SHIRLEY
Vliegende bioscoop
krijgt concurrentie
Maar zijn trouwe „Snip" rust in
Curacao en hijzelf in Zandvoort
PANDA EN DE MEESTER-BALLONNIST
Rechter Tie
door Charlotte Brontë
Ons vervolgverhaal
Moeilijke keus
Luchtvaartpionier Hondong lééft
Fel vechter
door dr. Robert van Gnlik
WOENSDAG 16 DECEMBER 1964
9 I
85) Shirley vleide
zich met de hoop dat men bijna aan
het kwaad dat zij had willen afwen
den, ontsnapt was; dat de dreigende
storm voorbijtrok: met het naderen
van de zomer was zij er van over
tuigd dat de handel zou opleven
dat gebeurde altijd; en dan kon die
vervelende oorlog toch ook niet eeu
wig duren: de een of andere dag
moest er weer vrede zijn: en wat
zou de vrede een stoot geven aan de
handel!
Dit was de gewone strekking van
haar opmerkingen tegen haar huur
der, Gérard Moore, waar zij hem
ook maar tegenkwam en wanneer zij
maar praten konden en Moore luister
de altijd heel kalm veel te kalm
naar haar zin. Met een ongeduldige
blik eiste zij dan meer van hem
een verklaring of tenminste een op
merking van zijn kant. Glimlachend
op zijn manier met die uitdrukking
die een merkwaardig zachte trek om
zijn mond bracht, terwijl zijn gezicht
ernstig bleef, antwoordde hij dan, dat
hij er ook op vertrouwde dat de oor
log eens uit zou zijn; dat inderdaad
op die grond het anker van zijn hoop
vastlag: dat daar zijn speculaties van
afhingen. „Want u weet," ging hij
door, „dat ik de Hollow's Mill geheel
op speculatie beheer: ik verkoop
niets; er is geen markt voor mijn
goederen. Ik vervaardig voor de toe
komst: ik maak mij gereed om van
de eerste kans die zich voordoet, ge
bruik te maken. Drie maanden ge
leden was mij dit onmogelijk; mijn
krediet en mijn kapitaal waren beide
uitgeput: u weet wie mij te hulp is
gekomen; uit wier hand ik de lening
heb ontvangen die mij gered heeft.
Op grond van die lening ben ik in
staat het stoutmoedige spel verder te
spelen, waarvan ik een tijd geleden
dacht dat ik het nooit meer zou spe
len. Een totale ondergang volgt op
verlies, dat weet ik en ik geef er mij
rekenschap van dat de winst zeer
twijfelachtig is; maar ik ben opge
wekt: zo lang ik actief kan zijn, zo
lang ik mijn best kan doen, kortom,
zoalpg mijn handen niet gebonden
zijn, kan ik niet teneergedrukt zijn.
Een jaar, neen, slechts zes maanden
van de heerschappij van de olijftak
en dan ben ik veilig; want zoals u
zegt, de vrede zal de handel aandrij
ven. Wat dat betreft hebt u gelijk;
maar wat de herstelde rust van de
buurt aangaat en de duurzame
goede uitwerking van uw liefdadig
heidsfonds daar-ben ik^niet zeker
van. Steun uit medelijden heeft de
arbeidersklassen' nóg' nóoïtr gekal
meerd zij zijn er nooit dankbaar
voor geweest; het ligt niet in de aard
van de mens. Ik vermoed, dat als alle
dingen goed geregeld waren, zij niet
in een positie behoorden te zijn om
die vernederende steun nodig te heb
ben; en dat voelen zij: dat zouden
wij ook voelen, in hun omstandighe
den. Bovendien, wie zouden zij dank
baar moeten zijn? U misschien de
geestelijken, maar niet ons, de fa
briekseigenaars. Zij haten ons meer
dan ooit. Ook houden de ontevredenen
hier voeling met de ontevredenen op
andere plaatsen: Nottingham is een
van hun hoofdkwartieren, Manchester
ook, Birmingham een derde. De on
dergeschikten krijgen hun bevelen
van hun chefs; er heerst een goede
discipline onder hen: geen slag wordt
toegediend dan na rijp overleg. In
drukkend weer hebt u het onweer dag
in dag uit zien dreigen en toch dreven
de ene avond na de andere de wolken
af en de zon ging rustig onder; maar
het gevaar was niet verdwenen, het
was slechts uitgesteld: de reeds lang
dreigende storm moet eindelijk los
barsten. Er is een overeenstemming
tussen de morele en de fysieke at
mosfeer."
„Nu, njijnheer Moore," (zo eindig
den deze gesprekken altijd) „wees
voorzichtig. Indien u denkt dat ik ooit
iets goeds voor u gedaan heb, beloon
mij dan door te beloven, dat u voor
zichtig zult zijn." „Dat doe ik: ik zal
heel goed oppassen. Ik wil leven, niet
sterven: de toekomst opent zich voor
mij als een hof van Eden; en toch,
wanneer ik diep in de schaduwen van
mijn paradijs kijk, zie ik een visioen
in een ver verschiet zweven, dat mij
beter bevalt dan serafijn of cherubijn.
„Is dat zo? Vertel eens, wat voor
visioen?"
„Ik zie
Het dienstmeisje kwam bedrijvig
met het theeblad.
Het eerste deel van deze mei was
mooi, zoals wij gezien hebben, het
middengedeelte was nat; maar in de
laatste week klaarde het weer op.
Een frisse wind dreef de zilverwitte,
hoog op elkaar gestapelde regenwol
ken weg en droeg de ene massa na de
andere naar de oostelijke horizon;
daar slonken ze langzaam, verdwe
nen achter de rand en lieten het he
melgewelf achter als één zuivere
blauwe ruimte, klaar voor de heer
schappij van de zomerzon. Die zon
kwam prachtig op met Pinksteren:
de bijeenkomst van de scholen werd
door schitterend weer begunstigd.
Pinkster-dinsdag was de grote dag,
waarvoor de twee ruime schoolloka
len van Briarfield, door de tegen
woordige predikant grotendeels op
eigen kosten gebouwd, schoongemaakt
gekalkt, overgeverfd en met bloemen
en groen versierd waren voor een
deel uit de tuin van de pastorie, twee
karren vol van Fieldhead en een krui-
wagenvol van het schraler domein
van De Walden, het verblijf van de
heer Wynne. In deze schoollokalen
storihen twintig tafels klaar met ban
ken er omheen en bedekt met witte
lakens: erboven hingen minstens
twintig kooien waarin evenveel kana
ries, een bedenksel van de klerk van
de heer Helstone, die verrukt was
over het doordringende gezang van
deze vogels en wist, dat ze bij het
dooreen praten van veel mensen al
tijd zo hard mogelijk begonnen te
kwinkeleren. Men moet goed begrij
pen dat deze tafels niet voor de
twaalfhónderd leerlingen, die uit de
drie gemeenten bijeenverzameld wer
den, gedekt waren maar voor de be
schermheren en onderwijzers van de
scholen: het feest voor de kinderen
werd in de openlucht gereedgemaakt.
Om één uur moesten de troepen bin
nenkomen; om twee uur moesten ze
opgesteld worden; tot vier uur moes
ten ze door de gemeente marcheren;
dan kwam het feestmaal en daarna
de bijeenkomst met muziek en rede
voeringen in de kerk.
Waarom Briarfield het toneel
van het feest als punt van samen
komst gekozen was, moet even uitge
legd worden. Niet omdat het de groot
ste of dichtst-bevolkte gemeente was
Whinbury was het verre de baas
in dat opzicht; ook niet omdat het de
oudste was al waren de grijze kerk
en de pastorie heel oud, de lage kapel
en de met mos begroeide pastorie van
NyiineJy, beide omringd door even
oude eiken, waren nog ouder; het
was eenvoudig omdat de heer Helsto
ne het zo wilde en de wil van de heer
Helstone was sterker dan die van
Boultby of Hall; de eerste kon en de
tweede wilde niet om de voorrang
twisten met hun vastbesloten en heers
zuchtige broeder. Zij lieten hem de
leiding maar over.
Dit belangrijke jaarfeest was al
tijd een dag van beproeving voor Ca
roline Helstone geweest, omdat het
haar dwong in het openbaar te ver
schijnen, iedereen onder de ogen te
komen die rijk, eerbiedwaardig,
vooraanstaand was in de buurt, in
wier tegenwoordigheid zij geen enke
le steun zou hebben gehad indien de
heer Hall haar die niet had gegeven.
Verplicht om op de voorgrond te
treden, verplicht aan het hoofd van
haar regiment te lopen als nicht van
de predikant en eerste onderwijzeres
van de laagste klasse, verplicht aan
de eerste tafel thee te schenken voor
een gemengde groep heren en dames
en dit alles te doen zonder de hulp
van een moeder, tante of oudere cha-
perone terwijl zij een zenuwachtig
meisje was dat doodsbang was voor
de openbaarheid zal men begrij
pen dat zij, in deze omstandigheden,
beefde van angst bij het naderen van
het Pinksterfeest. Maar dit jaar zou
Shirley bij haar zijn en dat verander
de de beproeving aanmerkelijk het
veranderde die zelfs totaal: het was
geen beproeving meer, het was bijna
een plezier. Juffrouw Keeldar was in
haar eentje beter dan een leger ge
wone vrienden. Absoluut zeker van
zichzelf en altijd levendig en op haar
gemak; zich bewust van haar maat
schappelijk overwicht zonder er zich
ooit op te laten voorstan, was het al
voldoende naar haar te kijken om
moed te vatten.
(Wordt vervolgd)
HOLLYWOOD (AP). - Het begon
doordat de bioscopeneigenaar David
Flexer uit Tennessee zich altijd zo
verveelde op zijn lange luchtreizen
van de Amerikaanse oostkust naar
Hollywood. Dat was in 1957. Hij
vroeg zich af, of men geen films zou
kunnen vertonen in de vliegtuigen.
Flexer werkte vier jaar aan zijn
denkbeeld en besteedde een miljoen
dollar om daarvoor een systeem te
bedenken. Het moest licht, compact
en automatisch zijn en de goedkeuring
hebben van de Raad voor de Lucht
vaart. Het resultaat was de maat
schappij Inflight Motion Pictures die
in 1961 op een luchtlijn naar Europa
met films begon te werken.
Met het Inflight systeem ziet men
een film als in de bioscoop. De ste
wardess hangt twee schermen op, een
voor de eerste klasse en een voor de
toeristenklasse. De cabine wordt ver
duisterd en de film begint te draaien.
Elke passagier heeft een koptelefoon
voor het geluid.
HET SUCCES van Inflight leidde tot
andere systemen. American Airlines
Assistent-sheriff Henry Sapinski uit
Milwaukee (V.S.) was solist bij een
uitvoering van Tsjaikovsky's „Ouver
ture 1812" door het Milwaukee Sym
phony Orchestra op 12 december
j.l. De partituur van deze krijgshaf
tige compositie vraagt namelijk om
een aantal salvo's van vuurwapenen
en die „partij" was de heer Sapins
ki wel toevertrouwd. Gewapend met
twee zware dienstrevolvers, vuurde
hij op de juiste momenten 12 van
de 16 voorgeschreven salvo's af in
een vóór het concertpodium opge
stelde oliedrum. De vier overiaens
miste hij wegens herladings-moei-
lijkheden. Wat niet wegnam dat hij
een even donderend applaus oogstte.
hebben Astrovision die de passagier
de keuze geeft tussen het kijken naar
een film op een „eigen" scherm van
25 centimeter breedte (de grootste van
een t.v.-scherm) of om via zijn kopte
lefoon te luisteren naar klassieke of
amusementsmuziek in stereo. De Ameri
can Airlines kunnen hun schermen ook
gebruiken om de reizigers via een ca
mera in de neus van het toestel een
panorama van de aarde onder hen te
tonen.
DE MAATSCHAPPIJEN beconcurre
ren elkaar fel met advertenties. Da
ene zegt dat haar grote scherm beter
is omdat er kleurenfilms op vertoond
kunnen worden, zoals in bioscopen. De
ander zegt dat één klein scherm per
passagier beter is, omdat dan de ca
bine niet behoeft te worden verduis
terd, de stewardessen kunnen blijven
serveren zonder door de film te lopen
en dat de passagiers de keuze hebben
tussen film en muziek, of, als zij bei
de niet wensen, kunnen lezen of sla
pen.
DE KEUZE van de films kan een
probleem worden voor de maatschap
pijen. Mensen die veel per vliegtuig
reizen veranderen hun boekingen reeds
om te vermijden dat ze twee keer de
zelfde films zien. Een ander probleem
is dat nu Hollywood het zo dikwijls
zoekt in het sensationele en in sex-
films het niet gemakkelijk is films
te vinden die voor vliegende gezinnen
kunnen worden vertoond.
Een cartoon tekenaar heeft dit al uit
gebeeld met een echtpaar dat een klein
kind bij zich heeft en wordt aan de
deur van het vliegtuig tegengehouden
door een stewardess. „Sorry", zegt ze,
„maar onze hoofdfilm is alleen voor
volwassenen." Gebleken is dat de
luchtreizigers het liefst blijspelen en
musicals zien, zwaar dramatische
films zijn niet populair. Tot nu toe is
er echter nog niemand uit de voorstel
ling weggelopen
UllllllUIIIIIUIIIIIIIIIllliUUllllUlllllllllllUlllllllllllllllllllllj
(Van onze correspondent)
J llh 7 jjji'U&Xl Ho Iiil91 jfihj C OU -L/iV/O Jjlk AUv,
ZANDVOORT. Jan Hondong leeft, jaiyekeiv>Al is het en brildragend,' dat' wel, maar de glazen zijn niet dik en
I-J— V--" •- -OTT A TC erachter stralen nog de ogen vol Brabantse pret. En belt de
poelier op om te vragen of er voor zondag weer een haasje
wezen moet, dan schalt zijn stem jongensachtig door de
kamer: „Welnee, beste kerel. Haas hebben we vorige week
pas gegeten, heb je geen fazantje voor me? Niet zon mooie?
Nou, de slager is er ook nog, hoor! Ha ha ha ha daaag!"
deze week dan dertig'"jaar geleden, dat hij in de PH-AIS
„Snip" de oceaan overstak om voor de KLM een route naar
„de West" te openen en al vliegt hij reeds lang niet meer
hij is nog kerngezond en woont samen met zijn Floortje heel
gelukkig aan een van Zandvoorts mooie boulevards. Eenen
zeventig is hij nu, een kleine pittige man van het soort dat
oud wordt zonder dat je het ziet. Een tikje doof aan één oor
wijst statig de uren van zijn oudedag.
Het was het geschenk waarmee Anthony
Fokker zijn dankbaarheid toonde aan de
vlieger die in één van zijn produkten de
aandacht van de hele wereld vestigde op
Nederland en deszelfs vliegtuigindustrie.
Van de K.L.M. kreeg Hondong bij dezelf
de gelegenheid een zilveren sigarettendoos.
Op beide staat een inscriptie die zegt, dat
het nu dertig jaar geleden is. Dertig jaar
sinds heel het rijk meeleefde met vier
mannen in een linnen vlindertje die, met
geen ander houvast dan het Marineschip
K 18 halverwege, de zuidelijke route over
de Oceaan openlegden, aldus, zoals dat ne
gen jaar eerder met de Oost was gebeurd,
opnieuw een ver rijksdeel met het
moederland'vOfbfhdbhd.' Bij 'aankomst Op 5
Curasao werd het Vliegveld aldaar ïn -'
opperste uitbundigheid omgedoopt in
„Sniphol" en nog wordt de Snip daar
ginds als een heilig relikwie bewaard.
In Zandvoort koestert de held van die
tocht zich in de warmte van zijn oliestook-
c-v. Als het slecht weer is gaat hij niet
meer naar buiten, hij peinst over intrek
ken in een verzorgingsflat.
DIT WAREN de kerels, die het 'm de-
den in die twintig driftige jaren tussen de
twee wereldoorlogen. Onder-officieren van
Soesterberg, die het vliegen zo heerlijk
vonden dat ze niet dachten aan gevaren of
ontberingen en ook niet aan zulke hoog
dravende zaken als heldendom of nationale
trots. Welnee, ze vlogen gewoon. Zelfs kun
je niet zeggen, dat het 't avontuur was dat
ze zo aantrok. „Avontuur, meneer? ach
kom, dat hebben ze laten pas uitgevon
den! Je deed het omdat je het prettig vond.
Je was vrij, je had niks te maken met al
die rompslomp op de grond en het was ge
zellig. Je kende elkaar allemaal. Toen ik
in '23 bij de K.L.M. kwam waren we met
negen vliegers. Ja, Plesman had me ge
vraagd, hoor. Want feitelijk had ik er
niet eens zoveel zin in. In Soesterberg had
ik een mooi huis en dat vliegen voor het
veldleger, waarnemingen doen voor oefe
ningen en zo, dat was leuk werk. Maar
ja, de regering ging weer eens aan het
bezuinigen, dus je wist eigenlijk niet of je
wel blijven kon. Nou toen heb ik maar
ja gezegd. En nóóit spijt van gehad hoor,
helemaal niet!".
DAT ZEGT Jan Hondong nu wel, maar
als hij hoort dat de K.L.M. op het ogenblik
nogal reclame maakt met die geslaagde
Snipvlucht van 1934, dan heeft hij toch ook
nog een of twee verhaaltjes achter de
hand, die duidelijk maken dat het niet al
lemaal motorlyriek en champagne-festijn
is geweest, vroeger. Hoog zit het hem bij
voorbeeld nog, dat hij in 1953 met nare
kwesties bij de maatschappij is wegge
gaan. Er was iets moeilijks aan de hand
16. Het lot van hun voorganger had Panda en de
ballonnist voorzichtig gemaakt. Vóór zij opstegen, ke
ken zij eerst, of ook niet uit hun mand de bodem was
losgesneden. Vervolgens inspecteerden zij nog even het
touwwerk, maar alles bleek in orde te zijn. Toch voelde
Panda zich pas gerust, toen zij zonder narigheid de
lucht in gingen. „Dat valt mee", zei hij. „Met uw ballon
is tenminste niet geknoeid." „Op mij zullen ze niet
gauw dergelijke truukjes proberen", antwoordde de bal
lonnist trots. „Ik ben een oude rot in de ballonvaart
en ik heb zulk soort dingen dadelijk in de gaten".
Maar nu sprak hij toch wat voorbarig, want hij had
niet in de gaten, der er een grote schietschijf aan zijn
ballon was bevestigdDat was natuurlijk weer het
werk van de boze broertjes Ed en Ted, die nu een lucht
doelgeschut in stelling brachten. „Ik heb ze precies in
de roos", zei broer Ed. „Mooi!" riep broer Ted. „Dan
vuren maart"
met de douane op Schiphol, een prestige
kwestie waarin Hondong misschien meer
oprecht dan voorzichtig is geweest. Maar
hij was erin betrokken in opdracht van
zijn toenmalige chef bij wie hij, na zijn
afscheid van de cockpit, de laatste vier
jaren in de gronddienst werkte. Een oude
zaak, geen belangrijke zelfs voor een bui
tenstaander. Maar ex-sergeant Hondong,
eens als keizer ingehaald in Willemstad,
zit er in Zandvoort nog altijd op te broe
den. Hij heeft het gevoel dat de K.L.M.
hem in die dagen niet voor honderd per
cent geruggesteund heeft. De bezoeker die
hem gewillig het oor heeft geleend krijgt
een dik pak stencils mee, waarin hij zijn
visie op de zaak nog eens duidelijk uiteen
zet. Drie K.L.M.-presidenten, evenzoveel
ministers en een hele reeks autoriteiten
hebben zich er vele jaren door mee be
moeid, maar Jan Hondong kreeg niet de
genoegdoening die hij wenst. Zijn jongste
stap is dat hij de zaak nu heeft voorgelegd
aan de Europese commissie voor de rech
ten van de mens.
IN DIE dingen is hij nooit gemakkelijk
geweest. Als het om salarissen, pensioenen
ol weduwenvoorzieningen ging was hij al
tijd al een vechter, die zo bij Plesman bin
nenstapte en de schrijftafel daar dan ge
ducht onder zijn vuistslagen liet kraken.
Maar om met een iel Fokkertje achttien
uur boven water te hangen, op de tast
in de regen en wind zoekend naar de
overkant, moest je óók een vechter zijn.
„Ha, ik weet nog goed, Beekman was
terug gekomen van een Indiëvlucht en
Plesman stond op Schiphol om te spee
chen hoe prachtig het was en hoe flink
en zo meer. Toen zei Beekmans: „Ja, en als
ik daar boven in de lucht zit, dan moet ik
steeds denken: zouden ze intussen op het
hoofdkantoor niet meer een dubbeltje van
m'n daggeld afgetrokken hebben?" Nou,
als u Plesman gekend hebt dan kunt u
zich voorstellen, hoe kwaad die toen ge
worden is! Later, na de oorlog, is dat al
lemaal verbeterd. Die jonge vliegers van
nu ik ken ze niet hoor die hebben
niks te klagen. Maar die knapen van voor
de oorlog waar iedereen nu nog van
spreekt, die zitten op een pensioentje van
zes, zevenhonderd gulden in de maand
hard te verlangen naar hun AOW. 't Is
verlangen naar je dood, zeg ik dan. Maar
zij zeggen: „kan me niet schelen, als ik
die uitkering erbij heb kan ik tenminste
nog wat leven".
Een meer dan twee meter hoge kastklok
Vijf jaar geleden zijn ex-gezagvoer
der Jan Honding en zijn oud-tweede
man Jan van Balkom nogmaals naar
de West gevlogen, maar nu als gasten
van de KLM. Ter gelegenheid van de
25ste verjaardag van hun roemruchte
vlucht in de Snip zijn zij toen op
Curagao nog eens danig in de bloe
metjes gezet. De „jubileumvlucht"
werd gemaakt in een DC-7 en na
tuurlijk moesten de beide oud-piloten
(links Hondong, rechts Van Balkom)
in de cockpit vereeuwigd worden. „Ik
kan geen wijs meer uit al die wij
zertjes", grijnsde de heer Hondong.
„Onze Snip had destijds maar een
handvol van die dingen
TJAHET KAN NATUURL'JK ALLEEN TOEVAL Z'JN
EERST WORDEN MUDSTUKKEN GESTOLEN, DAN
HOREN WE EEN VERHAAL OVER EEN MOORD
OM GOUDSTUKKEN....
TOCH IS HET DE MOEITE WAARD EENS S'J ME
NEER FANG LANGS TE GAANEN TE ZIEN OF ER
WERKELUK EEN DAME IN Z'JN PAVILJOEN
WOONT
SWAN FEATURES SYNDICATE
PRECIES. IN ELK GEVAL IS
HET NUTTI6TE VERIFIËREN
OF DIE Z'JDEVENTER HET HE
LE VERHAAL UIT Z'JN
DUIM GEZOGEN HEEFT
SCHAADT
