„Verbaden personen" Waller en Adelaide
Hein mogen nog wel mei elkaar spreken...
„U weet wet wij
bedoelen"
Klimaat in
te worden
V.S. lijkt gunstiger
voor Peking-China
Evenwichtige artikelen en
reportages steeds talrijker
Parijse
worden
automobilisten
evensgevaarlijk
Britse vliegtuigen ter
versterking naar Darwin
'n GEZELLIG
ETENTJE in het feestelijke
I
m
Indonesië formeel
nog lid van VN
Franse postzegel
wordt duurder
Aidit niet
naar Moskou
Duitsland vraagt
uitlevering van
Dominas
u
m
DONDERDAG 14 JANUARI 1965
7
Goedgunstig
Paspoort ingetrokken
nd
restaurant van
van
l3wu
en
tsen'
onz®
5.di^
ieut
nu
rii-aerf •Vsfes®t0
huïï0llg aderirv3®nrs-
't sprookje
van de
Noordzeekust
Verloren zaak
Prijs
Politieke acties
Reportage
Imam wint slag in Jemen
Zuid-Afrika„Dankie, baas" IV
(Van onze reisredacteur H. L. Leffelaar)
PRETORIA. Het was een feest zonder gastheer of gastvrouw. Terwijl de
gasten zich te goed deden aan drank en belegde toastjes, zaten de bewoners
van het huis alleen in de keuken. Centrale figuur van de bijeenkomst was Alan
Paton, grijzende en tanige auteur van „Tranen over Johannesburg", het boek
dat ook door de film die ervan gemaakt werd, internationaal de aandacht trok.
Alan Paton is nationale voorzitter van de Liberale Partij. Leden van zijn partij
waren niet alleen velen van de bezoekers, maar ook het echtpaar in de keuken:
Walter en Adelaide Hain. Walter Hain, een in Zuid-Afrika geboren architect
van Engelse afkomst, was voorzitter van de afdeling Pretoria van de Liberale
Partij. Zijn vrouw, moeder van vier kinderen, was secretaresse. De in 1953 op
gerichte partij is tegen de apartheidspolitiek van de Zuidafrikaanse regering en
komt op voor algemeen stemrecht, dus voor alle ingezetenen van Zuid-Afrika,
ongeacht huidskleur of ras. In het parlement heeft de Liberale Partij geen zetel
Indiërs, op het regerings-departement voor
Indiase zaken, opgericht om de belangen
van deze bevolkingsgroep te behartigen.
Aan het hoofd van dit departement staat
minister W. Maree.
Minister Maree was voordien verbonden
aan het departement voor Bantu-zaken. In
die capaciteit verbood hij alle employés
van dat departement niet-blanken een
hand te geven.
„De blanken in Zuid-Afrika," zei eerste-
minister dr. Verwoerd in een toespraak,
„weten wat er van hen verwacht wordt.
Zij moeten, koste was het kost, zich hand
haven totdat het westen tot andere gedach
ten komt." De kosten zijn hoog: de prijs
wordt niet betaald met geld, maar met
elementaire menselijke rechten.
Walter en Adelaine Hain, die beiden
lid waren van de Liberale Partij en
nu door de Zuidafrikaanse regering
tot „verboden personen" zijn ver
klaard. Ze moeten zich o.a. iedere
week bij de politie melden en mogen
de stad niet verlaten.
Mevrouw Hain hield zich vooral bezig
met het vinden van juridische bijstand
voor zwarte Zuidafrikanen, die daartoe
de middelen niet hadden. Begin 1963
ontving zij een „waarschuwing" van de
rechter in Pretoria, dat haar werkzaam
heden „de doelstellingen van het com
munisme" in de hand werkten. Toen zij
om uitleg vroeg, was het enige ant
woord: „U weet wat wij bedoelen".
IN SEPTEMBER 1963 werd mevrouw
Hain bezocht door drie leden van de „spe
cial branch", Zuid-Afrika's geheime dienst.
Zij overhandigden haar enkele onderteken
de documenten hiermee was zij door
de regering tot „verboden persoon" ver
klaard. De regerings-banvloek, geldig ge
durende 5 jaar, hield in dat zij (zonder
gespecificeerde opgave van redenen) zich
wekelijks bij de politie moet melden, Pre
toria niet mag verlaten, geen bijeenkom
sten of feesten mag bijwonen, een specia
le vergunning moet hebben voor het bijwo
nen van een kinderverjaardagspartijtje,
het terrein van geen enkel instituut van
onderwijs (ook niet de school van haar
vier kinderen) mag betreden, geen rechts
zittingen mag bijwonen, geen artikelen
mag publiceren, en geen brieven aan dag
bladen mag schrijven.
ESN JAAR LATER werd Walter Hain
„verboden" verklaard. Ook voor 5 jaar.
Bij die gelegenheid werd de banvloek van
mevrouw Hain van een amendement voor
zien. Daarin werd haar toestemming ver
leend met haar echtgenoot te spreken.
Want onder voor de Verwoerd-regering
normale omstandigheden, mogen „verbo
den personen" geen contakt met elkaar
onderhouden.
Alan Paton daagde de Zuidafrikaanse
minister van Justitie B. J. Vorster, uit
een verklaring af te leggen waarom Wal
ter en Adelaide Hain tot „verboden perso
nen" waren verklaard. In zijn open brief
schreef hij: „ze zijn geen van beiden com
munist. Zij zijn leden van de liberale par
tij, die fundamenteel tegen het communis
me is."
Twee goede mensen, die werkten voor
een vredig samengaan van ons volk, is het
zwijgen opgelegd. Laat diegenen onder ons
die het zwijgen niet is opgelegd, onszelf uit
angst niet de mond snoeren. Laten wij pro
testeren tegen deze duivelse verbodsbepa
lingen.
ALAN PATON wist waar hij het over
had. Hij kan Zuid-Afrika niet verlaten
Zijn paspoort werd door de regering inge
trokken, omdat hij in een Canadese radio
uitzending zijn anti-apartheids-overtuiging
niet onder stoelen of banken had gestoken.
De apartheids-politiek scheidt niet alleen
zwarten en blanken, maar ook kleurlingen
en Aziaten, zelfs blanken onderling. Wan
neer Zuid-Afrika's minister van Buiten
landse Zaken, dr. Hilgard Muller, in de
Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties (voor een door bijna alle Afrikaan
se delegaties demonstratief verlaten zaal)
op 21 december 1964 het beleid van zijn
msm
NEW YORK (AFP) Het hoofd van
de V.N.-instellingen in Indonesië, de Zuid-
slaviër Vojko Pavicic, heeft woensdag se
cretaris-generaal Oe Thant telegrafisch
meegedeeld dat de Indonesische minister
van Buitenlandse Zaken, dr. Soebandrio,
hem heeft gezegd dat zijn regering nog
geen „definitieve vorm" heeft gegeven aan
haar uittreden uit de Verenigde Naties en
de daarmee verbonden instellingen. Onder
die omstandigheden, aldus Pavicic, zullen
de V.N-bureaus in Indonesië blijven door
werken tot nader order.
Uit diplomatieke bron stamt het bericht,
dat de permanente Indonesische gedele
geerde bij de Verenigde Naties, Palar,
die in Djakarta is voor overleg, volgende
week naar New York zal terugkeren met
een boodschap van Soekamo.
Advertentie
oNjeï'
•jen
stra'
,odi
dui
p0P
end®
Ltbt®
ide®le
\|OOr I
■sge^
Liberale dagbladen in Zuid-Afrika
moeten het vaak ontgelden. Het met
rode verf bekladde raam van een
bijkantoor in Pretoria van „The Star".
Er staat: „Harris en de Engelse pers
moeten hangen." Harris die tegen
apartheid is, is voor sabotage ter
dood veroordeeld.
regering verdedigt, blijven zulke gevallen
als Walter en Adelaide Hain buiten het be
toog.
Dr. Muller zegt dan: „Wij voeren ons
beleid op vreedzame en ordelijke wijze uit,
met toenemende steun van alle betrokke
nen." Hij zwijgt over de ruim 375.000 Afri
kanen die in 1961 werden gearresteerd, om
dat zij geen pas hadden (de pas is in Zuid-
Afrika een boek met 96 bladzijden).
Hij zwijgt over het feit dat er in 1963
ruim 67.000 mensen in Zuidafrikaanse ge
vangenissen zaten, ruim 10.000 meer dan
het jaar daarvoor, en ruim 30.000 meer
dan tien jaar geleden.
Ook zegt dr. Muller niets over het feit
dat het aantal executies van ter dood ver
oordeelden in de afgelopen tien jaar ver
dubbelde (19 in 1963), „Vreedzame en or
delijke wijze„Met de toenemende
steun van alle betrokkenen.
IN JOHANNESBURG woonde ik een pro
ces bij tegen een oude Indiër. Ruim 32
jaar had hij een florerende winkel gehad
in Johannesburg. Onder de „group areas
wet" van 1950 werd de wijk waar zijn
winkel zich bevond, zonder overleg met
de wijkbewoners, tot „blank gebied" ver
klaard.
Hij had aanzegging gekregen te verhui
zen naar een speciale wijk voor Indiërs
ruim twintig kilometer buiten de stad. De
ze nieuwe wijk bestaat uit enige nog on
bebouwde vierkante kilometers gras en
steen.
De oude Indiër met zijn donkerbruine to
pi en wit baardje stond zwijgend voor de
rechter. Hij wist dat het een verloren zaak
was, maar hij wilde niet verliezen zonder
protest. Zijn winkel betekende een inves
tering van ruim 60.000 gulden.
IN PIETERSBURG en Pretoria werden
mij ongevraagd verhalen van dezelfde
strekking gedaan, ook door Indiërs. Een
hunner zei: „Wat moeten wij tien of twintig
kilometer buiten de stad doen? Bijna al
le Indiërs in Zuid-Afrika zijn kleine zaken
lieden. Moeten wij daar dan zaken gaan
doen? Onze clientèle, met veel moeite opge
bouwd, is hier in de stad. Wij worden als
voorwerpen behandeld, niet als mensen."
Er zijn een half miljoen Indiërs in Zuid-
Afrika.
Zuidafrikaanse woordvoerders wijzen
ter staving van hun goede wil jegens de
"5
Van onze correspondent)
PARIJS. Het Parijse transportpro
bleem, waarvan de uitzichtloosheid steeds
heftiger op de zenuwen van alle auto
mobilisten gaat werken, heeft sinds kort
een graad bereikt die onrustbarend kan
genoemd worden. In de afgelopen dagen
is in Parijs weer een dode gevallen. Niet
als slachtoffer van een verkeersongeluk,
waarvan de cijfers nauwelijks meer zijn
bij te houden. Na een lichte aanrijding op
een van de toegangswegen naar Parijs,
wond een automobilist zich zo erg op, dat
hij niets beters wist te doen dan zijn
tegenstander een kogel door het hoofd
te jagen.
De man, een Algerijn die vroeger een
rol schijnt te hebben gespeeld in de Alge
rijnse verzetsbeweging de F.L.N., voelde
zich beledigd door een opmerking van de
tegenpartij. Voldoende reden blijkbaar om
zijn revolver te trekken en om op die
andere automobilist te vuren. Wonder
boven wonder werd het slachtoffer, een
reiziger in auto-onderdelen, wiens hoofd
door de kogel werd doorboord, niet op
slag gedood.
Hij wist, terwijl het bloed aan twee
kanten uit zijn hoofd gutste, zelfs nog
plaats te nemen achter zijn stuur, met
de bedoeling zelf naar een ziekenhuis te
rijden. Pas anderhalf uur later werd hij
in een zee van bloed in zijn eigen auto,
die hij langs de weg had weten te par
keren, door voetgangers aangetroffen.
De Algerijn, die na zijn wandaad eerst
was weggereden, heeft zich later zelf bij
de politie aangemeld. Hij riskeert nu een
gevangenisstraf van minstens twintig jaar.
Het griezeligste van dit voorbeeld is
misschien nog wel dat de lieden die direct
aansprakelijk zijn voor deze drama's,
meestal bekend staan als rustige mensen,
die nog nooit een vlieg kwaad hebben
gedaan en evenmin ooit met de politie in
aanraking zijn geweest.
Ook over de Algerijn moet de politie
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Hoewel een strakke
lijn tegenover communistisch China nog
steeds Washingtons officiële politiek is,
beginnen er in de Amerikaanse pers en
zelfs op de televisie de laatste tijd opinies
en analyses over China door te druppe
len, die scherp contrasteren met het offi
ciële gruwelijke beeld van een ondoor
dacht Peking, dat een kernoorlog zou toe
juichen, omdat het deze zelf, met zijn
volksmassa's gemakkelijk zou kunnen
overleven.
Zowel in de „New York Times", als
in de „Washington Post", waren enige
tijd geleden artikelen en commentaren te
lezen, waarin er op gewezen werd, dat de
Chinezen tot nu toe eerder bewijzen heb
ben geleverd van voorzichtigheid en soe
pelheid, dan van atomaire bloeddorstig
heid.
Zowel in Korea, de straat van Formosa,
Laos, Vietnam, de Golf van Tonkin, als
bij zijn vrienden, kennissen en buren, niets
dan gunstige informaties hebben ingewon
nen. Men heeft met hen dus niet eens met
excessieve driftkoppen, laat staan met
psychopaten te maken. De oorzaak moet
klaarblijkelijk eerder worden gezocht in
de steeds abnormaler wordende omstan
digheden.
De Parijse straten en de toegangswegen
tot de Franse hoofdstad zijn vandaag zo
volgestouwd met auto's die niet of nauwe
lijks meer vooruit komen, dat men zenu
wen als stalen kabels moet hebben om
zijn kalmte en geduld altijd te bewaren.
In die geladen toestand is dan ook soms
maar een heel klein vonkje nodig om
kortsluiting te veroorzaken.
Verontrust door deze situatie, heeft de
grootste krant van Frankrijk, „France
Soir", nu een nationale campagne op touw
gezet om de automobilisten voor dit nieuwe
gevaar van het verkeersprobleem te waar
schuwen. Elke dag drukt de „France Soir"
in vette letters slagzinnen af „Houd
u kalm, denk aan uw kinderen, laat ge
weld achterwege" met het verzoek aan
de lezers-automobilisten die leuzen of ad
viezen uit te knippen en op de ruiten
van hun auto's te plakken.
Het is de vraag of de actie vruchten
af zal werpen. Te vrezen valt echter, dat
er bijzonder radicale maatregelen nodig
zullen zijn om het explosieve Parijse ver-
keersvraagstuk enigszins op te lossen.
(Van onze correspondent)
PARIJS (GPD) De Franse minister
van Posterijen heeft gisteren bekend ge
maakt dat briefport en telefoon vrijdag
in prijs zullen worden verhoogd. Een bin
nenlandse postzegel gaat 30 centimes kos
ten, terwijl een lokaal telefoongesprek,
dat nu al 25 centimes kost het publiek
op 2 centimes meer zal komen te staan.
De minister van Financiën heeft van zijn
kant meegedeeld dat daarentegen de trein
-en andere transporttarieven dit jaar niet
zullen worden herzien.
Premier Georges Pompidou heeft ten
slotte aangekondigd dat hij voor de ko
mende lente maatregelen voorbereidde
voor een sociale en economische herle
ving. Hij gaf toe dat de Franse economie
momenteel een wat lusteloze indruk maakt
maar ontleende dat het stabilisatieplan de
oorzaak zou zijn. De kranten vragen zich
niettemin af wat ervan het stabilisatieplan,
dat de prijzen en de lonen zou hebben
bevroren, overblijft nu de regering zelf
steeds meer tarieven van overheidsbedrij
ven verhoogt
in het grensdispuut met India, heeft Pe
king nimmer grote risico's genomen en
is de Chinese regering steeds met behoed
zaamheid te werk gegaan, aldus deze
analyses, die overigens geheel parallel
lopen met de beoordeling van de Chinese
politiek in de diepste binnenkamers van
het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken,
Dat China niet onvoorzichtig en agres
sief is komt, aldus deze artikelen, omdat
Peking gelooft via politieke acties haar
doelen te kunnen bereiken. In de laatste
jaren is het de Chinezen immers gelukt
Ceylon bereid te vinden tot rubberleve
ranties. Indonesië tot olieverkopen en
steeds meer Westeuropese landen tot uit
breiding van de handel in het algemeen.
In Indochina zou China's oogmerk voor
al zijn, de Amerikaanse inmenging in
Vietnam ongedaan te maken, maar di
recte overheersing van dit gebied zou
niet op Mao's verlanglijstje staan. China
vriendelijk gezinde regeringen, bereid tot
de zo nodige rijst- en graanleveranties
aan de volkrijkste staat ter wereld, zou
den Pekings aspiraties in Indochina be
vredigen, aldus concluderen de Pekinolo-
gen.
Als dit waar is zou het uiteraard be
tekenen, dat Amerika's militaire opera
ties in Vietnam, die altijd worden voor
gesteld als noodzakelijk, om een onmiddel
lijke door de Chinezen geleide communis
tische machtsoverneming tegen te houden,
in een dubieus licht komen te staan. Het
is daarom begrijpelijk, dat de Ameri
kaanse regering er voorlopig niet happig
op is, dat het beeld van een niet-agres
sief en behoedzaam China het beproefde
schrikbeeld gaat verdringen.
Dezer dagen droeg aan dit laatste ech
ter ook een anderhalf uur durende Cana
deze televisiereportage over het nieuwe
China bij, die door een aantal Amerikaan
se stations werd overgenomen.
Daarna werd uitvoerig getoond wat de
communisten allemaal voor de opbouw
van het land gedaan hebben, werden wes
terlingen aan het woord gelaten, die vele
positieve facetten van het nieuwe China
naar voren brachten en werd nadruk ge
legd op de sympathie die het communis
tische regime bij vele Chinezen geniet.
Daarnaast werd niet verzwegen dat de
Chinezen hun kinderen al met ant-Ameri-
kanisme indoctrineren, maar het totale
beeld van het meestal als ultra-agressief,
vreugdeloos en onderdrukt voorgestelde
Chinese volk, was opvallend positief.
Vóór de dood van president Kennedy
verwachtten velen dat hij, na zijn herver
kiezing in 1964, pogingen zou gaan doen
om de relaties met China te verbeteren.
Pekings toelating tot de Verenigde Naties
CANBERRA (Reuter, AFP en A.P.)
Begin volgende maand zal een groep Brit
se V-bommenwerpers voor onbepaa'de
duur in Darwin gestationeerd wor
den, voor een gezamenlijke oefening met
de Australische luchtmacht. Dit heeft het
Australische ministerie van Defensie be
kend gemaakt. Volgens Australische pers
berichten is deze maatregel genomen om
het gevaar van een zwakke defensie in het
noorden van Australië enigszins te ver
minderen.
De eerstkomende dagen zal reeds het
benodigde materieel voor het onderhoud
van de bommenwerpers van Singapore
naar Darwin worden overgevlogen. De
vliegers en het onderhoudpersoneel van de
Britse luchtmacht zullen later volgen.
De centrale regering van Maleisië heeft
haar voorzichtige, voorlopige goedkeuring
gehecht aan een voorstel dat de bevolking
van de staat Sabah een kans gegeven
wordt zich er over uit te spreken of zij
zich wil aansluiten bij de Philippijnen of
in de Maleisische Federatie wil blijven.
Dit zal geschieden tijdens verkiezingen die
dit najaar gehouden zullen worden.
„Indonesië zal economisch niets te lij
den hebben van zijn uittreding uit de Ver
enigde Naties. Het zal er integendeel eco
nomisch sterker door worden." Dit meen
de de Indonesische president Soekarno na
een in Djakarta gehouden kabinetszitting,
waar werd nagegaan wat de economische
gevolgen zouden zijn van het Indonesische
uittreden uit de volkenorganisatie.
De leider van de Indonesische commu
nistische partij, Aidit, heeft opnieuw een
uitnodiging een bezoek aan Moskou te
brengen afgeslagen.
Aidit zou de Russische ambassadeur bij
Indonesië, Mikhailov, die de uitnodiging
deed, gezegd hebben dat hij het „te druk'
heeft.
Verleden jaar herfst heeft Aidit even
eens een uitnodiging om een bezoek aan
Moskou te brengen van de hand gewezen
Zijn laatste bezoek aan Moskou was in
september 1963.
Diplomaten hier zien de herhaalde uit
nodigingen van de Sovjet-Unie aan Aidit
als een aanwijzing van de toenemende be
zorgdheid van Moskou over de nauwere
betrekkingen tussen de Indonesische Com
munistische Partij (P.K.I.) met commu
nistisch China.
De P.K.I., die ruim twee miljoen leden
telt, heeft zich herhaaldelijk achter de
harde politiek van Peking gesteld.
De politie in Pakan Baroe, een plaats
op een van de eilanden va» de Riouw-
archipel, heeft drie Amerikanen gearres
teerd, die de witkwast haalden over met
verf aangebrachte leuzen op muren als
„Verpletter Engeland en Amerika"
„Neemt de Amerikaanse bedrijven over'
en „Weg met het (Amerikaanse) vredes
korps". Het Iftdonesische persbureau „An-
tara" dat het incident meldt, zegt dat de
Amerikanen worden beschuldigd van „ver
storing van het het werk der Indonesi
sche werkers", die deze leuzen hebben
aangebracht.
zou dan niet langer worden geblokkeerd
door Washington en een vorm van er
kenning van het communistische regime
leek in de kaarten te liggen.
President Johnson heeft tot nu toe nog
geen aanstalten gemaakt in die richting te
gaan. Maar mocht hij dergelijke plannen
hebben, dan zal wel een eerste vereiste
zijn, dat het beeld van China in Ameri
ka's publieke opinie drastisch wordt her
zien, omdat hij anders een storm van ver
ontwaardiging zou oogsten met een ont-
spanningspolitiek tegenover Peking. De re
cente, meer evenwichtige artikelen en re
portages over China zouden een eerste
stap kunnen zijn op de weg naar dat
deel, een weg die nog lang en doornig
lijkt.
De 49-jarige John Freeman, oud
redacteur van het Britse blad New
Statesman en televisiecommentator
is benoemd tot Hoge Commissaris van
India. Hij zal in maart Sir Paul Gore-
Booth opvolgen.
Binnenkort is een verzoek van de West-
duitse regering aan de Nederlandse justi
tie te verwachten tot uitlevering van da
35-jarige statenloze hoofdverdachte van de
roofoverval op een juwelierszaak aan da
Heiligeweg te Amsterdam, Petras Domi
nas. Het zou een voorwaardelijke uitleve
ring kunnen worden, hetgeen inhoudt dat
als Dominas in Duitsland berecht zou zijn,
hij weer naar Nederland zou kunnen wor
den overgebracht voor de berechting van
twee roofovervallen op juwelierszaken op
de Heiligeweg en de Leidsestraat in Am
sterdam. Als hij in Duitsland zou terecht
staan, kunnen de Nederlandse zaken daar
niet medeberecht worden. Een beslissing
over het uitleveringsverzoek berust bij de
minister van Justitie.
In Duitsland is reeds enige tijd geleden
een bevel tot arrestatie tegen Dominas
uitgevaardigd. Mocht niet tot zijn berech
ting in ons land worden besloten en even
min het verzoek tot uitlevering worden af
gewacht dan kan Dominas over de grens
geleid en overgegeven worden aan de po
litie in Dortmund. Deze wil Dominas con
fronteren met twee in Bottrop gearresteer
de medeverdachten van drie roofoverval
len op juwelierszaken in Amsterdam en ne
gen in Westduitse steden en een dubbel»
moord in Lünem op een 70-jarige hotelier
en zijn 60-jarige zuster.
ADEN (Reuter) Hasjem Bin Hasjem,
minister van Voorlichting van de royalis
tische regering van de afgezette Imam
Mohammed al Badr van Jemen, heeft in
Aden gezegd dat er vorige week meer
dan duizend Egyptenaren zijn gesneuveld
in een strijd die geleid heeft tot de her
overing van Djebel Razeh door de Roya
listen. Ruim driehonderd Egyptenaren
werden gevangen genomen. De royalisten
zouden honderd man hebben verloren.
