Rhodesische keus: zwart of wit Afrikanen hebben meer reden in de toekomst te geloven dan in zelfvergenoegde sprookjes DE LONT IN DE STEMBUS II 2 H Minister Schroder deze week in Europese hoofdsteden WERELDNIEUWS J pijnt WêÊÊêÈÊSÊÉé ■■■■BE Van dag tot dag Opvolger 4 OSRAM Realiteiten Vleugels Aanvaarden Toekomst jonge, belegen, oude Edammer of Goudse fW teiifeF €)p de raatótoel Schipbreukelingen van lekgeslagen Deen gered Bloedige onlusten in de Soedan DINSDAG 8 DECEMBER 1964 3 lampen Europese straffen bij verkeersovertredingen L.. v* v 4 Elias f v (tevfovots c/> Dank zij zijn wetenschap pelijke samenstelling bevat 'ASPRO' alles wat nodig is om u snel van uw pijn af te helpen. Doeltreffend en betrouwbaar. Ueüfïoitl* c/» Overleg over de MLF, de Duitse hereniging en de kosten van het Engelse Rijnleger Het aftreden van de Italiaanse president Segni heeft voor zijn land misschien niet geringe politieke gevolgen. De benoeming door de beide Kamers van het parlement van een opvolger is in de eerste plaats een politieke aangelegenheid. Vrijwel alle tot nu toe gesuggereerde kandidaten kun nen rekenen op voor- en ook heel wat tegenstanders bij de stemmingen. Het ligt zelfs in de lijn van de verwachting dat er kandidaten zijn die voor kernfigu ren in de centrumlinks regering Moro onaanvaardbaar zijn. De Christen-Democraten hebben eigen lijk geen kandidaat die kan rekenen op de steun van hun gehele fractie. Met de bei de socialistische groeperingen staat het in feite niet veel anders. De communisten zitten min of meer op het vinkentouw. Als de regeringspartijen het niet vantevo- ren eens worden over een kandidaat gaan zij een hefboom-positie innemen. De regering-Moro is er met heel veel moeite in geslaagd de zeer labiele econo mische toestand van het land enigszins te verbeteren. Zij heeft dat kunnen doen dank zij het vertrouwen dat haar optreden in het buitenland wekte en de financiële hulp die daaruit rechstreeks voortvloeide. Als die regering struikelt over het vraag stuk van de opvolging van Segni begint het voortduren van die buitenlandse daad werkelijke steun dubieus te worden. Het lijkt dan namelijk niet uitgesloten dat Italië alleen nog maar kan worden gere geerd met behulp van de communistische partij. Het was reeds geruime tijd duidelijk dat het herstel van Segni zo langzaam vorder de dat het landsbelang zijn aftreden eis te. Dat dit zo lang is uitgesteld duidt erop dat men de politieke gevolgen daarvan heel goed heeft onderkend. Het lijkt dan ook niet geheel uitgesloten dat binnenska mers is gewerkt aan een oplossing die voor de betrokken regeringspartijen aan vaardbaar is. Dat kan betekenen dat Segni wordt opgevolgd door een figuur die wel aan een van de regeringspartijen is geparen teerd, maar geen uitgesproken politiek verleden heeft. Men kan t.amelijk moei lijk aannemen dat die partijen bereid zou den zijn de toch al zwakke poten onder het kabinet-Moro weg te zagen, zodat zij wor den gedwongen de brokstukken ervan met communistische lijm in elkaar te zetten. De drastische actie van de Amerikaan se federale recherche in Mississippi tegen een aantal verdachten in de zaak van de drie vermoorde werkers voor de burger rechten betekent, dat die recherche over sterke aanwijzingen beschikt dat allerlei fi guren die officiële functies bekleden bij de moordpartij betrokken zijn geweest. Bovendien heeft de mededeling van de directeur van de federale recherche, Hoo ver, dat zijn opsporingsambtenaren her haaldelijk in de uitoefening van hun taak zijn gehinderd door onwil en openlijke vijandigheid van de autoriteiten in Mis sissippi, de aandacht getrokken. In de Ver enigde Staten wordt blijkbaar het federa le verzet tegen de krachten die blijven weigeren de rechten van gekleurde staats burgers te erkennen, sterker. Er wordt verondersteld dat president Johnson de tijd gekomen acht een voorbeeld te stellen. Dat hij echter zou overwegen het Congres voor te stellen federale troepen de staat Mississippi te laten bezetten, lijkt niet waarschijnlijk. Hij zal het zo mogelijk liever aan de justitie van Mississippi overlaten de ge arresteerden te berechten, opdat het jus titiële apparaat van de staat kan bewij zen dat er ook in Mississippi recht i ge daan wordt. De massale arrestaties hebben het ge weten van geheel Amerika geschokt. Alle ogen zijn gericht op Neshoba County. Slechts een eerlijk en onbevooroordeeld proces dat de staat Mississippi aanspant tegen de verdachten, kan het geschokte rechtsgevoel tot rust brengen. Advertentie 1 STRAATSBURG. In Straatsburg is een Europees besluit genomen, waardoor het mogelijk zal worden dat de lange arm van het recht over de nationale grenzen heen gaat reiken bij vervolging en be straffing van verkeersovertredingen. Het comité van ministers van de Raad van Europa, waarbij zeventien landen zijn aangesloten, heeft een ontwerp goedge keurd dat de mogelijkheid opent van ver volging van eigen staatsburgers wegens verkeersovertredingen in andere landen, of uitvoering van een buitenlandse ge rechtelijke uitspraak wegens een ver keersovertreding. De conventie is voor ondertekening opengesteld. Zij zal nog door de nationale parlementen van de landen die zich aan sluiten, moeten worden bekrachtigd. (Van onze reisredacteur H. L. Leffelaar) SALISBURY Als hij zijn koffie heeft neergezet, zegt de Afrikaanse hotelbe diende naar het blad in mijn schrijfma chine kijkend: „Wat u daar schrijft zal het ons Afrikanen in Rhodesië helpen?" In vorige gesprekken (steeds kort, want hij heeft avonddienst) heeft hij verteld van willekeurige arrestaties van Afrika nen, frustaties nu alle Afrikaanse poli tieke partijen verboden en hun leiders ge vangen gezet of gedetineerd zijn. Zal het ons helpen? Zijn vraag ligt op de lippen van 3,5 miljoen Afrikaanse Rhodesiërs. De regering van premier Ian Douglas Smith beschikt over een lawine van docu- mentatie-materaal om te bewijzen dat de Afrikaanse Rhodesiër door niemand wordt geholpen dan door de 250.000 in het land wonende blanken. EEN VAN DE BROCHURES, "Afrikaan se vooruitgang in Rhodesië", schildert in 31 pagina's een beeld dat in wrangheid alleen door de alledaagse realiteit is te overtreffen. Bijvoorbeeld: Brochure „Enkele mooie huizen, met een waarde van meer dan 60.000 gulden, werden door welge- Afrikanen gebouwd". Realiteit Buiten Salisbury wonen in aparte wijken ongeveer 70.000 Afrikanen. Een van deze wijken is Marimba Park. Hier wonen nog geen vijftien Afrikaanse gezinnen in inderdaad riante huizen. Zij hebben het geld zich overal een villa aan te schaffen, maar mogen zich alleen in deze wijk vestigen. Brochure „Talrijke Afrikaanse zaken lieden in steden en op het platteland geven blijk van de grote vooruitgang die zij in de particuliere bedrijfssector hebben ge boekt." Realiteit Het is Afrikaanse zakenlie- teren. Zo snijdt het mes van de „verrui ming van het kiesrecht in de grondwet van 1961" naar twee kanten. OOK DEZE ONZIN staat in de brochure: „Er is geen wettelijk obstakel voor welke zwarte Rhodesiër dan ook om eerste-mi- nister, parlementslid, rechter bij het hoog gerechtshof, hoofd van een regeringsde partement te worden, of om welk beroep dan ook uit te oefenen. Het bereiken van deze posities is zuiver en alleen een kwes tie van verdienste en kwalificaties." Commentaar van een Afrikaan: „Het is geen enkele olifant verboden om te vlie gen, als hij maar vleugels heeft." Onder wijs en stemrecht, de vleugels die de Afri kaan nodig heeft, zijn in Rhodesië doeltref fend gekortwiekt. F. J. C. Sexton, blanke manager van een Afrikaanse woonwijk, zegt: „Wij heb ben niets tegen de Afrikanen, of tegen hun huidskleur, maar wanneer zij met ons wil len samenwonen, moeten zij dezelfde hoge levensstandaard hebben als wij." Hoe bereikt men deze „hoge levensstan daard" met een gemiddeld inkomen van ongeveer 150 gulden per maand? En met schoolgelden van dertig gulden per jaar voor de eerste klas lagere school tot 125 gulden per jaar voor de middelbare school? En met ruim 35 gulden huur per maand? En waarom wordt het de paar Afrikanen, die in dure huizen wonen en waarvan men mag veronderstellen dat zij een „hoge levensstandaard hebben", ver boden zich in blanke woonwijken te ves tigen? Er zijn tienduizenden blanke Sextons in Rhodesië, overtuigd van eigen welwillend heid naar eigen zeggen bereid iedere Afrikaan de helpende hand te bieden maar blind voor de realiteit van een land waar ruim tien keer zoveel Afrikanen als blanken wonen. Weinig blanke Rhodesiërs doen het zon der oogkleppen. Praktisch alleen op het slagveld van meningen aan weerszijden van het Rhodesische regeringsbeleid staat dr. A. Palley een kleine, kale, wat buikige man die de gewoonte heeft zijn uit spraken te herhalen alsof hij ze dicteert. Dr. Palley is het enige blanke lid van het Rhodesische parlement dat openlijk de be langen v. n de Afrikaan voorstaat. „WIE IN AFRIKA wil wonen", zegt hjj, „moet het Afrikaanse nationalisme aan- den verboden zich in de binnenstad (o.a. van Salisbury) te vestigen. Brochure „Een man (Afrikaan) heeft een vloot van vijf bussen en een eigen mo biel inspectie-team. Hij heeft een Euro peaan in dienst om de voertuigen te repa reren en zijn netto-inkomen is ruim 20.000 gulden per jaar." Realiteit Er zijn in Rhodesië niet meer dan 75 Afrikanen die een inkomen hebben waarover inkomsten-belasting betaald moet worden. De Europeaan is vermoede lijk in dienst omdat er zo goed als geen geschoolde Afrikaanse monteurs zijn. Brochure „De Afrikanen hebben grote vooruitgang bereikt door een verruiming van het kiesrecht in de grondwet van 1961". Realiteit van de 3,5 miljoen Afrikanen in Rhodesië zijn er 11.359 stemgerechtigd (en 94.269 van de 250.000 blanken). Stem recht-kwalificaties zijn zodanig vastgesteld dat men of ten eerste een bepaalde graad van onderwijs behaald moet hebben, of ten tweede bij gebreke daarvan een bepaald inkomen moet genieten. Er zijn weinig Afrikaanse Rhodesiërs die ondanks een gebrekkige ontwikkeling de vastgestelde in komen-grens bereiken, en even weinig die zonder het inkomen-minimum zich de ver eiste hogere ontwikkeling kunnen permit- Sommige straten in Salisbury zijn in oud-koloniale stijl gebouwd. Een met pilaren afgezette winkelgalerij. vaarden. Wie dat niet doet, gaat econo misch en politiek ten onder, en tenslotte ook moreel. Laten we er geen doekjes om winden: geen enkele blanke kan ooit een Afrikaanse nationalist zijn of worden. Het enige wat hij kan doen is met de Afri kaan sympathiseren." Dr. Palley, die zijn politieke populari teit afmeet aan het aantal taxichauffeurs dat hem herkent en groet, zegt van de veertien Afrikaanse parlementsleden in Rhodesië: „Zij zijn de persoonlijke keuze van Sir Edgar Whitehead, de leider van de oppositie. Het zijn ja-zeggers, die alleen doen wat Whitehead's instemming heeft. Onder hun eigen bevolking hebben zij een te verwaarlozen aanhang. En wat de Afri kaanse stamhoofden betreft de regering wil het buitenland doen geloven dat zij de spreekbuis zijn van de Afrikaanse Rho desiërs. In werkelijkheid hebben de stam hoofden alleen een sociale functie, geen po litieke. Er is zelfs een steeds groter wor dende kloof tussen de stamhoofden en het Afrikaanse volk." Voor zijn weinig populaire meningen, be taalt dr. Palley met nachtrust. Hij wordt vaak om drie of vier uur in de morgen uit bed gebeld als hij de telefoon op neemt, blijkt er niemand aan de lijn te zijn. Ook is hij er zeker van dat zijn tele foongesprekken worden afgeluisterd. Maar intimidatie doet hem weinig: „In Afrika zie je de problemen voor je uit lopen. Zelfs een neutraal standpunt kan je je niet verloorloven. Het is letter lijk zwart of wit. Een tussenweg is er niet". EVENMIN IS er een tussenweg voor de steeds meer in het nauw gedreven Afri kaanse Rhodesiër. Hij wil „een man een stem", en hoopt dit te bereiken door de Rhodesische regering in samenspel met Londen te dwingen tot een grondwetswij ziging. In verschillende etalages in Salisbury hangt een aanplakbiljet: „Wij geloven in de toekomst van Rhodesië". Het is de to verformule waarmee blanke zakenlieden het gevaar van een Afrikaanse meerder heidsregering hopen te bezweren en hun cliëntele gerust hopen te stellen. „Zal het ons Afrikaanse Rhodesiërs helpen?", vraagt de hotelbediende. Alle blanke toverformules ten spijt, heeft hij meer reden in de toekomst te geloven, dan de tienduizenden Sextons die hun zelfvergenoegde welwillendheid ten dienste stellen van een toekomst die er niet is hoogstens als „happy ending" van een (blank) sprookje. Advertentie f - g - 1 een stuk i ijiHUMlH u -iiSbIi1-" 1 O !,y, Volk op tof fels Wanneer w uw Cremer en uw nieuwe Wolkers-met-de-blauwe-tong uit hebt en naar een nieuw stukje vaderlandse lectuur zoekt (ditmaal eens zonder woorden die u van vader en moeder niet mocht zeggen), dan kan ik u het Statistisch Zakboekje 1964 van het Centraal Bureau voor de Sta tistiek van ganser harte aanbevelen. Daar vindt u honderden en honderden dingen in die u zullen interesseren. Om slechts heel enkele te noemen: De cijfers op het gebied van de stijgingen in de diverse categorieën der vaderlandse indu striële produkten; hoe onze binnenvloot is samengesteld naar de wijze van voortbe weging harer eenheden; hoeveel personen in Noord-Holland werkzaam zijn in de aardewerk-, glas-, kalk- en steenindustrie; hoe groot de gemiddelde bruto- en netto weeklonen zijn van mannelijke nijverheids arbeiders van 25 jaar en ouder met twee kinderen beneden de leeftijd van zestien jaar,enzovoort, enzovoort en zomaar voort en voort duizenden dingen op allerlei gebied. Je wordt er stil van als je het allemaal leest, al die harde feiten in stevig-geplastificeerde band. Eén van de feiten die keihard op zachte voetjes bij mij zijn neergeslagen staat op bladzij 70: de totale produktie van Neder landse pantoffels, die in het jaar 1959 4,5 miljoen paar bedroeg, liep in 1961 op tot 4.7 miljoen paar en in 1962 tot 5.6 miljoen paar. Wilt u dat eens even goed tot u laten doordringen: in één jaar bijna een mil joen paar pantoffels meer! Ongeveer de helft van alle Nederlanders loopt op pan toffels! Had u niet gedacht, hè? Van zulk een stoer volkje van boeren en soldaten, van vissers en dijkbouwers, hoeksen en kabeljauwen, kösterianen en roemersen dat die één op twee, zodra zij van de dij ken en de steigers, uit de mijnen en van de akkers zijn teruggekeerd naar 't eigen behouden huis, nog voor moeder de soep en de kip op tafel heit, de stoere stappers heeft uitgeschopt en 't zacht pantoffelken aan de wél-gepedicuurde voet heeft gesto ken. Had gij niet gedacht, hè? In ons taai-eigen speelt de pantoffel een onmannelijke rol: de pantoffelheld en on- der-de-pantoffel-zijn duiden op minder mannelijke eigenschappen. Zouden Michiel Adriaanszoon, Maarten Harpertszoon en zij die de zeven zeeën voor ons aller wel- vaert ontsloten hebben, tot de toffelaers hebben behoord? 'K en kan het mij niet indenken. Eén op twee. Dat wil dan toch zeggen: de helft van al onze generalen en admiralen, zo Marijnen niet dan Biesheu vel toch weer wél en als De Jong nog in knappe laarzen staat, zit Haex op zachte voetjes bij de beeldbuis. Een onthullend, nuchter cijfer, mensen, op bladzij 70 van dat geplastificeerde boekske. Een miljoen paar pantoffels in één jaar meer. Da's de welvaart, mensen. Wij gaan op zachte, zoete voetjes de on dergang tegemoet. Daar komt het op neer. Een volk dat op toffeitjes treedt Jan Harris, Van Speyk, Van Schaffelaer, wat is er van uw kroost geworden Advertentie BONN De Duitse minister van Bui tenlandse Zaken, Schroder, reist van de week door Europa. Vandaag is hij naar Rome, morgen zal hij in Parijs zijn en via Bonn gaat hij vrijdag naar Londen. De onderwerpen van gesprek liggen voor de hand. In de beide Latijnse hoofdsteden zal hij het met zijn collega's van Buiten landse Zaken voornamelijk hebben over de Europese eenheid en over de Duitse en Italiaanse voorstellen daartoe en natuur lijk over de toekomst van de Atlantische alliantie, lees over de multilaterale kern macht (M.L.F.). In Parijs zal hij zeker nog eens om toe lichting vragen op de Straatsburgse rede van generaal De Gaulle. Mogelijk dat hij daar ook premier Pompidou of de gene- raal-president zelf zal ontmoeten. Zeker was dat vanochtend nog niet. Het thema dat hij ook in alle hoofdste den, maar zeker in die van Frankrijk en Groot-Brittannië, ter tafel zal brengen is dat van de Duitse hereniging. Wat deze laatste betreft is de Duitse regering duide lijk een nieuw offensief begonnen. De aan moedigingen van president Johnson en van de voorzitter van de Algemene Vergade ring der Verenigde Naties worden dank baar aangegrepen voor het maken van pro paganda voor de herenigingsverlangens van de regering Erhard. In Londen zal minister Schroder het ook wel uitvoerig hebben over de kosten van het stationeren van het Britse Rijnleger. Vandaag is een gemengde Engels-Duitse commissie in Londen het overleg daarover begonnen. Een deel van die kosten wordt gecompenseerd door Duitse opdrachten aan de Engelse industrie. Engeland is kwaad, omdat die opdrachten niet al te vlug ko men. Jaarlijks kost het Rijnleger Engeland bijna 1 miljard Duitse mark aan deviezen. Tot nu toe is maar tien percent daarvan door Duitse opdrachten gedekt: voor 36 miljoen mark legervoertuigen en verken ningspantserwagens en voor circa vijftig miljoen mark elektronische apparatuur. Duitse verontschuldiging: de levertijden zijn te lang en er zijn constructiefouten in het materiaal geconstateerd. In Bonn spreekt men de laatste dagen van de mogelijkheid, dat Duitsland voor circa driehonderd miljoen mark twintig straalvliegtuigen van het model BAC-111 ten behoeve van de Lufthansa zal bestellen. Voor Nederland zou dat niet plezierig zijn, want de keuze van Lufthansa moet worden gemaakt uit Fokker F-28, Douglas DC-9 en Boeing 737. De British Aircraft Corpora tion heeft trouwens nog besprekingen ge voerd met Krupp om eventueel de Engelse vliegtuigen door deze firma in licentie te laten bouwen. Doch naar het schijnt is daarover nog geen overeenstemming be reikt. Er wordt in Bonn ook nog aan gedacht Duitsland eventueel twee oude Engelse on derzeeërs, de Turpin en de Totem, te la ten kopen en die dan in het kader van de Israelisch-Duitse herstelbetalingsovereen. komst aan Israel over te dragen. PLYMOUTH (AP) Een Brits koop vaardijschip, de Arthur Allbright, heeft vanmorgen vroeg een rubberen reddings boot van het in nood verkerende Deense vrachtschip Scantis op de Ierse Zee ge vonden en de vijf overlevenden aan boord genomen. De bemanning van de Scantis was gisteren van boord gegaan omdat er een lek in de machinekamer was ontstaan. Het schip maakte zware slagzij. De Arthur Allbright is met de gered den naar Barry, een haven in Wales ge varen. Vier schepen en een vliegtuig hebben vannacht naar de schipbreukelingen van de Scantis gezocht. KHARTOEM (AP) De Soedanese hoofdstad Khartoem wankelt onder de verschrikkingen van rassenonlusten, waar bij negers tegen Arabieren vechten. Premier sir Al Khatim el Khalifa ver telde het land de grimmige waarheid: „tenminste 23 doden en ruim vierhonderd gewonden tijdens relletjes die de gehele nacht en dag duurden". El Khalifa beloofde het leger verdere onlusten de kop te laten indrukken. Woordvoerders die in nauw contact staan met de premier zeggen, dat hij bevreesd is voor inschakeling van het leger. Hij vreest overneming van de macht door het leger. Internationaal. Een internationale raad van toezicht op verdovende middelen zal de huidige permanente Centrale Opiumraad voor toezicht op verdovende middelen met ingang van dertien december gaan vervangen. Een V.N.-conventie hiertoe wordt dan van kracht. Vakman. Het Amerikaanse parlementslid Star Caywood, had, toen hij met andere parlementsleden een bezoek aan de staatsgevangenis in Canon City bracht zijn sleutels in zijn auto laten liggen toen hij de deur dichtsmeet. Er was deskun dige hulp bij de hand. Een gevangenbe waarder liet een bekend brandkasten- kraker komen en Caywood had zijn sleu tels binnen het kwartier terug. Tijdschriftbelasting. Het Noorse parle ment heeft besloten, een omzetbelas ting van twaalf percent op tijdschriften in te voeren ten behoeve van een cul tureel fonds. Hiermee zal de aankoop van minstens duizend exemplaren van elk Noors literair werk voor openbare leeszalen en de bouw van schouwbur gen, concertzalen en musea gefinancierd worden. Politieke, militaire en religi euze tijdschriften zullen niet onder de omzetbelasting vallen. Staanplaatsen. De Russische professor D. Y. Martynov heeft in de Australische hoofdstad Canberra gewaarschuwd, dat voor iedere aardbewoner tegen het jaar 2550 nog slechts anderhalve vierkante meter beschikbaar zal zijn als niet in de gehele wereld geboortenbeperking wordt doorgevoerd. De wereldbevolking zal zonder geboortenbeperking tegen die tijd 6.000.000.000.000. (zes biljoen) zielen tellen. Ingesloten. Door de zware ijsgang moesten verscheidene sluizen in de St. Lawrence worden gesloten. Vier schepen zitten er ingesloten. Integratie. Volgens een rapport van het bureau voor statistiek in Düsseldorf zijn in 1963 in Noordrijn-Westfalen 2000 Duit sers met een buitenlandse vrouw ge trouwd. 41 percent van de uit het bui tenland afkomstige bruidjes kwam uit Nederland. Rijzende zon. De chef van de Amerikaan se luchtmachtstaf, generaal Curtis Le- may is op de Japanse luchtmachtbasis Iroema onderscheiden met het groot or deteken van de rijzende zon voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de Ja panse defensie. Volgens socialistische kringen was generaal Lemay verant woordelijk voor de kernbomaanvallen op Nagasaki en Hirosjima in 1945. Opgelost. De Westduitse geleerden en tech nici die aan Egyptische bewapeningspro jecten werken, worden geleidelijk ver vangen door Oostenrijkers, volgens het Israëlische blad „Maariv". Het vraag stuk van de vervaardiging van een ge- leidesysteem voor raketten is volgens het blad door Egypte opgelost. Reden. Omdat men hem in een café in Bremerhaven geen drank meer wilde verkopen, heeft de Duitse zeeman Wer ner Webel een visfabriek in brand ge stoken en een 63-jarige arbeider ver moord. Concurrentie. In Chicago zijn twee man nen gearresteerd, omdat ze in een on dergrondse trein vloekend en tierend te gen elkaar te keer gingen. De twee man nen, zakkenrollers, trachtten eikaars zak ken te rollen. Protestmars. Ruim 2000 betogers aan hangers van de beweging voor kernont wapening hebben in Bonn een mars gehouden uit prote- zn de plannen om een multilatera WO kernmacht (M.L F.) te vormen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1964 | | pagina 3