VAN DAG TOT DAG GOUDEN FICTION Voor r<*2®1716 t een stijl FS schoot in 1964 69 satellieten ruimte in Luthuli ziek Het grauw «i'.r Si Wereldnieuws r ^6# Verkouden? Nieuwe huurlingen voor Kongo Op d* <~Praatótoel Pure„»et^0 a'° i* DONDERDAG 28 JANUARI 1965 I 3 Wij weten, waarvan verloofden houden CLAUDIA VERLOVINGSRINGEN l -en melange van tuurzuiver Een uitgelf®"" rVjPi zacht en En geen 10 9 M. Mok Arabische conferentie in Cairo verwacht Rillerig? Onprettig? Pas dan op! Neem bijtijds 'ASPRO'. 'ASPRO' bevat alles om Uw verkoudheid snel en doel treffend te bestrijden. Staat Indonesië op het punt zijn „Rubi con over te steken" om zich aan de zijde van communistisch China te scharen? Premier Tsjoe En Lai heeft het besluit van president Soekarno zijn land uit de Verenigde Naties terug te trekken uiter aard in weinig minder dan juichende ter men onderschreven. Andere vooraanstaan de communistische Chinezen, waaronder de opperbevelhebber van de strijdkrach ten, hebben zich uitgeput in het zoeken gvan vleiende termen om hun bewonde ring voor de vooruitziende besluitvaardig heid van het Indonesische staatshoofd on der woorden te brengen. Dr. Soebandrio, de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, voert sedert ruim een week op het hoogste niveau in Peking besprekingen. Over de aard van het overleg en de terreinen die het bestrijkt is tot nu toe weinig uitgelekt dat houvast geeft. Maar het wordt wel duidelijk dat de onderhan delingen heel wat meer beogen dan het nog nauwer aanhalen van de reeds zeer vriendschappelijke betrekkingen tussen Peking en Djakarta. Misschien wordt in Peking gepoogd de doeleinden van de Chinese Volksrepubliek in de Deltalanden van Zuidoost-Azië en die van Indonesië ten aanzien van de Fe deratie Maleisië militair met elkaar in overeenstemming te brengen. Dat in dit opzicht in de Chinese hoofd stad plannen worden gesmeed, lijkt nog waarschijnlijker nu Indonesië zijn troepen macht rond de grenzen van Serawak en Sabah op Borneo in koortsachtig tempo aan het versterken is. Op Borneo zouden de Indonesiërs kunnen besluiten voor zover het terrein zich daartoe leent tot een openlijke strijd over te gaan. De vrees voor een gemeenschappelijk gewapend Chinees-Indonesisch optreden in Zuidoost-Azië blijkt ook in Australië gro ter te worden. De Britse regering heeft kernbommenwerpers naar Australië ge dirigeerd. Het motief is officieel dat die vliegtuigen meedoen aan een oefening die begin februari in het gebied van Darwin door de Australische luchtmacht wordt ge houden. Maar hun aanwezigheid in dit ge bied heeft een strategische betekenis die men in Djakarta heel goed begrijpt. Of Soekarno zich echter door die bommen werpers zal laten afschrikken, is de vraag. Hij maakt de indruk dat hij zijn droom, een groot Indonesië, zal blijven najagen zonder zich te bekommeren om de ge vol gen die dit voor zijn volk en de wereld kan hebben. Advertentie Natuurlijk van elkaar, maar toch ook van heel mooie aparte ringen, die ze trots aan iedereen kunnen laten zien Een enigszins vreemd aandoend gerech telijk vonnis is dezer dagen uitgesproken tegen de uitgever van het communistische dagblad „De Waarheid", welk blad tot een overigens niet zeer hoge schadevergoeding is veroordeeld wegens belediging, c.q. aan tasting van eer en goede naam van een. ter dood veroordeelde doch begenadigde verrader van een Apeldoornse verzets groep. „Eer en goede naam" klinkt in dit verband een beetje pijnlijk, tepeer waar het verraad van de beledigde indertijd vijf mensenlevens heeft gekost. ,De Waarheid" heeft hiermee ervaren, dat de waarheid niet altijd mag worden verteld, vooral niet in termen die aan dui delijkheid niets te wensen overlaten: de verrader werd door het communistische blad namelijk „Judas van de S.D." ge noemd. Hij was door de Duitse politie voor zijn verraad betaald. Communist of niet, een journalist moet blijkbaar zijn woorden wel heel voorzich tig kiezen om door zijn waarheden niet in conflict te komen met de blinde vrouwe Justitia, die na de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog nog even blind is als voordien. Als men nu bovendien nog leest dat de veroordeling van het blad ge schiedde omdat de publikatie kennelijk niet bedoeld was om het algemeen belang te dienen, dan wordt men als publicist nóg voorzichtiger. Als alle nog levende en vrij rondlopende oorlogsmisdadigers van diver se nationaliteit zich van hun eer en goede naam bewust worden, kan men nog wat beleven. Onze onkreukbare justitie treft in geen geval enige blaam, want ook de heren en dames verraders en kampbeulen moeten van het recht opaan kunnen. Maar het is misschien toch wel goed dit nog eens uit drukkelijk vast te stellen, om het vertrou wen in de justitie niet beschadigd te zien worden door een als hierboven geciteerde uitspraak. Waarmee we ook nog zeggen willen dat we deze korte beschouwing vol komen in het algemeen belang hebben ge schreven. Toevallig wordt nu ook nog bericht, dat in april de geschiedenis van de jodenver volging in ons land zal worden gepubli ceerd in een lijvig boekwerk van twee delen, uitgegeven door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. „Eer en goede naam" van vele jodenhaters, jodenbeulen jodenmoordenaars en jodenverraders ko men dan in het juiste, schrille daglicht te staan. Het is duidelijk dat onze toch al blin de vrouwe justitia daarbij ook nog 'n oogje dicht zal moeten doen, opdat die waarheid (beschreven door dr. Presser) in ieder ge- van ongehinderd en tenvolle zeer, zéér in het algemeen belang zal kunnen wor den verbreid. Advertentie >y ïïyïy- WASHINGTON (AP) De Amerikaan se president Johnson heeft gisteren ge zegd dat in het Amerikaanse nationale ruimtevaartprogramma „belangrijke stap pen zijn gedaan in een zeer korte spanne tijds en dat er nog meer zullen komen." „Wij verwachten de maan te kunnen onderzoeken en hem niet alleen te fotogra feren," aldus Johnson in een brief aan het Congres waarin hij een overzicht gaf van de aktiviteiten op lucht- en ruimtevaart- gebied in 1964. „Wij zijn ook van plan planeten te on derzoeken en in kaart te brengen. Wij zul len onze laboratoria op aarde uitbreiden tot ruimtelaboratoria en onze nationale krachten in de ruimtelijke dimensie in zetten." Johnson zei dat de Amerikaanse bedoelingen blijven zoals zij tot uitdruk king zijn gebracht in de eerste dagen van het rüimtetijdperk: „Wij zijn vastbesloten van de ruimte een middel tot de vrede te maken en wij nodigen alle mensen uit zich bij ons aan te sluiten". Johnson zei dat de vorderingen in 1964 „tot dankbaarheid stemmende en bemoe digende voortekenen zijn voor de over winningen en de goede dingen die op komst zijn bij de nationale inspanning om de grenzen van de ruimte te onderzoeken. Hoewel deze grootse onderneming nog jong is, zijn wij er in het afgelopen jaar mee begonnen het potentieel ervan in ons leven op aarde te realiseren." In het rapport werd gemeld dat in 1964, dat „numeriek het meest succesvolle jaar" werd genoemd, de Verenigde Staten 69 nuttige ladingen in de ruimte hebben gebracht waardoor het totaal aantal in de ruimte geschoten satellieten sinds het be gin van de ruimtevaart zeven jaar ge leden tot 248 werd opgevoerd. De Verenig de Staten zonden ook vier satellieten naar de maan, de planeten of de zon waardoor dit totaal tot tien werd opgevoerd. Hoewel de Verenigde Staten veel hebben bereikt voor hun doel het leiderschap in de ruimte in 1964 te veroveren, heeft hun belangrijkste concurrent niet stilgezeten: De Sovjet-Unie heeft met succes een drie mans ruimteschip in een baan gebracht en zond ook een ruimtevaartuig op weg naar Mars en verhoogde voorts zijn aan tal satellieten in de ruimte in het. afge lopen jaar met 112 percent. JOHANNESBURG (AP) Een familie lid van Luthuli, heeft woensdag verklaard, dat de 67 jaar oude Afrikaanse Nobelprijs winnaar wordt behandeld voor een ziekte van onbekende aard. Het departement van Justitie heeft Luthuli toestemming verleend zijn kleine boerderij te Groutville in de provincie Na- tal te verlaten om een arts in Durban te bezoeken. Luthuli heeft onlangs weer geklaagd over zijn hart. Krachtens de wet tot on derdrukking van 't communisme heeft het departement van justitie de bewegings vrijheid van de bejaarde Luthuli beperkt tot het gebied rondom zijn boerderij. Welsprekende steunpilaren Vit een artikel van een taaldeskundige heb ik zojuist vernomen dat een mens aan driehonderd woorden niet genoeg heeft om zich door het leven te slaan. Dat het wel zou zijn, is een fabeltje, ontstaan in de vorige eeuw. Blijkbaar heeft men des tijds mensen met geringe uitdrukkings middelen gerust willen stellen door hun te verzekeren dat ze zich best verstaanbaar konden maken. Van deze troost zijn ze nu dus beroofd. Deze sombere situatie wordt er niet vrolijker op, als we verne men wat een commissie die op verzoek van de Nederlandse Onderwijzersvereni ging aan het werk is gegaan, over de mondelinge en schriftelijke taalbeheersing van het Nederlandse volk te vertellen heeft. De commissie, aangevoerd doof een Leidse professor, is namelijk tot de con clusie gekomen dat bij de overgrote meer derheid van een behoorlijk uitdrukkings vermogen geen sprake is. En doordat de mensen hun gedachten niet onder woorden kunnen brengen, gaat er een enorme hoe veelheid intellect verloren, terwijl intel lect toch iets is dat wij in ons machine tijdperk dringend nodig hebben, willen we niet achterop raken. Dat Nederland hierdoor in de internatio nale wedijver inderdaad achterblijft, lijkt me overigens zeer de vraag. Het is moei lijk oordelen over taalgebieden waarmee men niet zo goed vertrouwd is als met het eigene, maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat de gemiddelde ment van buiten onze grenzen zich zoveel beter van de tong en de pen weet te bedienen dan de gemiddelde Nederlander. Natuur lijk kan dat geen reden zijn om bij de pakken neer te zitten, maar hoe krijgt men die pakken van de grond? Het ligt voor de hand het onderwijs aansprakelijk te stellen en het te wijzen op zijn dure plicht jongelui af te leveren die even vlot met hun moedertaal als met een bromfiets kunnen omgaan. Maar dan zal men toch moeten beschikken over een onderwijzers- en lerarencorps dat zelf de ze vaardigheid bezit. Dat daaraan het een en ander ontbreekt, lijkt mij, gezien de bevindingen van de commissie, niet on waarschijnlijk. Men zou dus moeten be ginnen met het onderrichten van de toe komstige docenten. Daarvoor zijn weer andere docenten nodig, die uiteraard mees ters in het gebruik van de taal dienen te zijn. Maar hoe verwerven zij dit mees terschap? Ik ben zo vrij deze vraag onbeantwoord te laten, want anders zouden we in een vicieuze cirkel belanden. Voordat we, dui zelig van deze problematiek, tegen de grond slaan, veroorloof ik me een moge lijke uitweg aan te duiden en wel het in voeren van een leervak, welsprekendheid genaamd. Welsprekendheid, het in ronde, regelrechte woorden uiten van opinies en gevoelens, past misschien niet zo erg bi) de Nederlandse volksaard. Maar die aard zal enigszins omgebogen moeten worden, men zal moeten leren dat de heldere gedachte alleen gediend kan worden door het heldere woord en niet door het gebrek kige of stuntelige woord dat dikwijls een produkt is van valse schaamte. Wordt mijn gedachte verwerkelijkt, 'dan gaan wij een tijd tegemoet van voor de vuist weg, met strakke logica redenerende mensen, bevrijd van angst voor hun eigen stem, welsprekende steunpilaren van het intellect. Zo uniek, goud U weet het zo apart, zo puur edel adviseert u goed. grote houtstraat 49 het huis met het carillon telefoon 2 00 49 LEOPOLDSTAD (Reuter) Een nieu we lichting van ongeveer vierhonderd blanke vrijwilligers voor Kongo is in op leiding in de militaire basis Kamina in Katanga. Dat heeft een reiziger die woens dag in Leopoldstad arriveerde gezegd. Van deze mannen zijn ongeveer 250 uit Zuid-Afrika en Rhodesië afkomstig. De overigen komen uit Frankrijk, België, Duitsland en Turkije. Verwacht wordt dat zij de huurlingen die na afloop van hun contract naar huis terugkeren, zullen vervangen. AMMAN (AP) Verwacht wordt, dat ln februari in Cairo een topconferentie van de Arabische wereld zal worden gehouden ter bespreking van de herhaalde Israëli sche dreigementen tot verstoring van de Arabische waterplannen. Er valt grote diplomatieke activiteit in de Jordaanse hoofdstad te constateren Minister-president Bahjat Talhouni heeft dinsdag gesproken met de ambassadeurs van Egypte, Syrië en Libanon en verder heeft de minister van Buitenlandse Zaken Kadri Toukan belangrijke besprekingen gevoerd met de ambassadeurs van de Verenigde Arabische Republiek en Irak. Koning Hoessein heeft maandag alle in Amman geaccrediteerde diplomatieke Arabische vertegenwoordigers in audiëntie ontvangen. Ofschoon wij, eerzame bur gers in een tamelijk fatsoen lijke samenleving, door onze naasten meestal „meneer" en „mevrouw" of minzamer „Jan, Piet of Klazina" wor den genoemd, heten wij allen tezamen „het volk" of „de massa". Dat zijn termen die naar mijn gevoel zo weinig mogelijk moeten worden ge bruikt, omdat zij een sfeer van onderdanigheid en wil loosheid oproepen, die niet in overeenstemming is met de werkelijkheid. Wie noemt ons bij voorkeur „het volk"? In vroeger tijden waren het de absolute vorsten met hun ver heven hofhouding, die zich in de meeste gevallen op deze wijze uitlieten over de grau we substantie waarboven zij gesteld waren. Vandaar die nog onterender term „het grauw", dat volgens de ge schiedenisboeken zich voorna melijk bezighield met mor ren, opdringen, hooggeplaat- sten vermoorden en juichend samenstromen. Het is een moeilijke operatie geweest, de gunstelingen der goden op hun gouden tronen ervan te doordringen dat het grauw uit echte, levende, zelfstandig denkende mensen bestond. Iemand als Lodewijk de Zes tiende bijvoorbeeld heeft die operatie niet eens overleefd en op tal van plaatsen in de wereld heeft het grauw zelf zeer hardhandig de rollen omgekeerd. Desalniettemin wordt er ook heden ten dage meermalen nog gesproken over en ge dacht aan „het volk". De moderne uitdrukking is „de massa" maar de gevoels waarde van die termen ligt gelijk. Het is een gevoels waarde waarover wij, indien wij enige zelfbewustheid heb ben, zeer treurig moeten zijn. Het is niet de bedoeling onzer samenleving om een dikke streep te trekken tussen klei ne, selecte groepjes hoog waardigheidsbekleders en de rest. Die rest, de massa, het publiek, het volk, het grauw of hoe men d)ie menigte wil noemen, bestaat uit aparte mensen en al die mensen zijn stuk voor stuk in hun kring en functie evenzeer hoog waardigheidsbekleders. Een hoge waardigheid bekleden is namelijk niet gelegen in de aard of het gezag van het ambt, in het bezit of de macht, maar in het menszijn. Wie persoonlijkheid heeft en deze doet gelden in zijn be trekkingen met zijn medemen sen, bekleedt de hoogste waardigheid die op aarde mogelijk is, namelijk het mens zijn. Mens zijn met een gezond, logisch redenerend verstand, een goede wil en een adeldom van civilisatie. Verder: niets. Dat is een stelling waar aan velen onzer tijdgenoten nog niet of nauwelijks gewend zijn. De democratie, wat dat dan ook in feite wezen mo ge, heeft misverstanden op dit gebied niet kunnen ophelde ren. Meer nog, vele zoge naamde dienaars dezer demo cratie gedragen zich alsof zij op een mystiek tapijt zweven boven een grijze, kleverige en rommelige massa, die al leen maar wenst in beddingen geleid te worden om te kun nen afvloeien naar de zee der eeuwige vergetelheid. Maar zo is het nu toevallig ook nog eens een keertje niet. Er is namelijk niet alleen een feitelijk, maar ook een zeer wezenlijk en elementair ver schil tussen het gezag van vroeger en het gezag van nu. Het gezag van vroeger was een gezag uit het nevelige wonderland van de Olympus, waar de goden troonden bo ven de mensen. Die goden spraken en dachten evenzeer over „het grauw" als de hof- edelen uit voorbije eeuwen dat deden ten aanzien van het samengeklonterde gedijsem in dorpen en steden. Die goden speelden en hannesden met dat volkje in het aardse dal op een wijze, die sterk aan tijdverdrijf deed denken: zij smeten met bliksem en ver derf, lieten zich verbidden en vereren, bleken gevoelig voor streling hunner ijdelheid en vooral: zij hadden hun voor keuren. Zij hadden hun lievelingen op aarde, die zij verhieven boven de massa en bekleed den met macht en gezag. Zij rustten deze uitverkorenen uit met de erfelijke genade en aardse middelen, nodig om macht en gezag te handha ven, maar niet altijd met vol doende mensenliefde en ver stand om dat handhaven te doen strekken tot wat meer levensvreugde der onderda nen. De goden vergisten zich vaak. Het merkwaardige ech ter was, dat zij die vergissin gen dikwijls eeuwenlang con sequent doorzetten en zich dan zelfs niet zeer bekommer den om het lot van hun lieve lingen. Want bidden of smeken heeft nooit een edel hoofd van galg of guillotine gered. En zoveel edele hoofden zijn ge vallen als definitief einde van edele geslachten, dat tenslotte het gezag steeds meer van onderop dan van bovenaf diende te worden gerecru- teerd. De democratie, de regering des volks, heeft gebroken met de Olympus en daarvoor de politieke partijen, de kaderop leidingen, de algemene ver kiezingen en de parlementen ingevoerd. Het grauw werd steeds minder grauw. Het ging zich onderscheiden in groe pen, later in individuen, en heden ten dage is duidelijk te zien dat het uit afzonderlijke mensen bestaat. De gezagsdragers van van daag komen niet afgedaald van de berg der goden, maar kruipen omhoog uit de massa en worden door de bereidwil lige armen der gewone men sen op hun zetel geheven. De regering des volks, vertaald als de regering namens het volk, beseffe voortdurend en duidelijk dat zij in dienst van de mensen staat. Dat doen zij meestal dan ook wel, alleen hoort en ziet men nu en dan toch nog rudimenten van een mentaliteit, die kennelijk op de Olympus thuishoort. Er zijn van die situaties, waarin de mensen weer plot seling terugvallen in de klon tering van het grauw en het gezag zich weer statig op zijn spooktapijt verheft. Het is een ouderwetse en sterk anachro nistische gang van zaken, maar de aanleidingen daartoe zijn dan ook bij uitstek ana chronistisch van allure. Bij voorbeeld de oorlog. In een oorlog zijn de men sen plotseling „het volk". Zonder dat zij enige prakti sche zeggingschap hebben ge had over de voorontwikkelin gen en gezagsdaden van hun eigen dienaren, worden zij ge steld voor een zeer eenvoudi ge maar ook zeer droevige feitelijkheid, namelijk, dat zij het gezag moeten toestaan hen met barbaars vernietigingsge- weld te verdedigen. Het is alsof men daarboven op dat tapijt zegt: „Houden jullie nu maar op met denken en rede neren, wij vinden dat er ge vochten moet worden. Wij vragen niets, wij zeggen al leen maar dat jullie bestaan als „volk" op het spel staat en dat gaan wij verdedigen." Dan zijn wij dus plotseling geen afzonderlijke mensen meer, maar „het volk". Als mensen zouden wij willen blij ven leven, maar dat kan niet, omdat „het volk" bedreigd wordt. Het helpt dan niet te zeggen dat wij geen volk willen zijn, geen grauwe massa dierlijk weefsel. Onze eigen dienaren luisteren niet meer. Onze eigen soortgenoten zijn verhe ven tot de lievelingen der go den en denken voor ons, en doen voor ons. Wat doen zij dan? Ofschoon zij hevige me ningsverschillen hebben met de lievelingen der goden in andere landen, gaan zij ertoe óver hun bommen te strooien op „het volk". Door uitroei ing van dat volk willen zij dat groepje gezag tot inkeer brengen. De anderen doen insgelijks. Over en weer wor den gruwelijke gaten gegooid in die arme, beklagenswaar dige samenklontering van le vens, die tot „vijanden" zijn verklaard. Is dat anachronistisch of niet? Strookt het met de hoog waardigheid van ieder onzer, die in yredestijd plechtig en trots verklaart dat hij mede- regeert? Er zijn berichten waaruit blijkt dat de gealli eerden in 1944 atoombommen op Duitse steden hadden wil len gooien. Op Japanse steden zijn ze gegooid. Er is geen verschil in de belangrijkheid, uit menselijk oogpunt gezien. Japanse vrouwen en kinderen zijn even veel waard als Duit se, en even onschuldig ook. Bovendien leden ze al jaren onder de terreur, die de ge allieerden bevochten. Niette min meent het gezag in zo'n situatie, dat het gerechtvaar digd is het volk te verdelgen en met solfer te verbranden, terwijl datzelfde volk ge knecht ligt rondom een eigen, nationale Olympus van ter reur en machtsmisbruik. Voor dergelijke volken is de geschiedenis een goede les. Zij weten nu nog beter dan eerst, dat zij bij het kiezen en accepteren van hun ge zagsdragers nauwlettend moe ten toezien op het gevaar, lie velingen der goden te kiezen. Lievelingen en uitverkorenen, die zich verheven voelen bo ven het grauw, en bereid zijn in naam der goden met blik sems te smijten. En eveneens moeten zij toezien dat hun ge zagsdragers niet aanpappen met de uitverkorenen van buitenlandse Olympusbergen, die om macht en hegemonie schreeuwen'uit naam van een onmondig volk. En tenslotte moeten zij steeds sterker en moediger mederegeren, omdat zij men sen zijn. Hun degradatie tot massa dreigt altijd nog. Zo lang er massa's zijn in het oogbereik van verheven enke lingen, zolang zullen gruwelij ke gaten worden gegooid in geduldige en lijdzame samen levingen van waardige men sen. Het is tijd geworden dat het gezamenlijke die'rlijke weefsel zich splijt en onder scheidt in hoogwaardigheids bekleders van nature, in men sen, tegen wie geen Olympus- kind de vuist meer zal durven opheffen. Advertentie Poolshoogte. Alexander Tsjelepine, lid van het presidium van de Russische commu nistische partij, staat aan het hoofd van een partijdelegatie die in Oelan Bator, de hoofdstad van Mongolië, is gearri veerd. De delegatie zal zich op de hoog te stellen van de economische toestand in het land. Zuidpoolonderzoek. Vanuit Punta Arenas in Chili zullen Amerikaanse geleerden per vliegtuig zeven tochten naar het zuidpoolgebied maken voor het verzame len van gegevens voor navigatie- en kar- teringsdoeleinden en ter bestudering van kosmische straling. Missie. In Lourdes gaan vier mormonen, drie Amerikanen en een Canadees, trachten volgelingen voor hun geloof te winnen. Zij hebben hun missie-hoofd kwartier gevestigd in Tarbes. Het vier tal zal verscheidene maanden in Lour des preken en daarna door anderen worden vervangen. Goddard-prijs. De Engelsman sir Frank Whittle, „vader van de straalmotor", heeft in New York de „Goddard-prijs" ontvangen. Aan de onderscheiding zijn een bedrag van 35.000 gulden en een gou den medaille verbonden. Uitstel. De tweede conferentie van onge veer zestig Afrikaanse en Aziatische lan den, die in februari in Algiers zou begin nen, zal worden uitgesteld tot eind april of begin mei. De voorbereidingen verlo pen minder vlot door discussies over de deelneming van Indonesië. Er zijn voorts landen die de Sovjet-Unie niet als een Aziatisch land willen beschouwen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1965 | | pagina 3