POSTHUME GLORIE VOOR
MEESTERSPION" SORGE
SHIRLEY
PANDA EN DE MEESTER-LEERLING
HET KEULSE EDELAMBACHT
BELEEFT GOUDEN TIJDEN
door Charlotte Brontë
Suriname krijgt
televisie
Ons vervolgverhaal
Vreemde campagne
van Sovjet-pers
Toneelstuk
Stalin op de proppen
DINSDAG 3 NOVEMBER 1964
11
ÉS 1B n -
Slechts één grief:
de mannen willen
geen goud dragen
Westen puzzelt...
Eerste uitzendingen
in september 1965
4
-
COP. MAÏTEU TOONDER
bo is aan Philips gegeven en zal worden
Het eerste gedeelte van het plan bevat
de bouw van een televisie-zender met bij
behorende studio in Paramaribo. De in
richting van deze studio omvat televisie
camera's, filmaftastapparatuur en een
uitgebreide studiobedieningsapparatuur.
Door de ligging van de studio is het
mogelijk door middel van kabelverbindin
gen directe sportuitzendingen vanuit het
naburige stadion te verzorgen. De capaci
teit van de zender zal het mogelijk maken
beeld en geluid tot in een omtrek van 50
kilometer om Paramaribo heen te ontvan
gen.
Advertentie
48)
„Altijd hetzelfde, en theorie en
praktijk lijnrecht tegenover elkaar!"
mompelde Martin toen hij zich om
keerde om de kamer te verlaten.
„Waar ga je naar toe, mijn zoon?"
vroeg de vader.
„Ergens waar ik veilig ben voor be
ledigingen indien ik in dit huis zo'n
plaats kan vinden."
Matthew lachte zeer onbeschoft;
Martin wierp hem een vreemde blik
toe en trilde over zijn gehele magere
jongenslichaam, maar hij hield zich
in.
„Ik vermoed dat er geen bezwaar
tegen is, dat ik mij terugtrek?" vroeg
hij.
„Neen, ga maar, mijn jongen,
maar bedenk dat je niet haatdragend
moet zijn".
Martin ging weg en Matthew zond
hem nog een onbeschaamde lach ach
terna. Rose hief haar hoofd op van
Moore's schouder, waar het een ogen
blik op had gerust, en zei met een
vaste blik op Matthew „Martin is
bedroefd en jij bent blij; maar ik zou
liever Martin zijn dan jou; ik hou niet
van jouw karakter".
Hier stond de heer Moore op ten
einde een scène af te wenden of er
tenminste aan te ontsnappen een
snik van mevrouw Yorke waarschuw
de hem, dat die waarschijnlijk zou
losbarsten en terwijl hij Jessy van
zijn knie zette, gaf hij haar en Rose
een kus; en herinnerde hen tegelijker
tijd eraan, dat zij in ieder geval mor
genmiddag op de Hollow moesten ko
men; nadat hij afscheid had geno
men van zijn gastvrouw, zei hij te
gen de heer Yorke „Mag ik even
iets met u bespreken?" en ging hem
vóór, de kamer uit. Hun korte con
ferentie vond plaats in de vestibule.
„Hebt u werk voor een goed arbei
der?" vroeg Moore.
„Een onzinnige vraag in deze tijd
■wanneer u weet, dat iedere werkge
ver vele goede arbeiders heeft, die hij
niet hele dagen aan de gang kan hou
den".
„U moet mij de gunst bewijzen de
ze man aan te nemen, als het mo
gelijk is".
„Mijn jongen, ik kan geen arbeiders
meer aannemen, al bewees ik er heel
Engeland een dienst mee".
„Dat doet er niet toe; ik moet hem
ergens onderbrengen".
Wie is het?"
„William Farren".
„Ik ken hem, ik weet, het is een
door en door fatsoenlijk man, die Wil
liam".
„Hij is al drie maanden werkloos,
hij heeft een groot gezin, we zijn er
zeker van dat ze niet kunnen leven
zonder loon. Hij hoorde tot een depu
tatie lakenwevers, die zich vanmor
gen bij mij kwamen beklagen en mij
bedreigen. William heeft niet gedreigd
hij vroeg alleen of ik hun wat meer
tijd wilde geven de veranderingen
wat langzamer wilde invoeren. U weet
dat ik dat niet kan doen: ik zit aan
alle kanten klem en het enige wat ik
kan doen is doorzetten. Ik vond dat
het geen zin had lang met hen te
praten. Ik heb hen weggestuurd na
een schelm te hebben gearresteerd,
die ik hoop te laten deporteren een
vent die soms in de kapel daarginds
preekt".
„Toch niet Mozes Barraclough?"
„Ja".
„Zo, heb je hem gearresteerd? Goed
zo! Dan maak je van een schoft een
martelaar. Dat is heel wijs".
„Ik heb gedaan wat moest. Om
kort te gaan, ik ben vast besloten
Farren werk te bezorgen, en ik reken
erop dat u hem aanneemt".
„Dat is wat moois!" riep de heer
Yorke uit. „Wat voor recht heb je op
mij te rekenen bij het helpen van je
ontslagen werklieden? Wat weet ik
van je Farrens en je Williams? Ik
heb gehoord dat hij een eerlijk man
is, maar moet ik alle eerlijke mannen
in Yorkshire steunen? Je zegt mis
schien dat het niet zo'n grote last zou
zijn om op mij te nemen, maar groot
of klein, ik doe het niet".
„Kom, mijnheer Yorke, wat voor
werk kunt u voor hem bedenken?"
„Ik bedenken? Je zult mij nog
woorden laten gebruiken, die ik ge
woonlijk niet gebruik. Ga liever naar
huis daar is de deur schiet op!"
Moore ging op een van de stoelen
in de vestibule zitten.
„U kunt hem geen werk in uw we
verij geven goed maar u hebt
landerijen; geef hem iets te doen op
uw land, mijnheer Yorke".
„Bob, ik dacht dat je niets gaf om
onze „lourdauds de paysans"; ik be
grijp deze verandering niet".
„Ik wel: de kerel heeft niets dan
ware en verstandige dingen tegen mij
gezegd. Ik heb hem even grof geant
woord als de anderen, die alleen
maar onzin brabbelden. Ik kon daar
toen geen onderscheid maken; aan
zijn uiterlijk kon men duidelijker
dan door zijn woorden zien wat hij
de laatste tijd had doorgemaakt. Maar
wat helpen al deze uitleggingen?
'Geeft u hem werk".
„Geef het hem zelf. Als je het zo
ernstig opneemt, forceer je grenzen
dan".
„Als er in mijn zaken nog een grens
te forceren viel, zou ik het doen tot
de boel opnieuw barstte; maar ik heb
vanmorgen brieven gekregen waaruit
duidelijk blijkt hoe ik er «voor sta en
dat is niet ver van het einde. Mijn
buitenlandse markt is in elk geval ver
zadigd. Indien er geen verandering
komt indien er geen enkel vooruit
zicht op vrede is indien de Alge
mene Maatregelen van Bestuur niet
op zijn minst opgeschort worden, zo
dat de weg naar het westen weer ópen
is voor ons weet ik niet wat ik be
ginnen moet. Ik zie niet meer licht
dan wanneer ik in een rots verzegeld
was; zodat het voor mij oneerlijk zou
zijn om te doen alsof ik iemand werk
zou kunnen aanbieden".
„Kom, laten we een eindje omlo
pen: het is een heldere avond", zei
de heer Yorke.
Zij gingen naar buiten, deden de
voordeur achter zich dicht en liepen
naast elkaar op het beijzelde plaveisel
heen en weer.
„Neemt u nu meteen een besluit
over Farren", drong Moore aan.
„U hebt grote vruchtboomgaarden
bij Yorke Mills: hij is een goed tuin
man; geef hem daar werk".
„Vooruit dan maar. Ik zal hem
morgen laten komen en dan zullen
we zien. En nu mijn jongen, ben je
bezorgd over de toestand van je eigen
zaak?"
„Ja, een tweede mislukking die
ik misschien uit kan stellen, maar die
ik op het ogenblik niet helemaal af
kan wenden zou de naam Moore
volkomen bederven; en u weet dat ik
mooie plannen had om iedere schuld
af te betalen eh 4e oude firma op
haar vroegere basis weer op te rich
ten".
„Je hebt kapitaal nodig dat is
alles".
„Ja, maar u zoudt even goed kun
nen zeggen, dat een dode alleen
maar adem nodig heeft om te leven".
„Ja, ik weet het wel ik weet dat
je niet zo gemakkelijk kapitaal kunt
krijgen; en als je een getrouwd man
was en een gezin had zoals ik, zou
ik je geval vrijwel hopeloos vinden;
maar de jonge en onbelaste figuren
hebben kansen, die speciaal bij hen
horen. Ik hoor zo nu en dan praten
over je aanstaande huwelijk met de
ze of gene; maar ik vermoed dat
het allemaal niet waar is?"
„Dat mag u rustig vermoeden: ik
vind dat ik niet in een positie ben
om van een huwelijk te dromen. Een
huwelijk! Ik kan het woord niet uit
staan; het klinkt zo onnozel en on
werkelijk. Ik heb voorgoed bij mezelf
uitgemaakt, dat huwelijk en liefde
overbodige dingen zijn, alleen bestemd
voor de rijken, die een gemakkelijk
leven hebben en niet aan de dag van
morgen behoeven te denken; of
vertwijfeling, de laatste en roekeloze
vreugde van de diep-ongelukkigen,
die niet meer hopen uit 't slop van
hun volslagen armoede te geraken."
„Zo zou ik in jouw omstandigheden
niet denken; ik zou denken dat ik zeer
waarschijnlijk een vrouw zou kunnen
krijgen met een paar duizend pond,
die zowel voor mij als voor mijn zaak
een steun zouden zijn."
„Ik vraag me af waèr."
„Zou je het proberen als je de kans
kreeg?"
(Wordt vervolgd
WMZMWMjmrmsrwwwrwwMMMwrrMMWMMMM,
uitgevoerd bij Philips Eindhoven en bij
Philips Telecommunicatie-industrie in Hil
versum.
66. „Komaan, makkertjes", sprak Joris, terwijl hij tus-
ten het drietal neerhurkte. „Laat ons thans met het
spel beginnen". „Heb je stuiters?", vroeg Buldog Mul
der Junior zakelijk. „Vanzelfsprekend", antwoordde
Joris. „Kijk maar, een handvol!" „Hoe kom je daar
aan?", vroeg Panda verbaasd. „Uit die zak gefupt",
antwoordde Dongadil. „Zag je niet, hoe hij.„Juist.
uit m'n zak", viel Joris hem haastig in de rede. „Maar
waar ik ze vandaan heb, doet niet tezake. Vooruit dus,
het spel gaat beginnen en wie stuiters heeft doet mee."
„Dan wil ik er ook een paar", zei Dongadil. Hij strek
te zijn hand uit naar de stuiterzak van Buldog Mulder
junior en fupte er enkele uit. Maar dit was niet naar
de zin van de jeugdige Buldog Mulder. „Hela"!, riep
hij, „Wat doe je met m'n stuiters?! Geef terug!"
„Waarom?", vroeg Dongadil. „De reus Joris heeft ze
toch ook uit die zak gehaald? Of heb je zulke langzame
lodderogen, dat je je foppen laat?" „Ik zal jou een lod
deroog geven!", riep het ventje verhit. „Dief! Geef te
rug, of ik zal het tegen mijn vader zeggen!" Zijn ge
roep trok de aandacht van Buldog Mulder senior. Deze
trad aan het venster en tuurde naar het rumoerige
groepje. Kwajongensruziebromde hij. „Maar wat
doet die grote slungel daartussen? Hm.drommels
die vent heb ik eerder gezien!"
Een van de ergste vijanden van de
keldermeester is de kurkmot: blijk
baar een fijnproever onder de insek-
ten, die zijn larven in kurken van
flessen deponeert. Als de kleintjes
zich ontwikkelen gaan zij eens kijken
wat er „onder de kurk" is, met het
gevolg dat het geestrijk vocht daar
onder bederft of, in het ergste geval,
door de lekke kurk wegloopt. Een
Londense wijnhandelaar vond, er dit
op: een spuitkanon met een insekti-
cide, dat de mottenlarfjes in de
kiem smoort.
Het tweede gedeelte van het plan omvat
het doorgeven van het televisieprogram
ma in oostelijke richting van Paramari
bo uit tot aan Moengo door middel van
twee steun-zenders. Tenslotte komt ook
West-Suriname aan de beurt. Het signaal
van de hoofdzender Paramaribo wordt
dan met een straalzenderketen dwars over
de Surinaamse bossen naar Wageningen
geleid. Vandaar wordt het t.v.-programma
opnieuw uitgezonden tot Nieuw-Nickerie.
Het eerste gedeelte van het plan is
reeds in uitvoering. Het is de bedoeling
op 1 september 1965 reeds met regelma
tige televisie-uitzendingen uit Paramaribo
te beginnen.
MOSKOU (AP). De propagandaspecialisten van de Russen hebben het
dossier-Sorge afgestoft en het twintig jaar oude geval van hun beruchte geheime
agent een publiciteit gegeven, waar de uitgevers van de James Bond-romans
jaloers op kunnen zijn. De Russen zijn altijd verzot op spionageverhalen ge
weest, maar de ophef, die nu wordt gemaakt van de affaire-Sorge, evenaart die
welke in de regel wordt gereserveerd voor de allerbelangrijkste doelstellingen
van de politiek van het Kremlin. De intensiteit van de hernieuwde publiciteit
voor deze in 1944 door de Japanners terechtgestelde Sovjet-agent heeft de
nieuwsgierigheid opgewekt van zowel Westerse als communistische waarnemers
te Moskou.
Enkele weken geleden verscheen in de
„Pravda", het orgaan van de communis
tische partij in de Sovjet-Unie, een be
schrijving van het spionagewerk van Sorge
gedurende de jongste wereldoorlog. Het
was voor het eerst, dat in de Sovjet-Unie
in het openbaar gewag van Sorge werd
gemaakt.
Dit artikel werd gevolgd door een vloed
van vleiende artikelen in bijna elke grote
krant in de Sovjet-Unie. Dit alles leek te
goed georganiseerd om spontaan te zijn
en er zijn dan ook aanwijzingen, dat het
besluit, de loopbaan van Sorge uit de doe
ken te doen, in de lente van dit jaar is
genomen. Sovjet-correspondenten, die in
mei Anastas Mikojan naar Tokio vergezel
den, hebben daar het graf van Sorge be
zocht en zich in verbinding gesteld met
Japnners, die de meesterspion hebben ge
kend.
ook op gericht te zijn, opnieuw een brok
uit het zwaar gehavende beeld van Stalin
te hakken. De vernederende nederlagen
van Rusland in het begin van de Tweede
Wereldoorlog zijn toegeschreven aan diens
onjuiste beoordelipg van Hitier op politiek
gebied, zijn zuiveringen van de leiding van
het Rode Leger en het feit, dat hij naliet
het leger te voorzien van de modernste
wapens. Aan de lange reeks fouten van
Stalin is thans toegevoegd zijn weigering,
de nodige maatregelen te nemen naar aan
leiding van de nauwkeurige informaties die
Sorge verstrekte omtrent de datum van de
door Hitier voorgenomen invasie in Rus
land.
De buitenlandse geheime dienst der Sov
jets heeft blijkbaar zijn dossiers over het
geval-Sorge ter beschikking gesteld van
enkele Russische schrijvers, die opdracht
hebben gekregen, de dode held te popu
lariseren. Daarom schiften Westerse uit
leggers zorgvuldig het veelsoortige mate
riaal over zijn loopbaan om nieuwe ge
gevens te ontdekken over de spionage-
bende van Sorge in Tokio en de operaties
van de Russische spionage in het alge
meen.
Verdere bestudering zal wellicht andere
gegevens aan het licht brengen en mis
schien ook enigszins duidelijk maken,
waarom de Russett na al deze jaren beslo
ten hebben, de schijnwerpers weer op
Sorge te richten.
RED BAND ROOSENDAAL
Een befaamd voorbeeld van Rijn
landse goudsmeedkunst is deze reli-
kwieënschrijn uit de vroege middel
eeuwen, waarin volgens de legende
het gebeente rust van de Drie Konin
gen en van een drietal heiligen, Sint
Felix, St. Nabor en St. Gregorius van
Spoleto. Het beeldhouwwerk op de
180 cm. lange en 170 cm. hoge schrijn
wordt thans in Keulen gerestaureerd.
ENIGE TIJD geleden heeft een Russi
sche toneelschrijver opdracht gekregen,
een op het leven van Sorge gebaseerd to
neelstuk te schrijven, dat reeds wordt ge
repeteerd in een provinciestad. Een ande
re schrijver werkt aan een boek over de
knappe geheime agent, die het Kremlin in
1941 van te voren heeft gewaarschuwd voor
de inval van Hitler's horden.
DE RUSSEN verklaren de plotselinge
golf van publiciteit over Sorge als in ver
band staande met de Westerse film „Who
are you, dr. Sorge?", die kort geleden in
Moskou in première gegaan is en waar
van Russische critici hebben geschreven,
dat Sorge, zoals hij in de film wordt uit
gebeeld door de Duitse acteur Thomas
Holtzmann, „te zenuwachtig en te gejaagd
is om de heldhaftige agent van de Russi
sche geheime dienst recht te doen weder
varen."
In een commentaar in het militaire or
gaan „Krasnaja Zwesda" („Rode Ster")
werd opgemerkt: „Men zou de vraag kun
nen stellen, waarom wij zo laat begonnen
zijn te spreken over kameraad Sorge. Over
het algemeen wordt er de voorkeur aan
gegeven, omtrent de zaken van de gehei
me dienst te zwijgen, maar in dit geval
zijn in het westen te veel werken van
allerlei soort verschenen, waarin het beeld
van onze roemrijke agent is misvormd.
Daarom moet aan de wereld de waarheid
over hem worden verteld".
WESTERSE COMMENTATOREN zijn
geneigd, deze late bezorgdheid voor de na
gedachtenis van Sorge als slechts één van
de motieven van het Kremlin te zien.
Enkele waarnemers hebben in de massa
materiaal over Sorge enig verband gezocht
met de betrekkingen van de Sovjet-Unie
met Duitsland en Japan. De ware opzet is
niet duidelijk, maar zal naar de mening
van deze beschouwers wellicht later te
voorschijn komen. Sorge werd te Bakoe
geboren als zoon van een Duitse vader en
een Russische moeder. Hij groeide in
Duitsland op, leefde later in Rusland en
ging vandaar naar het Verre Oosten voor
de geheime dienst der Sovjets. In Japan
werkte hij samen met Japanse communis
ten, van wie een hem heeft verraden.
Er is maar weinig van de Sorge-propa-
ganda door de overzeese afvoerkanalen
van de Sovjets gespuid, hetgeen doet ver
onderstellen, dat de campagne hoofdzake
lijk voor het binnenlandse publiek is be
doeld.
De meeste waarnemers zijn het erover
eens, dat het meest voor de hand liggende
motief verband kan houden met de lang
durige pogingen om het bezoedelde beeld
van de Russische veiligheidsorganen in de
ogen van de grote massa der Russen te
zuiveren. Artikelen over vroegere ambte
naren van de veiligheidsdienst, hun hoge
idealen en goede daden zijn schering en
inslag in de Sovjet-pers. Er worden zelfs
goedhartige mannen van de veiligheids
dienst, die voor Stalin hebben gewerkt, uit
het verleden opgedolven en in de kranten
geprezen.
VEEL IS geschreven over de pogingen
van de K.G.B. (de afkorting duidt het
„comité voor de veiligheid van de staat"
aan) om op een dwaalspoor geraakte jon
gelieden, die waren „bedorven door wes
terse invloeden", op de rechte en smalle
weg terug te brengen.
De propagandamanoeuvres schijnen er
méér willen zij in het algemeen niet. „En
dat terwijl een complete sieradencollectie
voor de elegante man: een brillantring,
een dasspeld met parel, manchetknopen
uit platina versierd met edelstenen al voor
slechts twintigduizend mark te krijgen
is
Misschien is het een troost, dat vele
Duitse dames voor bedragen met een vier
tot vijf nullen er achter hun handje niet
omdraaien. „De vrouw die genoeg sieraden
heeft, moet nog worden gevonden", zegt
dezelfde woordvoerder. Voor de goud
smeden in Duitsland schijnt het ambacht
dus nog altijd een „gouden toekomst" te
hebben.
Op verzoek van de Surinaamse regering
heeft een technische commissie uit Neder
land onlangs een onderzoek ingesteld naar
de mogelijkheden voor televisie in Suri
name. De resultaten van deze studie leid
den tot de uitwerking van een televisie
plan voor Suriname. Het zal in drie ge
deelten worden uitgevoerd. Een belangrij
ke opdracht tot het leveren van de appa
ratuur voor de televisiezenders, relay- en
straalzenders alsmede de gehele inrich
ting van de televisiestudio in Paramari-
DE GOUDSMEDEN
van Keulen vieren
het duizendjarig be
staan van hun am
bacht o.a. met een
tentoonstelling waar
voor speciale be
scherming van de po
litie nodig is, omdat
de door lieftallige
mannequins getoon
de juwelen van on
schatbare waarde
zijn. De Keulse goud
smeden die in Euro
pa eeuwenlang ver
maard waren, ver
vaardigden oorspron
kelijk voornamelijk
sacrale voorwerpen,
zoals bijvoorbeeld de
Gouden Madonna van
Essen en de Drie-
koningenschrijn van
Keulen. Tegenwoor
dig profiteren zij
voornamelijk van de
ij delheid der bur
gers. In de Domstad
zijn thans ongeveer
120 goudsmeden en
zij hebben allemaal
reden tot tevreden
heid. Hun ambacht
beleeft de laatste ja
ren een periode van
*rote bloei.
DE GROTE VRAAG is naar sieraden
met eenvoudige, zuivere lijn of een simpel
ornament. Overdaad is uit de boze. Het
handwerk van de edelsmid is in trek.
„Vandaag koopt men niet langer sieraden
per gewicht. De tijden, dat de koper aller
eerst naar de prijs vroeg, zijn voorbij",
aldus de voorzitter van het verbond van
goudsmeden in Keulen. Wie in vroeger
jaren goud tegen de laagste gramprijs
aanbood, deed de beste zaken. Nu vraagt
Tot groot verdriet van de juweliers is
men er echter ondanks veel inspanning
tot dusver niet in geslaagd, de heren der
schepping tot het kopen en dragen van
veel versierselen te brengen. Een zegel
ring, een dasspeld en manchetknopen
men naar de artistieke verwerking. Thans
worden sieraden in de prijsklasse van
500 tot 2000 mark het meest gekocht.
