SHIRLEY
m
Sombere zonloze dagen
maar toch: zacht weer
PANDA EN DE MEESTER-BALLONMST
i
Leven boven de wolken in een
fantastische super*torenflat
m
Ons vervolgverhaal
door Charlotte Brontë
Muziek voor
de werkers
De mens krijgt
kieuwen...
11
IN PIKANTE SAUSEN
STEUN EN BIJVAL VAN VELE ZIJDEN
VOOR PLANNEN VAN DUITS ARCHITECT
Pc/lyFlcid
DINSDAG 1 DECEMBER 1964
rmttie&r-
Ademen onder water
thans mogelijk
Tijd Voor hartigheid
Altijd zon
Eerste huurders
72) Zij begrijpt onze
strakke blik; zij voelt dat zij mach
teloos is, een uitdrukking van woede
verschijnt op haar voorhoofd, zij kan
ons niet betoveren, maar zij zal ons
aan het schrikken maken; zij stijgt
hoog op en glijdt geheel onthuld op
de donkere rand van een golf. Vre
selijke verleidster! afschuwelijke ge
lijkenis met onszelf! Ben je niet blij,
Caroline, wanneer zij ten slotte met
een wilde kreet onderduikt?"
„Maar Shirley, zij is niet zoals wij:
wij zijn noch verleidsters, noch
schrikbeelden, noch monsters."
„Men zegt dat sommige van onze
soort alle drie zijn.. Er zijn mannen,
die in het algemeen de „vrouw" zul
ke eigenschappen toekennen."
„Lieve kinderen," onderbrak me
vrouw Pryor hen, „vinden jullie niet,
dat jullie gesprek in de laatste tien
minuten tamelijk fantastisch is ge
weest?"
„Maar er steekt toch geen kwaad
in onze fantasieën; is het wel, me
vrouw?"*
„Wij weten, dat zeemeermin
nen niet bestaan, waarom er dan
over te praten alsof ze wel beston
den? Hoe kunnen jullie belang stellen
in iets, dat niet bestaat?"
„Ik weet het niet," zei Shirley.
„Lieve, ik geloof dat er iemand
komt. Ik hoorde voetstappen in het
laantje terwijl jullie aan het praten
waren; en is dat niet het knarsen
van het tuinhek?"
Shirley ging naar het raam.
„Ja, daar is iemand," zei zij, zich
kalm omkerend; en terwijl zij weer
ging zitten kwam er een levendige blos
op haar gezicht en een lichtstraaltje
begon in haar ogen te gloeien en ver
zachtte tevens haar blik. Zij hief haar
hand op naar haar kin, sloeg haar
oogleden neer en scheen na te denken
terwijl zij wachtte.
De dienstbode kondigde de heer
Moore aan en Shirley draaide zich
om toen hij in de deur verscheen.
Zijn gestalte leek heel lang toen hij
binnenkwam en daar stond hij, in te
genstelling tot de drie dames, die er
geen van allen op konden bogen dat
zij ver boven de middelmaat waren.
Hij zag er goed uit, beter dan hij
de afgelopen twaalf maanden had ge
daan, een soort vernieuwde jeugd was
in zijn ogen en gelaatskleur te zien
en zijn houding verried sterkere ver
wachtingen en een vast zelfvertrou
wen. Vastberadenheid was nog wel
op zijn gelaat te lezen, maar geen
stuursheid. Het zag er even- opge
wekt als ernstig uit.
„Ik ben juist terug van Stilbro,"
zei hij tegen juffrouw Keeldar terwijl
hij haar begroette, „en ik dacht dat
ik u maar even moest komen bezoe
ken om u het resultaat van mijn zen
ding te vertellen."
„U hebt gelijk, dat u mij niet in
onzekerheid laat verkeren," zei zij,
„en uw bezoek komt te rechter tijd.
Gaat u zitten, wij zijn nog niet klaar
met de thee. Bent u Engels genoeg
om van thee te houden, of blijft u
trouw aan de koffie?"
Moore wilde graag thee.
„Ik doe mijn best een genaturali
seerde Engelsman te zijn," zei hij;
„mijn buitenlandse gewoonten raak
ik één voor één kwijt".
En nu stak hij zijn compliment af
bij mevrouw Pryor en hij deed dat
op de juiste wijze, met een ernstige
bescheidenheid die bij zijn leeftijd,
vergeleken bij de hare, paste. Toen
keek hij naar Caroline maar niet
voor het eerst zijn blik was al
eerder op haar gevallen. Hij boog zich
naar toe toe, gaf haar de hand en
vroeg hoe het met haar ging. Het
licht van het raam viel niet op juf
frouw Helstone, haar rug was er naar
toe gekeerd. Een rustig, zij het ook
tamelijk zacht antwoord, een kalme
houding en de vriendelijke bescher
ming van de vroege schemering ver
borgen ieder verraderlijk symptoom.
Niemand kon' zeggen dat zij gebeefd
had of bloosde, dat haar hart had ge
sidderd en haar zenuwen trilden, nie
mand kon haar ontroering bewijzen,
nooit hadden mensen elkaar met min
der uitbundigheid begroet. Moore nam
de stoel naast haar, tegenover juf
frouw Keeldar. Hij had zijn plaats
goed gekozen. Zijn buurvrouw, die
juist door zijn nabijheid beschut was
tegen zijn onderzoekende blik en nog
meer schuil ging in de duisternis,
die elk ogenblik toenam, kreeg spoe
dig niet alleen de uiterlijke maar ook
de werkelijke beheersing terug over
haar gevoelens, die in opstand waren
gekomen bij de eerste aankondiging
van zijn naam.
Hij begon zijn gesprek met juffrouw
Keeldar.
„Ik ben naar de kazerne geweest,"
zei hij, „en ik heb een onderhoud ge
had met kolonel Ryde. Hij heeft mijn
plan goedgekeurd en mij de hulp, die
ik verlangde, toegezegd. Hij heeft mij
zelfs een veel talrijker krijgsmacht
aangeboden dan ik nodig heb een
half dozijn is voldoende. Ik voel er
niets voor om door rood jassen over
stroomd te worden; zij zijn er om in
druk te maken en verder niets. Ik ver
trouw het meest op mijn eigen bur
gers."
„En op hun kapitein", viel Shirley
in.
„Wat, kapitein Keeldar?" vroeg
Moore met een glimlachje en zonder
zijn ogen op te slaan: de schertsende
toon waarop hij dit zei, was zeer eer
biedig en ingehouden.
„Neen," antwoordde Shirley, ook
met een glimlach; „Kapitein Gérard
Moore, die vooral op de manhaftig
heid van zijn eigen rechterarm ver
trouwt, geloof ik."
„Toegerust met zijn kantoor-liniaal"
voegde Moore er aan toe. Weer op
zijn gewone ersntige toon ging hij
verder: „Met de avondpost kreeg ik
een brief van het ministerie van Bin
nenlandse Zaken in antwoord op de
mijne. Het schijnt dat zij zich be
zorgd maken over de stand van za
ken hier in het noorden; zij veroorde
len vooral de laksheid en de klein
moedigheid van de fabriekseigenaars.
Zij zeggen, zoals ik ook altijd gedaan
heb, dat niet-optreden in deze om
standigheden misdadig is en dat laf
heid wreedheid betekent, daar beide
alleen de wanorde kunnen aanmoedi
gen en ten slotte tot bloedige uitbar
stingen kunnen leiden. Hier is de
brief: ik heb hem voor u meege
bracht om te lezen; en hier is een
stapeltje kranten waar verslagen in
staan over de gebeurtenissen in Not
tingham, Manchester en andere plaat
sen."
Hij haalde brieven en kranten te
voorschijn en legde ze voor juffrouw
Keeldar neer. Terwijl zij ze doorkeek,
dronk hij rustig zijn thee; maar hoe
wel hij niets zei, scheen zijn waarne
mingsvermogen op zijn post te zijn.
Mevrouw Pryor, die op de achter
grond zat, viel niet" binnen het bereik
van zijn blik, maar de beide jonge
dames genoten dit voorrecht des te
meer.
Juffrouw Keeldar, die vlak tegen
over hem zat, kon hij gemakkelijk
zien: wanneer hij zijn ogen opsloeg
was zij natuurlijk het eerste wat hij
zag; en, daar het daglicht dat nog
over was de gouden glans in het
westen op haar viel, kwam haar
gestalte duidelijk uit tegen de donkere
lambrizering er achter. Shirley's blan
ke wang was nog gekleurd door de
blos, die een paar minuten geleden
daarover getrokken was; de donkere
wimpers van haar ogen die zij neer
sloeg terwijl zij las, de zwarte maar
fijne lijn van haar wenkbrauwen, de
bijna pikzwarte glans van haar krul
len, lieten door het contrast de die
pere tint van haar huid op een rode
veldbloem lijken. Er was een natuur
lijke bevalligheid in haar houding en
de ruime, glanzende plooien van haar
zijden japon hadden een artistiek ef
fect de japon was eenvoudig ge
maakt maar leek bijna schitterend
door de veranderende nuances van de
kleur, schering en inslag hadden die
pe, wisselende tinten als de veren op
de hals van een fazant. Een glimmen
de armband vertoonde de tegenstelling
van goud en ivoor; er was iets stra
lends in de gehele verschijning. Men
mag wel aanenemen dat Moore dit
dacht, daar hij zijn blik lang op haar
liet rusten, maar de uitdrukking op
zijn gezicht toonde zijn gevoelens of
meningen zelden. Zijn temperament
verheugde zich in een zekere mate
van koelheid en hij gaf altijd de voor
keur aan een onbewogen, niet on
vriendelijk, maar ernstig uiterlijk.
(Wordt vervolgd)
Van onze weerkundige medewerker)
WIJ ZIJN alweer een heel eind op
weg naar de kortste dag en de zo
genoemde „donkere dagen voor
Kerstmis". Tassen 10 en 25 november
mat men in De Bilt nog geen vier
uren zonneschijn. De tot heden in
deze eeuw meest sombere november-
maanden waren die van 1938 en 1962,
beide met totaal 22 uren zon. Geen
wonder dus dat vele neusjes al weer
bleek gaan worden en dat men in
verschillende gezinnen ijverig „plat"
gaat onder de hoogtezon.
NU ZOU MEN VERONDERSTELLEN
dat het met zo weinig zon ook snel
kouder weer zou moeten worden. En
toch kenmerkte de tweede november-
NEW YORK (AP) Ongeveer
12 miljoen Amerikanen werken thans
met begeleiding door achtergrond-^
Een werkster in een ziekenhuis,
een bediende op een fabriekskantoor
en een luchtpassagier op 10.000 meter
hoogte, zij melden allen dezelfde
reactie: de muziek ontspant hen.
Maar een arbeider aan de lopende
band in een grote fabriek zegt dat de
muziek hem aandrijft tot steeds snel
ler werken.
Het grootste deel van deze muziek
wordt geleverd door „Muzak", een
maatschappij die sinds de dertiger
jaren hierin zaken doet. Muzaks
directeur Charles C. Cowley zegt
dat hij zijn grootste afzet vindt
in kantoren en fabrieken. Aan
vankelijk waren hotels en res
taurants zijn enige klanten, maar
de vraag heeft zich zo uitgebreid,
dat de maatschappij verleden
jaar een omzet had van 45 miljoen
dollar. Muzak telt 250 filialen in
19 landen. Zij levert ingeblikte
achtergrondmuziek aan luchthavens,
supermarkten, restaurants, flatge
bouwen, banken, verzekeringsmaat
schappijen en aan 22 van de 25 groot
ste Amerikaanse industrieën, waar
onder General Motors.
Achtergrond-muziek zou helpen,
het verzuim van de werknemers te
verminderen en de produktie op te
voeren. Zelfs de statige Federal
Reserve Bank in New York laat sinds
1944 muziek voor haar employé's
horen. Het werkt prettiger en doel
treffender.
De muziek die Muzak levert, is
aangepast aan de aard van het be
drijf en van de werknemers. De
fabriek krijgt een luide, vlugge
muziek om de arbeidsgeluiden te
kunnen overstemmen. Kantoorbe
dienden worden vergast op zachte
muziek van snaar- en houten blaas
instrumenten.
w///m
i|g
3. Met moeite bedwong de ballonnist zijn lachbui. „Ha-
hum" kuchte hij, zijn gezicht in de plooi trekkend. „Het
spijt me zeer". Maar Jolliepop nam met deze eenvou
dige woorden geen genoegen. „Het komt niet te pas"
meneer!" riep hij verwoed. „Eerst met ankers door huis
kamers zwaaien en ons dan nog eens komen uitlachen.
Dat is een toppunt van onbeschaamdheid!" „Jaja, een
hinderlijke trekje van me", beaamde de ballonnist. „Dat
lachen bedoel ik, Ik kan me voorstellen, dat..ha-
hum .dat het.haha-hum.dat het prikkelt". Zijn
mondhoek begon weer te trekken Hij schraapte zijn
keel en vervolgde: „Maar ik zal niet meer lachen. Ik
begrijp hoe u zich voelt. Eerst een anker door het
raam.ha-hum.pijnlijk getroffen.haha-hum.
en dan nog eens.hahahaha!" Helaas kon hij zich
weer niet goed houden. Hij boog dubbel en lachte tot
de tranen hem over de wangen biggelden. „Er uit!"
riep Jolliepop hees. „Kijk eens!" riep Panda bij het
venster. „Er hangt een ballon boven ons huis! Wat
een mooie grote!" Maar Jolliepop kon op dat ogen
blik niets moois in ballonvaart zien. „Er uit!" herhaal
de hij met overslaande stem.
helft zich door bijzonder zacht weer.
Dit laatste danken wij aan een over
wegend krachtige zachte luchtstroom
van de Oceaan en aan de zware be
wolking die overdag de zon het „uit
zicht" belemmert.
Waterdamp en wolken werken als
ruiten van een broeikas. Onze damp
kring filtert de zonnestralen met hun
korte golflengte en zet deze straling
om in warmtestraling. Deze stralen
kunnen, wanneer zij door het glas van
de broeikas zijn binnengedrongen niet
meer „terug" als warmtestralen; van
daar dat het zo warm in een broeikas
wordt zodra de zon schijnt. Dit zelfde
doen ook de waterdamp en de zware
bewolking. De stralen die er nog door
dringen tot de aarde krijgen als warm
testralen vrijwel geen kans weer te
ontsnappen. Zo hadden wij dagen ach
tereen een temperatuur die overdag
maar heel weinig verschilde met des
nachts.
Bij heldere hemel straalt de over
dag opgevangen warmte 's nachts snel
weer naar het heelal terug en is het
temperatuurverschil tussen dag en
nacht groot.
NU HANGEN de stralingseigenschap
pen van de aarde sterk af van het
bodemoppervlak: kaal of begroeid, nat
of droog, vlak of een helling al of
niet besneeuwd. Het vasteland kaatst
gemiddeld 15 percent van de opge
vangen zonnewarmte terug, maar vers
gevallen sneeuw retourneert maar liefst
70 tot 90 percent van deze warmte.
Vandaar dat bij zonnig winterweer de
Vele jongeren in Engeland dragen
tegenwoordig het hoofdhaar in Rolling
Stones-stijl, hetgeen betekent dat zij
zich maandenlang niet door de kapper
laten kortwieken. Onlangs is zo'n jon
geling in een fabriek met zijn lange
lokken tussen een sneldraaiende ma
chine bekneld geraakt en bijna gescal
peerd. Na dit ongeluk verbood de be
drijfsleider dit modekapsel voor al zijn
werknemers op straffe van ontslag. De
Rolling Stones-bewonderaars achtten
zich door dit verbod aangetast in hun
persoonlijke vrijheid en dreigden met
massale ontslagname, tenzij de baas op
zijn besluit terugkwam. Gelukkig vond
iemand een compromis dat iedereen
bevredigde: haarnetjes. Het resultaat
daarvan ziet men hierboven.
luchttemperatuur, wanneer er sneeuw
ligt, niet licht boven het vriespunt
komt. Droge zwarte modder stuurt 14
percent, gras 15 tot 30 percent, loof
1418 percent en zand 1518 percent
van de zonnewarmte terug.
DE ZON stuurt per minuut 2 calo
rieën warmte per vierkante centimeter
naar de aarde, waarvan al 50 percent
wordt opgevangen door de zee (water)
waaruit 2/3 van het aardoppervlak
bestaat. Ruim 30 percent wordt terug
gekaatst naar het heelal, 15 a 20 per-
ment wordt door de aarde geabsor
beerd.
Gelukkig dat wij hier geen maan-
klimaat hebben, want door het ontbre
ken van een dampkring stijgt daar de
temperatuur overdag (en een „maan
dag" duurt 14 dagen) tot ongeveer
100 graden celcius en daalt zij in de
maan-nacht tot ongeveer 150 graden
celsius onder nul! Dan is het op onze
aardbol ook al laat de zon zich rond
de kortste dagên helaas maar weinig
zien, toch wel prettiger!
Onder water ademen: het „on
mogelijke" is waar geworden. De
Amerikaanse vorser dr. Walter L.
Robb van General Electric heeft een
synthetische membraan gemaakt, die
in staat is, zuurstof uit water te fil
treren. De membraan bestaat uit een
ragdun vlies van siliconenrubber, dat
bepaalde gassen uit een anders on
bruikbaar mengsel kan filtreren. Zo
kan deze membraan bijvoorbeeld ook
zuivere zuurstof isoleren uit de lucht
die wij inademen.
Deze vinding biedt tabijke mo
gelijkheden zowel voor lucht- en
ruimtevaart als voor de zeevaart.
Onderzeeboten die met zulke mem
branen worden uitgerust behoeven
geen samengeperste lucht meer mee
te voeren, omdat het apparaat de be
nodigde zuurstof aan het zeewater
kan onttrekken, terwijl het tevens
schadelijke gassen kan afvoeren.
Bovendien kan deze membraan alle
zout aan het zeewater onttrekken.
Het kan dus behalve als zuurstof- ook
als waterleverancier worden gebruikt.
De „kunstmatige kieuwen", zoals
men de nieuwe vinding noemt, kun
nen ook worden gebruikt bij open
hartoperaties, ter vervanging van de
hart-longmachine.
Ook voor de industrie betekent
deze uitvinding een belangrijke voor
uitgang. Zo kan voor de winning van
helium of het uitfilteren van gassen
deze membraan worden gebruikt.
Advertentie
Het supertorenflatproject van de Berlijnse architect Robert Gabriel gaat vastere
vormen aannemen. De laatste tijd heeft de architect van vele zijden verzoeken
om nadere inlichtingen, toezeggingen van morele en materiële steun en adhesie
betuigingen ontvangen, die erop duiden dat er een enorme belangstelling voor
zijn plan bestaat. Dat plan behelst de bouw van een gigantische woonflat, welks
top zich 1250 meter boven de begane grond zal verheffen en dat daarmee het
hoogste gebouw ter wereld zal zijn: driemaal zo hoog als de huidige titelhouder:
het Empire State Building in New York City, dat met zijn 102 verdiepingen
„slechts" tot 381 meter hoogte reikt.
GABRIELS torenflat daarentegen zal
372 verdiepingen omvatten, waarvan 16
ondergronds. De bovengrondse etages zul
len woonruimte bieden aan 25000 mensen,
verdeeld over circa 8000 woningen van 3,
4 en 5 kamers. Per 20 of 30 etages komen
er winkelcentra en werkplaatsen, terwijl
in de onderaardse verdiepingen 4000 auto's
onderdak zullen vinden. Ook zyn gepro
jecteerd: een theater-concertzaal, een
aantal bioscopen op diverse niveaus, als
mede restaurants, snelbuffetten, een eigen
politiebureau en een idem „gemeentehuis"
VERKEERSPROBLEMEN zullen er in
Gabriels torenstad niet zijn: er komen zes
liftschachten met ieder 18 liftstoelen voor
snelverkeer, die alleen op de 20ste ver
dieping en veelvouden daarvan zullen
stoppen. Het „lokale" verkeer op de tus
senliggende etages wordt onderhouden
door niet minder dan 168 pasternosterlif-
ten. De totale capaciteit van dit liftenpark
zal 6 8000 mensen per uur bedragen.
De gigantische toren zal niet alleen
wolken „krabben", maar er goeddeels ook
hoog boven uitsteken. Ongeveer de helft
van de bewoners zal daardoor in een heer
lijk klimaat kunnen leven, ver boven re
gen, sneeuw en mist, het straatstof, het
straatlawaai, met vrijwel altijd volop zon
neschijn. Dat weegt ruimschoots op tegen
het geringe ongerief dat het uitzicht voor
deze „hooggeplaatsten" nogal saai is:
meestal zullen zij niets anders zien dan de
strakblauwe hemel boven en de witte
wolkenzee beneden hen.
De eerste huurders hebben zich ook al
gemeld. Dat zijn echter geen wanhopige
woonruimtezoekers, maar astronomen, ra
dio- en tv-maatschappijen, die uit de aard
der zaak vooral belangstelling hebben voor
de bovenste etages.
TV- en radar-antennes zouden, op de
top van het reusachtige gebouw, een reik
wijdte hebben die drie- tot viermaal gro
ter is dan de huidige zendmasten en
-torens.
HOGE BOMEN vangen veel wind hoge
gebouwen eveneens. De top van de Eiffel-
toren b.v. zwiebert zelfs bij matige wind
zo merkbaar dat mensen met gevoelige
magen er „zeeziek" van worden. Gabriel's
toren echter zal door zijn hoge eigen ge
wicht alleen al 500.000 ton staal vrij
wel ongevoelig voor windbewegingen zijn
(zegt Gabriel).
VAN FUNDAMENTELE betekenis (in
de meest letterlijke zin) is natuurlijk de
keuze van de bouwplaats. De Duitse
hoofdstad komt, zeer tot leedwezen van
de architect, door bodemgesteldheid en
om vliegveiligheidsredenen niet in aan
merking. Maar in West-Duitsland Keeft
Gabriel een plaats gevonden, die hem na
genoeg ideaal lijkt: een stuk grond bij
Munster-Eifel, 50 kilometer ten zuidwes
ten van Keulen.
na«oiH
Advertentie
k duin&ut m eór, mcAi
Kcatteui
Vraag Uw
PollyFloid.
Nu ook goedgekeurd door de Ned. Ver.
van Huisvrouwen.
6 o m
Ontwerptekening van de
supertorenflat.
AL BESTAAN al die plannen voorlopig
nog slechts op papier, er is al een schaal
model van 12 meter hoogte in bewerking,
waarvan de kosten 20.000 mark belopen.
De totale bouwkosten worden geraamd op
ongeveer twee miljard mark, de bouwtijd
zal tien jaar belopen. Amerikaanse ban
ken en industriële ondernemingen, o.a. in
het Ruhrgebied, zouden reeds financiële
hulp bij de verwezenlijking van het pro
ject hebben aangeboden.
