N
Vandaag staan in VS twee
werelden tegenover elkaar
Programma's vrijwel gelijk,
kandidaten verschillen zeer
Zo wordt de Amerikaanse
president gekozen
I
Presidentsverkiezing in beeld
Verkiezingsvaria
DINSDAG 3 NOVEMBER 1964
4
JOHNSON
GOLDWATER
Programma's
HET BEGEERDE WITTE HUIS
President heslist
I
PRESIDEMT
WORDEN KOST VEEE GELD
Amerikaanse volk voor de keuze:
iüüüllüüilii
/'-J' 'J
WASHINGTON (AP, Reuter en AFP)
Vandaag beslist het Amerikaanse volk
bijna negentig miljoen kiezers wie de
komende vier jaar als president in het
Witte Huis zal zetelen: de Democraat
Lyndon B. Johnson 56 jaar of de
Republikein Barry M. Goldwater 55
jaar. Vandaag moeten de Amerikaanse
kiezers een principiële keuze maken tus
sen twee wereldbeschouwingen. De bete
kenis van hun beslissing gaat dit keer ver
uit boven het louter kiezen van een kan
didaat. Hun keuze kan voor jaren de toe
komst van de mensheid bepalen. De pro
gramma's zijn vrijwel gelijk maar de
mannen die tegenover elkaar staan ver
schillen in hun politieke opvattingen he
melsbreed.
De presidentsverkiezingen-1964 hebben
een dramatisch aspect. De verkiezingsstrijd
is door de republikeinse kandidaat, sena
tor Goldwater, naar een dieptepunt ge
voerd. Hij heeft zich geen enkele maal
ontzien zijn tegenstander, president Johm
son, persoonlijk verdacht te maken. Vrij
wel alle dagbladen in de Verenigde Sta
ten zijn het erover eens dat er nimmer
tijdens een verkiezingscampagne zo met
modder is gegooid.
De verkiezingsprogramma's van de bei
de partijen willen beide een voortzetting
van het Amerikaanse militaire overwicht.
In1792werd de eerste
steen gelegd voor de
bouw van het Witte Huis
300 jaar na de ontdekt
king van Amerika, fzi
Het Witte Huis is de
woning voor de Am.
president.die er ook
jn kantoorruimte heeft
HetWitteHuis werd na
een brand in1814wit
geschilderd. Dit om de
geblakerde muren
weer toonbaar te maken
O°o
per
telt ca. 70 leden en de
huishoudinq kostca.1,5
miljoen gld. per jaar.
Totaal telt het 132
kamers waarvan er
11 door het publiek zijn
te bezoeken.
Aan verbouwingen en
vernieuwingen heeft het
Witte Huis in de loop der
tijden 60miljoen gld.
gekost
De naam "Witte huis "werd pas in het begin
van_dez<^eeuw>officieeljngevoerd;_^__
Zowel Democraten als Republikeinen stre
ven naar lagere belastingen, een even
wichtige begroting en het handhaven van
de vrede.
Een groot verschil is er tussen de op
vatting van de partijen en hun kandidaten
over de communistische beweging. De Re
publikeinen zeggen: „wij verwerpen de op
vatting dat de communisten hun streven
naar wereldoverheersing hebben gestaakt,
of dat de dikke, goed gevoede communis
ten minder gevaarlijk zijn dan de magere
en hongerige."
De Democraten: „geteisterd door econo
mische mislukkingen, uitgedaagd door de
jongste Amerikaanse ruimteprestaties,
verscheurd door het Chinees-Russische
conflict en geconfronteerd met de Ameri
kaanse kracht en moed, heeft het interna
tionale communisme zijn eenheid en kracht
verloren."
Tijdens de campagne hebben de kandi
daten het programma van hun partij dik
wijls gebruikt als springplank voor rede
voeringen en verklaringen. Zo noemde
Goldwater het communisme „de vijand
Hij wil een harde Amerikaanse politiek
tegenover de communistische landen, o.a.
het dreigen met het intrekken van de Ame
rikaanse diplomatieke erkenning van de
Sovjet-Unie.
De verklaringen van Johnson over het
communisme waren minder scherp. Hij
bespeelde het thema van de „wereldvre
de" en verklaarde zich bereid om waar
dan ook heen te reizen om wereldleiders
te ontmoeten. Dit aanbod werd gezien als
speciaal te zijn bedoeld voor de toenmali
ge premier Kroesjtsjev.
Op het terrein van de kernwapens, heeft
Goldwater voorgesteld een arsenaal op te
bouwen van kleine, conventionele, kern
wapens voor de NAVO-troepen. Hij wil
NAVO-bevelhebbers de bevoegdheid geven
om te beslissen wanneer zulke wapens ge
bruikt moeten worden.
Johnson is het hiermee niet eens. Hij
beweert dat er geen conventionele kernwa
pens bestaan en dat een president van de
Verenigde Staten niet het recht heeft om
de bevoegdheid zulke vernietigende wa
pens te gebruiken aan een ander over te
dragen.
Goldwater heeft de regering-Johnson er
van beschuldigd buitenlandse crises in de
hand te werken met name in Zuid-Viet-
nam om de verkiezingen te beïnvloe
den.
Sommige delen van de beide program
ma's zijn vrijwel woordelijk gelijk. De De
mocraten beweren dat het bewaren van de
vrede de kracht vereist om oorlog te voe
ren en de wijsheid om oorlog te voorko
men. De Republikeinen zeggen dat de weg
naar de vrede niet een weg is van krui
perige beminnelijkheid maar van kracht en
het afdwingen van eerbied.
Over de verdediging zeggen de Demo
craten dat hun partij het overweldigende
overwicht van de Amerikaanse strategi
sche kernkracht wil behouden en de Re
publikeinen dat zij een militair vermogen
willen handhaven dat niet evenwaardig
maar superieur is, zolang het. communis
tische streven naar de wereldheerschappij
voortduurt.
Over de federale èegroting.'^die al velfe
jaren een tekort vertoont is het democra
tische standpunt: „een evenwichtige begro
ting in een evenwichtige economie". De
Republikeinen eisen dat een einde wordt
gemaakt aan deficitbestedingen en zij pro
clameren trots hun geloof in een evenwich
tige begroting.
Duidelijk verschillen de partijen over de
heftig omstreden kwestie van de financie
ring van medische hulp aan bejaarden. De
Democraten zeggen: „Wij zullen blijven
vechten voor ziekenhuisverpleging voor
oudere Amerikanen in het kader van het
sociale program."
De Republikeinen bepaalden zich tot het
pleiten voor belastingkredieten en andere
middelen om behoeftige oudere burgers te
helpen de kosten voor medische en zieken
huisverzekering te bestrijden.
Over een van de grootste punten van
deze campagne, de burgerrechten, deden
beide partijen dezelfde beloften, beide wil
len de nieuwe wet op de burgerrechten
toepassen en beide spreken zich krach
tig uit tegen wetteloosheid.
WAT ZIJN DE DEMOCRATEN EN
REPUBLIKEINEN
De Democratische Par.
tij werdin 1824 opge.
richt omderechtenv.d.
diverse staten in
stand te houden.
De Republikeinse Fbr.
tij werd in1864opge.
richt om een grotere fe.
lerale macht te beteiken
Tiet verschil
tussen Democraten en
Republikeinen staatriet
voor altijd vastHet ver
andert met de tijd en bij
gebrek aan een vastom
lijnd eigen partijprogram,
ma is het een wedstrijd
van wisselende ideeén
en theorieën.Beide par
tijen "verkopen"geen
politieke overtuiging maf] Democraten is de ezel
een verschillend re- [~dat vandeRepublikei.
geringsprogrammaü! nen isdedifant
De Democratische par
tij heefteenhistorische
naam, het betekentecf
ternietdatdeRepubli.
keinse partij on-.de.
mocratisch zou zijn
Het embleem van ae
Binnen beide partijen komen allerlei afzon,
derlijke groepsbelangen voor. faolï
fCW HAMPSHIR
VERMONT* VMAINE
3U'
OREGON
6 t i
IDAHO
DAKOT
5 DAKOTA
PA 29
12
MIS
SOURI
COLORADO
KANSAS
N. CAROLINA
NEW
MEXICO
4
ARIZONA
ALAAGEOR-
14
IORIOA
IASSACHUSETTS 14
'H00E ISLAND
CONNECTICUT 8
'NEW JERSEY 17
DELAWARE 3
MARYLAND 10
3 ALASKA
4 HAWAII
HHL_
De Amerikaanse president wordt niet rechtstreeks door het volk gekozen,
maar door een college van kiesmannen. Elke staat heeft recht op een aantal
kiesmannen, dat gelijk is aan het aantal vertegenwoordigers van die staat
in het Huis van Afgevaardigden (de Amerikaanse Tweede Kamer). En omdat
het aantal vertegenwoordigers van een staat in het Huis afhankelijk is van
het aantal inwoners van die staat, wordt ook het aantal kiesmannen bepaald
door het inwoneraantal. Zo heeft een grote staat als New York het recht op
43 kiesmannen. Een dunbevolkte staat dis Nevada slechts op 3.
De winnaar van de presidentsverkiezingen in een bepaalde staat krijgt alle
kiesmannen van die staat. Op een „alles-of-niets-basis". Het kan dus gebeuren
dat een kandidaat een meerderheid in het kiescollege bezit en president
wordt terwijl zijn totale aantal stemmen minder was dan dat van zijn
tegenstander.
Het stemmen van het kiescollege, in december, is louter een formaliteit.
Aangenomen mag worden dat de kiesmannen op de kandidaat van hun partij
stemmen.
Vandaar de enorme aandacht die de kandidaten besteden aan dichtbevolkte
staten, die de meeste kiesmannen opleveren, zoals New York (43), Califor-
nié (40), Pennsylvania (29), Ohio en Illinois (26). In totaal bestaat het kies
college bij deze verkiezingen uit 538 kiesmannen. Zodra een kandidaat dus
een meerderheid van 270 kiesmannen heeft is hij winnaar van de verkie
zingen, en president van de Verenigde Staten.
Behalve de president worden vandaag 25 gouverneurs, 35 van de honderd
senaatsleden en alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden gekozen.
De voormalige vice-president Richard
Nixon heeft in een toespraak in Milwau
kee, ter ondersteuning van Goldwaters
kandidatuur, gezegd, dat het Amerikaanse
ministerie van Defensie twee dagen voor
de actie tegen Bien Hoa in Zuid-Vietnam
was gewaarschuwd dat een aanval dreigde.
„Niets wijst er echter op dat men toen
voorzorgsmaatregelen heeft genomen", be
schuldigde Nixon.
Senator Barry Goldwater heeft tijdens
een verkiezingsredevoering in Phoenix
gezegd, dat de communisten doodsbe
nauwd zijn dat hij tot president wordt
gekozen.
Norman Thomas, de bejaarde politicus
van de Amerikaanse socialistische partij
heeft gezegd dait hij op Johnson zal
stemmen. Hij karakteriseerde de politiek
van Goldwater met de woorden: „Heel
hard spreken en 'n grote bom meedragen".
De frisdrank „Gold Water" gaf senator
Humphrey de kans grapjes te maken. Hij
haalde een krantenknipsel te voorschijn
en las spottend voor: „Gold Water ver
boden in Grand Rapids". Daarna vertelde
Humphrey dat de drank alleen maar
kunststoffen bleek te bevatten en dat de
naam grovelijk misleidend was. „Net als
het republikeinse partijprogram", liet hij
er op volgen.
Uit de popcorn-verkoop in bioscopen
en warenhuizen blijkt dat Johnson op 78
percent van de stemmen kan rekenen.
Barry Goldwater daarentegen slechts op
22 percent. Men kan de popcorn namelijk
in een „Johnson-" of „Goldwaterzakje"
nemen. De popcorn-opiniepeiling staat in
hoog aanzien, nadat deze in 1948 toen
vrijwel alle andere peilingen van de
publieke opinie fout bleken had voor
speld dat Truman zou winnen.
Uit de stroom van gegevens over de
kandidaten nog dit: de voornaamste
hobby van Goldwater is radiotechniek,
van Humphrey watersport, van Miller
bridge en van Johnson.... politiek.
Het Amerikaanse kiezerskorps is als
volgt verdeeld:
blanken 92 percent, gekleurden 8 per
cent.
Godsdienst: protestanten 70 percent,
katholieken 24 percent en joden 6
percent.
Etnische minderheden: Duits 12 per
cent, Iers 7 percent, Italiaans 5 per
cent en Pools 3 percent.
In New York, het centrale punt waar
alle verkiezingsuitslagen zullen binnen
komen, is een enorm telefoonnet gevormd.
Ongeveer zeshonderd vrijwilligers zullen
voor de telefoonverbindingen zorgen. Het
Soms betaalt een kandi.
daat voor zijn verkie
zingspropaganda 3-6
miljoenglduit eigen zak
Voor de verkiezingen v.
congresleden.gouver.
neurs en de president
wordt indeV.S.totaall.2
miljard gld.uitgegeven.
m n <7.'
De aktiev.d.presiden.
tiële verkiezing kost
een partij alleen al80.
100miljard gulden.
l\o o/TNl'
Aan verkiezingspro
paganda voorde kandi
daat v.h. presidentschap
wordt per grote partij
ca.1mln.glduitgegeven.
Het feest "waarin de uiteindelijke partij,
kandidaat voor het presidentschap wordt
gekozen kost 500.0u0gld. en1200arbeidsunen.
centrum van de operatie bevindt zich in
het Newyorkse Hiltonhotel. Bijna 130.000
correspondenten, over het gehele land
verspreid, zullen zodra de uitslagen van
hun district bekend zijn deze per telex
naar New York doorgeven.
De Amerikaanse negers zullen bij d«
verkiezingen een grotere stem in het
kapittel hebben dan ooit tevoren. Van de
totale negerbevolking van twintig miljoen,
zielen zijn er dit jaar zes miljoen als kiezer
geregistreerd. Dat zijn er een miljoen meer
dan in 1960. Naar verwachting zullen in
het zuiden ongeveer een miljoen negers
stemmen.
Hoewel president Johnson meer vrou
wen op hoge posten wil, toont het schone
geslacht betrekkelijk weinig belangstel
ling. Voor het eerst sinds vele jaren is het
aantal vrouwelijke kandidaten voor Con
greszetels gedaald.
In3staten worden
door
gedelegeerden
aangewezen
is-
DEMOCRATISCHE
PARTJCONVENTIE
hier word! de pnesi-
dentscandidaat ge
kozen
In 19 stalen worden
via voorverkiezingen
gedelegeerden ge
kozen
REPUBLIKEINSE
PART'JCONVENTIE
hier wordt de presi-
dentscandidaat ge
kozen
Na de parhjconventies be
ginnen de eigenlijke ver
kiezlngs campagnes
In 28staten worden
door partijconventies
gedelegeerden aan
gewezen
r
BÜW DE DEMOCRATEN EN DE REPU-
BLIKEINEN STUREN IN JULI ELKca.
DE
In november qaat het amerikaanse volk
naar de stembus en wordt de president
