Nieuwe kunstwerken voor VN-gebouw
AEG
„Fondsvorming Kunstkoop"
i
L
Boekenhoekje J
Sculptuur van Barbara Hepworth, raam van Chagall
KOOT TXAHO'S
Nieuw plan van dr. L. Gans
De collectie-Hulton in Boymans een
dorado voor Klee-liefhebbers
Visser Neerlandiaprijzen
1964
m
Nederlandse jongeren
overhandigen oorkonde
voor Oe Thant
NEGEN MUZEN
VRIJDAG 18 DECEMBER 1964
17
WASHINGTON. - Zoals ook het om
vertrouwde Haagse Vredespaleis is dt
slanke wolkenkrabber der Verenigdt
Naties aan New Yorks East River eer
vergaarplaats van internationale kuns<
geworden. Tapijtenweefwerk, wand
schilderingen en beeldhouwwerken ui'
alle delen van de wereld maken het ge
bouw tot een bezienswaardigheid, waar
heen jaarlijks honderdduizenden komen
Er mag onenigheid zijn in de politieki
wandelgangen, in Veiligheidsraad er
Assemblee, de kunstwerken in de V.N
herinneren er steeds weer aan, dat de
mensheid in haar cultuuruitingen één is,
meer verbonden en minder verdeeld dan
politiek en historie haar voorstellen. Dag
Hammarskjöld, de vorige secretaris
generaal van de volkenorganisatie die op
17 september 1961 in Noord-Rhodesie
omkwam bij een vliegtuigongeluk, was
zich sterk beumst van de verbindende,
humaniserende betekenis en werking
van kunst en cultuuruitingen. Zelf litte-
raat en kunstkenner van hoog gehalte
hield hij een wakend en critisch oog op
alle werken, die in „zijn V.N." werden
geplaatst.
i.
«PI
Albert van Dalsum in
Tilburg gehuldigd
Joegoslavisch ensemble
ZIJLWEG 57 - HAARLEM
Niet alleen piano's,
maar ook vleugels
Ploos van Amstel
De radio geeft zaterdag
T elevisieprogramma
•n JZewenstain
en U zult tevreden zijn!
ANE0ANG 29 - HAARLEM
TELEFOON 12472
Bob Buys
Cf! AUTOMATIC
AE* TOASTER f 69.50
nabeschouwingen
„Spinoza"
Damshuizer
„AMERIKA EN IK" door Lyndon B.
Johnson (J. M. Meulenhof).
„WEDLOOP NAAR HET JAAR 200QT
door Fritz Baade. (Erven J. J. Tijl n.v.).
(Van onze correspondent)
TOEPASSELIJK IS HET daarom dat
men in de V.N. de nagedachtenis van de
kunstzinnige, gecompliceerde mens, die
Dag Hammarskjöld was, heeft geëerd met
twee nieuwe kunstwerken, beide van de
hand van grote kunstenaars, wier werk
Hammarskjöld bewonderde: in de eerste
plaats het bronzen abstracte, ruim zes
meter hoge beeld van de Engelse Barba
ra Hepworth, dat tot titel heeft: „Single
Form", en dat buiten, niet ver van de
hoofdingang van de V.N.-wolkenkrabber
staat. Het is een primair decoratief werk,
pakkend van kleur en gespannen van ver
houdingen, dat vooral 's avonds door een
speciale belichting fascinerend werkt. Zo
als het staat voor het 38 verdiepingen hoge
secretariaatsgebouw lijkt het op een pri
mitief animistisch teken, bijna als een
waarschuwing opgericht voor de duizenden
die dagelijks nijver achter het groene glas
der ontelbare V.N.-ramen het wel en wee
der mensheid moeten behartigen. Het
Glas-in-lood-raam van Marc Chagall
li-,,*.
„Single form" van Barbara Hepworth
beeld van Barbara Hepworth is een beetje
omstreden en een aantal internationale
ambtenaren hadden waarschijnlijk liever
een begrijpelijker, figuratief beeld voor hun
kantoorgebouw gezien. Maar ook deze onte
vredenen komen aan hun trekken, want
het beeld geeft hun aanleiding grappen te
bedenken zoals: „Het gat in de sculptuur
symboliseert het V.N.-deficit van 135 mil
joen dollar."
MINDER OMSTREDEN is het glas-in,
lood-raam dat Marc Chagall ontwierp ter
nagedachtenis aan Hammarsskjöld en dat
op 17 september j.l. door secretaris-gene
raal Oe Thant onthuld werd namens het
VJU.-personeel, dat de kosten van het werk
bij elkaar had gebracht. Het raam, dat
parterre staat opgesteld, is 4,5 meter
breed en drie meter hoog. Het is, zoals
vaker het geval is bij werken van Chagall,
in hoofdtoon blauw. Een groen-blauwe don
kere rand omgeeft het eigenlijke tafreel,
waarop Chagall met talloze symbolische
motieven zijn visie op de mens en de
vrede geeft. Dieren, zoals vogels, ezels,
slangen hebben hun plaats naast liefdes
paren, kinderen, gezinnen.
CENTRAAL IN HET RAAM zweeft een
kind, zijn hoofd in een kleurige bos bloe
men, een gelukssymbool dat men vaker
bij Chagall ziet. Ook het kruismotief ont
breekt niet, evenmin als het kleine stad
je en de vele op Oosteuropeanen lijkende
mensen. Het is een echt Chagallraam ge
worden; kinderlijke blijheid en ontroering
zijn er kenmerkend voor. Het is ook een
Hammarskjöld-raam want het verbindt
twee essentiële trekken van de veronge
lukte secretaris-generaal: zijn mystiek
religieus levensgevoel, waarvan de wereld
eigenlijk pas weet heeft sinds de publikatie
van zijn dagboekaantekeningen, en zijn hu
manisme. Dag Hammarskjöld, naar wie
ook nog de nieuwe V.N.-bibliotheek ge
noemd is, wordt waardig herdacht in het
volkerenpaleis. De aan hem herinnerende
kunstwerken maken de omgeving menselij
ker en mooier, waarin de landen van de
wereld hun ambitieus experiment van
mondiale samenwerking tot een goed einde
trachten te brengen.
Albert van Dalsum heeft tijdens een
galavoorstelling van Koning Lear door de
Haagse Comedie in de Stadsschouwburg
te Tilburg afscheid genomen.
Na afloop van de voorstelling werd hij
gehuldigd en toegesproken door onder
meer prof. dr. F. J. H. M. van der Ven,
die hem het geschenk van het Tilburgse
schouwburgpubliek overhandigde: een
retourbiljet voor een vliegreis naar Israel,
Advertentie
WATERDICHTE
BADKAMERKACHEL
f 43.50
Nederland heeft momenteel een Joego
slavisch folkloristisch ensemble op bezoek,
dat onder leiding staat van Branko Mile-
novic. Het quintet heeft twee zangsolisten,
de Macedonische radiozangeres Vaska
llieva en Djordje Masalovic, die bij het
optreden van Kolo in Nederland tussen de
dansnummers door liederen ten gehore
heeft gebracht.
De instrumentalisten zijn de accordeo
nist Branko Milenovic, de componist-vio
list Esref Kurtic en de gitarist van Kolo,
Toza Milovanovic. Het ensemble, dat tot
eind januari in het Joegoslaviëhuis aan de
Singel in Amsterdam zal optreden, heeft
gistermiddag al radio-opnamen gemaakt.
Advertentie
in een rijke sortering steeds voorradig.
Uitsluitend gerenommeerde merken
Dr. L. Gans wil de wijze van kunstverkoop aanpassen aan de financiële mogelijk
heden van het grote publiek door middel van een, zoals hjj het noemt, Fondsvorming
Kunstkoop. Dit houdt in het beheer en uitbreiding van een kapitaal, waarmee een
collectie werken van jonge beeldende kunstenaars wordt aangekocht om aan perso
neelsleden van Nederlandse bedrijven te worden verkocht. In overleg met de direc
ties zullen In de kantines exposities worden gehouden, die het personeel in de lunch
pauzes kan bezichtigen, 's Avonds zullen lezingen en rondleidingen worden gehouden
en zal het personeel gelegenheid hebben kunstwerken aan te kopen. Met de directies
zal gezocht worden naar mogelijkheden de aankopen van de personeelsleden te
financieren. Het voorgeschoten bedrag zou dan later met het loon van het personeels
lid kunnen worden verrekend. Een aantal grote bedrijven hebben al hun mede
werking toegezegd.
Dr. Gans wil met de Fondsvorming
Kunstkoop bereiken dat een groter pu
bliek de werken van eigentijdse kunste
naars kan kopen en dat de afzet wordt
bevorderd van werk van jonge kunste
naars, die nog geen grote bekendheid heb
ben, veel en goed werk produceren doch
vaak met een grote voorraad zitten. Bij
de aankoop wordt met nadruk gestreefd
naar een fifty-fifty verdeling wat de ab
stracte en figuratieve richting betreft. De
ervaring van dr. Gans is dat de helft van
het personeel de voorkeur geeft aan non-
IN HET MUSEUM BOYMANS-VAN
BEUNINGEN is tot 17 januari een ten
toonstelling te zien van werken vanaf De-
gas tot en met De Stael uit de collectie
van Sir Edward en Lady Hulton. Uit de
van vele reproducties voorziene catalogus
leren we dat Lady Hultons voorkeuren
vooral gegolden hebben bij het verzame
len, waarbij zij een grote voorkeur voor
Paul Klee aan de dag heeft gelegd. Deze
nabij Bern in 1879 geboren kunstenaar,
die in 1940 te Murato-Locarno overleed,
is hier met een vijftigtal werken verte
genwoordigd. Ik moet bekennen dat Klee
niet tot mijn grootste liefdes behoort.
Maar met een gerust hart kan ik hen, die
daar anders over denken een bezoek aan
deze expositie aanbevelen. De colelctie is er
een van grote kwaliteit. Er is werk uit
uiteenlopende jaren. Het begint al met de
vroege duidelijk figuratieve zaken van
enigszins psychologische en litteraire
aard, die mij veelal bij de keel grijpen
en enigszins doen griezelen. Het merk
waardige is dat ik later in de kleurgeving
soms eenzelfde wat „eng" te noemen ef
fect proef. Men herkent de auteur blijk
baar steeds. Ook om het spirituele hand
schrift van titels of signatuur, dat we te
rugvinden in fijne pentekeningen. De door
een in onze contreien wonende schilder
zogenaamd op het Waterlooplein gevonden
„Klee" zou men hier nu eens tussen de
andere werken moeten plaatsen. Ik ver
moed dat deze „ontdekking" hier wel di
rect door de mand zou vallen. Want ook
al kan men zich moeilijk overgeven aan
Klee, men proeft allerwegen de authentici
teit van dit werk, waarmee de kunstenaar
ons onverbiddelijk bij de kraag grijpt en
meesleurt in zijn wondere wereld, waar
gemaakt met puur schilderkunstige of/en
grafische middelen.
PARTICULIERE VERZAMELINGEN
kunnen boeiend zijn omdat we ook de per
soonlijkheid van de collectionneur gaan
proeven. Als geheel kunnen verzamelingen
een „eigen gezicht" vertonen. Door de ve
le werken van Klee is hier natuurlijk al
sprake van. Maar ook voelen we anderer
werken wel als passend in dit kader; al
kon dat niet gelden voor alle werken van
grote tijdgenoten van Klee of figuren voor
en na hem, die Lady Hulton blijkbaar
graag om zich heen vertegenwoordigd zag.
Abstracte werken passen hier altijd wel.
En ook kubistische van Braque, Gris en
Picasso. Een grote schets in olieverf van
Monet is van het soort dat wel gebruikt
werd om te wijzen op zijn ontwikkeling
naar abstracte kunst. Dat dit hier bedoeld
zou zijn kan een tegenspraak vinden in de
aanwezigheid van werk van Degas, verte
genwoordigd met enkele bijna monochro
me portretten en kleine plastieken. Ook
in een klein schilderij in olieverf en een
Het hoofdbestuur van het Algemeen
Nederlands Verbond heeft de Visser-
Neerlandiaprjjzen van 1964 toegekend aan
elf personen en aan negen instellingen.
Het totale bedrag van de prijzen is bjjna
vijftigduizend gulden. De toekenning ge
schiedde op voorstel van een viertal com
missies. Dit jaar worden er geen muziek
prijzen uitgereikt. De prijsuitreiking ge
schiedt op 20 februari in de Rolzaal aan
het Binnenhof in Den Haag.
De prijzen voor aanmoediging en be
loning van personen ter aankweking van
goede karaktereigenschappen zijn toege
kend aan: Frits Boomkamp (Enschede),
Wim Decoodt (St.-Amandsberg, bij Gent),
Hans Heitkamp (Enschede), Rudolf Korver
(Amsterdam), mevrouw M. H. Hooff-
Van Dijck (Abeele, Frans-Vlaanderen),
Luc Verbeke (Waregem, België) en aan
R. Victoor (Kapelle, Frans-Vlaanderen).
De prijzen voor steun aan culturele en
wetenschappelijk-technische onderzoekin
gen gaan naar: stichting „Het Hof', Rot
terdam; stichting De Werkgemeen
schap. Huis ter Heide; vereniging „De
Vrienden van Veere", Veere; het Domi-
niek-Savio-Instituut, Glts (België); en „De
Blankaart", Woumen (België). Een prijs
voor steun aan werkzaamheden ter be
vordering van de geestelijke volksgezond
heid krijgen: stichting „Ruimte voor de
Jeugd", Rotterdam; stichting „Casa Cuna
Villa Maria", Curacao; vereniging „Open
lucht Opvoeding", Brasschaat (België); en
Vereniging „De Wiekslag", Hasselt (Bel
gië).
Prijzen voor toneelstukken zijn toege
kend aan: prof. dr. Libbe van der Wal,
Delft; drs. M. van Loggem, Amsterdam;
«n aan mr. H. A. Keuls.
De gemeente Haarlem heeft „In 't Goede
uur", waar de Haarlemse kunstenaar J.
Bloos van Amstel thans exposeert, aan
gekocht diens „Waterlooplein, bakfiets",
HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Klassieke grammofoonmuziek.
7.45 Gewijde muziek. 7.55 Overweging.
8.00 Nieuws. 8.15 Voor de jeugd. 8.20
Djinn: gevarieerd programma. (Om 11.00
Nieuws). 12.00 Angelus. 12.04 Religieus
nieuws. 12.10 Liedjes over het verre Wes
ten. 12.30 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.33 Instrumentaal kwartet en
zangsoliste. 12.50 Regeringsuitzending: Een
groot bedrijf jubileert. Reportage over so
ciale werkplaatsen t.g.v. de 15e verjaar
dag van de G.S.W.-regeling. Verslaggever:
Claude Belloni. 13.00 Nieuws. 13.15 Markt
berichten. 13.18 Voor de jeugd. 14.10 Musi
cerende dilettanten. 14.30 Voor de kleuters.
14.40 Franse les. 15.00 Lichte orkestmu
ziek en zangsolisten. 15.30 Signaal: docu
mentatie voor en over jonge mensen (5)
15.50 Karakteristiek: muzikaal program
ma. 16.30 Sportperiscoop. 16.40 Spiegel
beeld (gr.) 17.00 Lichte grammofoonmuziek.
17.30 Kunstkroniek. 18.00 Stereofonische
uitzending: Licht instrumentaal ensemble.
18.20 Jazzmuziek met commentaar. 18.50
Lichtbaken, lezing. 19.00 Nieuws. 19.10 Ac
tualiteiten. 19.30 Radio-Kamerorkest en so
list: klassieke muziek (stereofonische uit
zending). 20.30 Rieleksen: amusementspro
gramma. 21.35 Met man en paard: actuele
kroniek. 21.45 Roulette: muzikaal spelle
tje. 22.00 Instrumentaal ensemble en zang
solisten: liedjes uit Vlaanderen en Neder
land. 22.25 Boekbespreking. 22.30 Nieuws.
22.40 Epiloog. 22.45 Kruispunt: gesprek
over Christen-zijn in Kerk en wereld van
vandaag. 23.15 Nieuwe klassieke grammo
foonplaten. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 9.40
VPRO. 10.00-24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23 Lichte
grammofoonmuziek. (7.30 Van de voorpa
gina, praatje). 8.00 Nieuws en socialistisch
strijdlied. 8.18 Stereofonische uitzending:
Amusementsmuziek (opn.) 8.40 Orgelspel.
9.00 Loon naar werken, praatje. 9.10 Ste
reofonische uitzending: Klassiek pianocon
cert (opn.) VPRO: 9.40 Richtlijnen: lezing
over de tien geboden in onze tijd. 9.55
Feest en gezin, praatje. VARA: 10.00 Bui
tenlands weekoverzicht. 10.15 Z.O. 135: ge
varieerd programma. 12.30 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Actueel
sportnieuws. 12.55 VARA-Varia. 13.00 Nws.
13.15 Stereofonische uitzending: Licht or
kest, vocaal ensemble en zangsolisten.
13.40 Voor de twintigers. 14.15 Radio Jazz
club. 14.45 Links is links en rechts is rechts,
toespraak. 15.00 Nederlandse zangers uit
voreger jaren: klassieke liederen (gr.)
16.00 Nieuws. 16.02 Boekbespreking. 16.20
Lichte orkestmuziek en koorzang (gr.)
16.45 Licht instrumentaal kwintet. 17.05
Stereofonische uitzending: Salon-orkest.
17.30 Weekjoumaal. 18.00 Nieuws en com
mentaar. 18.20 Tijd voor teenagers. 19.10
Je neemt er wat van mee, quiz. 20.00 Nws.
20.05 Trammelant in Loeren a.d. Hor:
amusementsprogramma. 21.00 Socialis
tisch commentaar. 21.15 Metropole-orkest,
koor en solisten: amusementsmuziek. 21.45
Als de klok dertien slaat: 9. Een verdacht
zaakje, hoorspel. 22.15 Lichte grammofoon
muziek. 22.30 Nieuws. 22.40 Stereofonische
uitzending: Lichte orkestmuziek. 23.10
Elven naplaten: licht muzikaal program
ma. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.25
Weerberichten en mededelingen voor de
schippers. 12.30 Gevarieerd programma.
12.55 Programmaoverzicht. 13.00 Nieuws.
13.20 Nieuwe grammofoonmuziek voor de
jeugd. 14.00 Nieuws. 14.03 Operettefrag
menten. 14.50 Radioweek I, II en III. 15.00
Nieuws. 15.03 Hoorspel. 17.00 Nieuws. 17.15
Koorzang. 17.30 Orgelrecital. 18.00 Nieuws.
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paardesport-
berichten. 18.30 Gevarieerd programma.
18.45 Sportkroniek. 18.52 Lichte muziek.
19.00 Nieuws en radiokroniek. 19.40 Jazz
muziek. 20.00 Musical. 21.00 Jazzmuziek.
21.30 Avondstemming. 22.00 Nieuws. 22.15
Oberbayemstimmung. 22.45 De zeven kun-
sten. 23.00 Nieuws. 23.05 Dansmuziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
NEDERLAND I
VARA: 19.30 Sportcommentaar. NTS:
20.00 Journaal. VARA: 20.20 Achter het
nieuws. 20.45 December '64, gevarieerd
programma. 21.25 Dick Powell Theatre:
Een spel met het leven, TV-film (niet ge
schikt voor al te jeugdige kijkers), 22.15
Signalement. NTS: 22.45-22.50 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws. NCRV: 20.01 Voor de
tieners. 20.45 Vaticaans concilie en nieuwe
theologie, gesprek. NTS: 21.15 Amster
dams Kamerorkest en solist: klassieke mu
ziek. NCRV: 21.50-22.10 Attentie.
VOOR ZATERDAG
NEDERLAND I
NTS: 15.00 Weekjournaal. 15.25 Hardy's
Logboek, T.V.-film. (dl.4). KRO: 15.50 Het
kerstcadeautje, T.V.-film. 16.15 Huisje,
boompje, beestje. 17.00-17.45 Voor de kin
deren. KRO/NCRV: 19.30 Barend de Beer,
T.V.-filmpje. KRO: 19.35 Sir Lancelot,
T.V.-film. (dl.5). NTS: 20.00 Journaal en
weeroverzicht. KRO: 20.20 Brandpunt. 20.50
U spreekt met Anneke, gevarieerd pro
gramma. 21.30 Sportpraatje. 21.35 Bonan
za, T.V.-film. (dl.12). 22.25 Epiloog. NTS:
22.35-22.40 Journaal.
NEDERLAND 2
NTS: 20.00 Nieuws. AVRO: 20.01: Zoo Zoo,
20.25 De Dick van Dyke Show T.V.-film.
(dl.29). NTS: 20.50 Hoe maakt U het?
AVRO: 21.40 Jazzmuziek. 22.10 Einde.
Advertentie
aquarel van Cézanne kan een verwijzing
naar abstracte kunst gevonden worden.
Matisse's bosgezicht staat in sommige
opzichten al niet ver meer van vroege
abstracte werken van Kandinsky, wiens
hier aanwezige compositie zeer wel aan
sluit bij Klee's werk. De vraag is verder
in hoeverre een eventueel aanbod kon gel
den bij het maken van deze collectie. Een
hevig bewogen landschap van de pure ex
pressionist Soutine kan gekozen zijn om
een bepaalde voorkeur indien er enig aan
bod bestond van meerdere werken van
hem. En als men expressionistische ten-
denzen in sommig werk van Klee kan zien,
dan past ook wel de aanwezigheid van
werk van Chagall en Rouault.
OVER HET ALGEMEEN voel ik me
meer bewogen door het werk der andere
vertegenwoordigden. Pijnlijk deed mij aan
de aanwezigheid van een portret van de
hand van Modigliani. Dit werk was im
mers in de collectie Regnault en ons ja
renlang vertrouwd. Het kon bij de veiling
toen niet gekocht worden omdat het Am
sterdamse Stedelijk Museum enige specia
lisatie wenste op Chagall, die zo ruim in
de collectie Regnault vertegenwoordigd
was. Interessant is dat we hier ook een
plastiek van Modigliani ontmoeten. Van de
overige vertegenwoordigden noem ik de
Italiaanse beeldhouwers Marini en Manzu,
hun inmiddels tot afschuwelijk academis
me vervallen landgenoot De Chirico, Mon
driaan en diens Engelse geestverwant Ni
cholson. Betrekkelijk ruim vertegenwoor
digd is Nicolas de Staël wiens weke vorm
geven wel past bij de soms weke kleur
van de zoveel puntiger Klee. Andere in
Nederland geëxposeerde particuliere col
lecties lagen mij persoonlijk dan beter.
Ik zag daarin ook werken van De Staël
waarvoor ik meer kan voelen. Maar nog
maals, zij die veel voor Klee voelen, kun
nen hier hun hart ophalen.
figuratieve en de andere helft aan figu
ratieve werken.
Een Amsterdamse financiële instelling,
de Industriële Disconto Maatschappij,
heeft voor de aankoop als aanvangskapi-
taal een renteloos voorschot zonder enige
verplichtingen verstrekt. De werkvoorraad
blijft eigendom van de I.D.M. totdat uit
de verkopen het renteloos-voorschot zal
zijn afgelost. Gehoopt wordt dat ook an
dere bedrijven met het belangeloos be
schikbaar stellen van renteloze voorschot
ten dit plan van dr. Gans zullen onder
steunen. De verkoopprijzen der werken zul
len liggen tussen de 50 en 500. De prij
zen zijn samengesteld uit het bedrag waar
voor is ingekocht, verhoogd met een per
centage. Uit de percentageverhoging zullen
over meer het renteloos voorschot worden
afbetaald en de Fondsvorming Kunstkoop
zelfstandig worden gemaakt met eigen ka
pitaal.
Advertentie
De negentienjarige Reinout Burgerjon
uit Leiderdorp en de achttienjarige Hugo
Gersie uit Den Haag hebben donderdag
in het V.N.-gebouw een oorkonde met
vijftigduizend handtekeningen overhan-
handigd aan de heer Chakravarthi Na-
ramsimhan, hoofd van het kabinet van
de secretaris-generaal van de Verenigde
Naties.
In deze oorkonde, waarvan de hand
tekeningen werden verzameld onder de
jeugd van Suriname, België en Neder
land, maakt de „Anti-rassendiscriminatie-
klub", een jaar geleden door een veertien
jarig half-Surinaams meisje in Amster
dam opgericht, haar „zichbaar bewijs
van de afschuw die in Nederland leeft
over alle uitingen van rassendiscriminatie"
kenbaar.
Om zijn visie op Spinoza zo duidelijk
mogelijk te maken, stond de vruchtbare
auteur Dimitri Frenkel Frank, zich enige
geschiedkundige vrijheden toe; hij liet na
melijk een moeilijke episode in het leven
van zijn hoaidfiguur samenvallen met een
even zware tijd in de loopbaan van Neer-
lands grootste schilder Rembrandt; en
daar liet hij het niet bij, want deze beide
Amsterdammers werden door hem, met
hun 17e eeuwse kleren en al, in deze tijd
geplaatst; Spinoza blijkt dan meer een
nogal uitdagende nieuwlichter dan een
naar binnen gekeerde denker te zijn en
Rembrandt is een verre van fijnbesnaard
gevoelsmens, de bekende rauwe, maar
eerlijke bonk, wien het toevallig ook nog
gegeven is, geniaal te kunnen schilderen.
Deze artistieke trucjes nu drukten op
het gehele stuk een stempel van onecht
heid en kunstmatigheid. Dit werd nog ver
sterkt door de tekening van de andere fi
guur, die de kerk, de magistratuur, de in
wezen ongelovige aristocratie en het goed
gelovige en bijgelovige volk moesten voor
stellen. Temeer daar het meer een ideeën-
spel-in-zoveel-taferelen dan een echt dra
ma, met de nodige handeling, was, viel
het op, dat ook enige spelers er niet in
slaagden aan de kunstmatigheid te ontko
men (hetwelk hun nauwelijks verweten
mag worden). Joop Admiraal (als de fa
natiek orthodoxe Zacuto) en Marlies van
Alcmaer (als de Italiaanse gravin) waren
daar voorbeelden van; veel meer dan een
naar buiten mooie typering gaf Ab Ab-
spoel niet van de slimme, zo niet sluwe
Amsterdamse magistraat. Henk van Ulsen
maakte tal van keren de indruk, dat hij-
Oude kaarten en globes. In het Utrechtse
Universiteitsmuseum wordt van 17 de
cember tot 14 januari de tentoonstelling
„Oude kaarten en globes" gehouden. Het
geëxposeerde maakt deel uit van het be
zit van de universiteitsbibliotheek, het
universiteitsmuseum en het geografisch
instituut der rijksuniversiteit. Er zijn in
totaal tien globes te bezichtigen, date
rend uit een tijdvak van 1628 tot 1800.
Voor wat betreft de kaarten en atlassen
gaat het hier om 38 atlassen in Neder
land uitgegeven vóór 1800 en om onge
veer 3000 kaarten. De oudste atlas is een
Latijnse vertaling van Ptolemeus, uit
gegeven in Mainz in 1513.
Het Nationale Ballet. Het Nationale Ballet
heeft Ton de Leeuw opdracht gegeven
een werk te componeren. De Russische
choreograaf Vitaley Osins zal op die
muziek een pantomime maken.
zelf niet in de naar de twintigste eeuw
verplaatste hoofdfiguur geloofde; natuur
lijk waarborgde zijn talent een redelijke
vertolking van de hoofdfiguur. Met een
grove, zo niet primitieve Rembrandt had
Wim van den Brink weinig moeite. Fraai,
waardig en geestig tenslotte typeerde Jo-
han Kaart rabbijn Morteira van de Por
tugees-Joods gemeente.
Een pocketboek dat in korte fragmen
ten, naar onderwerp gerangschikt, uit
spraken geeft van de huidige president
van de Verenigde Staten. Ieder die poli
tieke belangstelling heeft zal er goed
aan doen zich op de hoogte te stellen
van de opvatting van president Johnson
over al die onderwerpen die in dit werk
je aan de orde komen. Hij zal daardoor
meer begrip krijgen van de Amerikaan
se politiek en zijn inzicht in allerlei
Internationale vraagstukken zal aan
diepte en gedegenheid winnen.
Een fascinerende en met grote kenni»
van demografische, agrarische en poli
tieke feiten geschreven ook voor be
langstellende leken uitstekend leesbare
studie over de steeds snellere groei
van de wereldbevolking, de achterblij
vende voedselproduktie en de bewape
ningswedloop. Baade Westduits land
bouwdeskundige plaatst de Oost-
Westverhouding tegen de achtergrond
van de strijd om de wereldvoedsel- en
energiebronnen en weegt de potentiële
mogelijkheden van de mensheid om de
voedselproduktie aan de steeds groeien
de behoefte te laten voldoen af tegen
het complex van historische hindemis
sen dat zij zal moeten overwinnen.
Baade wijdt een afzonderlijk hoofd
stuk aan de onderwijskundige proble
matiek die in niet geringe mate om
wereldomvattende oplossingen vraagt,
waardoor een vernieuwd onderwijs,
puttend uit verdiepte psychologische
inzichten en gebruik makend van vele
technische hulpmiddelen bijdraagt in de
vorming van vrouwen en mannen die in
staat zijn hoofdzaken van bijzaken te
scheiden, opdat zij de grootste uitdaging
waarvoor de mensheid ooit heeft ge
staan op de juiste wijze kunnen beant
woorden. Baade is ervan overtuigd dat
zij daarin zullen slagen.
