Film en politiek - waarheid en leugen Pierre Bayle-prijs 1964 voor filmcriticus Charles Boost Export van bloembollen naar Duitsland en Oostenrijk steeg Spoedig opspuiting van laatste stuk Grevelingendam Goederenmarkten weinig geanimeerd in oktober ZATERDAG 28 NOVEMBER 1964 4 Kerkelijk nieuws WEEKABONNEMENTEN U zit in de hoogste klas van HBS of Gymna sium. Straks komt het eindexamen. Daarna wilt u gaan studeren. Alle universiteiten en hogescholen staan voor u open. U ziet studeren vooral als een middel om een hoog doel te bereiken. U bent geboeid door de steeds snellere ontwikkelingen van de tech niek, elektronica en fysische wetenschappen. Of door de groei van de sociale wetenschap pen. Sectoren waarin de moderne marine baanbrekend werk verricht. (Denkt u bij voorbeeld eens aan de toepassing van nu cleaire energie en de facetten der internatio nale samenwerking.) Daardoor geeft de Koninklijke marine u thans de volle gele genheid uw ambities te verwezenlijken. Op het Koninklijk Instituut voor de marine ontvangt u een basisopleiding op acade misch niveau*. Na het beëindigen van deze driejarige studie wordt u beëdigd als offi cier. Hierna doorloopt u een stage van één jaar op de vloot en wordt uw wetenschap pelijke vorming afgerond op het Koninklijk Instituut voor de marine of op een univer siteit of hogeschool. Daarna kunt u zich nog verder specialiseren. Naar gelang uw aanleg en ambities krijgt u de kans aan een universiteit of hogeschool een wetenschap pelijke graad te behalen. U kunt een veel zijdig marine-officier worden. Maar ook: een progressieve wetenschapsman. Het college van curatoren dat toezicht houdt op uw academische vorming bestaat naast leden van de marine-leiding uit hoogleraren van de R.K. Universiteit de Economische Hogeschool de Vrije Universiteit en de Technische Hogeschool KONINKLIJKE MARINE DICHTE MIST OVERDAG-GROOT LICHT Mi ONDER INVLOED van de televisie die overal, maar zeker in Amerika, de kijkers dag aan dag overrompelt met directe nieuwsbeelden en die vooral in tijden van politieke hoogspanning de gebeurtenissen heet van de naald in de huiskamers brengt, is ook de Amerikaanse filmindustrie zich bezig gaan houden met de politiek van het ogenblik, zij het dan in lichtelijk geromantiseerde of ook wel in krasse kari katurale vorm. Films als Stanley Kubricks „Dr. Stangelove" (over de atoombom), John Frankenheimers „Seven days in May" (over de mogelijkheid van een staatsgreep in het Witte Huis) en Franklin Schaffners „The best man" (over de intri- IN DE PROGRAMMABLADEN, waar in deze voorstellingen aangekondigd en uitvoerig toegelicht worden, vindt men interessante bijzonderheden over deze stroming in de Amerikaanse film, waarin vooral de aandacht wordt gevestigd op de groep Leacock die op dit terrein bijzon der actief is en voor drie van de films verantwoordelijk is, waarmee het Neder lands Filmmuseum in beide programma's het begrip „cinéma vérité" illustreert. Daarvan is „Primary", waarin een fase uit de verkiezingsstrijd in 1960 tussen se nator Kennedy en de tegenwoordige vice- president van de VS., Herbert Hum phrey om de nominatie tot democratische kandidaat voor het presidentschap, in beeld werd gebracht, al op de Neder landse televisie vertoond. Maar „Kenya" en „Eddie Sachs at Indianapolis" die komende week aan de beurt zijn, beteke nen primeurs voor Nederland en tegelijk een nadere kennismaking met een interes sante groep filmers van dit ogenblik. RICHARD LEACOCK was cameraman bij Robert Flaherty, o.a bij diens onver getelijke „Louisiana story" en zijn naas te medewerker Robert Drew werkte vroe ger als reportagefotograaf bij het Time- Life concern. Wat Leacock's opvattingen omtrent film betreft, daarvan geeft het laatste programmablad van het NFM een uitvoerig beeld door uit een soort begin selverklaring van de filmer te citeren. Zijn werk omschrijft Leacock als „uncon trolled cinema" en hij preciseert dit be grip door eerst als volgt over de speel film uit te pakken: „Sinds de uitvinding van de „sprekende" film heeft men blij moedig aangenomen dat film een uitbrei ding zou zijn van het toneel, een prach tige technische truc die het mogelijk maakt ieder ogenblik van scène te ver anderen en tegelijk vasthoudt aan het fundamentele aspect van het toneel, in die zin dat onder gecontroleerde omstan digheden een verhaal opgevoerd kan wor den voor een publiek (de camera). De teksten worden geschreven en door de ac teurs geleerd, de actie wordt gerepeteerd in een zorgvuldig uitgekozen of gecon strueerd decor en deze repetities worden telkens weer herhaald net zolang tot het resultaat overeenkomt met de reeds van te voren vaststaande opvatting van de re gisseur. Wat een verschrikking niets van al deze activiteiten heeft enig leven van zichzelf VOOR LEACOCK en zijn ploeg wordt het leven pas merkbaar in de ongeorga niseerde gebeurtenis, waarvan niemand, ook de filmer niet, de afloop kent. Vol gens die opvatting begon hij zijn camera reportage over de „Primary", waarbij geen der kandidaten uiteraard kon ver moeden hoe de stemmen-«litslag zou komen te liggen en geen der op namen een bestudeerde of geënscè- neerde handeling, maar een eenmalige gebeurtenis betrof. Of op deze wijze een absolute werkelijkheid kan wor den benaderd? Het eerste programma van het NFM in deze serie over „cinéma vérité" stelt de kans op een dergelijke mogelijkheid al dadelijk problematisch door twee films die volgens het principe Leacock gemaakt zijn, direct na elkaar te vertonen. Beide zijn uit hetzelfde ma teriaal samengesteld, maar vormen door uiteenlopende montage en vooral door een verschillend commentaar practisch el- kaars tegendeel. ges bij e en democratische conventie) zijn daar vaak ver rassende voorbeelden van, verrassend in die zin dat on omwonden een herkenbare actualiteit in het filmverhaal be trokken wordt. Maar ook op andere wijze heeft deze dage lijkse confrontatie met feiten en met de onmiddellijke reali teit, waarvoor de televisie kan zorgen, ingewerkt op het filmen van het ogenblik. Op het terrein van de documentaire film is een voorkeur voor „hard facts" merkbaar die tot een opmerkelijke „cinéma vérité" aanleiding heeft gegeven, een vorm van filmen, waaraan het Filmmuseum in Amsterdam deze en volgende week aandacht besteedt. IN BEIDE GEVALLEN is het mate- levisie aanwezig waren bij studenten demonstraties in San Francisco tegen het comité van Un-American Activities dat op dat ogenblik zitting had in het plaat selijke stadhuis. De opgenomen films wer den na de driedaagse zitting van de com missie onverwacht in beslag genomen door twee functionarissen van het comi té en gebruikt om er een film uit samen te stellen die het Amerikaanse publiek duidelijk moest maken dat het hier ging om door communisten geleide relletjes en dat het optreden van de politie die ten slotte de demonstranten met de brand spuit en op andere hardhandige wijze uit het stadhuis verwijderde, volkomen ge rechtvaardigd was. De film werd in 600 exemplaren over Amerika verspreid en daartegen kwam toen de American Civil Liberties Union of North California in verzet. Met dezelfde film, voorzien van een ander commentaar en met aanduidin gen waar, door misleidende montage ver keerde suggesties gewekt waren, toonde deze strijdvaardige organisatie aan dat er geen sprake was geweest van com munistische invloed op de studenten-de monstraties en dat de politie ingreep toen geen enkele vorm van agressief op treden van de zijde der demonstranten dit brute optreden rechtvaardigde. ZONDER PARTIJ te kiezen in dit ge- De kandidaat voor het presidentschap tijdens de democratische conventie, zoals de speelfilm hem toont. Cliff Robertson in „The best man" naar het toneelstuk van Gore Vidal en onder regie van Franklin Schaffner. schil dat trouwens al weer vier jaar oud is en zelfs zonder aan een van beide films een voorkeur inzake betrouwbaar heid te geven (de eerste versie „Opera tion abolition" maakte zichzelf trouwens al suspect door een naïeve, dik opgeleg de propagandistische toon) is de verto ning van „Operation abolition" en „Opera tion correction" uiterst leerzaam voor de mate van eerlijkheid die bij de „cinéma vérité" in het geding komt en voor de betrouwbaarheid van z.g. authentiek filmmateriaal. Dat ook bij deze werkwij ze via montage-ingrepen en bijlopend commentaar vervalsend en misleidend kan worden opgetreden, dat men ook dus in dit geval „de waarheid kan lie gen", is nu een opnieuw bewezen feit dat als een reëel uitgangspunt moet wor den beschouwd, van waaruit men de ver dere ontwikkeling van dit nieuwe filmen veilig, want met de nodige achterdocht, kan volgen. Charles Boost Bij de Oostkophaven bij de Grevelingen dam is thans de zandzuiger HAM 209 aan gekomen, een der grootste zandzuigers van ons land. Deze zandzuiger is eigen dom van de Hollandse Aannemingsmaat schappij een der deelnemers in de com binatie Grevelingen (combinatie van aan nemers door wie de Grevelingendam wordt gebouwd). De voorbereidingen zijn thans zover gevorderd, dat gerekend wordt maandag 30 november of dinsdag 1 decem ber met het opspuiten van het laatste stuk van de Grevelingendam te kunnen begin nen. Overigens worden nog steeds stenen gestort, op die plaatsen waar het nodig is de 1200 meter lange stenen dam, waar achter het zand moet worden gespoten, te verhogen en te versterken. Op het merendeel der wereldgoederen markten was in oktober van een opleving van de handelsactiviteit nog weinig spra ke. Vooral onder invloed van de onver wachte machtswisseling in de Sovjet-Unie en de Britse verkiezingsuitslag hielden ko pers zich veelal afzijdig, terwijl voorts ook de houding van Frankrijk inzake o.m. het E.E.G.-landbouwbeleid een zekere aarze ling teweegbracht. Daarbij komt dat met name in de agrarische sector het aanbod over het algemeen ruim bleef, hetgeen een druk op het prijspeil ten gevolge had. Uiteraard hebben ook de recent door de nieuwe Britse regering geïntroduceerde importbeperkende maatregelen het opti misme ten aanzien van de marktontwikke lingen in de naaste toekomst niet vergroot. Dit zegt het overzicht goederenmarkten oktober 1964 van de Nederlandse Overzee Bank N.V. In de metaalsector viel een vergrote ac tiviteit in de Amerikaanse staalindustrie waar te nemen, hetgeen voor sommige staalprodukten tot lichte prijsstijgingen heeft geleid. Op de wereldtinmarkt mani festeerde zich wederom een uitgesproken vaste stemming, ondanks het feit dat uit de Amerikaanse strategische reserves een additionele hoeveelheid van 12.000 ton zal worden vrijgegeven. Ook bij koper bewo gen de noteringen zich onder invloed van een krachtige vraag in sterk opwaartse richting. De verhoging van de lood- en zinkprijzen in de Verenigde Staten en Ca nada was mede oorzaak dat lood en zink goed prijshoudend in de markt lagen. Ned. Herv. Kerk Beroepen te Huizen (N.-H.) (vac. G. Boer) J. v. Sliedregt te Baarn. Bedankt voor Oudega (W.) J. M. Snij ders te Hekelingen; voor Bennekom (vac. wijlen P. J. F. Lamens) J. H. Cirkel te Huizen (N.-H.). DE CR1TIEKPRIJS van de Rotterdamse Kunststichting, de Pierre Bayle-prijs, is toegekend aan de filmcriticus Charles Boost, filmredacteur van onze bladen. De prijs, een door C. van Kralingen ontworpen penning en een bedrag van 1250, zal de heer Boost op 19 december in Rotterdam worden uitgereikt. De jury bestond uit de heren drs. A. H. B. Briels, mr. D. Bijdendijk, Kees Stip en W. A. Wagener; secretaris was drs. W. Hofman. De prijs is genoemd naar de Franse theoloog-wijsgeer Pierre Bayle (1647—1706 Rotterdam) wiens Diction- naire historique et critique" in 1695 en 1696 in twee delen in Rotterdam ver scheen. Zo werden in vroegere jaren bekroond J. J. Vriend (architectuur), L. J. Jor- daan (film), Wouter Paap (muziek), H. A. Gomperts (toneel), Jos de Gruyter riaal ontleend aan de opnamen van ca-' (beeldende kunsten), W. A. Wagener (dans), Jacques den Haan (litteratuur). meramensen die in opdracht van de te- (Van onze medewerker voor bloembollencultuur) De Duitse groep van de Bond van Bloembollenhandelaren heeft goed nieuws vernomen uit de mond van haar voorzitter, de heer J. Rotteveel. De export is gestegen en bovendien is er voldoende aanbod geweest om aan de vraag te vol doen. Ook naar Oostenrijk en de daar omringende landen is verbetering te con stateren. De commissie van de prijzen heeft op haar bijeenkomst meteen correctie toegepast op de eerder gegeven inhaaldata voor de broeiers, omdat de ontwikke ling van de te forceren bollen zeer gunstig is. Minder prettig was, dat reizigers, die zich niet volkomen op de hoogte houden van de toestand onjuistheden lopen te ver kondigen. De heffing op de bolbloemen blijft gehandhaafd, evenals de vijfentwin tig percent vooruitbetaling. Een verwor venheid, die deze exporteurs met hand en tand verdedigen. En ten derde weten deze heren ook niet, dat de invoer van afgesne den bloemen van bollen wel gecontingen- teerd is gebleven. Het zgn. E.E.G. contin gent is voor tulpen 1.990.000. De secretaris van deze groep, de heer Meerman deelde mede, dat de export naar Duitsland en Oostenrijk toch weer geste gen is. Deze was tot 21 november bijna 23 miljoen kilogram. De waarde heeft tach tig miljoen gulden overschreden. Ook Oos tenrijk nam meer af en kwam op 627.000 kg ter waarde van 2.839.000 gulden. De heer Nederveen vertelde, dat de bol- bloemenheffing een langdurig debat tussen het Produktschap voor Siergewassen en de vertegenwoordiger van de regering in een besloten zitting heeft opgeleverd. Het re- «ultaat mag wel worden bekend gemaakt. Het PVS maakt een autonome verordening ten aanzien van de bolbloemenheffing. De ze zal 2.89 per 100 afgesneden tulpebloe- men bedragen tot 28 februari en 1.84 van een maart tot 31 mei. Een mededeling, die met applaus werd ontvangen, want men is bang voor goedkope tulpen uit Ne derland. Daarna zal de EEG-beschikking tot basis dienen. Er zijn de laatste tijd ge- •chillen voor Duitse rechters behandeld, die anders zouden zijn afgelopen als vak mensen in een arbitragecommissie te be ilissen hadden gehad. Vandaar het voor stel van deze groep om een arbitrage clausule bij de verkoopsvoorwaarden in te voeren. Men kan dap sneller en goedko per procederen voor vaklieden, waarop géén beroep meer kan volgen. Er was wat oppositie, waardoor het probleem nog even op de lange baan werd geschoven. Het werd verder in studie genomen- De groep was vrij verontwaardigd over de aanvallen in een Duits vakblad op de collectieve voorlichting. De schrijver van deze aanvallen heeft al meer blijk gege ven van anti-Nederlandse gezindheid. De zgn. broeibrochurc is overigens, aldus drs. Slootweg, in overleg met Nederlandse en buitenlandse vaklieden opgesteld. Het is geen zuiver „theoretisch" geval. De heer Murk, de vertaler, weerkaatste de aanval op het „Hillegommer Deutsch" dat dat wel correct was. Hij was nu eenmaal Hil legommer. Bennebroeker Deutsch zou voor hem beledigend zijn geweest. In ieder geval, er is een artikel opge steld voor de Duitse vakbladen om even tuele verwarring, en daardoor ontstane schade te voorkomen. Hetzelfde is het ge val met irissen. Een artikel in een Duits vakblad was gebaseerd op nogal gevaar lijke experimenten. Men zal nu evenals voor de tulpen een brochure maken, die gericht is op het gemiddelde bedrijf. Foef jes, waaraan grote risico's zijn verbonden, behoren niet in een collectieve voorlich ting. Er komt meer geld voor reclame, de reclametelevisie krijgt het volgend jaar ook haar deel uit deze grote pot. In de rondvraag werd de vraag gesteld, wat er gaat gebeuren met de vooruitbeta lingen, nu de uitvoervergunningen niet meer bestaan. Men weigerde deze vergun ning als er geen verklaring van een bank was, dat de afnemer 25 percent had voor uitbetaald. De voorzitter van de Bond, de heer F. J. v. d. Kolk vertelde, dat men die verklaring beslist in huis moet hebben als men de bollen verzendt. De Algemene Inspectie Dienst zal steekproefsgewijze controle uitoefenen. Heeft men geen bank verklaring in huis dan volgt een proces verbaal op grond van verordeningen van het PVS en het Bedrijfschap voor de Bloembollenhandel. Charles Boost Charles Henri Joseph Boost (geboren 8 maart 1907 te Breda, h.b.s. aldaar en akte Tekenen L.O.) begon zijn journali stieke carrière als politiek tekenaar bij De Nieuwe Eeuw; vandaar ging hij naar De Tijd aan welk blad hij nog steeds als politiek tekenaar verbonden is (o.a. Tijd- dingen). Sinds 1933 beoefent hij de film- critiek, aanvankelijk in bladen als Film front (later: Filmforum, waarvan hij nog steeds redacteur is) en Filmliga, sinds 1938 ook bij De Groene Amsterdammer, waar hij na de oorlog zijn functie weer hernam, die combinerend met het Amster damse filmredacteurschap van de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Sinds 1962 is hij filmredacteur van onze bladen. Hij pu bliceerde onder meer „De goede films komen er toch (jubileumuitgave „De Uitkijk"), „Film", een overzicht van de Nederlandse filmproduktie dat hij in op dracht van het ministerie van O.K. en W. schreef, en het zojuist bij Kruseman in Den Haag gereed gekomen „Chaplin". Hij heeft acht jaar zitting gehad in de Raad voor de Kunst, vele jurylidmaat schappen vervuld (o.a. Oberhausen en Berlijn), is secretaris van het Filmmu seum en doceert in de cursus Filmvor ming; hij heeft als boekillustrator zijn spitse tekenstift ten dienste gesteld van onder anderen Carmiggelt en Henri Knap. DE PIERRE BAYLE-PRIJS 1964 be kroont een meer dan dertigjarige crltische arbeid ten bate van de film. Wat wij vorige week konden schrijven over onze litteraire medewerker C.J.E.Dinaux, toen die bekroond werd met de Essayprijs van de Haagse Jan Campert Stichting, kunnen wij herhalen nu de Rotterdamse Kunst stichting onze filmredacteur eert: het is de liefde voor het vak waardoor deze critische arbeid gekenmerkt wordt. De voorlichting die hij geeft, dient het me dium waar hij zijn hart aan verpand heeft èn het publiek. Hoewel hij zijn oordeel steeds bezonken en gematigd uit, is hij een felle criticus. De uitgewogen, nuchtere en heldere vorm van zijn critieken bete kent nooit een afzwakken van opinie. Zijn lijfspreuk zou kunnen zijn „fortiter in re, suaviter in modo" (terzake on wrikbaar, maar mild in de formulering). Zijn standvastigheid heeft als fundament een encyclopedische kennis van film en filmgeschiedenis (wat Boost niét van film weet, is het weten niet waard), een veel zijdige nationale en internationale erva ring èn begrip voor de eigen tijd. Hij is als schakel tussen filmgeschiedenis en filmactualiteit steeds daar in de ontwik keling, waar essenties gewogen worden. Charles Boost weegt onverbiddelijk de artistieke waarden van een film, maar legt die maatstaf nooit aan als het om lichte pretentieloze ontspanning gaat waar een breed publiek genoegen aan kan be leven. De film als kunstuiting heeft in hem een dienaar, die niet néérziet op goedgemaakte serieprodukten. Met sail lante „understatements" knipoogt hij naar de goede verstaanders. Dat met de Pierre Bayle-prijs niet alleen Boost's jour nalistieke arbeid geërd is, maar ook zijn onvermoeide propagandistisch ijveren voor de film in het algemeen, zijn stimu lerende arbeid ten bate van jonge filmers en de Nederlandse filmproduktie in het bijzonder, moge duidelijk zijn. Advertentie K3000 dienen uiterlijk op woensdag te worden betaald, daar de bezorgers op donder dag moeten afrekenen. DE ADMINISTRATIE Zoektu uw toekomst wetenschap? Wilt u een volledig overzicht van het studieprogramma en de mogelijkheden die de marine biedt, vraag dan de brochure aan „Opleiding tot officier bij de Koninklijke marine" bij de secretaris van de Aannemingscommissie van Adelborsten, Kapitein-luitenant ter zee A. G. v. d. Land, Lange Voorhout 7 te 's-Gravenhage, tel. 070-814261 (toestel 2408). te Nijmegen, te Rotterdam. te Amsterdam te Delft. EXAMENS LEIDEN Doctoraal II geneeskunde mej. M. M. Berger (Noorwegen) en de heren J. Wielaard (Schiedam), A. de Winde (Rot terdam), J. W. Briët (Apeldoorn), G. Buer (Den Haag) en P. de Chateau (Leiden). Arts: P. Lens (Berg en Dal) en J. Schijf (Den Haag). GRONINGEN Doctoraal geneeskunde: mej. H. E. Astrego (Groningen), mej. W. H. J. van Luijk (Enschede) en de heren Ch. E. L. Kievit (Naaldwijk), C. van Staveren (Leeuwarden), en P. D. van Drooge (Warga). Doctoraal wiskunde: R. de Graaf (Nijbeets). Doctoraal natuurkunde: H. P. van de Braak (Groningen). Doctoraal scheikunde: K. G. Wolthuis (Hoogezand) en P. Roos (Groningen). Doctoraal farma cie: A. K. Poll (Assen). De promotie tot doctor in de genees kunde van de heer J. M. Minderhoud ge schiedde „cum laude". NIJMEGEN Doctoraal geschiedenis E. G. Pflitsch (Nijmegen), F. Walboomers (Gassel) en S. C. Wilhelm (Tilburg). UTRECHT Doctoraal farmacie: mej.: F. B. Meywes (Soesterberg), mej. C. J. Schnetkamp (Den Bosch). Doctoraal wis kunde: B. A. Hoekstra (Hengelo). Docto raal natuurkunde: B. Bedeaux, cum laude (Hilversum). Doctoraal scheikunde: P. H. Batelaan (Utrecht). Doctoraal biologie: mej. J. Bungenberg de Jong (Amsterdam), J. N. M. Heersche, cum laude (Jutphaas), P. J. M. Maas (Amhe), H. J. Saaltink (Zeist). ROTTERDAM Doet. economie: W. L. Benard (Rotterdam) en S. Y. Bouma (Leiden). Utrecht. Ds. J. C. van Dongen uit Utrecht is gepromoveerd in de godgeleerdheid op het proefschrift: „Vervreemding en dienst" Promotor was prof. dr. J. C. Hoekendijk. De heer J. J. Dijkhuis uit Heiloo is gepromoveerd tot doctor in de sociale wetenschappen op het proefschrift: „De proces-theorie van C. R. Rogers". Promo tor was prof. dr. A. Poslavsky. Alleen met GROOT LICHT bent U overdag ZICHTBAAR IN DE MIST i Zijn Uw koplichten goed afgesteld? vpeltIanwbI

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1964 | | pagina 4