Jordanië en Mali samen op een Veiligheidsraadzetel MLF-conferen tie gaat niet door Kiezersstaking in Nigeria r Een goed uiteinde... en een goed begin Honderd blanke gijzelaars uit Noord-Kongo bevrijd Oud en nieuw C-Jl J (*Pr Wereldnieuws J Financiële crisis nog niet opgelost „Oorlogsuitdaging]1 0 raatótoel v. DUIVENBODEN N.Y. DONDERDAG 31 DECEMBER 1964 3 Indonesië wil Tsjechische lesvliegtuigen kopen aluminium jaloezieën Communistisch China: Grand Jury behandelt rassenmoorden in Mississippi Op de M. Mok Wie 'n feestelijke avond wacht, vertrouwt op Norit Samen uit... Ja, gezellig. Maar soms kunnen maag- en darm stoornissen Uw plezier vergallen. Neemgeen risico. Neem wèl Norit! Norit geeft U het veilige gevoel dat U ongestoord kunt genieten. Norit (de bekende git-zwarte tablet jes) waarmee maag- en darm stoornissen vol ledig worden on derdrukt. Vraag Noritaan Uwapo- theker of drogist NEW YORK (Reuter en AFP) Jor danië en Mali zullen samen Marokko op volgen als lid van de Veiligheidsraad. Zij nemen ieder een jaar van het tweejarig mandaat voor hun rekening: Jordanië zit in 1965 en Mali in 1966. Afgesproken is dat de twee landen gezamenlijk zitting zullen hebben als mocht worden besloten het aantal leden te vergroten. De pogingen om de financiële crisis in de VN nog voor het reces opgelost te krijgen, zijn mislukt. De Sovjet-Unie is niet bereid onder bedreiging met verlies van stemrecht geld in een bijzonder fonds te storten. Als men in het nieuwe jaar weer bijeenkomt, staat de Sovjet-Unie als schuldenaar aan wie het stemrecht kan worden ontnomen niet meer alleen. Zij is dan in gezelschap van Frankrijk, België, Nationalistisch-China, Irak, Zuid-Afrika en nog achttien andere landen. Het staat nog te bezien of de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en andere lan den een meerderheid zullen krijgen voor een voorstel het stemrecht aan deze lan den te ontzeggen. Bovendien zou dit de kwestie niet oplossen. Het wordt als vast staand aangenomen dat de meeste schul denaars hun delegatie zullen terugtrek- DJAKARTA (AP) De opperbevelheb ber van de Indonesische luchtmacht, maarschalk Moar Dani, heeft verklaard, dat Indonesië volgend jaar zal trachten Tsjechische lesvliegtuigen met straalaan drijving van het type L29 te kopen. De Tsjechische vliegtuigen zijn bestemd ter vervanging van vliegtuigen van Ameri kaanse makelij die thans door de Indone sische luchtmacht worden gebruikt. Deze beslissing werd genomen, omdat de Verenigde Staten hebben geweigerd aan Indonesië onderdelen te verkopen voor de vliegtuigen van Amerikaanse ma kelij, aldus maarschalk Dani. (Van onze correspondent) PARIJS Het beraad van vijf NAVO- landen waartoe in beginsel deze maand op de ministeriële conferentie in Parijs besloten werd, is op de lange baan ge schoven. Aan die NAVO-conferentie in klein verband zou door de V.S., Groot- Brittannië, West-Duitsland, Italië en Ne derland worden deelgenomen. Als plaats van samenkomst was de keuze tussen Rome en Den Haag nog niet definitief be paald. Daarentegen was wel beslist dat de agenda als enig punt zou behelzen de duis tere problematiek rond het vraagstuk van de nucleaire verdediging van Europa in het algemeen en de controverse tussen de A/nerikaans-Duitse en anderzijds, de Engelse opvattingen in het bijzonder. Een week geleden - is reeds melding ge maakt van een memorandum van presi dent Johnson aan zijn naaste medewer kers waarin ten aanzien van de M.L.F. de grootst mogelijke voorzichtigheid werd bevolen ten einde de kloven in de Atlan tische wereld niet nog dieper en nog breder te maken. In de meeste Atlantische hoofdsteden en in Parijs in het bijzonder werd dit memo randum zo niet als een capitulatie van de Amerikaanse president dan toch wel be schouwd als een bewijs dat Washington te rugdeinsde voor de consequenties van een totale breuk met Frankrijk waarnaar de MLF-politiek rechtstreeks dreigde te lei den. Met het Britse alternatief voor de Ame rikaanse MLF heeft de regering-Wilson tot dusver evenmin nog heel veel Atlantische zieltjes weten te winnen. Onder die om standigheden heeft men het, zowel in Washington als in Londen, blijkbaar ver kieslijker geacht de conferentie van vijf waarvoor vooral minister Luns zich deze maand in Parijs nog al beijverd heeft op de lange baan te schuiven. In de loop van januari zal de Britse premier Wilson achtereenvolgens presi dent Johnson en kanselier Erhard ontmoe ten. Na hun gedachtenwisselingen kan, zo gelooft men, nog altijd worden besloten of de conferentie van vijf wel of niet moet doorgaan. Advertentie De beste service bij Ged. Oude Gracht 108 -110 - Haarlem Telefoon 17165 - 13608 - 16657 Kruisstraat 22 - Haarlem - Tel. 17206 Vraagt prijsopgaaf TOKIO (AP) „Een onbeschaamde daad van nucleaire chantage waarover het Chinese volk slechts zijn diepe veront waardiging kan uitspreken," zo luidt het protest van de Chinese regering tegen de aanwezigheid van de Amerikaanse onder zeeër „Daniël Boone" voor de Chinese kusten. China noemt het bericht, dat bevestigd Is door het Amerikaanse ministerie van Defensie, een oorlogsuitdaging van de Ver enigde Staten. De Chinese verklaring is een reaktie op de berichten dat een Amerikaanse onder zeeër die zestien Polarisraketten aan boord heeft met een bereik van 2.880 kilometer uit Goeam is vertrokken en zich nu in de wateren voor de kust van Azië bevindt. ken, waarna er van de wereldorganisatie niet veel overblijft. Men hoopt nu, dat er voor 18 januari achter de schermen over eenstemming wordt bereikt. De assemblee heeft bij acclamatie er wordt nog steeds niet officieel gestemd een resolutie aangenomen tot instelling van een permanent orgaan voor handel en ontwikkeling. Oe Thant, de secretaris-generaal van de V.N. is naar de Maagdeneilanden ver trokken waar hij tien dagen rust zal ne men op advies van zijn arts. Hij is kort geleden aan een maagzweer geopereerd. LAGOS (Reuter) In de Afrikaanse staat Nigeria zijn woensdag verkiezingen voor het gehele land gehouden, die even wel door een belangrijke politieke groepe ring, de UPGA (het Verenigde Progres sieve Grote Verbond) werden geboycot. Deze partij is van oordeel, dat de voor waarden voor een vrije en eerlijke verkie zing niet bestonden. De boycot was doeltreffend, slechts in één gebied was de opkomst van de kie zers groot. In Ibadan, de hoofdstad van het westelijke gebied, was de opkomst gering. In Lagos was de kiezersstaking nagenoeg voor honderd percent effectief. Alleen in de noordelijke hoofdstad Kadoena werd druk gestemd. In Ibadan, Enogo en andere steden werden stemhokjes door betogers vernield. De Verenigde Progressieve Alliantie een van de twee grote politieke groeperin gen zal geen regering aanvaarden die gevormd is naar het resultaat van de ver kiezingen. De groep noemt de verkiezin gen een klucht. Het aanvaarden van de uitslag zou „miljoenen Nigerianen tot knechtschap brengen." JACKSON (Mississippi) (AFP) De 21 mannen, die onlangs in de staat Mississip pi door de Amerikaanse Federale Recher che werden gearresteerd in verband met de moord op drie voorvechters voor de rassengelijkheid, doch na hun eerste ver hoor door de rechter mevrouw Carter in vrijheid werden gesteld zullen elf januari in Jackson terecht moeten staan voor een federale „grand jury". Die zal moeten beslissen of tegen de betrokkenen een ver volging moet worden ingesteld. Deze jury houdt zich op last van het ministerie van Justitie in Washington thans met deze zaak bezig. Advertentie JATUURZUIVER OPWEKKEND VERKWIKKEND LEOPOLDSTAD (Reuter, AFP en AP) Grieken die dinsdag in de Kongolese stad Wamba zijn bevrijd en gisteren in Leopoldstad aankwamen, hebben gezegd dat ongeveer honderd blanken, die door de opstandelingen naar Moengbere waren vervoerd, door de Kongolese nationale strijdkrachten zijn bevrijd. In Wamba zijn meer dan dertig blanken ter dood ge bracht. Onder hen waren 17 Belgische priesters, een Amerikaanse en een Brit se zendelinge. De meeste slachtoffers zijn op 26 novem ber gevallen, de dag waarop de Belgi sche parachutisten in Paulis werden neer gelaten. Een Griek vertelde dat de opstan delingen hysterisch werden toen zij de vliegtuigen zagen komen. De verovering van Wamba verliep vlot. De rebellen vluchtten bij de eerste scho ten het bos in, vertelden de bevrijde blan ken. Een van de geredde gijzelaars zei op het vliegveld van Leopoldstad: „Dinsdag zouden wij zijn weggevoerd. De huursol daten kwamen vlak na zonsopgang aan. Het moorden was op 26 november begon nen, nadat de rebellen schreeuwden dat Belgische parachutisten op het punt ston den te landen. Ze renden heen en weer en gilden „maak ze allemaal dood". Sommi ge gijzelaars werden doodgeschoten. An deren werden vastgebonden en in de ri vier geworpen. Weer andere werden met knuppels doodgeslagen." „Bijna al de blanken die op die dag wer den gedood waren Belgische priesters en lekebroeders van de missie in Wamba. We weten niet precies hoeveel. De meeste overlevenden van Wamba waren Grieken en Cyprioten." In het algemeen hebben de rebellen de Grieken, Pakistani en Portugezen als „neutralen" behandeld. „Maar noem mijn naam niet. Iedere keer dat de radio bekend maakte dat een Griek of een Cyprioot iets over de rebel len had gezegd werden we extra geslagen", zo voegde een Griek er aan toe. Er is, met de verandering van het tijdsbeeld, ook een sterke wijziging gekomen in bepaalde journalistieke tradi ties, ofschoon het wel enige moeite gekost heeft om er af te komen. Zo herinner ik mij nog duidelijk, dat in vroeger jaren de extra-dikke kranten op de vooravond van uitvoe rige hoogfeesten onverander lijk een aantal op dat bepaal de feest afgestemde, larmoyan te verhalen bevatten, benevens een uitbundige portie „oude gebruiken". Het onderdeel „oude gebruiken" vormde al tijd een der hoofdschotels van de leesdis en de verzameling van die kopij leverde nooit enige moeilijkheden op. Vastenavond, Pasen, Sint Maarten, Kerstmis en de jaar wisseling waren de voornaam ste leveranciers van deze har tige, licht verteerbare hapjes folklore. Uit welk oord van de wereld zij ook op de redactie tafel kwamen, steeds hadden zij onveranderlijk dezelfde hoofdingrediënten: een liefe lijk dorpje, onschuldige kin deren, onbegrijpelijke brabbel- liedjes en nog onbegrijpelijker ceremoniën omkransten het hoofdthema, namelijk het ont futselen van eetbare voorwer pen aan goedmoedige dorpe lingen. De betekenis van het ceremonieel en de inhoud van dat gezang en gedoe waren op geen enkele manier te her leiden tot iets zinnigs, maar desondanks had iedereen er onschuldige vreugde in en de bevolking van het betrokken dorp kwam er op gezellige manier de saaie feestdagen mee door. Tegenwoordig is dat alle maal anders. „Oude gebrui ken" is geschrapt uit de kran tenbijvoegsels, behoudens een enkele maal dat een moege schreven medewerker nog kans ziet tersluiks iets van dien aard door de mazen van 't redactionele net te persen. In dat opzicht moeten wij vooral onze correspondent in Oosten rijk streng in de gaten houden. In het besneeuwde bergland schap der Alpen ligt hier en daar nog wel een gehuchtje waar wat restjes folklore ont snapt zijn aan de terreur van de moderne tijd. En onze man in die streek behoeft zo'n dorpje niet eens te ontdekken, om te weten dat daar ergens tussen de Alpentoppen zich nog wel iets voltrekt dat de moeite van het beschrijven waard is. Trouwens, het is niet eens nodig zó ver weg te denken. Neem het Nederlandse dorpje Kortenisse in Zeeland. In Kortenisse met zijn zes honderd inwoners verzamelen zich op oudejaarsavond om drie minuten voor acht uur alle kinderen boven de leeftijd van zeven en beneden de veer tien op het pittoreske dorps pleintje. Gestadig klokgelui begeleidt hun samenkomst en de huizen die het plein om zomen hebben alle een bran dende kaars voor het raam, zodat een bewegelijk, romig licht op het besneeuwde plein tje en de samendrommende kinderen valt. Om acht uur precies houdt het klokgelui op, maar dan heeft de dorpsbeiaardier zijn plaats achter zijn instrument ingenomen en hij laat de vro lijke tonen van „het was me 't jaartje wel, het was me 't jaartje niet" als zilveren bel len over het dorpje rinkelen. De kinderen stellen zich op in rijen van zeven en zij dra gen in hun rechterhand de „karbies", een ouderwets ge vlochten mandje, in de linker hand een stallantaarn met een brandende kaars. Zo trekken zij van huis tot huis, terwijl zij onder begeleiding van het carillon het volgende liedje zingen: „Oudejaar, varkenshaar, nieuwe dag, koekbeslag, heldre nacht, koeievacht, zeg me waar de knecht moet slapen. Anne- marie zit al te gapen, geef me 'n pannekoek en 'n ui, Jan munneman is veel te lui. Oudejaar, varkenshaar, Jan munneman die kamt zijn haar, Jan munneman is uitgeslapen, hier komen de durskens en de knapen". Op alle huisdeuren waar zij aankloppen wordt een boeketje aangebracht, dat bestaat uit varkenshaar, rietstengels en gedroogde notenbladeren, bij eengebonden door een paars lintje. De bewoners van de huizen openen lachend de deur, zien de versiering en betalen de daaraan verbonden kosten in de vorm van vier verrimpelde appelen, twee hardgekookte eieren en een krentenkoek. Als de tocht vol bracht is een aantal huizen wordt overgeslagen, namelijk die waarvan de kinderen weten dat de bewoners niet goed met elkaar kunnen op schieten of niet naar de kerk gaan verzamelen de kinde ren zich weer op het dorps plein. Het is dan bijna twaalf uur. In doodse stilte wachten zij de twaalf slagen van mid dernacht af en nauwelijks zijn die verklonken, of zij gooien met tevoren verzamelde stenen alle ruiten van de omliggende huizen in, wurgen de bewo ners, steken de stulpjes in brand en hangen de beiaar dier aan het haantje van de toren op. Niemand wordt daar kwaad om, want de bewoners van Kortenisse weten nu een maal dat dit iedere oudejaars avond gebeurt en hun liefde voor de folklore verzoet het ongemak. Na nieuwjaar worden de huizen rondom het plein weer opgebouwd door alle bewoners gezamenlijk en het moet ge zegd dat de kinderen daarbij niet achterblijven. De nieuwe huizen worden betrokken door de oudste inwoners van het dorp, die dus weten dat zij nog precies één jaar te leven hebben. Kortenisse is één van de weinige plaatsen in ons land, die niet kampen met het probleem der bejaarden. Wel is het moeilijk, ieder jaar een nieuwe beiaardier te vinden, maar tot dusver is dat altijd nog gelukt en Kortenisse ver trouwt dat het voorlopig nog niet zonder zal komen te zit ten. De nieuwe beiaardier wordt op kosten van het dorp opgeleid. Hij behoeft trouwens maar twee liedjes te kunnen spelen. Ja, zo gaat dat in Korte nisse. Het zou te ver voeren om te vertellen, hoe de kin deren in het Oostenrijkse Brülgebranderoberlandsmark de oudejaarsavond en de nieuwjaarsdag doorbrengen, wat heel jammer is, aange zien die wijze van viering enige overeenkomst met het feest van Kortenisse vertoont, wat te verklaren valt uit het feit dat in 1685 een ontsnapte beiaardier uit Kortenisse uit week naar het Oostenrijkse dorpje aan de voet van Hoch- weilerfrauendrache en daar zijn mond voorbijpraatte. Tegenwoordig is de viering van oud en nieuw heel wat minder romantisch, maar toch kan men vaststellen dat zich een nieuwe folklore aan het vormen is, die latere geslach ten waarschijnlijk interessante leesverhalen zal leveren voor hun krantenbijvoegsels. Dan krijgt men iets in deze trant: „In vele plaatsen van ons land zijn nog de oude gebrui ken in ere, die stammen uit een ver en verbeeldingskrach- tig verleden. Zo worden in de Amsterdamse wijken Bloe- mendaal en Velsen en het Zandvoortse stadsdeel Hare- lem op oudejaarsavond in de plantsoenen de zorgvuldig bij- eengespaarde „bromfietsen" verbrand, nadat jongelieden tussen veertien en twintig in hun sportauto's alle voor dat doel tevoren beplante voor tuinen van de bewoners der wijk hebben platgereden. Het is altijd weer een boeiend en romantisch schouwspel, de snelle cars vlak langs de ge- veis te zien scheren onder het vrolijk gelach van de bewo ners, die voor die gelegenheid van de douane opgekochte ijzeren kraaienpoten hebben gestrooid. Het geklap der auto banden mengt zich met het gegil der autocoureurs, die nu en dan over elkander heen rijden en onverdroten door gaan tot hun voertuig het laat afweten. Wie het laatst over blijft, is de „oudejaarskoning" en hij heeft het recht het hele jaar door in de bebouwde kom boven de maximum voorge schreven snelheid van 120 kilometer per uur te rijden. De laatste jaren kan men ech ter duidelijk een vermindering van het enthousiasme voor deze tradities opmerken. Het in koor gebrulde „Yeah, yeah, yeah!" dat eertijds de hele oudejaarsnacht door het lucht ruim vulde, wordt zelfs in Harelem nog maar sporadisch gehoord. De moderne tijd brengt veel en goed en nut tigs, maar zijn komst gaat nu eenmaal helaas gepaard met een onherstelbaar verlies aan cultuurwaarden. Zo is het, zo is het altijd geweest, zo zal het altijd blijven. Niettemin, de redactie wenst u een goed nieuw jaar". En dat doet onze tegen woordige redactie natuurlijk ook, in de overtuiging dat in onze streek nog voldoende conservatieve krachten aan wezig zijn om te zorgen dat we ook in 1965 nog geen alge hele vernieuwing onze dier bare overblijfselen uit vroeger jaren zullen zien verdringen. Het „yeah, yeah, yeah!" en de woningnood bijvoorbeeld kun nen met enige overheidsbe moeiing best nog jaren be houden blijven. IVonde oplekken Onlangs heeft de wereldpers, althans de pers van wat men de vrije wereld pleegt te noemen, uitvoerig gewag gemaakt van de gruwelen, waarvan mannen, vrouwen en kinderen in Kongo het slachtoffer zijn geworden. Zowel bij de misdrijvende als bij de lijdende partij kon men blanken en negers aantreffen. Ik moet bekennen dat wanneer ik zulke dingen lees, het wange drag van de blanken bij mij zwaarder weegt dan dat van de negers. De cultuur die bezig is zich over heel de aarde uit te breiden, is een cultuur van blanken. Blanken zijn uitgetrokken om over ge kleurde volken hun gezag te vestigen en de voortreffelijkheid van de blanke be schaving te demonstreren. Ik geloof niet in de superioriteit van welk ras ook, maar het staat voor mij vast dat de blanken op dit ogenblik van de geschiedenis een gro tere morele verantwoordelijkheid voor het wel en wee der wereld dragen dan hun- gekleurde medemensen. Wat speciaal Kongo betreft: sedert ik mij, nu alweer jaren geleden, heb ver diept in de geschiedenis van zijn koloni satie, ben ik doordrongen van het besef dat er heel veel, bijna onmogelijk veel, tegenover de bevolking van dat land is goed te maken. Daarbij ben ik mij niet bewust van een vooropgezette anti-kolo- niaie gezindheid. Ik houd niet van gene raliseren. Het enige, dat mij interesseert zijn concrete feiten, die op concrete men sen betrekking hebben. Als iemand mij weet te bewijzen, dat een koloniaal bewind meer zegen dan nadeel heeft meegebracht, dan ben ik bereid dat be wind te prijzen, zelfs al zou het nu, door de ontwikkeling der gebeurtenissen, ver ouderd zijn geworden. Wie partij kiest voor de mens, heeft het moeilijk met de bepaling van een politiek standpunt. Hij ziet in dat recht en on recht in deze wereld onontwarbaar met elkaar zijn verstrengeld. De fraaiste leu zen kunnen hem niet doof maken voor die nog altijd klinkende vraag: „Waar is uw broeder Abel?" En tegelijkertijd ziet hij Kaïn, in heel zijn erbarmelijkheid. Hij is zelf èn Abel èn Kaïn. Wie voor grote problemen staat, moet dikwijls knopen doorhakken, dat wil zeg gen vereenvoudigen. Vandaar dat ik de in deze dagen, zo omstreeks het einde van het jaar, alom zich verheffende stemmen van vooraanstaande lieden, die over vre de, vriendschap en andere hoge idealen spreken, niet graag het zwijgen zou op leggen, al weet ik dat simpele formules niet de nood kunnen verhelpen van een mensheid die nog bijna weerloos aan haar instincten is overgeleverd en daardoor uit eenvalt in een klein deel dat overvloed en een zeer groot deel dat gebrek kenU Maar ieder spreken, hoe gebrekkig ook, is mij liever dan het zwijgende vegeteren van verdorde zielen. Ik ben schijnbaar wat ver van Kongo weggedwaald. In werkelijkheid ben ik er vlakbij gebleven. Bij Kongo en bij alle streken die de wonde plekken zijn welke we naar het nieuwe jaar meenemen. Het vieren van de jaarwisseling zal geen ijdele bezigheid zijn, als we die wonden ook maar een ogenblik voelen schrijnen. Advertentie Wapensmokkelaar. De Zweedse politie heeft beslag gelegd op een partij van 48 automatische Mauser-geweren en 18.000 patronen die een 30-jarige vreemdeling naar Cyprus had willen ^mokkelen. Stuiver. Een 77-jarige Londense gepensio neerde man heeft ruim 2 miljoen gulden gewonnen. De oude baas, Joseph Al- mond, had een stuiver in een voetbal pool belegd. Hij had alle zeven in gelijk spel geëindigde wedstrijden goed voor speld. Eersteling. Het eerste in Indonesië gepro duceerde vliegtuig, de „gelatik" (rijstvo- gel), heeft met succes proef-gevlogen De Gelatik, een eenmotorig toestel voor vier personen, heeft een snelheid van ongeveer 180 kilometer per uur. Het kan landen en starten op een voetbalveld. Vergeten. Bolivia heeft zich weer aange sloten bij de Organisatie van Ameri kaanse Staten (O.A.S.) die het twee jaar geleden verliet in verband met een grensconflict met Chili. Bezoek. Volgens het blad „Al Massa" in Cairo zal de Chinese premier Tsjoe en- Lai in maart aanstaande een bezoek aan Egypte brengen. Vrijaf. Een communistisch Chinese woord voerder heeft gezegd dat de nationalis tische eilanden zoals Quemoy en Tatan op 31 december en 1 januari niet zullen worden gebombardeerd om de bevolking in staat te stellen de jaarwisseling te vieren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1964 | | pagina 3