ENGELANDS
MEEST
TACTVOLLE
TROST
De Mokken van St. Mary, zullen ze ooit luiden?
mm iw-iï
Wekelijks toegevoegd aan alle edities
deins Dagblad Oprechte Haarlemsche
en Uinaider Courant
0Kr
0
m
rv
Wp
mmm
Erbij
TACTVOL IS MISSCHIEN het beste woord om te
omschrijven hoe de „Civic Trust", een officieus lichaam
dat tot taak heeft het uiterlijk van stad en land in Groot-
Brittannië te verbeteren, tewerk gaat. Deze tact is ook wel
vereist, want men moet niet alleen mensen hereiken die
zich reeds naar de voorschriften van de overheid moeten
richten om hen te vertellen waar en hoe er gebouwd moet
worden, maar ook de overheid zelf. Engeland heeft
namelijk als dichtbevolkt land een ingewikkeld apparaat
voor stads- en plattelandsbouw dat er, naast zijn vele
andere plichten, op moet toezien dat in deze tijd van uit
breiding en intensieve bebouwing het aangenaam verpozen
de burgers niet onmogelijk gemaakt wordt.
Men zou kunnen denken, dat met al die overheidszorg
voor het uiterlijk van stad en land, een instelling als de
Civic Trust overbodig is. Maar de controle die de regering
en de plaatselijke autoriteiten kunnen uitoefenen is nega
tief en het is van groot belang, dat mensen zich spontaan
en op een positieve manier bezighouden met het uiterlijk
van het land.
De beide foto's links tonen een
winkelpui in High Street in de
stad Epping (Essex) voor en na
de „operatie-face lift". De Civic
Trust verschafte de adviezen en
de daadwerkelijke hulp voor de
metamorfose. De tekening hier
onder is het bekroonde ontwerp
voor de verfraaiing van een watte
kant in Reading, Berkshire.
DE TRUST is dus eigenlijk te vergelijken met een be
schaafd iemand met goede smaak die in een huis komt dat
hij veel beter en gezelliger zou kunnen inrichten dan het is.
Hij begint echter niet meteen critiek te oefenen, maar
wacht beleefd tot zijn gastheer hem om advies vraagt. Hij
kan echter ook zelf het onderwerp aansnijden, door te ver
tellen hoe meneer en vrouw Die en Die hun huis hebben
ingericht.
De trust stuurt zijn mensen dus niet ergens heen om te be
palen hoe het wel, en hoe het niet moet. Men wacht tot de
bewoners zelf zeggen: „Wjj zijn nog niet helemaal tevreden
over de inrichting hier. Zoudt u kunnen zeggen hoe het beter
kan?" Maar, evenals onze tactvolle gast, legt de Trust een
bescheiden zelf critiek aan de dag en bereikt zijn doel aan de
hand van filmavonden en tentoonstellingen die aantonen hoe
men elders in het land te werk is gegaan.
„ONS DOEL IS, de mensen de ogen te openen voor hun om
geving", aldus de heer Michael Middleton, secretaris van de
trust. „Wij wijzen op de grote verbeteringen die daarin kunnen
worden aangebracht voor betrekkelijk weinig geld".
Behalve dat de trust van advies dient, kan hij ook praktische
hulp verlenen, vooral wanneer het gaat om het aangeven van
een werkwijze die ook door anderen kan worden overgenomen.
OFSCHOON de trust geen officieel lichaam Is, werd hij
zeven jaar geleden opgericht op initiatief van de toenmalige
minister van Woningbouw en Plaatselijk Bestuur, Duncan
Sandys. Thans is deze staatssecretaris voor de betrekkingen
met het Gemenebest, maar voorzitter van de trust is hij ge
bleven. In het bestuur van de trust hebben voorts onder an
deren zitting de aartsbisschop van Canterbury, eerste minister
Harold Wilson en de architect Sir Basil Spence, ontwerper
van de nieuwe kathedraal van Coventry.
De inkomsten van het instituut (ongeveer 500.000 per jaar)
bestaan voornamelijk uit vrijwillige bijdragen van het bedrijfs
leven. Directeur is Leslie Lane, vroeger hoofd van het plan
bureau van de County Council te Londen en de kleine perma
nente staf wordt gevormd door deskundigen op het gebied
van stedebouw, bosbouw en architectuur.
DE CIVIC TRUST vestigde het eerst nationaal en inter
nationaal de aandacht op zich door zijn bemoeiingen met de
face lifting (gezichtsverfraaiing) van de Magdalen Street, een
architectonisch tamelijk belangrijk winkelcentrum te Norwich,
dat langzamerhand de indruk begon te maken, betere dagen
te hebben gekend. Er kwam een samenwerking tot stand
tussen de trust, de plaatselijke overheid en particuliere eige
naars. Nadat de gemeenteraad om advies had gevraagd, werd
er op kosten van de trust een plan ontworpen tot algehele
verbetering van de situatie.
Dit plan voorzag onder andere in het verwijderen van smake
loze uithangborden, het vernieuwen van letters op permanente
reclames en het vastleggen van een verantwoord kleuren
schema. De kosten, die door de bewoners werden gedragen,
bedroegen gemiddeld slechts 800 gulden per pand.
HET VOORBEELD van Norwich heeft sindsdien in tal van
steden in heel Engeland navolging gevonden en aan het eind
van dit jaar zjjn er 160 van deze plannen gerealiseerd.
Een ander initiatief van de trust is het planten van (vol
groeide) bomen tussen de nieuwbouw, teneinde deze projecten
direct een wat aantrekkelijker aanzien te geven. Men heeft een
speciale techniek ontwikkeld om dit werk in alle seizoenen
te kunnen uitvoeren. In de afgelopen twee jaar zjjn 700 bomen
verplant, vooral in de omgeving van Londen: de operatie
„instant trees" wordt ook deze winter met grote energie voort
gezet.
i l'l
DE TRUST werkt ook samen met de staatsmijnen in een
groots opgezette herbeplanting van bepaalde streken, die door
de mijnbouw in het verleden zijn ontluisterd. In minstens één
geval kan men spreken van een ware woudverhuizing.
EEN VAN DE MEEST gedurfde projecten, die de trust
tot dusver heeft ondernomen, is nog in het ontwerpstadium.
Het initiatief werd genomen op verzoek van niet minder
dan achttien gemeentebesturen en beoogt de reorganisatie
van een groot gebied tot een regionaal park, dat zich zal
uitstrekken van de buitenwijken van Londen tot Ware in
Hertfordshire, dertig kilometer ten noorden van Londen.
De bedoeling is, te komen tot een groenstrook met lichte
bebouwing als tegenwicht tegen de bestaande industriële
ontwikkeling, die in volle gang is langs de rivier de Lea.
AL MEER dan honderd jaar wijden bloeiende plaatselijke
verenigingen in Engeland zich energiek aan de verfraaiing
van de streek waarin zij wonen. Zij vinden nu in de trust een
machtige bondgenoot. Het bestaan van de trust blijkt ook hier
stimulerend te werken: Sinds 1957 is het aantal van deze lokale
verenigingen gestegen van 200 tot 500.
VOORTS IS MEN gekomen tot de oprichting van een regio
nale Civic Trust voor het noordwesten van het land. Men
neemt aan dat deze lokaal gefinancierde en in Manchester
zetelende telg navolging zal vinden in andere delen van Enge
land, zodat de oorspronkelijke Civic Trust zijn tijd en geld zal
kunnen spenderen aan de grotere projecten om Engeland te
helpen een aangenaam oord te blijven zowel voor zijn inwoners
als voor de toeristen.
HET EEUWENOUDE gothische
plattelandskerkje van St. Mary-The-
Virgin in het Engelse dorp East Berg-
holt in Sussex heeft geen torenspits,
zelfs geen toren. Maar wél een aan
tal luidklokken. Die worden be
waard, al sinds meer dan 200 jaar,
in een houten schuur met een leien
dak, dat naast het kerkgebouw staat.
Met die klokken is het echter nooit
van een leien dakje gegaan. Zij heb
ben nog nimmer de metten, de vesper
of wat dan ook geluid en het ziet er
niet naar uit, dat er binnen afzien
bare tijd verandering in deze toestand
zal komen.
Vraagt men de dorpelingen in hun
stamcafé naar een verklaring voor
deze vreemde situatie, dan beginnen
zij geheimzinnig te knipogen. „Kijk
's hier meneer, het juiste weten wij
er ook niet van. Maar volgens oude
legenden moet de kerk, waarvan het
achterschip al uit de vijftiende eeuw
dateert, altijd zonder toren blijven,
volgens een contract met de duivel.
Vroeger, zo rond het begin van de
achttiende eeuw, moet hier namelijk
een „squire" (landjonker) gewoond
hebben die als een beest tekeer ging.
Hij dronk als een ketter, verleidde
vele dorpsmeisjes en wentelde zich
ook overigens in poelen van zonde.
Toen hij ouder en bezadigder werd,
schijnt hij tot inkeer gekomen te zijn.
Als de twee koningskinderen die
malkander" niet krijgen konden,
staan kerk en klokken (in de punt-
dakschuur) nu al sinds eeuwen naar
elkaar te smachten. Inzet: de koster
heeft de zorg voor de opgelegde
kerkklokken; eens per week ontdoet
hjj ze plechtiglijk van stof en
roestplekjes.
Om zijn zonden te boeten vermaakte
hij een grote som gelds aan de kerk,
om er een toren van te bouwen en zo
zijn verdorven ziel te redden. Maar
de Boze was het daar niet mee eens.
Wat de metselaars overdag opbouw
den, dat brak de duivel 's nachts
weer af. Totdat men tenslotte het hele
karwei maar opgaf
De huidige zieleherder van St. Ma-
rie-de-Maagd heeft een prozaïscher
verklaring. „Er zijn geen bewijzen
voor mijn theorie", zegt hij, „maar ik
neem aan dat op een kwade dag het
geld voor de kerkbouw op was, zodat
men besluiten moest, de reeds bestel
de luidklokken tijdelijk in een nood
gebouw onder te brengen".
Dat „tijdelijk" is inmiddels perma
nent geworden. Want tot op de hui
dige dag is het de arme parochie on
mogelijk geweest, de fondsen voor
een toren bijeen te brengen. En zo
liggen de klokken nog altijd stom en
stil in hun houten noodwoning, die
inmiddels al enkele malen vernieuwd
moest worden. Klepels naar boven,
wachten zij daar nu al honderden
jaren op het glorieuze ogenblik dat
zij eindelijk hun bronzen stemmen
kunnen laten horen ter ere van God
in den hoge. Wanneer dat ogenblik
zal aanbreken? On Doomsday, grin
niken de dorpelingen: op de Dag des
Oordeels.
