SHIRLEY
naar
wijzee
1
PANDA EN DE MEES I LK-BALLO.NNIST
«És
Israël de
welvaart
.Rechter Tie
1
V- mtt
door Charlotte Brontë
Pil
woestijn
Herontdekking van antieke mijnen
gasbronnen en andere rijkdommen
dankzij aanwijzingen in de Schrift
"*%3év
Woning uit de rotsen
De vrouw van Lot
Salome's mijnen
door dr. Robert van Gulik
WOENSDAG 9 DECEMBER 1964
9
OUÜOOÜ
s - - -
79)
Natuurlijk moeten de predikanten op
permachtig zijn, en hen kon men ver
trouwen; zij hadden enige ervaring,
enige wijsheid en de heer Hall al
thans had sympathie en een hartelij
ke genegenheid voor zijn medemen
sen; wat de jonge mannen onder hen
betrof, zij moesten ter zijde gesteld
en in toom gehouden worden en te
horen krijgen dat onderdanigheid en
zwijgzaamheid het best bij hun jaren
en bekwaamheden pasten.
Juffrouw Ainley luisterde naar de
ze woorden met enig afgrijzen; maar
Caroline, die met een paar vriendelij
ke woorden de heer Sweeting prees,
bracht haar weer tot kalmte. Swee
ting was inderdaad ook haar gunste--
ling; zij deed haar best de heren Ma-
lone en Donne te eerbiedegen; maar
de sneden cake, vele glazen sleutel-
bloem- of primula-wijn, die zij bij
verschillende gelegenheden Sweeting
had voorgezet, wanneer hij haar kwam
opzoeken in haar huisje, werden hem
altijd aangeboden met gevoelens van
een waarlijk moederlijke warmte. Zij
had Malone dezelfde simpele trakta
tie voorgezet; maar dat heerschap
had duidelijk getoond die te versma
den en dus had zij nooit gewaagd het
nog eens te doen. Voor Donne zette
zij dezelfde lekkernijen neer en zij
was blij te zien dat hij het zonder
twijfel op prijs stelde, daar hij meest
al twee stukken cake opat en een der
de in zijn zak stak.
Onvermoeid als juffrouw Ainley
was wanneer er goed gedaan moest
worden, wilde zij nu meteen op stap
gaan en een wandeling van tien mijl
ondernemen naar de drie predikan
ten, om haar plan te laten zien, en
nederig hun goedkeuring te vragen;
maar juffrouw Keeldar verbood dit
en stelde als amendement voor, de
geestelijken bijeen te halen in een
kleine uitgelezen vergadering op de
ze avond, in Fieldhead. Juffrouw Ain
ley zou hen hier ontmoeten en het
plan zou in de geheime raad bespro
ken worden.
Shirley slaagde er in de oudere
geestelijken te verzamelen, en vóór
de komst van de oude dame had zij,
voorts, alle heren in de charmantste
stemming die maar denkbaar was ge
bracht. Zijzelf had dr. Boultby en de
heer Helstone voor haar rekening ge
nomen. De eerste was een koppige
oude man uit Wales, met een vurig
temperament, eigenzinnig en hard
nekkig, maar toch iemand die veel
goed deed, hoewel hij er ook wel wat
drukte over maakte; de tweede ken
nen wij. Zij had een tamelijk vriend
schappelijk gevoel voor beiden, voor
al voor de heer Helstone, en het kost
te haar geen moeite bijzonder aardig
tegen hen te zijn. Zij nam hen mee
naar de tuin; zij plukte bloemen voor
hen; zij gedroeg zich als een lieve
dochter. De heer Hall liet zij aan Ca
roline over of, beter gezegd, de
heer Hall vertrouwde zich aan de
zorg van Caroline toe.
Hij zocht Caroline gewoonlijk op
wanneer zij elkaar in gezelschap ont
moetten. Hij stelde in het algemeen
niet bijzonder veel belang in vrouwen,
ofschoon alle dames hem aardig von
den; hij was een soort boekenwurm,
bijziende, nu en dan verstrooid. Voor
oude dames was hij zo vriendelijk als
een zoon; mannen uit alle beroepen
en standen vonden hem aanvaard
baar; de eerlijkheid, de eenvoud, de
openhartigheid van zijn manieren,
zijn nobele rechtschapenheid, zijn
waarachtige en verheven vroomheid
bezorgden hem vriendschap in alle
kringen: zijn arme klerk en koster
was dol op hem; de adellijke be
schermer van zijn predikantsplaats
waardeerde hem zeer. Alleen tegen
over jonge, knappe, modieuze en ele
gante dames was hij een beetje verle
gen; daar hij zelf een eenvoudig man
was eenvoudig van uiterlijk, van
manieren en van taal scheen hij
haar élan, haar zwierigheid en koket
terie te vrezen. Maar juffrouw Hel
stone had noch élan noch koketterie
en haar aangeboren elegantie was
niet in het oog lopend maar zo rus
tig als de schoonheid van een hage-
doorn. Hij was een vlot, opgewekt,
aangenaam prater. Caroline kon in
een tête-a-tête ook praten; zij vond
het prettig als de heer Hall op een
partijtje naast haar kwam zitten en
haar beveiligde tegen Peter Augustus
Malone, Joseph Donne of John Sy-
kes; en de heer Hall verzuimde nooit
van dit voorrecht gebruik te maken,
indien hij er kans toe zag. Een der
gelijke voorkeur van een ongetrouw
de heer voor een ongetrouwde dame
zou zeker, in gewone gevallen de ton
gen van de kletskousen in beweging
hebben gebracht, maar Cyril Hall
was vijfenveertig, enigszins kaal en
grijs en niemand dacht of zei ooit,
dat hij misschien met juffrouw Hel
stone zou trouwen. En zelf dacht hij
dat ook niet; hij was al getrouwd met
zijn boeken en met zijn parochie; zijn
vriendelijke zuster Margaret, die
een bril droeg en die even geleerd
was als hij, maakte hem gelukkig in
zijn ongehuwde staat; hij vond het te
lastig om te veranderen. Bovendien
had hij Caroline al als een lief klein
meisje gekend; zij had dikwijls op
zijn knie gezeten; hij had speelgoed
voor haar gekocht en haar boeken ge
geven; hij voelde dat haar vriend
schap voor hem vermengd was met
een kinderlijke eerbied; hij zou er
niet toe kunnen komen een andere
tint aan haar gevoelens te geven en
zijn vredige geest kon een mooi beeld
weerkaatsen zonder zijn diepten ver
stoord te voelen door het spiegel
beeld.
Toen juffrouw Ainley verscheen
werd zij door iedereen hartelijk wel
kom geheten: mevrouw Pry or en
Margaret Hall maakten plaats voor
haar op de sofa tussen hen in; en
toen zij alle drie zaten vormden zij
een trio, dat de vrolijke en onnaden
kende mensen inderdaad volkomen
waardeloos en onaantrekkelijk zouden
hebben gevonden een weduwe van
middelbare leeftijd en twee tamelijk
lelijke, gebrilde ongetrouwde vrou
wen maar dat toch zijn eigen stille
waarde had, zoals menig lijdend en
eenzaam menselijk wezen wist.
Shirley opende de bespreking en
liet het plan zien.
„Ik weet welke hand dat opgesteld
heeft," zei de heer Hall met een blik
op juffrouw Ainley en een welwillen
de glimlach. Zijn instemming was on
middellijk verworven. Boultby luister
de en overlegde met voorovergebogen
hoofd en naar buiten gestulpte onder
lip; hij beschouwde zijn instemming
als te gewichtig om deze haastig uit
te spreken. Helstone keek scherp om
zich heen, met een oplettende, wan
trouwende uitdrukking, alsof hij be
vroedde, dat hier vrouwelijke list aan
het werk was en dat iets-in-rokken op
een_ achterbakse manier te veel in
vloed trachtte te krijgen en zichzelf
te belangrijk wilde maken. Shirley
ving die blik op en begreep de uit
drukking.
„Dit plan is nog niets," zei zij ach
teloos, „het is maar een schets
niet meer dan een aanduiding. Wij
verzoeken u, heren,uw eigen rege
ling op te stellen."
En meteen haalde zij haar schrijf
cassette, eigenaardig in zichzelf glim
lachend terwijl zij over de tafel boog,
waar hij stond; zij haalde er een vel
papier en een nieuwe pen uit, trok
een leunstoel naar de tafel en haar
hand uitstekend naar de oude Helsto
ne, verzocht zij hem daarin plaats te
nemen. Eén ogenblik was hij wat
stijf en rimpelde zijn koperkleurig
voorhoofd op een vreemde manier.
Eindelijk mompelde hij: „Nu ja, u
bent noch mijn vrouw noch mijn
dochter, dus zal ik mij voor deze
keer laten leiden; maar denk er aan,
ik weet dat ik geleid word; uw vrou
welijke manoeuvres doorzie ik wel."
„O!" zei Shirley terwijl zij de pen
in de inkt doopte en hem deze in de
hand gaf, „u moet mij vandaag als
kapitein Keeldar beschouwen. Dit is
echt een zaak voor heren geheel
en al voor u en mij, Doctor" (zo be
titelde zij de predikant). „De dames
zijn alleen maar onze adjudanten en,
wanneer zij hun mond opendoen voor
dat wij de gehele kwestie geregeld
hebben, is het voor hun eigen verant
woording".
(Wordt vervolgdJ
9 9
TOEN DE EERSTE KOLONISTEN
zich in 1880 in Palestina vestigden
vonden zij er gloeiend woestijnzand,
alhoewel de Bijbel gesproken had van
„een land, overvloeiende van melk en
honing". In de tijd van Mozes was
Galilea bedekt met dichte bossen en
waren er wijnranken in de Negev.
Engelse bosbouwkundigen verklaarden
dat het klimaat in de loop der eeuwen
was veranderd, maar joodse landbouw
deskundigen vonden de waterputten
terug die eens de bevloeiingswerken
hadden gevoed. Ze vonden ook resten
van de irrigatiekanalen die in vijftig
eeuwen door oorlog en andere ramp
spoeden waren vernield. In de Bijbel
vonden de joden hun eigen verleden
terug, een Palestina waar de cultuur
gedijde. In 1943 vestigde de eerste
groep pioniers zich in de Negev, die
toen nog onder Brits mandaat stond,
net als de rest van Palestina. Ze deden
zien voor als schaapherders en geiten
hoeders, maar in werkelijkheid waren
het landbouwkundigen en- geologen.
Wat zij vonden gaf hun alle hoop voor
de toekomst: de bladzijden van de
Bijbel bevatten kostbare aanwijzingen
op elk gebied, als men de kunst van
het lezen maar verstond!
TOEN DE STAAT ISRAEL in 1948
werd gevestigd, kon er openlijk worden
gewerkt. Het verleden ondersteunde de
toekomst, maar om te weten te komen
hoe men hier bijvoorbeeld druiven kon
telen, moest men eerst nagaan op welke
wijze de joden in de Bijbel druivèn
hadden verbouwd. Men moest ook wa
ter hebben. Vijftien jaar geleden was
Beersjeba in de Negev-woestijn niet
meer dan een armelijke oase. In Gene
sis 20 kan men echter lezen hoe Abra
ham er zeven putten liet graven om
er zich vervolgens met zijn stam te
vestigen. Waar waren die putten? Ge
wapend met moderne instrumenten
slaagde men erin vier putten terug te
vinden. Dankzij het water ontwikkelde
rc?. MAWtM TCCNb»
10. Bijna alle bekende ballonvaarders wilden aan de
wedstrijd rond de wereld deelnemen. Zij hadden hun
luchtvaartuigen op een veld neergezet en hun namen
geschreven in een groot boek. De secretaris van de
Vereniging van Ballonvaarders stond bij dit boek en
keek op zijn horloge. „Nog één minuut", sprak hij.
„Dan wordt het boek gesloten en kan niemand zich
verder meer voor de wedstrijd laten inschrijveen." „Hoor
je dat, broer Ted?" fluisterde een der ballonnisten.
„Dat haalt dikke Dick vast niet meer. Nog één minuut
en dan zijn ive die gevaarlijke mededinger kwijt. Het
was toch maar goed, dat ik zijn ballon heb lek ge
schoten, hè?" „Dat was het, broer Ed", beaamde de
ander. „Maar kijk daar eens! Daar komt hij toch nog
aan. Een volgende keer moet je groter gaten schieten!"
„Maak je geen zorgen" zei broer Ted. „Hij zit nog
zó hoog, dat hij nooit op tijd naar beneden kan komen".
„Ik hoop het," bromde broer Ed. „Dikke Dick kan ver
rassende dingen doen met z'n ballonnetje. Ik zal pas
gerust zijn, als de secretaris het boek sluit.„Nog
maar één minuut om beneden te komen", zei op dal
moment de ballonnist. „Maar misschien haal ik het
nog. Houd jullie vast; dit wordt een stortlanding!" En
tegelijkertijd trok hij de gasschuif open, zodat de bal
lon snel leeg liep.
Sardineblikje spelen is een nieuwe
tiener-rage in Amerika, die zich
eerst bepaalde tot het „indikken"
van jongelui in telefooncellen, maar
zich nu ook tot auto's is gaan uit
strekken. Recordhouder op dit ogen
blik is een schoolklas van tien jon
gens en 21 meisjes, die allen een
plaatsje gevonden hebben in deze
vierpersoons Volkswagen. Al moest
er om de beurt adem gehaald wor
den, gezellig was het, dat wel
Waar Lots vrouw volgens het „Boek
der boeken" in een zoutpilaar veran
derde, daar worden rijke zout- en cal-
ciumlagen geëxploreerd. Geologen von
den die afzettingen, afgaande op aan
wijzingen in de bijbel.
Van een medewerker)
ZES JAAR GELEDEN vestigde de geoloog Herman Gunkel, hoogleraar aan
de universiteit van Jeruzalem, de aandacht op het negentiende hoofdstuk van
Genesis. Daarin leest men dat in de tijd van Abraham twee steden die in zonde
leefden, Sodom en Gomorrha, door zwavel en vuur werden verwoest. Een
Russische geleerde heeft eens beweerd, dat die twee steden het slachtoffer
waren geworden van een interplanetaire atoomoorlog. Professor Gunkel is
meer realistisch aangelegd; hij voert de catastrofe van Sodom en Gomorrha
terug tot een natuurramp, een scheuring in de aardkorst, waardoor grote hoe
veelheden lava naar buiten traden. „Lees er de Bijbel eens op na", zegt pro
fessor Gunkel, „daar is sprake van gloeiende rook zoals uit een oven komt.
Ik heb mij afgevraagd of daarmee geen sprake kan zijn van brandend aardgas,
dat gedurende de ramp door scheuren naar buiten trad.Prospectors van
een aardoliemaatschappij in Tel-Aviv stelden hun boortorens op in de vlakte
die in Genesis beschreven wordt en zij ontdekten al spoedig grote hoeveel
heden aardgas nabij Rosh Zoar. Naar hun schatting bevindt zich daar een
hoeveelheid aardgas met het kalorisch equivalent van anderhalf miljoen ton
aardolie. Dit aardgas gaat in de naaste toekomst de industrie van de Negev
voorzien. Zonder de Bijbel was men daar waarschijnlijk nooit gaan boren.
A i
'v ,- TiJCfë'
v .v
- v-
ft.
-v O
Beersjeba zich op fantastische wijze.
Grote gebieden werden met heesters
beplant om de vruchtbare bovenlaag
van de grond te beschermen, precies
zals dat in Abrahams tijd was geschied.
Men vond ook kostbare aanwijzingen
in de Bijbel over bevloeiingswerkzaam-
heden: irrigatiekanalen kan men in
Israel alleen noord-zuid aanleggen en
niet oost-west. De moderne waterwer
ken van Tel-Aviv werden dan ook vol
gens dit beproefde aloude systeem aan
gelegd.
IN ONS LAND gaat de kennis om
trent landbouw en veeteelt van vader
op zoon over; in Israel moest men
alles opnieuw ontdekken. De landbouw
kundige Lowrer vond in Richteren XV
vermeld, dat graan en olijven aan de
kust geteeld konden worden. In de
Kronieken las men dat het noorden
van het land met dichte bossen was
bedekt. In 1964 hebben de Israëliërs
hun vijfenzestigmiljoenste boom ge
plant. Alleen omdat in het Hooglied
van Salomo sprake is van de wijn
gaarden aan de oevers van de Dode
Zee, is daar een kibboetz verrezen.
Zonder die aanduiding in het Hooglied
had men daar nooit aan durven be
ginnen.
Aan de strategische weg naar de
Rode Zee vindt men de proefboerderij
van professor Michael Evenari. Deze
befaamde botanicus en archeoloog
kweekt groenten in de woestijn, zonder
waterputten, zonder bronnen, zonder
waterleidingen. Hij heeft eenvoudig
dezelfde techniek toegepast die de joden
drieduizend jaar geleden al kenden:
heuveltjes ontdoen van keistenen en
voorzien van muurtjes om het water
te geleiden. Die heuveltjes fungeren in
de jaarlijkse regentijd als enorme spon
zen waaruit men de rest van het jaar
kan putten. U vindt het principe terug
in Deuteronium 3213: „en Hjj deed
hem honig zuigen uit de steenrots en
olie uit de kei der rots
DERGELIJKE RESULTATEN heb
ben natuurlijk de geestdrift aange
wakkerd. Archeologie is een soort
nationale „sport" in Israel. Ten tijde
van het Suez-conflict besloot generaal
Moise Dayan de Egyptische troepen
aan te vallen. De vraag was of er in
het operatiegebied voldoende water te
vinden was. De generaal nam zijn Bijbel
en las dat Mozes bij Massa en Merida
had gekampeerd en daar water had
gevonden. Dayan liet zijn parachutisten
neer bij die plaats, waardoor de Egyp-
tenaren werden afgesneden. Zijn man
nen vonden inderdaad water.
IN 1955 WERD BEGONNEN met de
bouw van een stuwdam in Judea.
Daarvoor gebruikte men aanvankelijk
stenen uit de omgeving, die te bros en
te poreus bleken. „We moeten de stenen
gebruiken die ook Salomon heeft ge
bruikt", zei een archeoloog tegen de
ingenieurs. In Koningen I kan men
lezen dat Salomon daar ter plaatse een
versterkte legerplaats heeft gehad. Ge
leerden onderzochten de stenen van dit
bastion van deze Salomon-ruïne en ont
dekten dat ze afkomstig waren van de
berg Karmel. Daar haalde men nu ook
het materiaal voor de stuwdam en voor
de haven van Tel-Aviv.
DE REGERING VAN ISRAEL heeft
voorts een uitvoerig bodemonderzoek
opgezet, gebaseerd op wat de Bijbel
vertelt over geologische rijkdommen.
Natuurlijk stonden de beroemde mijnen
van koning Salomo daarbij voorop. De
geoloog dr. Ben Thor vond het ant
woord op de vraag waar Salomo zijn
enorme hoeveelheden koper vandaan
haalde in Kronieken. Daar was een
aanduiding dat de mijnen in de buurt
van Eilat aan de Rode Zee te vinden
waren.
Na lang zoeken vond men daar niet
alleen malachiet, een erts dat gebruikt
wordt voor de bereiding van koper,
maar ook resten van smeltovens en van
slavenkampen van omstreeks duizend
jaar voor Christus. Timma Mines Cor
poration is daar thans een bloeiende
Israëlische kopermijnonderneming met
zeshonderd arbeiders.
IN KONINGEN 18 kan men lezen
hoe de profeet Elia de Baaipriesters
u'tdaagt en een houtstapel doet ont
branden door middel van uit kruiken
erover gegoten „water". Geologen be
grepen dat dit water niet anders dan
aardolie kon zijn geweest. Hun speur
tocht leidde hen naar Heletz, waar een
olieveld met naar schatting twee mil
joen ton aardolie werd ontdekt.
De geschiedenis van Lot, die in
een zoutpilaar veranderde, leidde tot
een andere ontdekking: die van mil
jarden tonnen magnesium, potas,
broom en calcium aan de Dode Zee.
Daar zijn inmiddels twee chemi
sche fabrieken verrezen. Keer op keer
icorden zulke ontdekkingen gedaan.
Mensen hebben met de bodem en het
klimaat van Israel geworsteld en die
overwonnen; het uit de verstrooiing
teruggekeerd nageslacht kan dank zij
de in de Bijbel verzamelde kennis een
nieuwe toekomst bouwen.
j VERTEL OP, WAT ZEI JE DAAR OVER
I EEJUA00RD OM TWINTIG G0UD-
STUKKEN
WAT EEN VREEMDE OPMERKING WAS DAT,
TSJIAOTAIIK WIL WETEN WAT DAAR
ACHTER STEEKT
ER IS EEN VENT DOODGESTOKENlïTV
HET HUIS VAN FANS DE THEEHANDELAAR
MENEER
