen cultuur zijn gele
verd, waren even belangrijk als die
welke bij de huidige samenleving in
hoge achting staan; en om een even
wichtig oordeel te hebben moeten we
evengoed volken bestuderen, wier cul
turen we primitief en barbaars vinden
als die, welek tot de verstandelijke en
emotionele begrippen en gevoelens heb
ben bijgedragen, waardoor het meester
schap van de mens over zichzelf en
over zijn natuurlijke omgeving geken
merkt wordt. Er is nog veel primitivis
me en barbaarsheid in iedere beschaaf
de samenleving van onze tijd, zoals
dat de hele geschiedenis door is ge
weest en het zal wel een ongerecht
vaardigd optimisme zijn om te denken,
dat deze situatie materieel ooit veran
deren zal".
Met deze veelbetekenende woorden
eindigt Piggott de epiloog van „D«
wereld ontwaakt".
HET IS EEN grootse erfenis waarvan
dit boek ons verhaalt. Veel, heel veel,
moet uiteraard ongezegd blijven. Voor
hen die zich in een of meer van de
aangeduide culturen willen verdiepen,
geeft dit magistrale werk een geselec
teerde bibliografie. Een uitgebreid tref
woordenregister ontbreekt niet.
WANNEER WE naar onze voor
ouders kijken, beseffen we beter hoe
gemengd, de beschaving is van de no
minaal beschaafde mens. Wat we op
technisch gebied ook mogen presteren
en hoezeer we de natuur ook mogen
beheersen, we moeten beseffen dat de
meeste van onze handelingen, particu
liere zowel als openbare, meer beïn
vloed worden door de verlangens en
emoties, de vooroordelen en waarderin
gen van het niet-rationele verleden der
mensheid dan door het klare licht der
bewuste rede. De grondleggers der be
schaving hebben meer voor ons gedaan
dan voorlopige requisieten schenken
voor de technische en stoffelijke men
selijke prestaties, welke wij uitkiezen
als de wetenswaardige bijdragen tot
een beschaafd leven. Wanneer we naar
het verleden zien om een sleutel te
hebben voor onze huidige situatie dan
moeten we dit onbevooroordeeld doen
en met de erkenning, dat iedere tot
dusver bekend geworden beschaving
een combinatie is geweest van vaak
botsende eigenschappen. Sommige daar
van beschouwen we, binnen het kader
van de waardeoordelen, die we onze
IEDER DIE open en onbevangen wer
kelijk geestelijk verwerkt wat de ge
leerden vertellen en tonen over di#
naamlozen uit een tijd die aan onze
op vele geschreven bronnen berustend#
geschiedenis vooraf is gegaan, zal een
gevoel van ingetogen schroom, van stil
le nederigheid, niet kunnen onderdruk
ken.
Tientallen eeuwen scheiden ons van
die mannen en vrouwen wier nalaten
schap wij hebben teruggevonden in de
bodem, overwoekerd door het oerbos,
gehavend door de kringloop van de
teisterende seizoenen, verbrokkeld door
de invloeden van het weer. Maar al die
wapens, sieraden, ruïnespotten en
pannen, rotstekeningen en graven, ge
tuigen van een warmbloedige mense
lijkheid, een leven in de volle zin van
het woord, met zijn vreugde en ver
driet, liefde en haat, hoogtepunten en
verwording.
Als men dat op zich laat inwerken,
rijst de vraag naar de zin van het le
ven opnieuw en gaat men onwillekeu
rig weer proberen een antwoord t#
vinden op het aloude probleem wat in
het leven van de mens en de genera
ties van werkelijk blijvende betekenis.
Ook dat zijn vragen en gedachten di#
dit boek oproept. Het getuigt van begrip
voor de culturele taak die een uitgever
heeft als men tot de publikatie van zulk
een werk overgaat. Gaade heeft er de
literatuur voor leken op het gebied van
de archeologie mee verrijkt. Wij kunnen
alleen maar hopen dat dit voorbeeld
navolging vindt.
Stuart Plggot e.a. „De wereld ontwaakt"
(Bronnen onzer beschaving). Uitgave W.
Gaade, (404 pag. honderden foto's, tekne
ningen en kleurenreprodukties).
