IMPONERENDE
EXPOSITIE
MET RUIM
In een halve
eeuw naar
Wandeling
langs
de stands
WÊ
==3®
WOENSDAG 17 FEBRUARI 1965
DE GOUDEN RAI
13
YA
J7>oor onze- medewerker voorwhencJoi/isrMe^
Uitgebreid
Wankelmotor
mm
AFSLUITING
SUCCES
ft
BLOEI
Japan
IN DE NACHT VAN 4 JUNI 1896 REED Henry Ford ziji
„quadricycle" uit de schuur om voor het eerst dit voertuif
te berijden. Het tweecilinder wagentje had een topsnelheic
van dertig kilometer per uur. Tussen dit vervoermiddel er
de gestroomlijnde auto van vandaag bestaat een werelc
van techniek. In de kolommen hieronder wordt u een kort
overzicht gegeven van de groei die zowel het Rai-gebouw
als de automobiel van de pioniertijd tot de dag van heden
doormaakten.
UI
DE AUTO BELEEFT GOUDEN TIJDEN
ALS MORGEN de minister van Verkeer en
Waterstaat, mr. van Aartsen, de RAI-
tentoonstelling voor automobielen opent,
dan zal men meer nog dan in de voorgaande jaren
belangstelling koesteren voor deze expositie van
blinkend chroomtverk en schoongewassen personen
auto's. Het is namelijk de vijftigste tentoonstelling
die de 72 jaar oude vereniging „De Rijwiel en Auto
mobielindustrie" heeft georganiseerd en om deze
„gouden gebeurtenis" extra luister bij te zetten heeft
het bestuur allerlei activiteiten die in het algemeen
slechts een los verband met de autotentoonstelling
onderhouden ontplooid om toch maar vooral de
nodige aandacht op dit jubileum te vestigen. Een
prijsvraag in samenwerking met de winkeliersver
enigingen in .Amsterdam, een RAl-menu in de
Amsterdamse horecabedrijven, films over auto's in
de congreszaal tijdens de expositie, en een tentoon
stelling van oude RAI-affiches.
Zijn dit maar feestelijkheden aan de rand, de
205 standhouders met hun ruim zeventig automerken
uit elf landen hebben ervoor gezorgd, dat hun per
sonenauto's in de hallen van het RAI-gebouw een
interessant overzicht geven van hetgeen de huidige
automobielindustrie heeft te bieden. Japan heeft zijn
Kl
Toyota Corona en Isuzu Bellett gezonden, Engeland de
Austin 1800 Balanza. De nieuwe Azam 6 is er te zien,
naast de DS Pallas van Citroën. Voorts de B.M.W. 1600,
de Glas 1700, de Mercedes 190, allerlei combi's en het
voertuigje van Daf, de Ponny. Teveel om op te noemen.
Helaas liet Renault verstek gaan met de Renault 16,
terwijl het publiek ook nog even geduld moet hebben
met de nieuwe Peugeot „204". Maar daartegenover staat
deze imponerend uitgebreide tentoonstelling, waar tus
sen de opgewreven voertuigen met hun snufjes en tech
nische nieuwigheden, een gouden Roover 2000 staat te
pronken, de nagemaakte „quadricycle" van Henri Ford
nog eens aan het verleden herinnert, en een openge
werkt model van Saab de betrekkelijke veiligheid van
de huidige auto demonstreert. Hoewel die Saab er juist
staat om aan te tonen hoeveel dit merk voor de veilig
heid van zijn koper overheeft.
En tenslotte heeft N.S.U. zijn Spider met wankel
motor gezonden, die nog deze maand op de Nederlandse
markt komt. Zoals ieder jaar zult u na een wandeling
langs de auto's enigszins duizelig van de variëteiten,
de kleuren, de uitvoeringen het RAI-gebouw verlaten.
En wellicht behoort u tot dié groep mensen, die kwamen
om eens te kijken naar hun favoriete wagen in de kleine
klasse, om na het zien van de lage, snelle Ferrari's die
kleine economische wagens het aankijken niet meer
waard te vinden. Troost u dan met de gedachte, dat op
de Nederlandse wegen zo'n Ferrari toch niet al te
snel uit de voeten kan, nog afgezien van de belastingen
op het gebruik van een auto.
Niet alleen de personenwagens zullen u verbijsteren
door hun aantal. De accessoires thans weliswaar in
mindere mate aanwezig, dan in vroegere jaren door de
instelling van de expositie „Autovak" geven op hun
beurt eveneens een overzicht van wat er in de toeleve
ringsindustrieën is bereikt. Een werkend model van
een schijfrem, een nieuwe veiligheidsgordel met breuk
band, de jodium vèr- en breedstralerlampen, speciale
lendenstoelenHet is zoveel, dat het onmogelijk in
één artikel is samen te vatten.
Een deskundige heeft eens gezegd: Dit is de gouden
eeuw van de auto. Tot en met zondag 28 februari kunt
u zich in het Amsterdamse RAI-gebouw overtuigen
van de waarheid in deze woorden.
Uit het grote aantal geëxposeerde mo
dellen hebben wij voor u een lijstje
aangelegd, dat u wellicht als leidraad
kan dienen bij een bezoek aan de RAI.
NIEUW
Stand 2: D.K.W.
uitvoering.
104 in vierdeurs-
Stand 5: Peugeot 404 Sedan met ben-
zine-injectiemotor in normale uit
voering.
Stand 7: Een primeur voor Europa,
Toyota Corona Sedan, Toyota Station
Car en 700 De Luxe.
Stand 8: De voormalige BMW 1500
maar nu met vergrote motor onder de
naam BMW 1600. BMW 1800 TI, een
wagen voor het circuit, de rally en het
zakelijk gebruik.
Stand 13: Rolls Royce-Silver Cloud III.
Stand 19: Isuzu met Bellett.
Stand 20: Volvo 1800 Sport-coupé,
waarin stoelen met verstelbare lenden-
steun, Volvo 121 met automatische
versnelling.
Stand 21: Fiat Abarth 1600 O.T.
Stand 22: Austin Balanza 1800, een
van Engelands succesrijkste wagens.
Stand 23: Gouden Roover 2000.
Stand 30
1300 GT.
en 31: Glas 1700 en Glas
Stand 32: De snelle Amerikaanse Bar
racuda met „fastback".
Stand 36: Skoda
kleur.
Stand 37: Morris-
len.
1000 MB in gouden
en Ferrari-model-
Stand 38: DS 19 Pallas, Ami 6 Break
en de Azam 6 de 2 CV met de Ami-
motor.
Stand 39: N.S.U.
Wankelmotor.
met Spider waarin
Een Europese primeur van
Japanse afkomst: de Toyo
ta Corona Sedan. Een mo
dern gelande wagen, waar
in de vier cilinder motor
van 1490 cc een vermogen
ontwikkelt van 74 Sae pk
bij 5000 t.p.m. Boring en
slag 78 mm. Topsnelheid
145 kilometer per uur. De
wagen bezit een gesynchro
niseerde vierversnellings-
bak en hydraulische rem
men op de vier wielen.
EEN VAN ENGELANDS meest
succesvolle wagens: de Austin Ba
lanza 1800. Ruim van binnen, be
scheiden van omvang. Vier cilinder
motor in lijn, dwars voorin gemon
teerd, aandrijving op de voorwielen.
Inhoud 1798 cc, vermogen 86 pk bij
5300 t.p.m. Gesloten koelsysteem, vier
versnellingen vooruit, alle gesynchro
niseerd. Topsnelheid ruim 145 kilo
meter per uur. Volgens opgave fa
briek: gemiddeld benzineverbruik
1 10. Grote kofferruimte.
—HI
DKW F 102 met vier deuren. Drie cilindermotor met
vooraandrijving. Inhoud 1200 cc. Vermogen 68 Sae-pk.
Op de voorwielen zijn schijfremmen gemonteerd. Grote
bagageruimte.
Italiaans racemonster: Ferrari's Berlinetta 275 GTB.
Twaalf cilinder motor in V-vorm, inhoud 3285,722 cc.
Vermogen 280 pk bij 7500 t.p.m. Blok en carter in alumi-
niumlegering, zevenmaal gelagerde krukas. Vijf versnel
lingen, volledig gesynchroniseerd, bekrachtigde schijf
remmen rondom. Opgegeven topsnelheid: 265 kilometer
per uur.
DE AUTO heeft er een halve
eeuw over gedaan om van een
curieuze bezienswaardigheid een
massavervoermiddel te worden.
Een halve eeuw waarin de stijgen
de lijn van autohandel en autover
koop vrijwel nergens wordt onder
broken. De geschiedenis van de
R.A.I. de Nederlandse vereni
ging De Rijwiel en Automobiel In
dustrie weerspiegelt de bloei
van deze handel. Tussen de opge
dofte carrosserieën en het blinken
de chroom van deze vijftigste
R.A.I.-tentoonstelling is het overi
gens moeilijk de eerste tentoonstel
lingen zoals men die heeft leren
kennen uit de beschrijvingen
voor de geest te halen. De afstand
in tijd èn de afstand die de tech
niek heeft geschapen blijken te
groot.
Men kan zich nu niet meer druk
maken om die Spijker met 5 pk mo
tor met dubbele cylinders, zonder
waterkoeling, zonder kettin
gen, zonder riemen en riem-
schijven, die bovendien zo
nieuw was dat de wagen
van de fabriek naar de ten
toonstelling in het toen
malige Paleis voor Volksvlijt
moest worden geduwd.
Dat gebeurde allemaal op
de derde Rai-tentoonstelling
in maart 1900. Zo'n 6500
mensen zagen toen in het
Paleis voor Volksvlijt tussen
de motorboten, jachtgeweren,
voetbalschoenen en schaat
sen, de pronkstukken van de
toenmalige auto-industrie
Delahaye, Décauville, Dion,
Benz, Daimler, Simplex en
Spijker. Speelgoed voor de
welgestelden. Een viercilin-
der met tien tot vijftien pk
kostte toen zo rond de vijf
duizend gulden, twintig tot
dertig pk, achtduizend gul
den. Maar de autobezitter
van toen deed er goed aan
nog wat geld achter de hand
te houden. Technisch stond
alles nog in de kinderschoe
nen: vrijwel alles kon en
ging kapot tot assen aan toe.
TOCH BETEKENDE DEZE DER
DE EXPOSITIE in zekere zin de af
sluiting van een experimentele
periode. De vereniging, op 17 decem
ber 1893 opgericht als een vereniging
van rijwielfabrikanten en handela
ren, had tot deze tentoonstelling wei
nig succes geboekt met haar exposi
ties van de nieuwste fietsmodellen.
Pas toen de auto en de motor in de
tentoonstellingen werden betrokken,
nam de belangstelling van het pu
bliek toe.
Dit werd overtuigend bewezen bij
de opening van de vierde RAI-ten-
toonstelling in 1902. Het gehele Pa
leis voor Volksvlijt werd door de ex
positie in beslag genomen en de
stands met de nieuwe modellen
waaronder een tweepersoons Due
van de Haarlemmer A. van Altena
lieten vrijwel geen ruimte over de
bezoekers, die echter in groten geta
le komen opdagen. De industrie zag
nieuwe mogelijkheden in de automo-
bielbouw, fabrieken werden ge
sticht en er ontstonden merken die
het tot op vandaag hebben uitgehou
den: Fiat, Opel.
DE NOG JONGE AUTOHANDEL
ZOCHT NAAR vaste wegen, de con
currentie dwong veel constructeurs
de produktie te staken en de import
van verschillende merken werd dan
weer door deze, dan weer door gene
importeur verzorgd. Wie de verte
genwoordiging van een merk was
kwijtgeraakt omdat de fabriek fail
liet ging, reisde spoorslags naar Pa
rijs (het Mekka van de toemalige
automobielwereld) om daar naar
nieuwe merken uit te kijken.
De automarkt blijft echter groei
en, ondanks de economische onze
kerheden. En de RAI-tentoonstellin-
gen worden een jaarlijks terugke
rend evenement.
De zesde van deze exposities (in
1906) zorgde eveneens voor een
hoogtepunt: voor het eerst kwam
een minister (Mr. Veeghes van
landbouw en Nijverheid) de ten
toonstelling openen. In een geleen
de Fiat voorafgegaan door een mu
ziekkorps ging de minister naar het
Paleis voor Volkevlijt.
Ditzelfde jaar was eveneens een
gloriejaar voor de Nederlandse fa-
oriek Spijker, die helaas nog geen
jaar later werd geconfronteerd met
het verlies van haar zakelijk leider
Hendrik Spijker, die met het schip
Berlin omkwam voor Hoek van Hol
land. In 1908 ging de Spijker- fa
briek failliet.
MET DE RAI GING HET INTUS-
MM
De huidige algemeen voorzitter
van de RAI, de heer S. Schootstra.
Met de toekomst op de achter
grond, bouwen aan de tegen
woordige autohandel
SEN BERGOPWAARTS. Hoewel de
autohandel in Nederland er in het
jaar 1908 economisch niet best voor
stond, werd de tiende RAI-exposi-
tie toch een succes. Ondanks de
moeilijkheden bleef het wagenpark
groeien en wij die thans zijn ge
wend met miljoenen te rekenen
staan verbaasd als we de cijfers
uit deze periode nog eens onder ogen
krijgen: cijfers die toen hoopgevend
werden genoemd. In 1904 was het
wagenpark in ons land aange
groeid tot vijfhonderd stuks en tus
sen 1900 en 1919 groeide dit ge
tal langzaam maar zeker aan tot
3500 automobielen.
[nwiiinfiiiMf
Stand 41: Werkend model van schijf
rem op Renault-stand Renault R8 Gor-
dini.
Stand 42: Ford-Taunus 20 M met V
motor (2000 cc).
6
Felle strijd achter de schermen
Stand 43: Kleine manschappenwagen
met 500 cc motor van Daf: de Pony.
Accessoires
Stand 48:
naad.
Schoudergordels met breuk-
Stand 77: Mist- en
jodiumgloeilamp.
Stand 113: Jodium
straler lampen.
bermlampen met
breed- en vèr-
Stand 124:Contactslot
Cijfercombinatie.
zonder sleutel.
Stand 123: Autofinanoierina
„DE GOUDEN EEUW van de autohandel en auto-industrie". Zo zou
men wellicht deze tijd van massamotorisering kunnen kwalificeren. Velen
worden door de huidige conjunctuur in staat gesteld een of meer autos
aan te schaffen. Buiten onze grenzen kent men dezelfde situatie en het is
dan ook geen wonder, dat de Europese markt de begerige blik van de
autoproducenten uit andere werelddelen tot zich trekt. Landen als Japan
en Amerika trachten reeds geruime tijd een zo groot mogelijk deel van
de Europese markt voor zich te winnen, waarbij zij echter naast de tegen
stand van de Westeuropese industrieën ook nog eens de produkten van de
landen achter het IJzeren Gordijn tegenover zich krijgen. Een goed voor
beeld van dit laatste is de Skoda 1000 MB uit Tsjechoslowakije die in de
klasse van de meest verkochte en populaire wagens als een niet te onder
schatten rivaal moet worden beschouwd.
De verdere concurrentie in deze klas
se van landen achter het „Gordijn" valt
tegen. De Russische auto-industrie mist
tot nu toe de macht en de stootkracht
die zij ongetwijfeld zou kunnen hebben.
In tegenstelling tot de Italiaanse en Duit
se industrieën die de klasse van de eco
nomische automobiel versterkten met
respectievelijk de Fiat 850 en de N.S.U.
1000.
De Japanse auto-industrie die twee
jaar geleden een bescheiden begin maak
te op de Nederlandse markt is inmiddels
de tijd van het mislukte en goedkope wa
gentje voorbij.De Japansen wagens die
op deze vijftigste Rai-tentoonstelling zijn
geëxposeerd hebben een moderne struc
tuur en zijn met tamelijk veel zorg af
gewerkt en uitgerust. Ze staan daarom
ook niet op de stand van de goedkope
auto's waarbij natuurlijk de transport
kosten van Japan naar het land van im
port een belangrijke rol spelen.
Amerika is bij het dingen naar de
gunst van de Europese consument niet
achter gebleven en heeft er zelfs een
schepje bovenop gegooid. General Mo
tors, Ford en niet te vergeten Chrysler
gaan de Europese concurrentie op haar
eigen terrein opzoeken en met haar ei
gen wapens bestrijden. Via de dochter
ondernemingen betekent deze aanval een
Zie verder pag. 17
DE EERSTE Wereldoorlog brak
deze groei af, maar achter de scher
men van de automobielfabrieken
werkte men verder aan de vervol
making van het produkt. Het einde
van deze oorlog luidde een nieuwe
bloei in. In één jaar werden zo'n
vijfduizend wagens verkocht. Men
besefte dat de auto bezig was zich
van exclusief vervoermiddel tot een
massaprodukt te ontwikkelen. Een
nieuwe reeks modellen, een felle
concurrentie tussen Amerika en
Europa waaruit een keur van auto
merken ontstond, noodzaakten de
Rai-vereniging om te zien naar een
grotere expositieruimte. Het Paleis
voor Volksvlijt bleek te klein en het
Rai-lid Witmondt komt met het idee
op de proppen een eigen tentoonstel
lingsgebouw te stichten. Dit gebeur
de.
Prins Hendrik opende in maart
1922 het nieuwe gebouw aan de Fer
dinand Bolstraat, waar de dertiende
Rai-tentoonstelling zich had genes
teld. De auto's kwamen in deze
ruimte beter tot hun recht dan in
het donkere Paleis voor Volksvlijt.
Het waren vooral de Amerikanen
die met hun inzendingen van Dodge,
Chevrolet, Studebaker en Willys de
Zie verder pag. 17
