Voor 620 gulden heen en terug
naar de Verenigde Staten
Reisbureaus tonen interesse
voor Co-op-initiatief
DANSSCHOOL
Waarom rijdt deze auto
zo prettig?
Nelson Mandela: „Afrikaan voert een
strijd voor liet recht om te leven"
J
Vreedzams strijd is
onmogelijk geworden
Boekenhoekje
VLIEGREIZEN VAN K
Lichte straf voor
scherpslijpers
Kardinaal Wyszinski
hekelt Poolse
arbeidstoestanden
T wijf el
Sensatie
Reeds in 1958
DONDERDAG 7 JANUARI 1965
„Voorkeur"
Vijf verbrande kinderen
woensdag begraven
Joegoslaven uit Kongo
Zee van getallen
Twaalf maal meer
Ghetto's
Gewoon omdat deze automobilist
zich meer fit voelt dan andere.
En zijn geheim schuilt in het
dashboardkastje Daar ligt altijd
een rol King. Heerlijk frisse
King pepermunt, het beste
dagelijkse middel ter opwekking
en verkwikking. Natuurzuivere
King hoort in uw wagen
als uw papieren.
V
Voor 620 gulden heen en weer door
de lucht naar New York en voor 680 gul
den retour naar Montreal zijn de opzien
barende artikelen die het kruideniers-
bedrijf CO-OP zijn leden ter gelegenheid
van het 50-jarig jubileum aanbiedt. Bij
de KLM en de andere grote luchtvaart
maatschappijen kost een retour New
York toch altijd nog 1248 en een retour
Montreal minstens 1171. „Toch leggen
wij er geen cent bij", aldus verzekerde
men ons op het hoofdkantoor van
CO-OP Nederland te Rotterdam. „In
tegendeel, in de prijs zijn ook de ad
ministratieve kosten verwerkt. Voorlopig
beschikken wij over een chartervliegtuig
dat op 25 juni met 180 passagiers ver
trekt, maar als er meer aanmeldingen
komen zullen er meer vluchten volgen.
Wij geloven niet dat ons door de Ameri
kaanse luchtvaartautoriteiten beper
kingen zullen worden opgelegd".
Bij het zoeken naar een speciale attrac
tie ter gelegenheid van het gouden jubi
leum kwam de Coopdirectie op 't idee om
een aantrekkelijke mogelijkheid te bieden
aan ouders die hun geëmigreerde kinde
ren willen bezoeken. Men nam contact op
met de heer M. M. Koster, directeur van
het Amsterdamse reisbureau Voigt en Ge-
bel die er op zijn beurt in slaagde een
zeer voordelig contract af te sluiten met
de Amerikaanse charter maatschappij Ca
pitol.
„Er is geen sprake van, dat wij op de
een of andere wijze een prijzenslag in de
MONTGOMERY (Reuter) Drie blan
ken, die in december vorig jaar buiten een
negerkerk in Montgomery in de Ameri
kaanse staat Alabama, een ontploffing
veroorzaakten, zijn woensdag tot de maxi
mum gevangenisstraf van zes maanden
en een boete van tweehonderd dollar ver
oordeeld.
De veroordeelden zullen slechts tien da
gen in de gevangenis moeten zitten. Voor
de rest van hun straftijd zullen zij voor
waardelijk op vrije voeten worden gesteld.
Aan de mannen kon slechts verstoring
van een godsdienstige bijeenkomst ten
laste worden gelegd, omdat er niemand
door de ontploffing, die door een met gas
gevulde ballon teweeg werd gebracht, is
gewond, of kon worden gewond. Er werd
evenmin schade aangericht door de geringe
kracht van de ontploffing.
luchtvaarttarieven willen veroorzaken",
aldus verzekerde ons Co-Op's publiciteits-
chef, de heer Th. Viergever. „De aanbie
ding staat alleen open voor onze leden
en om te kunnen inschrijven moet men
minstens een half jaar lid zijn".
Zoals bekend zijn alle luchtvaartmaat
schappijen die geregelde lijndiensten on
derhouden aangesloten bij de Internationa
le Organisatie ITA, die een scherpe con
trole op de tarieven uitoefent. De tarieven
zijn uiteraard gebaseerd op de exploitatie
kosten en de gemiddelde bezettingsgraad
van de lijndiensten. Chartervluchten,
waarbij in feite een vliegtuig wordt ge
huurd en de kosten hoofdelijk worden om
geslagen over de passagiers, zijn vanzelf
sprekend goedkoper.
Of het initiatief van COOP zal leiden tot
een prijzenslag in -"e luchtvaarttarieven
moet worden betwijfeld. Het Amerikaanse
luchtvaartbureau dat de belangen van de
eigen luchtvaart in het oog houdt, staat
chartervluchten naar Amerika slechts toe
op bepaalde voorwaarden. Een van die
voorwaarden is dat de deelnemers van een
chartervlucht een gesloten groep vormen,
b.v. een vereniging. De ervaring heeft ge
leerd dat zo'n groep niet te groot mag
zijn, anders wordt geen toestemming tot
de vlucht gegeven. Een muziekkorps uit
Zaandam wordt als een gesloten groep be
schouwd, maar de KNVB, of het NW zul
len stellig worden geweigerd als zij met
al hun leden per chartervlucht naar de
Verenigde Staten zouden willen.
De belangstelling voor de goedkope emi-
grantenreizen is na één dag al zo groot,
dat we een hele luchtvloot naar Amerika
zouden kunnen sturen, aldus de organisa
tor van deze sensationele reis. Op het
hoofdkantoor van COOP in Rotterdam wa
ren maandag, drie dagen voor de officiële
start van de aktie, al bijna honderd aan
meldingen binnen gekomen. Leden en niet
leden verdringen elkaar om bijna elf we
ken naar hun geëmigreerde kinderen te
gaan.
Ook de reisbureaus tonen veel belangstel
ling: zij willen bij de coöperatie plaatsen
boeken voor hun cliënten, maar volgens de
COOP-directie blijft het een interne zaak.
Ook in de COOP-winkels liep het vanmor
gen al storm. Veel belangstellende ouders
vroegen al naar de mogelijkheid om zich
voor een reis in te schrijven. Aanmeldin
gen kunnen echter pas vanaf morgenoch
tend worden gedaan. Behalve het lidmaat
schap moet men enkele waardecoupons in
leveren. Aan ieder waarde-aandeel van 120
gulden zit een coupon. De zegels krijgt
men gratis bij de kruidenierswaren.
In 1958 was het het Haarlemse Reisbureau
C.T.I, het latere bureau Centouri dat
voor een sensatie zorgde door vliegreizen
naar Amerika aan te bieden voor de toen
ver beneden de normale tarieven liggende
prijs van, 1200 gulden retour. De vluchten
werden destijds uitgevoerd door de IJs
landse chartermaatschappij „Icelandic
Airlines".
Hoewel er grote belangstelling voor deze
goedkope reismogelijkheid bestond, was de
„Icelandic Airlines" gedwongen de dien
sten te staken omdat zij gevaar liep de
landingsrechten in de Verenigde Staten te
verliezen. Het Amerikaanse luchtvaartbu
reau maakte namelijk ernstige bezwaren
tegen de goedkope vluchten van deze niet
bij de IATA aangesloten maatschappij.
Korte tijd later voerden de grote lucht
vaartmaatschappijen een „economie class"
in die voor de transatlantische vluchten
een grote prijsverlaging betekende.
De directie van het reisbureau Centou
ri, dat zich op vliegreizen heeft gespecia
liseerd, zei ons te betreuren dat hun char
tervluchten op Amerika aan zulke strenge
bepalingen zijn gebonden. „Uit het initia
tief van CGOP blijkt wel dat het mogelijk
is om voor weinig geld naar Amerika te
vliegen. Wij hopen van ganser harte dat
de actie zal slagen en dat het Amerikaan
se luchtvaartbureau in de toekomst wat
soepeler zal handelen. Er ligt in Europa
een groot potentieel voor luchtvliegreizen
naar de V.S. en Canada, maar dan moet
het wèl betaalbaar zijn."
Advertentie
ZIJLWEG 49 - HAARLEM - TEL. 14441 T. GRIEK
AANVANG VOORJAARSCURSUS HALF JANUARI
Inschrijving dagelijks voor onderstaande clubs
BEGINNERSCLUB op dinsdagavond 9.3010.45 uur - 1821 iaar
BEGINNERSCLUB op woensdagavond 7.008.15 uur - 1517 jaar
BEGINNERSCLUB op donderdagavond 7.008.15 uur - 1517 jaar
NIEUWE JIVECURSUS (stvjlswing).
Privéles op elk gewenst uur. Vraagt u eens inlichtingen
(Van onze reisredacteur H. L. Leiielaar)
Advertentie
zonder daaraan voorafgaande recht
spraak.
Minstens 544 werden gearresteerd on
der de „90 dagen"-clausule, die het
mogelijk maakte mensen te arresteren
en drie maanden gevangen te zetten,
zonder dagvaarding. (Minister van
Justitie, Balthazar Johannes Varster,
maakte onlangs beeknd dat de clau
sule thans buiten werking is gesteld.
Hij zei echter tegelijkertijd dat er niet
meer dan vijf minuten voor nodig zijn
om hem weer van kracht te maken).
Meer dan 200 mensen werden strenge
beperkingen opgelegd, zoals huis
arrest.
Tenslotte wordt het aantal tegenstan
ders van de regering dat het land
ontvluchtte op ongeveer vierhonderd
geschat.
DEZE GECITEERDE CIJFERS voor
overtredingen van politieke aard gaan
niet verder dan oktober 1963. Het is nu
ruim een jaar later, een jaar dat de goede
trouw van de Verwoerd-regering niet min
der op de proef heeft gesteld.
Bijvoorbeeld met deze tekst in een dit
jaar gepubliceerde regeringsbrochure: „De
blanken zijn economisch, sociaal en door
hun opleiding de sterkste en meest ont
wikkelde bevolkingsgroep. Zij hebben hun
thuislanden tot een ontwikkelingsniveau
gebracht, dat van Zuid-Afrika het hoogst
geïndustrialiseerde land in Afrika heeft
gemaakt. De Bantoes hebben in hun thuis
landen de voorkeur gegeven aan een on
derontwikkelde economie. Hun thuislan
den zijn daarom achtergebleven bij de
moderne economie".
De goed-getrainde zwarte Zuidafri
kaan zou hierop zeggen: „Dankie, baas".
WARSCHAU (AP) Kardinaal Wys-
zynski heeft de Poolse autoriteiten ervan
beschuldigd dat zij „terugvallen op de
ergste kapitalistische tradities" van over
werk. In een preek in de St. Jans kathe
draal van Warschau oefende de Poolse
primaat critiek uit op het feit dat de scho
len in Polen 6 januari open waren en alle
werk gewoon werd voortgezet op Drieko
ningendag, het feest waarmee de kerst
tijd wordt afgesloten.
„Onze kinderen, die tot dusverre altijd
op deze dag thuisbleven werden door een
onachtzame opdracht naar school en de
werknemers naar het werk gezonden. Om
goed te kunnen werken moet de mens zijn
rust hebben in een sfeer van vrijheid en
economische stimulances" aldus de pri
maat, die daarop liet volgen dat de pro
gressieve tendens is: beter werk in min
der uren.
„Tegenwoordig beladen de autoriteiten
de mensen echter met langere werktijden.
Zij schijnen terug te vallen op de ergste
kapitalistische tradities toen de werkuren
zonder na te denken werden opgestapeld.
„Enkele jaren geleden hebben verstandi
ge autoriteiten het werken op zondag ver
boden in de mijnindustrie. Nu echter is
het zo dat de mijnwerkers weer gedwon
gen worden op steeds meer zon- en
feestdagen te werken" aldus de kardinaal.
Hij oefende in feite critiek uit op de cam
pagne van de Poolse regering om de
steenkoolproduktie op te voeren.
„Zelfs in een rijk land als de Verenig
de Staten blijkt uit de statistieken een
toeneming van lichamelijke ziekten, kan
ker en hartaandoeningen wegens te grote
inspanning" aldus de kardinaal.
RANCO (Reuter) Woensdag zijn de
vijf kinderen van het echtpaar Green, die
bij een brand in een chalet in de Ita
liaanse alpen omkwamen, begraven. In
woners van Ranco, waar het Britse gezin
tijdelijk verbleef, bedolven de vijf lijk-
kistjes onder witte bloemen. Er was een
krans van „de moeders van Ranco". De
kinderen varieërden in leeftijd van negen
tot drie jaar. Tweeduizend mensen woon
den de teraardebestelling bij.
LEOPOLDSTAD (AP) Joegoslavië
heeft zijn ambassade in Leopoldstad (Kon
go) gesloten, „omdat het onmogelijk zou
zijn op het ogenblik normale diplomatieke
betrekkingen met Kongo te onderhou
den". Van de communistische landen zijn
nu alleen nog Tsjechoslowakije, Polen en
Bulgarije in Kongo diplomatiek vertegen
woordigd.
Zuid-Afrika: „Dankie, baas"
Johannesburg heeft veel Engelse
trekken, waaronder de twee-verdie
pingsbussen, die ook in Londen
zijn te vinden.
PRETORIA De bronzen Paul Kruger op het Kerkplein in Pretoria kijkt uit
op het hooggerechtshof. Sinds december 1963 heeft het een nieuwe gedaagden-
bank. De oude die plaats bood aan vier arrestanten, werd vervangen door een
bank voor tien. Het was in deze bank dat de nu tot levenslange gevangenisstraf
veroordeelde voorzitter van de Afrikaanse Nationale Congrespartij, Nelson Man
dela, in april deze woorden tot zijn rechters richtte: „Onze strijd is gericht tegen
werkelijke, en geen ingebeelde nooddruft, of om de terminologie van de officier
van justitie te gebruiken „zogenaamde nooddruft". Algemeen gesteld, strijden
wij tegen twee factoren die karakteristiek zijn geworden voor de Afrikaanse
levenswijze in Zuid-Afrika en die vastgelegd zijn in wetten, waarvan wij de
herroeping trachten te bewerkstelligen. Deze factoren zijn armoede en gebrek
aan menselijke waardigheid
,;Terwijl de blanke bevolking geniet
van een der hoogste levensstandaarden
ter wereld, leven de Afrikanen in ar
moede en ellende. Veertig percent van
de Afrikanen wonen in hopeloos over
bevolkte, en in sommige gevallen door
droogte geteisterde reservatenDer
tig percent zijn arbeiders of werken op
boerderijen van blanken onder omstan
digheden die te vergelijken zijn met die
van de horigen in de middeleeuwen."
„De overige dertig percent woont in
steden, waar zij zich economisch en so
ciaal hebben ontwikkeld tot een niveau
dat dicht bij dat van de blanken staat.
En toch zijn de meeste Afrikanen, zelfs
in deze categorie, gehandicapt door lage
inkomens en de hoge kosten van levens
onderhoud."
als weduwen leven in de reservaten. Wij
willen de vrijheid hebben om na elf uur
's avonds te gaan waar wij willen, en niet
opgesloten zijn in onze kamers als kleine
kinderen".
„De Afrikanen willen het recht hebben
in hun land te reizen waar zij willen, en
werk te zoeken waar zij dat wensen en
niet waar het arbeidsbureau hen heen
stuurtDit is dan waar het Afrikaanse
Nationale Congres voor strijdtHet is
een strijd van het Afrikaanse volk, ge
ïnspireerd door hun eigen lijden en hun
eigen ervaringen. Het is een strijd voor
het recht om te leven".
Nelson Mandela werd tot levenslang
veroordeeld omdat hij, niet langer ge
lovend in mogelijkheden om de regering
met vreedzame middelen tot andere ge
dachten te bewegen, een der leiders werd
van de sabotagegroep „Umkhonto We-
sizwe" (Speer van de Natie).
DE ZUID AFRIK A AN SE REGERING
heeft honderden, zo niet duizenden, sta
tistieken bij de hand om haar apartheids
politiek uit te leggen en te rechtvaardigen.
NELSON MANDELA, zelf advocaat,
citeerde toen officiële gegevens waaruit
bleek dat het minimum inkomen voor een
Afrikaans gezin in Johannesburg gesteld
werd op 210 gulden per maand, dat het
gemiddelde inkomen echter 160 gulden is,
en dat 46 percent van de gezinnen niet
genoeg verdient om rond te komen (cijfers
per 25 maart 1964).
Vervolgens toonde Mandela aan dat de
regering in de Kaapprovinciën in 196061
ongeveer 60 gulden had uitgegeven voor
Iedere Afrikaanse leerling, en 720 gulden
voor een blanke leerling, terwijl de blanke
leerlingen ongetwijfeld van meer welge
stelde millieus kwafnen dan de Afrikaanse.
„De regering antwoordt critici vaak door
te zeggen dat de Afrikanen in Zuid-Afrika
er economisch beter aan toe zjjn dan de
Inwoners van andere Afrikaanse landen",
zei Mandela. „Zelfs wanneer dit waar is,
Is het voor het Afrikaanse volk niet van
belang. Onze klacht is niet dat wij arm
zijn in vergelijking met mensen van andere
landen, maar dat wjj arm in vergelijking
met de blanken in ons eigen land zijn,
en dat wij door een wettelijk systeem niet
in staat zijn deze ongelijke balans te
corrigeren".
Nelson Mandela besloot zijn als aan
geklaagde uitgesproken aanklacht: „De
Afrikanen willen een loon verdienen waar
van zij rond kunnen komen. De Afrikanen
willen werk verrichten waartoe zij in
staat zijn, en geen werk waartoe de re
gering hen in staat acht. Wij willen dat
het ons toegestaan wordt te wonen waar
wij ons werk vinden, en niet gedwongen
worden een bepaald gebied te verlaten
omdat wij daar niet geboren werden. De
Afrikanen willen in staat gesteld worden
land te bezitten in het gebied waar zij
werken, en willen niet verplicht wonen
in huurhuizen die zij nooit hun eigendom
kunnen noemen".
„DE AFRIKANEN willen een deel zijn
van de hele bevolking, en niet in ghetto's
wonen. Afrikaanse mannen willen hun
vrouwen en kinderen bij zich hebben waar
zij werken, en niet gedwongen worden
tot een onnatuurlijk bestaan in speciale
verblijven voor mannen. Afrikaanse vrou
wen willen bij hun mannen zijn, en niet
Op het Zuidafrikaanse platteland ge
beurt het vervoer nog met
muilezel-wagentjes.
Het bronzen beeld van Paul Kruger
naast het gebouw van het
Hooggerechtshof.
Deze zee van getallen en percentages be
vat veel dat de Afrikaanse bevolking ten
goede kwam, vooral op het gebied van
huisvesting, gezondheidszorg en verbete
ring van de landbouw in de reservaten.
Maar deze zelfde statistische zee over
spoelt ook andere gegevens. Deze:
Van begin 1962 tot 14 oktober 1963
werden 46 mensen ter dood veroor
deeld wegens politieke activiteiten.
Gedurende diezelfde periode kregen
er zes levenslang.
Achtendertig mensen kregen een straf
van 20 tot 25 jaar.
Ruim honderd zitten in gevangenissen
voor straffen variërend van tien tot
twintig jaar.
Minstens 475 worden gevangen ge
houden voor korte straffen.
In de Transkei, het eerste gebied
met Afrikaans zelfbestuur, werden in
deze periode ongeveer 200 personen
opgesloten voor uiteenlopende tijden,
DE NACHT VOOR DE LANGSTE
DAG door S. L. A. Marshall (Van Hol-
kema en Warendorf).
Een aangrijpend en gedetailleerd ver
haal van de acties van de twee Ameri
kaanse parachutisten-divisies, die de
nacht voor de invasie boven Normandië
werden gedropt. De auteur, een bri
gade-generaal, praatte met vele para's
die tussen de heggen van Normandië
hebben gevochten. Zo ontstond dit boek,
een relaas van onvoorstelbaar menselijk
lijden en van talloze moedige daden.
Een historisch verhaal dat het beeld
van de grote invasie verscherpt. Vele
duidelijke situatieschetsen steunen de
lezer in het volgen van de gevechts
handelingen.
J. W. L.
