Meeste Nederlanders willen groter
contact met communistische wereld
Proefschrift over geringe
politieke belangstelling
Geen akkoord
bij Euratoom
Botsing tussen auto en
bus eist slachtoffers
W
P]
Fusie Indola en
Van der Heem
Staal ook gebruiken bij
het bouwen van wegen
Kernmacht en Bijlmermeer
Brand op Indonesisch
schip bedwongen
Jongens wilden een
trein laten
ontsporen
Vier doden in het verkeer
Prijswinnaars van
Europa 1-2-3
Aandelenruil
Conclusie op Luxemburgs congres
'i
ZATERDAG 31 OKTOBER 1964
Nieuwe adjunct-directeur
schouwburg Eindhoven
Minder staatsinmenging
in Tsjechische economie
met gratis
Van harte welkom...
Dat zegt uw horloger. Hij toont u
de Plato horloges graag.
Met een gratis- reparatie-cheque en
een volledige garantie is een Plato
horloge een waardevol bezit, waar
mee u niets kan gebeuren.
Dr. E. van Raalte
De Nederlander heeft weinig politieke
belangstelling, vooral voor zaken buiten
eigen land. De binnenlandse politieke be
langstelling is vrywel beperkt tot zaken,
die in de persoonlijke sfeer liggen, zoals
lonen en prjjzen, ziekte-uitkeringen en
A.O.W.
Tot deze conclusies is drs. P. Valken-
burgh, wetenschappelijk ambtenaar, ver
bonden aan het sociologisch instituut te
Groningen, gekomen naar aanleiding van
een representatieve steekproef bij vijf
honderd stemgerechtigde inwoners van
de stad Groningen, van wie uiteindelijk
356 aan de enquête deelnamen.
Drs. Valkenburgh is aan de rijksuniver
siteit te Groningen tot doctor in de sociale
wetenschappen gepromoveerd op proef
schrift ..Mensen in de koude oorlog".
Enkele uitspraken van de geïnter
viewden: „Alles wat er moet gebeuren is
tevoren van boven af besproken en vast
gelegd", „de partijen doen toch niet wat
ze beloven, want "zodra ze aan de top
zitten spelen ze mee met de afspraakjes
makerij en vergeten prompt hun gedane
beloften", „er zijn te veel partijen die
elkaar dwars zitten en bestrijden om het
bestrijden zelf".
Van de ondervraagden was ruim tachtig
percent voor meer contact met de com
munistische wereld. 93,5 percent heeft
de raadgevingen uit de B.B.-brochure
niet opgevolgd. Er bestaat, zo bleek bij
het onderzoek, een zekere geprikkeldheid
jegens de B.B. Ook is gebleken dat er
Zonder enig resultaat heeft de minister
raad van de Europese Gemeenschap voor
atoomenergie vrijdag de gehele dag in
Brussel vergaderd over een aanpassing
van het onderzoekprogramma aan het ge
stegen peil van kosten en salarissen. Een
akkoord bleek niet mogelijk, ondanks het
feit dat de Euratom-commissie na de twee
al eerder aan dit onderwerp gewijde ver
gaderingen had besloten niet vast te hou
den aan het eerder gevraagde extra-be
drag van 38 miljoen dollar, maar dit te
verminderen tot 16 miljoen.
Dit laatste bedrag achtte zij in ieder ge
val noodzakelijk om de hogere uitgaven
voor de resterende drie jaar van het vijf-
jarenprogramma te kunnen opvangen.
Maar de ministers van de zes Euratom-
landen bleken zelfs niet bereid een com
promis-voorstel van Luxemburg om een
extra 10 miljoen dollar ter beschikking
van de commissie te stellen te aanvaarden
Het gevolg zal zijn, dat de Euratom-com
missie aan de volgende Euratom-minister-
raad op 17 november een begroting zal in
dienen op basis van het oorspronkelijke
bedrag van 450 miljoen dollar, dat voor
het gehele vijf-jarenprogramma was uit
getrokken. Dit betekent uiteraard, dat de
commissie zal moeten bezuinigen.
Ruim 36 uur nadat brand was uitgebro
ken in een der ruimen van het Indonesi
sche vrachtschip „H.O.S. Tjokroaminoto",
dat in de Amsterdamse haven ligt, heeft
de brandweer gistermiddag om half drie
het sein „brand meester" kunnen geven.
Een moeilijk en moeizaam blussingskar-
wei was ten einde. Men is nu begonnen
aan het bergingswerk, dat wel een week
zal vergen.
Prinses Margaret van Engeland werd
door clowns begroet bij pankomst
voor de galavoorstelling van het Billy
Smart circus in Blackheath, Londen.
De avond werd gehouden onder aus
piciën van de Britse variété-club ten
behoeve van de stichting voor het
voorkomen van wreedheid tegen
kinderen.
een overheersend sombere toekomstver
wachting is en dat het beeld van een
dreigende crisis of werkloosheid in de
naaste toekomst nog velen voor ogen
staat.
Drs. Valkenburgh merkt in zijn proef
schrift op, dat het vaak erg veel moeite
kostte het gesprek van zaken als lonen
en prijzen en dergelijke in andere poli
tieke banen te leiden.
De mondelinge enquête werd gehouden
door een onderzoekleider en twintig stu
denten in de sociologie.
Ook werd de uitspraak gehoord, dat
Nederland geen zelfstandige politiek kan
voeren. Negentig procent van de onder
vraagden is van oordeel dat ook Neder
land in een derde wereldoorlog zal wor
den meegesleept. Bijna een kwart hield
zich nooit met „oorlog en vrede" bezig,
ruim zestig percent alleen in tijden van
crisis en ruim vijftien percent bijna dage
lijks. Bijna de helft der geïnterviewden
vindt, dat de kranten voldoende artikelen
over buitenlandse politiek brengen, bij de
rest zijn de groepen die meer of minder
Vijf kwajongens hebben in het Noord
limburgse plaatsje Lottum geprobeerd een
trein te doen ontsporen.
's Avonds om acht uur drie denderde de
sneltrein Nijmegen-Venlo met een vaart
van 120 kilometer per uur door het plaats
je Lottum. De Venlose machinist, J. van
Deursen, voelde ineens dat zijn treinstel
begon te schudden en remde zo snel mo
gelijk af.
Hij dacht dat er een aanrijding had
plaatsgevonden, pakte een fiets uit de ba
gagewagen en fietste een eind terug. Daar
zag hij stenen, hout, en zelfs stukken ijzer
op de rails liggen. Met een vertraging
van twintig minuten kwam de onbescha
digde trein in Venlo aan.
Het politie-onderzoek wees uit dat vijf
jongens, waarvan de oudste tien jaar is,
uit een nabijgelegen woonwagenkamp voor
de grap een treinongeval hadden willen
veroorzaken. Vandaag zal worden beslist of
er al dan niet proces-verbaal zal worden
opgemaakt tegen de kwajongens.
artikelen op dit gebied wensen, dan wel
geen mening hebben, bijna even sterk.
Tegenover een zeer geringe belangstel
ling voor de ontwapeningsbesprekingen
stond een aanzienlijk grotere belangstel
ling voor meer voorlichting over de Sovjet
Unie en het communisme. Ruim vijftig
percent wenste meer voorlichting over
Rusland en het communisme, de rest vond
deze voldoende.
De kans dat Nederland een derde we
reldoorlog goed zal doorstaan was volgens
48.80 percent nihil, 24.40 percent klein,
12,20 percent wist het niet, 12,20 percent
vond die kans matig en 2,4 percent groot.
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN Eindhoven heeft een
schouwburg van 12 miljoen gebouwd, die
deze maand met een officieel bezoek van
prinses Beatrix werd geopend, doch het
gebouw beschikt alleen, tengevolge van de
ziekte van de tot directeur benoemde heer
Gerard Metzelaar, over een waarnemend
directeur, de personeelschef van de ge
meente Eindhoven, drs. Boumans. De gang
van zaken maakt het echter noodzakelijk
dat er zo spoedig mogelijk een nieuwe
vakkundige directeur benoemd wordt.
Als zodanig is gevraagd de heer Dick
man in Nijmegen, die echter voor de
functie heeft bedankt. Wim Bary, direc
teur van de Tilburgse schouwburg, weiger
de eveneens, ofschoon zijn salaris in Eind
hoven ongeveer 30 percent hoger zou lig
gen. Het bestuur van de Stichting Stads
schouwburg Eindhoven heeft nu gister
avond in een spoedvergadering tot ad
junct-directeur benoemd de heer Goos-
sens, tot dusver directeur van „Katho
liek Leven", welk gebouw aangekocht zóu
worden door de gemeente Eindhoven en
misschien als concertzaal een functie zou
blijven vervullen.
PRAAG (Reuter) Premier Jozef Le-
nart van Tsjechoslowakije heeft gezegd,
dat er bij het economische plan voor de
jaren 1966-1970 een nieuw systeem zal wor
den toegepast.
Er zal een maximaal gebruik worden
gemaakt van prestatietoeslagen. Aan pro
ducenten zal meer winstneming worden
toegestaan. De ondernemingen zullen zich
zoveel mogelijk zelf moeten bedruipen.
Men is van mening dat het tegenwoordige
stelsel van ver doorgevoerde staatsbemoei
ing de economische problemen niet kan
oplossen.
De 51-jarige mevrouw A. Pagelkopf uit
Hamburg is gisteren om het leven geko
men, toen de auto waarin zij zat bij de
Bazelbrug op de kruising rijkswegpro
vinciale weg te Meerkerk in botsing kwam
met een autobus. In de auto vond men het
rijbewijs van de ongeveer even oude me
vrouw Brandse uit Slikkerveer, waardoor
men aanvankelijk aannam dat deze me'
vrouw om het leven was gekomen. Toen
de politie contact opnam met de familie
Brandse bleek de vrouw des huizes in
goede welstand. Het slachtoffer is een ken
nis, die bij de familie logeerde.
De twaalfjarige G. W. M. Hones is don
derdagavond, toen hij plotseling de Rijs-
senseweg in Nijverdal overliep, door een
autobus aangereden en zo ernstig gewond
dat hij ter plaatse overleed.
De 68-jarige J. van Drongelen uit Maas
tricht is vrijdag omgekomen, toen hij in
zijn woonplaats door een trekker met op
legger werd overreden.
De 52-jarige automobilist C. J. Diepen-
veen uit Veenendaal is bij een ongeluk om
het leven gekomen. De heer D., die met
zijn auto de provinciale weg ter hoogte
van Het Zwarte Paard in Eek en Wiel
overstak, kwam in aanrijding met een
destructorauto uit Schiedam.
Advertentie
L
AT O
Imp J. Hart N.V. - Leidseplein Amsterdam
De prijswinnaars van de puzzle- en
slagzinprijsvraag in het kader der jeugd-
actie „Europa 1-2-3" uitgeschreven zijn:
Sjoerd Cats (Emmen) „In Europa samen
werken om de wereld te versterken", Els
Ebbelaar (Hoorn) „Europa één staat, door
liefde en daad", Ineke v. d. Knaap (Wa
teringen) „Europa één in denken, maar
dan ook één in doen", Bote v. d. Meer
(Dronrijp) „Daden en goede werken zullen
Europa sterken" en Piet Stokvis (Leiden)
„Hulp aan verre jeugd in nood maakt
Europa groot".
De vijf winnaars stappen zaterdagmor
gen in de Scandinavië-express voor een
vijfdaags bezoek aan Kopenhagen.
Van der Heem en Indola hebben over
eenstemming bereikt over een fusie. De
nieuwe overkoepelende combinatie zal de
naam Indoheem dragen.
Aan aandeelhouders van Van der Heem
en Indola zal worden aanbevolen hun aan
delen om te ruilen in de navolgende ver
houding: 1.000 aandelen Van der Heem
in 800 aandelen Indoheem; 1.000 aan*
delen Indola in 1.000 aandelen Indoheem.
Het hierop betrekking hebbende fusiebe-
richt alsmede het verwisselingsaanbod
kan begin 1965 worden tegemoetgezien.
De Panamese vrachtboot ..Giannis".
brandend als een fakkel, wordt bijge
staan door de twee scheven die te
hulp zijn gekomen. De brand aan
boord van de Giannisbrak enkele
dagen geleden uit. De oorzaak is nog
niet bekend.
Het driedaagse internationale staal-
congres in Luxemburg is gisteren ge
ëindigd met als voornaamste conclusie
dat in de bouwnijverheid en bij de ont'
wikkeling van de wegenbouw staal nog
te veel gezien wordt als alleen maar een
vervangingsmiddel van andere materia
len de specifieke eigenschappen van
het staal worden in deze sectoren nog te
weinig benut. Ruim duizend deskundi
gen uit vele landen hebben zich in de
afgelopen dagen over vele facetten
van bet staalverbruik gebogen op
initiatief van de Hoge Autoriteit van de
ttuJMMWBfcÉ;tuil
i'lilIIIJilllllIJljlI'flliipj!
KSG. Deze had de conferentie belegd,
teneinde nieuwe produktie- en afzet
mogelijkheden voor de staalindustrie te
verkennen, aangezien deze voor een
steeds scherpere concurrentie bij een
verminderde afzet staat.
Wat de bouwnijverheid betreft is men
tot de conclusie gekomen, dat de staal
bouw zich meer moet concentreren op con
structies, waarin de specifieke voordelen
van het staal tot uitdrukking komen.
Voorts meent men dat de deskundigen op
dit gebied samen met hun collega's van
de betonbouw moeten beraadslagen over
de verdere ontwikkelingsmogelijkheden
voor gemengde staalbetonbouw.
De commissies die zich hebben bezigge
houden met het gebruik van staal bij de
wegenbouw (men experimenteert onder
meer reeds met stalen wegdekken en ver
plaatsbare stalen wegen), is tot een over
eenkomstige conclusie gekomen. Staal en
ijzer worden reeds lang gebruikt, maar
voornamelijk als vervangingsmiddel van
andere produkten. Men gaat niet uit van
de specifieke eigen kenmerken van het
staal. De internationale deskundigen me
nen voorts, dat aan de voorlichting buiten
de kleine kring van vakgenoten over de
toepassingsmogelijkheden van staal in de
wegenbouw nogal wat ontbreekt.
Meer in het algemeen wordt gepleit
voor een uitgebreid internationaal onder
zoek op een groot aantal bouwplaatsen,
teneinde tot internationale normen voor de
bij de staalbouw zo belangrijke planning
te komen. In aansluiting hierop acht men
vooral ook meer aandacht nodig voor het
fundamentéle probleem van de opleiding
van een nieuwe categorie specialisten voor
staalbouw.
Speciale aandacht heeft de conferentie
besteed aan het probleem van de industria
lisatie der bouwnijverheid, dat wil zeggen
de produktie van onderdelen voor monta-
gebouw. Men pleit in dit verband zowel
voor het oprichten van organen voor zui
ver wetenschappelijk en toegepast onder
zoek, als voor een Europees research-in-
stituut voor geïndustrialiseerde architec
tuur, teneinde te komen tot een hoog
staande architectuur, die is aangepast
aan de behoeften van de moderne mens
en de mogelijkheden van deze tijd.
Voor het kleinere gebied van de zes lan
den van de VSG wordt tenslotte gepleit
voor een inventarisatie van de meest drin
gende behoeften van de stedebouw, en da
woning-, school- en ziekënhuisbouw, als
mede voor aanpassing van nationale en
locale bouwvoorschriften, om een cohe
rent staalgebruik mogelijk te maken.
Op en om het Binnenhof
Multilaterale kernmacht
De deze week in de Tweede Kamer ge
houden interpellatie-Bakker (C.P.N.) over
de houding van de Nederlandse regering
inzake eventuele deelneming aan een ver
drag inzake een multilaterale kernmacht,
heeft, althans op het eerste gehoor, niets
nieuws opgeleverd. Minister Marijnen, die
zijn bijkans steeds in den vreemde bevin
dende ambtgenoot Luns moest vervangen
ter beantwoording van de interpellant en
van andere vragers, kon de Kamer verze
keren, dat alles in zoverre bij het oude
is gebleven, dat de Nederlandse regering
nog steeds een geheel vrijblijvend stand
punt inneemt, nu zij alleen deelneemt aan
de internationale bestudering van de
vraag of en hoe wellicht een verdrag in
zake een multilaterale kernmacht in het
leven geroepen zou kunnen (moeten)
worden.
De minister van Buitenlandse Zaken ad
interim kon de verzekering geven, dat
trouwens ook niet zal behoeven te doen en
dat de Kamer nog alle gelegenheid zal
krijgen bij de behandeling, van de begro
ting van Defensie en van die van Buiten
landse Zaken haar zienswijze over het
probleem kenbaar te maken. Dat, afge
zien zelfs nog van de financiële zijde van
deze aangelegenheid, militair en politiek
de zaak terdege bekeken zal moeten wor
den is, dunkt me, buiten kijf. De politieke
gevolgen van Nederlands deelneming aan
een multilaterale kernmacht kunnen, niet
in de laatste plaats ook als men er zich
bewust van is, dat er alle reden bestaat
om in dit verband te gewagen van poli
tieke en morele gevolgen, van dusdanige
draagwijdte zijn, dat een besluit om tot
die stap over te gaan werkelijk de grootst
mogelijke instemming van de burgerij
nodig zal hebben. Heb ik het wel, dan is
zeker de minister-president hiervoor ook
allerminst blind.
Vrij grote verdeeldheid
Op het ogenblik schijnt er echter van
zulk een vrij algemene instemming nog
geen sprake te zijn. Bij de liberalen be
staat er, onder aanvoering van generaal
Couzy, grote tot vrij grote tegenzin; in de
gelederen van de fractie van de Katho
lieke Volkspartij heerst er over het punt
in kwestie verdeeldheid en, zij het ten
dele om weer geheel andere redenen, ook
in het socialistische kamp zijn er heel
wat, die er voorshands nog weinig voor
voelen Nederland te zien deelnemen aan
een multilaterale kernmacht.
Ook al moge de indruk bestaan, dat mi
nister Luns er heden ten dage wel wat
meer voor voelt dan vroeger misschien het
geval geweest zou zijn, dit kan toch wei
nig afdoen aan het feit, dat het kabinet
in zijn geheel vermoedelijk niet geneigd
zou zijn internationaal in vooruitzicht te
(doen) stellen, dat Nederland misschien
wel van de partij zal willen zijn, zolang
de zienswijzen omtrent deze aangelegen
heid hier te lande nog aanmerkelijk uit
eenlopen.
Inmiddels zou het bijzonder nuttig kun
nen zijn, wanneer men zich op ruime
schaal binnen de kring van de verschil
lende geestelijke en politieke stromingen
in ons volk, na deugdelijke voorlichting
omtrent de problemen, welke zich ten op
zichte van de aangelegenheid in kwestie
voordoen, daarover zou uitspreken.
delgangen van de Tweede Kamer geop
perd denkbeeld van een portefeuille-ruil
tussen mr. Toxopeus en mr. Scholten, zo
dat eerstgenoemde naar Justitie, de ander
naar Binnenlandse Zaken zou verhuizen,
om dan het ontwerp in zijn huidige vorm
door de beide Kamers heen te loodsen,
zou praktisch ook niet voor verwezenlij
king vatbaar zijn. Minister Scholten moet
immers eerst de anti-R.E.M. wet via de
Eerste Kamer in veilige haven helpen
brengen, waardoor hij op zijn vroegst pas
over een vijftal weken van Justitie vrij
zou kunnen komen. Bovendien is er nog
het bezwaar, dat tot de belangrijke aan
gelegenheden, waarin hij wél, daarentegen
mr. Toxopeus nog helemaal niet ingewerkt
is, de voortzetting behoort van de werk
zaamheden inzake de herziening van het
Burgerlijk Wetboek.
Natuurlijk ware het denkbaar, dat de
meerderheid, die omderwille van Amster-
Na de aanneming door de Tweede Ka
mer van het amendement-Scheps, waar
door in het wetsontwerp, dat samenhangt
met onder meer de door Amsterdam ge
koesterde behoeften om buiten zijn te
genwoordige gemeentelijke grenzen tot wo
ningbouw te kunnen overgaan, bepaald is
dat hetgeen volgens het ontwerp-Toxopeus
zou gaan uitmaken, bij de hoofdstad zou
worden gevoegd, doen er zich heel wat
vragen voor, die allemaal neerkomen op
het klassieke: „Wat nu?"
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft schorsing van de voortzetting van de
beraadslagingen over het aldus geamen
deerde wetsontwerp gevraagd en verkre
gen. Dat is begrijpelijk. Hij dient nu im
mers vóór alles gelegenheid te hebben om
zich nader met zijn mede-ministers te be
raden omtrent de best denkbare beant
woording van die vraag. Uitgesloten is na
tuurlijk, dat de tegenwoordige bewinds
man van Binnenlandse Zaken voor z'n ver
antwoording zou kunnen of willen nemen
het wetsontwerp, zoals het nu geworden is
tengevolge van de aanneming van het
amendement-Scheps, verder te verdedigen.
Een dezer dagen door iemand in de wan-
dam bereid bleek de ontworpen gemeente
Bijlmermeer om hals te brengen en haar
deel van de hoofdstad te doen uitmaken,
het initiatief zou nemen, om harerzijds een
aldus luidend wetsontwerp in te dienen.
Dat zou althans minister Toxopeus bevrij
den van de last om zelf iets te gaan ver
dedigen wat hij uit een oogpunt van juiste
bestuurlijke indeling uit den boze acht.
Op zichzelf zou een dergelijke gang van
zaken slechts een vrij korte vertraging be
hoeven te veroorzaken tot het ogenblik,
waarop aan het eind van de rit de
ministers te besluiten zouden hebben (na
dat dan eerst nog het advies van de Raad
van State over zulk een ontwerp ingewon
nen zou moeten zijn, want dat komt bij
initiatief-ontwerpen pas na aanneming
door de Eerste Kamer aan de orde) of
zij het staatshoofd zouden willen aanraden
al dan niet de koninklijke handtekening
onder 't ontwerp te plaatsen, voorzien van
de mede-ondertekening van... de verant
woordelijke minister. Of nu minister To
xopeus daarvoor uiteindelijk wel de ver
antwoordelijkheid op zich zou willen ne
men, is nog heel twijfelachtig. Misschien
zou dit voor hem iets minder onmogelijk
wezen dan het verdedigen van een ont-
'werp met welks inhoud hij zich nu een
maal niet kan verenigen. Maar alles te
zamen genomen geloof ik toch, dat in de
gegeven omstandigheden de weg van het
parlementaire initiatief geen uitkomst zou
opleveren.
Mij zou het allerminst verbazen, wan
neer men thans binnen het kabinet aan
het zoeken is naar de best denkbare op
lossing. Hierbij zou dan enerzijds, terecht,
het uitgangspunt kunnen zijn, dat men
met aftreding van de tegenwoordige mi
nister van Binnenlandse Zaken van de wal
in de sloot zou geraken. Dit omdat naar
alle waarschijnlijkheid geen andere libe
raal bereid zal zijn om, in het licht van
alle factoren, zijn plaats te gaan innemen.
Resultaat: een kabinetscrisis. Dat wil na
tuurlijk niemand, gelijk trouwens de bot
sing over het amendement-Scheps niet
eens een portefeuillecrisis waard zou zijn.
Anderzijds zou het echter best kunnen,
dat met vrij grote spoed, na intrekking van
het thans geamendeerde ontwerp, een
nieuw regeringsontwerp ter tafel zou ko
men, in zoverre aan de verlangens van
een meerderheid in de Kamer tegemoet
komend, dat Amsterdam met betrekking,
tot grondaankoop, woningbouw enz. in een
te scheppen gemeente Bijlmermeer die
bevoegdheden zou krijgen, welke in de be
raamde gemeenschappelijke regeling aan
het komende Bijlmermeerse gemeentebe
stuur zouden zijn toegekomen. Dan is men
daarmee uit de moeilijkheden, welke laat
stelijk het hoofdstedelijk verzet veroor
zaakten. Onderwijl zou overigens de ge
meente Bijlmermeer „op stoot" kunnen
komen. Wanneer eenmaal de gewenste
huisvestingsvoorziening bereikt zal zijn,
zouden de hier bedoelde bevoegdheden van
Amsterdam op de gemeente Bijlmermeer
kunnen overgaan. Op de hier geschetste
wijze zou een regeling tot stand kunnen
komen, welke dan met de verlangens van
een meerderheid in de Kamer zou overeen
stemmen en die toch tot uiteindelijke ver
wezenlijking van de door minister Toxo
peus voorgestane denkbeelden omtrent de
bestuurlijke indeling zou leiden. Intussen
spreekt het vanzelf, dat het kabinet, alvo
rens met een dusdanige oplossing voor de
dag te komen, eerst de menselijke zeker
heid zou dienen te hebben hiervoor de
steun van een meerderheid in de Kamer
te krijgen.
