Heijermans „Eva Bonheur" bij Theater
m
■■Mi 1
1
V
i
Nieuw vocaal kwartet introduceerde zich
met concert in het Huis met de Sleutels
i
Het weekeinde
Navrante titelrol van Enny Mols-De Leeuwe
Kerkconcert door
„Die Musyckcamer
Folie Orchestrale voor
Residentie Orkest
„Sandevoerde" koos
een belegen stuk
Haarlemse Smalfilm Liga
hield filmwedstrijdavond
Robert MacDermot f
MAANDAG 23 NOVEMBER 1964
4
Poolse zanger gast
in Shirley'pro gramma
nabeschouwingen
Kort nieuws
SPALT
werkt binnen
10 minuten
De radio geeft dinsdag
T el evisieprogramma
Smetana-kwartet in
Kamermuziekserie
Sas Bunge
Damshuizer
Slowaakse schrijver
Mnacko in Wenen
WIE HEIJERMANS' oeuvre kent,
had het totnogtoe bij de honderdste her
denking van ae geboorte van deze grote
Nederlandse toneelsschrijver, al betreurd
dat een van zijn gaafste stukken „Eva
Bonheur" nog niet te voorschijn was ge
haald. Sinds de volkstoneelopvoeringen,
ruim vijftien jaar geleden, met Marie
Faassen in de titelrol, scheen er ook
geen actrice meer voorhanden te zijn
die dit karige oude wijfje, met al haar
grimmigheid èn al haar zieligheid waar
zou kunnen maken. De nieuwe Toneel
groep Theater heeft het met Enny Mols-
De Leeuwe aangedurfd en bleek zater
dagavond bij de première in de Arnhem
se schouwburg midden in de roos te
hebben geschoten.
DIT ZOGENAAMDE „genoeglijke to
neelspel" bevat alle elementen van Heijer
mans' vakmanschap en artisticiteit die
hem een plaats verzekeren op het toneel
van vandaag, dat overigens de feitelijke
stroming van het binnenkamer-realisme
waar Heijermans toe behoorde, zo beslist
de rug heeft toegekeerd.
Wat ons immers ook in „Eva Bonheur"
beslist nog aanspreekt is Heijermans' ver
frissende opstandigheid tegen de benauw
de fatsoensregels in ons lieve vaderlandje
Zijn hier verdedigde menselijke opvatting
dat alleen trouw aan de eigen innerlijke
waarheid van belang is, lijkt in elk geval
op geen enkele manier verouderd. Boven
dien frappeert opnieuw hoe zijn figuren
nooit slechts één facet vertonen. Ook het
materialisme en de liefdeloosheid van de
musicus-Nanning Storm die zijn verloving
verbreekt omdat zijn aanstaande onbemid
deld blijkt, worden verklaard en van een
invoelbare achtergrond voorzien. Trouwens
ook van de idealistische vaderfiguur mo
gen we best weten dat zijn verdraagzaam
heid op een niet geringe gemakzucht
stoelt. Het is telkens deze veelzijdigheid
die zijn personages diepte geeft en boeiend
maakt.
EN STEEDS WEER IS HET onthutsend
hoe knap gebruik wordt gemaakt van de
simultaanwerking op de twee tonelen: de
bovenverdieping waar de liefderijke
spreuken aan de muur hangen bij de
door het leven teleurgestelde Eva Bon
heur, en de benedenverdieping waar die
spreuken in de praktijk worden gebracht
bij de vrijdenkers-familie van Jasper, die
voor de beperkingen die zijn houten been
hem oplegt, compensatie heeft gezocht in
de wetenschap.
Ook bij de opvatting van de titelrol dient
met deze contrastwerking rekening gehou
den te worden. Men komt er niet als men
de verruwdheid van Eva Bonheur alleen
maar belachelijk maakt, hoezeer de tekst
daar ook toe schijnt te noden.
DE ARNHEMSE VOORSTELLING onder
regie van Wim Kouwenhoven heeft daar
mee bijzonder zuiver rekening gehouden.
Dank zij de fraai uitgebalanceerde vertol
king van Enny Mols-De Leeuwe kwamen
ook de eenzaamheid en de kleinzielige
levensangst uitstekend tot hun recht. De
hoofdrolspeelster kan in ieder geval niet
verweten worden, dat voor de uitbeelding
van deze aspecten Heijermans nu juist
niet de subtielste middelen te baat heeft
genomen en de wat simpel-komische weg
van angst voor onweer en muizen is inge
slagen.
In de andere rollen stoorde het wel eens
even dat de met deze regie debuterende
Wim Kouwenhoven niet steeds het juiste
ff
Zaterdagavond 28 november zal „Die
Haerlemsche Musyckcamer" wederom
concerteren in de Nieuwe Kerk te Haar
lem. Het voor dit Kerkconcert samenge
stelde programma vermeldt o.a. een sin
fonia voor twee fluiten en strijkorkest
van Hertel, een concert voor viool en cel
lo van Antonio Vivaldi en een concert
voor clavecimbel en strijkorkest van Ni
colaas Lens.
Als solisten zullen medewerken de jon
ge Haarlemse violiste Vera Beths, en
Henny de Vries, cello. Beiden maken
deel uit van het Haarlems Jeugd Orkest,
waarvan Vera Beths als concertmeesteres
fungeert. Het clavecimbelconcert zal
worden vertolkt door één der leden van
„Die Haerlemsche Musijckcamer" Ger
trude Maclaine. De directie is in handen
van André Kaart.
Met vele lustige streken heeft het Resi
dentie-Orkest met zeer vele honderden
illustere vrienden en kunstbroeders de
zestigste verjaardag in het Kurzaalcom-
p lex te Scheveningen gevierd. Willem
van Otterloo bewees, dat zijn meer dan
honderdkoppige ensemble 's wereld mooi
ste dansorkest is. Met wals en galop riep
hij de gouden Weense tijd van Strauss
tot het heden terug. Zijn smeltende tan
go, waarin de strijkers excelleerden, zou
een Helmut Zacharias van nijd en af
gunst doen verbleken; en nog nergens ter
wereld zal de charleston zo meeslepend,
pikant en vurig hebben geklonken.
Dit optreden was de inzet van een feest,
waarin de kluchtige opera „Eulalia", een
grand guignol met een per tandartsboor
afgekerfd vrouwenhoofd, worstelaars, vro
lijke keuken, piraten, waarzeggers en nog
vele andere amusante zaken hoogtepunten
waren. Niet te vergeten de „Mama-Beatles'
die stormen van enthousiasme ontketenden
Burgemeester Kolfschoten van Den Haag
ontpopte zich tijdens dit bruisende feest
als een bewonderenswaardige, levensechte
„Stehgeiger", toen hij vioolspelend en di
rigerend het Residentie-Damesorchest
orkestleden in komische travesti in
Weense walsen aanvoerde en daarmee
groet succes oogstte. Deze „folie orches
trale", waarin ook een honderdtal aller
liefste animatrices in fin de siecle-kledij
een belangrijke rol speelde, duurde tot ver
ln de kleine uurtjes. Nadien wist nog
slechts de Scheveningse misthoorn van
toeten en blazen.
compromis had weten te vinden tussen
de moderne naar binnen gekeerde speel-
trant en een op effect berekende uiter
lijkheid waarvoor Heijermans in zijn dra
maturgie nu eenmaal ook een plaats in
ruimt. Met name Bernard Droog die Jas
per speelde, liep met een meer dan houte
rig stijf been, maar moffelde de vurige
breedsprakigheid aanvankelijk wat weg
achter slecht verstaanbaar gemompel.
ZIJN VROUW werd vertolkt door Anita
Menist wel wat te slap en te weinig strijd
baar. Willem Grevelingen als de harde
makelaar, en Jan Verhoeven als een jofele
behanger wisten de rechtgeaarde volks
toneel-toon te vinden die deze bijrollen no
dig hebben. Van de jongeren was Eric
van der Donk in de rol van de zelfingeno
men violist precies zo kwasterig en voos
als Heijermans bedoeld heeft, maar wist
ook iets van rijping tegen het slot te laten
zien. Ook de voor haar innerlijke fatsoens
normen opkomende dochter Miep van Lise-
lot Beekmeijer liet weinig te wensen over.
DE VOORSTELLING als geheel in de
zeer verzorgde, misschien iets té mooie
decors van Herman Gordijn, werd de
avond van twee in wezen zeer verwante
toneelkunstenaars: Herman Heijermans en
Enny Mols-De Leeuwe die beiden door een
eerbiedwaardige vakbeheersing beschikken
over voldoende geraffineerde middelen om
mensen van vlees en bloed voor ons neer
te zetten.
Hans van den Bergh
i-»n I
Het theaterbureau Anova van Frans van
Klingeren heeft kortgeleden een overeen
komst gesloten met het Poolse staatsthea
terbureau om tot een uitwisseling te ko
men van Poolse en Nederlandse artiesten
en musici. Deze week komt de eerste
Poolse gast naar Nederland. Woensdag
middag verwelkomt het Haarlemse zange
resje Shirley de zanger Tadeusz Woznia-
kowski in het Amsterdamse Krasnapols-
ky hotel.
Shirley is ook zijn gastvrouw op 30 no
vember als hij optreedt in haar televisie
programma „Shirley in swing and sweet",
dat vanuit restaurant Riche in Zandvoort
zal worden uitgezonden. Wozniakowski is
in Polen populair; hij zingt regelmatig
bij het omroep-amusementsorkest in Lodz
en het radiodansorkest in Warschau. In
1956 won hij de tweede prijs in een radio
concours en in 1963 de eerste prijs op het
festival in Rostock. Hij werkt verder mee
aan populaire radio- en televisieprogram
ma's. Behalve zanger is Wozniakowski
pianist en componist.
Enny Mols-de Leeuwe, Eric van der
Donk en Bernard Droog in Heijer
mans' „Eva Bonheur".
In „Zomerlust" heeft de toneelgroep
„Sandevoerde" zaterdagavond het Zand-
voortse amateurtoneel-seizoen geopend
met een opvoering van het toneelspel
„Jong zijn we maar éénmaal" van Henk
Bakker en Christina van Bommel-Kouw.
Er was voor deze uitvoering een flinke
belangstelling. Dat „Sandevoerde" dit stuk
uit de motteballen heeft gehaald, had z'n
mee en z'n tegen. Het stuk bleek sterk
verouderd, maar het publiek bleek over
het algemeen de keuze wel te waarderen.
Het gegeven betreft een vrouw, die haar
tijdelijk afwezige man bedriegt met een
minnaar; de zoon kan dit niet verkroppen,
in een vlaag van woede pleegt hij bijna
een moord op de minnaar, doch eind goed
al goed: de minnaar komt tot inkeer en
verdwijnt.
„Sandevoerde" had er wel wat moeite
mee om tot een aanvaardbare opvoering te
komen, hoewel Cor van Poelgeest-Schaap
aan haar kleine rol van bedrogen echtge
note op rake wijze vorm en gestalte gaf.
Hans Heierman gaf een gevoelvolle uit
beelding van Hans Mansfeld, Nel Vreug-
denhil-Minderhout, die de moeilijke hoofd
rol van de haar echtgenoot bedriegende
vrouw Mona Mansfield kreeg toebedeeld,
wisselde meermalen bezielend spel af met
perioden, die kennelijk voor haar te moei
lijk waren om te kunnen overtuigen.
Er waren fraaie bloemen voor de mee
spelende dames, overhandigd door regis
seur Jos Dröse, die de opzet van het ge
geven zeer juist bleek te hebben aange
voeld en in zijn slotwoord meedeelde, dat
Sandevoerde dit jaar het tweede lustrum
herdenkt, tergelegenheid waarvan de
tweede opvoering van de groep in april a.s.
een bijzonder karakter zal krijgen.
Een gezellig bal met muziek van het trio
Ed Williams besloot de avond.
Vrijdagavond j.l. hield de Haarlemse
Smalfilm Liga van amateursmalfilmers de
eerste van de drie filmwedstrijden die per
seizoen worden gehouden en wel nu voor
junior-leden. Een zestal films werd voor
de jury en een grote schare leden gepro
jecteerd. Er werden twee films bekroond;
een eerste prijs verwierf „Aqua Malheur",
gemaakt door een werkgroep bestaande
uit de heren Amelink, Min, Pelt en Ver
beek, die hiermee tevens de wisselbeker
een jaar in hun bezit kregen. Een derde
prijs was voor de heer Voogel met zijn
film „Après nous le déluge"; beide prijzen
waren voor speelfilms.
Een eervolle vermelding kregen de
heren Beek en De Wilde voor hun repor
tage „Van staal tot praal", die ons een
kijk gunde achter de schermen bij het
voorbereiden en „aankleden" van het
corso in de bollenstreek. Deze avond gaf
weer blijk van het grote enthousiasme
waarmee de leden hun hobby beoefenen,
een hobby waar duizenden zich mee bezig
houden, onderwie zeker velen in onze
stad. Wie hunner graag eens nader kennis
zou willen maken met de H.S.L., om via
contacten met andere amateurfilmers en
de mogelijkheden die de club meer biedt
zich verder te bekwamen, kan inlichtingen
krijgen bij de heer F. Huyse, Louise de
Colignylaan 21, Santpoort.
w
r
„BRANDPUNT" was aanwezig op het
Katholiek Vredescongres in Oost-Duitsland
en kwam thuis met de reportage die men
kon verwachten: voorzichtige uitspraken
van Oostblok-mensen die zich vastbeten in
het woord van de ook door hun overheid
gewaardeerde laatste paus Johannes
mededelingen van Westelijke congressis
ten daarginds zeker „reactionairen
genoemd die wezen op een duidelijk
verschil tussen de officiële toespraken en
de gesprekken, met de Oostduitsers in de
wandelgangen en elders gevoerd. Aanmer-
kelijk boeiender was de in dezelfde ru
briek uitgebrachte ontmoeting van de lei
ders van de twee r.k. ambtenarenbonden,
die het elkaar nogal lastig maakten. Daar
door werd weer eens bevestigd, welk een
„dramatische" functie de t.v. zelfs als pu
re beeldradio kan hebben. Diezelfde niet
te onderschatten functie (het vertonen van
sprekers, die dramatische dingen te zeg
gen hebben) vervulde het medium later
op de avond nog eens bij de door Dick
de Vree geleide nabeschouwing op de der
IN HET HUIS MET DE SLEUTELS aan de Bronsteeweg te Heemstede liet
zich zondagavond voor een publiek van genodigden een vocale groepering horen,
gevormd door Klazien van der Vinne, sopraan; Martha van Kerkhoff, alt; Nico
Boer, tenor en Henk van de Brink, bas. De gastvrouw, mevrouw Miep van Luin,
nam in enkele onderdelen van het programma de pianopartij waar en gaf tevens
een beknopte toelichting op het gebodene. Dit kwartet dat, afgezien van een
aantal schoolconcerten, nog niet in de openbaarheid is opgetreden, lijkt een aan
winst op een terrein van musiceren dat in ons land op oude papieren kan bogen.
Vandaar dat ik er hier graag de aandacht op vestig.
EEN GOEDGEKOZEN programma
bracht voor de pauze twee madrigalen
capella van Orlando di Lasso, hetgeen
direct een toetssteen was inzake zuiver
heid, klankvermenging en frasering. Het
bleek dat de vier elkaar ook in dit op
zicht gevonden hadden. Volgden, met me
dewerking van de pianiste, twee kwartet
ten van Haydn waarvan vooral het hu
moristische Water en Wijn in de smaak
viel. De cyclus Zigeunerliederen van
Brahms had in de meer expansieve pas
sages te lijden van de nogal ongunstige
kamer-akoestiek. Inmiddels gaven enkele
obligate trekjes het bewijs van de stem
kwaliteiten van de leden afzonderlijk. En
aan de vereiste „Schwung" ontbrak het
ook niet.
Wederom a capella keer het koor na
de pauze terug met twee koorwerkjes van
Strawinsky, een Pater Noster en een Ave
Maria. Na een viertal Slowaakse volkslie
deren in de bewerking van Béla Bartók
kwam het Zonnelied van Franciscus van
Lezing. Prof. dr. ir. P. K. Schenk zal
dinsdagavond voor „Theorie en Practijk'
in Lisse spreken in de filmzaal van het
bloembollenlaboratorium. Hij zal spreken
over: „De teelt van en onderzoek voor
bloembollen in de U.S.A." en „Het gebruik
van Nederlandse bloembollen in Noord-
Amerika.
Advertentie
verpakkingen
van 1.05 en 1.90
HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
Woord. 7.15 Ouverture..., radio voor vroe
ge mensen. (7.55-8.00 Overweging). 8.00
Nieuws. 8.15 Voor de jeugd. 8.20 Ouvertu
re... (verv.). 8.50 Voor de huisvrouw. 9.35
Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Mu-
ziek-Mozaïek. 11.00 Lichte grammofoon-
muziek. 11.50 Volaan... vooruit, praatje.
12.00 Angelus. 12.04 Volksliederen en -dan
sen uit verschillende landen. 12.30 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33
Voor de boeren. 12.45 Actualiteiten, even
tueel grammofoonmuziek. 12.55 Religieus
nieuws. 13.00 Nieuws. 13.15 Lichte gram
mofoonmuziek en praatje. 14.00 Voor de
plattelandsvrouwen. 14.10 Lichte- en amu
sementsmuziek (gr.). 14.50 Lichtbaken, le
zing. 15.00 Rieleksen..., amusementspro
gramma. (herh. v. zaterdag jl.). 16.00
Voor de zieken. 16.30 Gebedsdienst. 17.00
Voor de jeugd. 17.35 Voor de padvinders.
17.50 Regeringsuitzending: Het eiland Bo
naire. Spreker: Henk Dennert. 18.00 Licht
instrumentaal ensemble. 18.20 Uitzending
van het Gereformeerd Politiek Verbond.
Bedreigde middenstand? Tot U spreekt:
de Heer P. Jongeling, lid van de Tweede
Kamer. 18.30 Radio Volks-Universiteit:
Weihnachten-Christmas-Noël, door Tom
Hoogland. 19.00 Nieuws. 19.10 Actuali
teiten. 19.30 Metropole-orkest en zang
soliste: lichte muziek. 20.00 Vliegtuig
op hol, hoorspel. 21.25 Kerkorgelcon
cert: oude en moderne muziek. 21.55 In
strumentaal ensemble: moderne operamu
ziek (gr.). 22.05 Hier is Rajghat: klank
beeld over India. 22.25 Boekbespreking.
22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45 Liedjes.
23.15 Lichte grammofoonmuziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Beiaardconcert, (opn.). 7.30
Lichte grammofoonmuziek. VPRO: 7.50
Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15 Lich
te grammofoonmuziek. 8.50 Ochtendgym*-
nastiek. 9.00 De groenteman. 9.05 Moder
ne balletmuziek (gr.). 9.40 Morgenwijding.
9.55 Een boek voor het geestelijke leven,
boekbespreking. 10.00 Lichte grammofoon
muziek. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nws.
11.02 Voor de zieken. 12.00 Lichte gram
mofoonmuziek. 12.20 Regeringsuitzending:
Uitzending voor de landbouw. 12.30 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33
Orgel en viool. 13.00 Nieuws. 13.15 Mede
delingen, eventueel actueel of grammo
foonmuziek. 15.30 Melange: actueel aller
lei. 16.00 Nieuws. 16.02 Stereofonische uit
zending: Fluit, piano en clavecimbel: mo
derne muziek. 16.30 Voor de jeugd. 17.30
New York calling, praatje. 17.35 Voor de
jeugd. 18.00 Nieuws. 18.15 Eventueel ac
tueel. 18.20 Licht ensemble met zangsolis
te. 18.55 Paris vous parle. 19.00 Voor de
kinderen. 19.05 Operafragmenten (gr.).
20.00 Nieuws. 20.05 Radar, radioperiodiek.
20.45 Licht ensemble. 21.10 Van, voor en
door amateurs. 21.30 Weet ik veel, een
wedstrijd in kennis. 21.45 Sitèr, een radio
tijdschrift voor gitaristen. 21.55 Pianoreci
tal: klassieke en moderne muziek. 22.30
Nieuws en mededelingen. 22.40 Actualitei
ten. 23.00 Gesproken brief. 23.05 Modern
toneel: theaterkroniek. 23.40 Licht instru
mentaal trio. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m. 12.00 Nieuws. 12.03
Grammofoonmuziek. 12.15 Lichte muziek.
(12.25 Weerbericht en berichten). 12.50
Beursberichten en programmaoverzicht.
13.00 Nieuws. 13.20 Kamermuziek. 14.00
Nieuws. 14.03 Schoolradio. (15.00 Nieuws)
15.45 Lichte muziek. 1600 Nieuws. 16.03
Beursberichten. 16.09 Duitse les. 16.24 Mo
derne muziek. 16.55 Grammofoonmuziek.
17.00 Nieuws en mededelingen. 17.15 Jazz
muziek. 17.45 Blaasmuziek. 18 00 Nieuws.
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paardesport-
berichten. 18.30 Gevarieerde muziek. 18.45
Sport. 18.52 Lichte muziek. 19.00 Nieuws
en radiokroniek. 19.40 Draaiorgelmuziek.
19.50 Voor de middenstand. 20.00 Hoorspel.
20.50 Stemmige muziek. 22.00 Nieuws en
berichten. 22.15 Amerikaanse volksmu
ziek. 22.45 De zeven kunsten. 23.00 Nws.
23.05 Stemmig gemengd avondprogram
ma. 23.55 Nieuws. 24.00-0.10 Voor de
scheepvaart.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
NTS: 19.00 Engelse les. CVK/IKOR/RKK:
19.30 Bijbelverhaal voor kinderen. 19.35
Kenmerk, veertiendaagse kroniek van de
kerken. NTS: 20.00 Journaal en weerover-
zicht. 20.20 Politieke uitzending: De Boe
renpartij. 20.30 Crazy days: Oude lachfilms
21.00 Terwijl Parijs slaapt (Du Rififi ehez
les hommes), speelfilm. (Beide keuringen
18 jaar). 22.50-22.55 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. KRO:
20.01 Waauw, eigen-gedanste hitparade.
20.25 Documentaire over Mao Tse Toeng.
NTS: 21.05 Vrouwenlevens: De onbestorven
weduwe, voordracht. KRO: 21.45-22.10 Onze
man in Keulen.
VOOR DINSDAG
NEDERLAND 1
NOT/NTS: 11.05-11.30 Schooltelevisie.
NTS: 19.00 Weekjournaal voor gehoorge
stoorden. 19.30 Engelse les. 20.00 Journaal.
VARA: 20.20 Achter niet nieuws. 20.45 Tel
uit je winst, quizprogramma. 21.15 Li
terair gesprek. 21.45 Lurelei Cabaret. 22.25
Actueel Humanisme. NTS: 22.35-22.40
Journaal.
NEDERLAND 2
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. NCRV:
2001 Muzikaal programma. 20.20 Station
Petticoat, TV-film. 20.45 Wat zegt zo'n
naam U nog?, wetenschappelijke docu
mentaire. NTS: 21.05 Liselott, muzikale
fantasie uit Scandinavië. NCRV: 21.55 At
tentie. CVK'IKOR: 22.10-22.35 Opspraak:
Kern-wapenrapport, gesprek.
TV-NOORDZEE
18.30 Wilhelm Teil; 18.59 Popeye; 19.06
Club du Piano; 19.22 Bob Cummings; 22.00
Wagon Train.
Assisi in de toonzetting van Bernard van
de Sigtenhorst Meyer. Voor de sobere, ar
chaïserende toon van het stuk had het en
semble veel begrip.
EEN AANWINST voor het repertoire
zijn de bewerkingen van drie Negro-Spi
rituals voor kwartet met piano, door de
Haagse componist Jaap Geraedts. De ver
dienste ervan ligt vooral in het feit dat
het zelfstandige composities geworden
zijn, terwijl toch de eenvoud van het uit
gangspunt bewaard is gebleven. De vocale
schrijfwijze is bijzonder ingenieus zonder
een overdaad van effecten die hier mis
plaatst zouden zijn. De piano-partij legt
ritmisch en harmonisch kleurige accenten
Voor de zangers was het een vrij lastige
maar dankbare opgave, die ze met sue
ces volbrachten, zodat nog een toegift kon
volgen, een Italiaans volksliedje in de be
werking van Felix de Nobel.
Het ensemble ontbeert nog een naam
Waarom niet „vocaal kwartet Orlando di
Lasso"? Deze componist is in ruimere zin
tot onze gewesten te rekenen (hij werd ge
boren in Bergen, Henegouwen) en op het
gebied van madrigaal en villanelle, die
in deze kleine bezetting ideaal klinken
was hij een meester.
Sas Bunge
TWEE TOEGIFTEN gaf het Smetana
kwartet dat zaterdag in het Gemeentelijk
Concertgebouw het tweede concert in de
Kamermuziekserie verzorgde. Het spelen
van die toegiften behoort tot de routine
van zulk een ensemble, men kan niet
zeggen dat het publiek ze afsmeekte, zo
als de uitdrukking luidt. Nochtans toon
den pas die twee stukken buiten pro
gramma, een deel uit het strijkkwartet
Intieme Brieven van Janaatsjek en het
scherzo uit het kwartet in c mineur van
Schubert, de werkelijke kwaliteiten van
deze vier Tsjechische muzikanten, zoals
men ze in de herinnering had van hun
optreden vorig jaar in dezelfde zaal. Het
komt vaak voor na een minder sterke
muziekavond dat de geest pas vaardig
wordt als de verplichte figuren gereden
zijn.
BEHOUDENS DE mogelijkheid van in
dispositie van de luisteraar (tenslotte heb
ben de optredenden daarvan niet het
alleenrecht) moet gezegd worden dat het
Smetana kwartet me dit keer teleurstelde.
En, naar me leek, dacht ook het publiek
er zo over want ook een applaus heeft
zijn nuances die vol betekenis zijn, net
als de muziek. Dat niet ieder die z'n en
tree betaald en z'n avond vrijgehouden
heeft dit ter plaatse zal toegeven, ligt
voor de hand.
Het programma vermeldde kwartetten
van Mozart, K.V. 499 in D, van Martinü
het vierde, Boheemse motieven met be
hulp van een matig-modeme techniek ge
projecteerd in een tamelijk plat vlak, en
na de pauze opus 127 in Es van Beetho
ven. Er waren momenten dat men dacht
nu komt het, ze komen van de grond,
maar er ontbrak precies de laatste rest
van intensiteit waardoor het resultaat
meer wordt dan de som der (zeer aan
zienlijke) capaciteiten.
MISSCHIEN DAT deze of gene die ken
nis genomen heeft van de uitstekende
recensies die het ensemble vorige week
in de Amsterdamse pers kreeg na een op
treden in de Kleine Zaal, het hoofd zal
schudden bij bovenstaand oordeel. Een
„naam" immers en het Smetana Kwar
tet heeft een naam op te houden im
pliceert voor de meeste concertbezoekers
een waarborg, de zekerheid dat het altijd
goed is, dat dragers ervan tenminste op
het podium immuun zijn voor de norma
le wisselvalligheid van aardbewoners.
Men realiseert zich vaak onvoldoende dat
de vermoeienissen van het reizen, veran
deringen van klimaat, slechte berichten
van thuis, zakelijke beslommeringen, on
derlinge meningsverschillen en kiespijn
een constante bedreiging vormen van de
perfectie-plus-x waar de muziek, een
kwetsbare kunst, het van hebben moet.
Dit ter toelichting
Waarmee niet gezegd wil zijn dat het
geen goede avond was, alleen niet zo goed
als men gehoopt had.
de zitting van het Vaticaans Concilie. Ter
wijl een leek, de schrijver Michel van der
Plas, stelde dat men het beeld van deze
„sessie" niet mag vertekenen door een te
veel aan aandacht voor de ongunstige ont
wikkelingen van de laatste week, meende
een priester een vraagteken te moeten zet
ten achter de persoon van paus Paulus VI
(voorzover het diens houding tegenover de
geweldige groep van vooruitstrevende bis
schoppen geldt). En dat waren toch wel
meningen, die onderstreepten welk een
ontwikkeling de Kerk van Rome door
maakt.
George Mitchells Midavondserenade, een
geestig, dynamisch en gezellig dans- en
zangprogramma en een nogal bijzondere
aflevering van de serie „Bonanza" lever
den de nodige ontspanning tussen deze
merkwaardige gesproken-woord-uitzen
dingen.
Zondag
HET DEED GOED, te kunnen constate
ren dat het tweede spel in de Maigret-
serie, geproduceerd door VARA en BRT
onder regie van Eimert Kruidhof, aan
zienlijk boeiender was dan de eerste afle
vering. Of dit mede moest toegeschreven
worden aan het feit, dat de dramatisatie
van dit verhaal, „Maigret se trompe", nu
in handen was gegeven van Roger East,
kon natuurlijk niet zonder meer bewezen
worden. Wél echter viel op, dat de sfeer
en de tekening der diverse personen aan
merkelijk beter waren dan de vorige keer.
Kees Brusse had zich gelukkig wat
gelegen laten liggen aan de op hem ge
uite critiek en benaderde nu dicht het
beeld, dat men van die commissaris Mai
gret hoe het ook zij wèl moet krijgen:
een wat slordig, weinig opvallend geklede
man. Het kwam zijn spel zeker ten goede,
dat hij nu een hele reeks bekwame ac
teurs en actrices tegenover zich vond: Ann
Hasekamp, Rie Gilhuys, Peronne Hosang,
Ellen de Thouars, Richard Flink, Jules
Croiset. Zij en ook Monique van Swol
die zeer opvallend een barmeisje neerzet
te brachten mede het geheel op een
veel beter niveau. De filminlassen, over
het algemeen zeer goed gemaakt, leverden
kwalitatief een te groot contrast op met
de misschien te mooi uitgelichte fragmen
ten, die in de studio werden opgenomen.
Met alle respect voor hen, die daarin
hun vrije tijd besteden, zouden wij willen
zeggen, dat volkstuintjes een toch wel wat
schraal onderwerp waren voor de Rudi
Carrell-show, die eveneens in samenwer
king met de Belgische televisie in het
Amerikaans theater in Brussel werd opge
nomen. Juist daar had Carrell zijn show
zeker op een gegeven moeten bouwen, dat
meer glamour, meer mogelijkheden had.
Nu werd het, inclusief de nodige „vond
sten" en grappen te eenzijdig een pro
gramma, gericht op volkstuinhouders en
duivenmelkers. Het lieve Belgische zange
resje Marva en de dwergezel Humphrey
konden daar weinig aan veranderen.
WENEN Twee Tsjechoslowaaksi
schrijvers Ladislav Mnacko en Jiri
Hajek zijn in Wenen, waar zij het luis-
tergrage publiek veel informatie geven
over de situatie van de intellectuelen in
hun land. Van belang is de mededeling
dat de oudere generatie van schrijvers
ongeveer boven de veertig jaar nog al
tijd als 't ware bezeten is van de thema's
over de Duitse bezettingstijd en het Stali
nisme, terwijl de jongeren zich met ge
heel andere onderwerpen bezighouden.
VAN DE TWEE SCHRIJVERS is Mnac
ko, die in 1919 werd geboren en zich be
wust tot de „ouderen" rekent, verreweg
't meest bekend niet alleen in Oostenrijk,
maar vooral in Duitsland, waar zijn boek
„Vertraagde Reportages" illegaal werd
gepubliceerd en onder de provocatieve ti
tel „de rode Foltertuin" verscheen. Mnac
ko heeft ongeveer twintig boeken geschre
ven, maar hij is bekend geworden door
dit werk dat tien verslagen in de vorm
van novellen en reportages bevat over de
terreur en de willekeur van het communis
tische apparaat in Slowakije na 1949, dus
onder Stalin en tevens onder het „nationa
le' regime van Klement Gottwald. In Slo
wakije werd het boek een bestseller en be
reikte een oplage van 300.000; bovendien
kreeg hij voor dit werk de Klement Gott-
waldprijs, ofschoon hij daarin juist diens
regime aan de kaak had gesteld. Mnacko
stond er echter op, dat er van dit boek
noch in het communistische oosten, noch
in het kapitalistische westen een vertaling
zou verschijnen. Wat hij beschrijft is een
Slowaakse aangelegenheid en geen ander
land heeft volgens hem het recht om de
inhoud ten voordele of ten nadele van het
communisme uit te spelen.
TOCH HEEFT DE UITGEVERIJ Heg-
ner dit boek in het Duits gepubliceerd,
waarna zich een uitvoerige dialoog ont
spon tussen de schrijver en Rolf Hochhuth.
Deze verzette zich, als reactie op Mnac-
ko's uitval, tegen een opvoering van zijn
drama „Der Stellvertreter" in Tsjechoslo-
wakije. Deze dialoog had in Wenen in zo
verre een bevredigend einde, doordat
Mnacko mededeelde dat de Duitse uitge
ver subjectief geen schuld had, maar dat
hij klaarblijkelijk door Slowaakse emi
granten was bedrogen, die beweerden dat
zij van de schrijver de volmacht hadden
gekregen om een Duitse vertaling uit te
geven. Hegner heeft de nog voorradige
exemplaren uit de handel genomen en is
bereid tot het betalen van schadevergoe
ding. Mnacko wil deze som niet zelf op
strijken, maar haar ter beschikking stel
len van de weduwen van 27 Slowaakse
partisanen, die in het Oostmoravisch#
dorp Plostina door de Duitsers in het vuur
werden gegooid.
Robert MacDermot is zondagavond na
een val van een vliegtuigtrap op London
Airport overleden. Hij is 54 jaar oud ge
worden.
MacDermot begon zijn loopbaan als om
roeper bij de B.B.C. Hij heeft enkele to
neelstukken geschreven en werkte mee
aan een revue, waardoor Peter Ustinov in
Londens Westend voor het eerst belang
stelling trok. MacDermot struikelde en viel
van de trap van een vliegtuig uit Belfast,
waar hij een quiz-programma voor de
B.B.C. had opgenomen. Hij overleed aan
de gevolgen van een schedelbreuk.
