In Roth (bij Neurenberg) komt nóóit
een standbeeld voor Leo
KERSTENGELTJES EN FEEENHAAR-
INDUSTRIE, EEN KEIHARDE BUSINESS
i
i
Tien miljoen meter kerstboomslinger per jaar
Si iftii
l
Erbij Kerstmis 1964
m
O
vfl
ZOEK NOOIT het geluk op zevenhonderd kilometer
afstand als het thuis in de eerstvolgende dwarsstraat te
vinden is. Het is een aardige wijsheid waarvan ik de waar
heid echter iets te laat ontdekte. Daarom zat ik helemaal in
Roth (bij Neurenberg) achter een glas Helles-Urtyp in de
plaatselijke Gastwirtschaft. En nu wonen er in dit Roth na-
tuurijk wel aardige mensen, maar daarom was het mij niet
begonnen. Neen, ik was op zoek naar de grote en kleine
fabrieken van kerstboomartikelen die hier zetelen - en dus
was ik in Roth, half en half verwachtend overal symbolische
kerstengeltjes te zullen zien rondfladderen.
(Van een onzer redacteuren)
Glinstering voor de etalage „Compositie in rood en
en zilver
Hoogty in Leo Wtfnbergs zilverslinger-controle-afdeling.
MAAR MENEER STADELMANN zei: Wir sind gar
nicht interessiert! En meneer Weinberger zei: We zijn zo
verschrikkelijk druk, dat we echt geen tijd voor u hebben.
En meneer Gimpl had zelfs helemaal geen excuus toen hij
mij de deur uitwerkte, hoewel de burgemeester van Roth
(of misschien was het wel de Oberbürgermeister) toch mijn
komst had aangekondigd.
Weg van hier, lelijke spion!, hoorde ik iedereen denken.
En zo merk je dan opeens dat het fabriceren van Christ-
baumschmuck een keiharde business is die niets te maken
heeft met vrede-op-aarde en hagelwitte engelen. Toen, bij
het laatste gesprek (met Christbaumschmucker Deubel)
viel de naam Wijnberg voor het eerst.
Leo Wijnberg in Amsterdam. Kerstver sierselenfabrikant.
Jawel. -
„Warum haben Sie derm nicht dort informiert
DIE NAAM Wijnberg alleen al bleek
overigens voldoende om de Kothenaren
rood te doen aanlopen. Vroeger, da-
mals, had Roth de ganse Nederlandse
markt beheerst mest allerlei kerstop-
tuig-dingskes, maar na de oorlog
hómaar Ze krijgen geen voet
meer aan de grond, die van Roth. En
al zeiden ze het niet met zoveel woor
den: ik werd als ontmaskerd, gehono
reerd bedrijfsspion op de blanke maar
hobbelige trottoirs van vriendelijk Roth
gezet en iedereen wenste me een goe
de reis omdat zoiets nu eenmaal, zelfs
ginds, uit de mond valt voordat je er
erg in hebt. En achteraf hebben Rlf-
felmacher en Weinberger, Stadelmann
en Deubel en Gimpl elkaar waar
schijnlijk opgebeld en zakelijk meege
deeld dat via mij geen enkel Geheim
nis naar Nederland was uitgelekt.
Nu was Leo Wijnberg nog veel moei
lijker te vinden, ondervond ik twee da
gen later, dan Fara Diba of Robert
Mitchum. In de eerste plaats bleek hij
helemaal niet in Amsterdam te zitten
en voordat dit onomstotelijk vast'stond
was een Kamer van Koophandel uren
bezig geweest met het napluizen van
allerlei geschriften.
Maar het eureka bleef niet uit en
zo belandde ik dan tenslotte in Hoorn.
Leo Wijnberg zelf zit weliswaar in
Amerika kerstboomversierselen la
U.S.A. te bestuderen, doch onderdirec
teur W. Meuwsen bleek de bereidwil
ligheid zelve om te vertellen hoeveel
meter guirlandes hij elk jaar weer om
echte en onechte kerstbomen drapeert.
Nu zijn, om even elk misverstand
weg te nemen, de bekendste kerst
boomversieringen, namelijk de glazen
bollen, een produkt uit landen waar het
kerstfeest officieel niet meer gevierd
wordt Zij komen achter het IJzeren
Gordijn vandaan en zijn (Jaar zó goed
koop dat de Westerse wereld niet eens
in staat zou zijn die dingen voor het
dubbele van de prijs te fabriceren.
Trouwens, heel veel van wat we ple
gen te koesteren als typisch-christe-
lijke versieringen, komt uit wereldstre
ken waar men nauwelijks weet wat
wij daar eigenlijk mee voorhebben.
Voor Pasen zijn we met z'n allen aan
gewezen op Japan en Hongkong en ook
voor de kerst zijn die landen trouwe
leveranciers van versieringen.
De mooie sparre-appeltjes met witte
verfvegen op de schubben die de onge
repte sneeuw verbeelden, worden met
scheepsladingen uit Japan naar hier
overgebracht. Het super-romantische
feeënhaar komt uit Oost-Duitsland en
Rusland. Het is namelijk geen echt
feeënhaar, ik hoop u daarmee niet
van een tere illusie te beroven, doch
heel fijne glaswol: puntig, messcherp
spul en probeer hier maar eens ar
beiders te vinden om daarmee te
stoeien.
LEO WIJNBERG nu, 58 jaar oud, is
er na de oorlog met geweldige kracht
ingesprongen, want hij zag er wel
brood in. Per slot van rekening had
hij de nodige ervaring in het maken
van huishoudelijke artikelen als panne
lappen en pansponsen. En kerstboom
slingers liggen in de praktijk vlak
naast panrtesponsen omdat ze ook van
metaal zijn.
Zo is het in Hoorn, zo is het in Roth.
De grote revolutie is drie jaar gele
den gekomen toen iemand ontdekte dat
de guirlandes niet meer van verzilverd
koperdraad gemaakt behoefden te wor
den maar veel beter van plasticfolie
konden worden vervaardigd. Dat is
goedkoper en bovendien zijn alle kleu
ren mogelijk. In de afdeling Leo Wijn
berg van de fabrieken van de N.V. Vefa
te Hoorn (10.000 vierkante meter opper
vlak) waar kerstboomattributen wor
den gemaakt, zijn het hele jaar door
zo'n dertig tot veertig man bezig om te
zorgen dat er aan de vraag naar kerst-
glinstering in heel Nederland en België
wordt voldaan. Negentien van cirkel
messen voorziene machines spuien dag
in dag uit lametta-slingers, zoals de
kleurige of „zilveren" guirlandes ge
noemd worden, die losjes op de takken
van de kerstbomen worden gevlijd. Als
oneindige slangen zakken ze in roteren
de trommels en in zachtblauw geklede
meisjes manipuleren de meetlatten om
ze op handzame lengten te snijden.
Hoeveel?
De heer Meuwsen zegt: „Voor dit
jaar hebben we tien miljoen meter slin
ger gemaakt."
Dat is dus zeven maal Roth vice ver
sa.
,,'t Is een mooi artikel en ieder jaar
wordt het méér, want blijkbaar viert te
genwoordig iedereen op de een of an
dere manier wel een kerstfeest."
Een ander succesprodukt, zij het dan
i ii-i
U>:V; :L"
Een kunstkerstbomen-fatsoenneur in volle actie.
misschien niet in estetische zin, zijn de
imitatie-kerstbomen die hun opmars een
jaar of wat geleden begonnen. Ze wor
den in alle hoogten geleverd, maar
meestal in de maten tussen 70 centime
ter en 2'/z meter. Eigenlijk zijn ze ook
van slingers gemaakt waarbij echter
als twijndraad ijzer voor de stevigheid
wordt gebruikt en hout als draagstam.
Onderdirecteur Meuwsen zet zelf bij
voorkeur zo'n namaak-boom niet in de
eigen huiskamer, maar dat wil niet zeg
gen dat zijn kieskeurigheid gemeengoed
is in de gedachtenwereld van de Ne
derlanders en Belgen. Je mag dat ten
minste concluderen uit het feit, dat er
dit jaar 60.000 van die bomen uit de
machines groeiden, het merendeel in de
ietwat natuurlijke groene kleur, een
deel ook als zilverwit.
„Je kunt ze opvouwen," zegt de heer
Meuwsen, „ze verdorren niet, en ze
branden ook niet gemakkelijk."
Sommigen zijn misschien zo kieskeu
rig dat ze de lucht van sparregroen no
de ontberen. Maar daarin voorzien dan
wel weer andere fabrieken die zulke
geur in spuitbusjes leveren
Business: glashard, zou ik bijna zeg
gen.
„Natuurlijk" zegt de heer Meuwsen.
„Ieder jaar verzinnen we wat nieuws
want je moet bijblijven. Dan gaan we
naar de Messe in Leipzig en daar staan
meneer Stadelmann en meneer Riffel-
macher óók met een stand en we groe
ten elkaar vriendelijk en intussen kijkt
meneer Stadelmann wat ik heb gebrou
wen en dan weet ik, dat hij volgend
jaar precies hetzelfde op de markt
brengt. Maar ik kijk natuurlijk op mijn
beurt naar de nouveauté's van Stadel
mann en Riffelmacher en als ik er wat
in zie, sta ik het jaar erop met iets
soortgelijks".
Strikt genomen nemen de Nederland
se en Belgische huiskamers maar een
klein deel van de totale productie af.
Het is vooral het etalagemateriaal dat
de grote klap geeft, negentig percent
van wat we aan kerstversiering maken,
komt terecht in winkel-etalages" zegt
de heer Meuwsen en hij hanteert een
goudkleurig spiraaltje dat puntig toe
loopt, hangt het dan eens op de bo
venste tak van een imitatie-kerstboom
dan weer op de onderste.
„Die doen het goed" zegt hij. „Ijs
pegels. Ze zijn er al jaren en ze ko
men er steeds beter in. Ze gaan in
enorme hoeveelheden naar Amerika
want wij kunnen ze in handwerk nog
tegen een redelijke prijs maken; in de
V.S. is handwerk onbetaalbaar gewor
den".
Hoeveel?
Een halfmiljoen doosjes ijspegels.
Om koud van te worden!
En ook een half miljoen pakjes
sneeuw per jaar. Maar die mooie brok
kelige plasticsneeuw wordt niet hier ge
maakt: die komt in grote plakken uit
Japan en wordt in Hoorn alleen gesne
den en verpakt.
Er staan piepkleine kerstmannetjes in
gelid in een doos. Alleen voor Neder
land; de Belgen hebben iets tegen
kerstmannen. „Nederland houdt van
wit, en zuiver, en puur" zegt de heer
Meuwsen. „Geen bonte kleuren maar
zilver-slingers. Voor België en Amerika
kan het nooit bont genoeg zijn. Hebt
u ons nieuwste produkt al gezien?"
Dat heb ik niet.
„Een fluorescerende slinger" toont
hij. „Geeft licht af als het donker is.
Ik verwacht er veel van".
De Hoornse industrie heeft op haar
gebied in de Benelux geen enkele con
currentie. Trouwens in menig ander
Europees land evenmin.
„Een van de redenen daarvan is dat
je elf maanden lang kapitaal dood hebt
liggen. De productie neemt twaalf
maanden in beslag maar alleen in no
vember is er vraag en in december ont
vang je pas geld". Dat weerhoudt ve
len er van het voorbeeld van Leo Wijn
berg na te volgen
Tien miljoen meier slinger dit jaar.
In Roth zeggen ze nu en dan onder
een borrel nog wel eens: Jammer dat
we de Nederlandse en Belgische markt
kwijt zijn, sehr schade sogar.II
