Apartheid in Zuid west-Afrika?
Haagse Internationale Hof
moet zich hierover beraden
Onafhankelijkheid van Brits
Guyana door Londen aangepakt
BERTHOLD BEITZ: - de eerste
minister in
Krupp
i
Onherbergzaam land
vol met diamanten
Scheepsbotsing
Gevangenisstraf voor
dierenmishandeling
RAI verkeerde in
kwartjesnood
-
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1965
Kernvraag
Legenden
Angola
Zuid
11 Rhodesië
D WES
Beetsjoeana
land
TRANSVAAL
$VDranjeY,v'''-"'
km*t VrijstaaU.-'Natat
INDISCHE
OCEAAN
KAAP DE GOEDE HOOP
sATLANTISCHE
OCEAAN
Vroom
Kans op guerrilla wordt groter
«Ég
'r ir-
Bankvak
Partijloos
Beslissingswedstrijd om
titel in damcompetitie
WEEKABONNEMENTEN
JOHANNESBURG (AP) Het Interna
tionale Hof van Justitie in Den Haag zal
zich volgende maand moeten beraden over
een afgelegen gebied. Weinig streken in de
wereld zijn zo afgelegen, zo ongastvrij
en zo weinig bekend als de uitgestrekte,
waterloze woestijnen van Zuidwest-Afrika.
De enorme, winderige Namib-woestijn,
die zich honderden kilometers ver uitstrekt,
vormt een groot gedeelte van dit dorre ge
bied aan de westelijke zeekust van Zuid-
Afrika. Deze grote woestijn, die bjjna de
oppervlakte heeft van Frankrijk en Italië
tezamen, is bezaaid met reusachtige dui
nen. Eeuwenoude, afbrokkelende bergen,
waarvan de hellingen zijn gebarsten door
de blakerende hitte van duizenden jaren
en erosie, geven de indruk, dat kernbom
men het land hebben verwoest.
DUITSLAND, dat het tachtig jaar gele
den bezette, is het in de eerste wereldoor
log kwijtgeraakt aan de Unie van Zuid-
Afrika. Na de oorlog gaf de Volkenbond
Zuid-Afrika een mandaat voor het gebied
en sindsdien is Zuidwest-Afrika door de
Zuidafrikaanse regering bestuurd als een
deel van haar land. Zuid-Afrika weigert het
onder voogdij van de Verenigde Naties te
stellen.
De kern van de behandeling door het In
ternationale Hof is, of Zuid-Afrika bij het
besturen van Zuidwest-Afrika apartheid
toepast en zo ja, of de apartheidspolitiek
de massa van de niet-blanken in dit ge
bied achterstelt bij de blanken, wat in
strijd is met de verplichtingen van Zuid-
Afrika krachtens het mandaat van de oude
Volkenbond.
Vele Westerse diplomaten hier zijn van
mening, dat de Raad zich tegen Zuid-Afri
ka zal uitspreken en dat in de V.N. wel
licht de eis zal worden gesteld, het man
daat in te trekken om ruimte te maken
voor zelfbeschikking, die uiteindelijk moet
leiden tot onafhankelijkheid onder een
meerderheidsregering.
OVER DE VROEGSTE geschiedenis van
Zuidwest-Afrika is weinig bekend en dat
weinige is grotendeels ontleend aan primi
tieve rotstekeningen en legenden van de
stammen.
Water is het levensbloed van het land.
Er zijn geen permanente rivieren en als
het regent vaak slechts eens in de ze
ven jaar wordt het water snel opgezogen
door het verdroogde zand. Ondanks dat
hebben mensen en dieren zich zo aange
past, dat zij kunnen blijven bestaan in het
verschroeide land, waar gebrek aan wa
ter veelal de dood betekent.
De steenbok, een soort antiloop, drinkt
nooit water maar verschaft zich het be
nodigde vocht uit planten. Insekten zoeken
het vochtige zand op en wroeten daar diep
onder de grond. De vissen liggen op de
vochtige rivierbeddingen op de regens te
wachten, roofdieren lessen hun dorst met
het bloed van hun slachtoffers en een van
de zeldzaamste planten ter wereld krijgt
er elke eeuw slechts twee bladeren.
Zuidwest-Afrika is een van de dunst be
volkte streken ter wereld. Op een gebied
van 797.500 vierkante kilometer leven nog
geen 525.000 mensen, waarvan 73.000 van
Europese afkomst en de rest niet-blanken,
waaronder de in primitiviteit bijna met
mensen uit het stenen tijdperk gelijk te
stellen Bosjesmannen. Onder de branden
de zandvlakten van Zuidwest-Afrika bevin
den zich enorme lagen mineralen. De Tsjoe-
mebmijn in het afgelegen noorden, ge
deeltelijk Amerikaans bezit, is een metal
lurgisch wonder. Deze ene mijn levert
koper, lood, zink, arsenicum, zilver, cad
mium en een van de zeldzaamste metalen
ter wereld, het germanium op. Germani
um is onontbeerlijk voor de fabricage van
transistors. Buiten de landen van het Oost
blok zijn er slechts twee bronnen voor dit
metaal, Katanga in de Kongo en Zuid
west-Afrika.
Langs de onvruchtbare Atlantische kust
zuigen gigantische machines diep in het
zand naar diamanten. Het kustgebied, dat
zich uitstrekt van de monding van de
Oranjerivier tot de Walvisbaai, is zo rijk
aan diamanten, dat bezoekers en mijn
onderzoekers zonder speciale vergunning
niet worden toegelaten. Het zou te gemak
kelijk voor hen zijn, waardevolle diaman
ten te vinden.
Zelfs de bodem van de oceaan wordt ge
ëxploiteerd. Drijvende diamant-baggerma
chines van de Amerikaanse financier Sam
Collins schrapen de oceaan-bodem af om
een rijke oogst aan diamanten binnen te
halen.
DE WALVISBAAI, een kleine Zuidafri
kaanse enclave, in 1878 geannexeerd als
deel van de provincie van de Kaap de
Goede Hoop, is de enige grote haven voor
de koophandel in Zuidwest-Afrika. Op de
visgronden in dit gebied, die tot de rijk
ste ter wereld behoren, wordt geregeld ge
vist door Russische en Japanse vloten.
Windhoek, de hoofdstad van Zuidwest-
Afrika, heeft veel van zijn voormalig Duits
karakter behouden. Straten en hotels dra-
Windhoek
Kalahari -
woestijn
KRUGtR.
PARK
Pretoria
Johannes
ÏRA WC
Pietermantsbur
Bloem
□urban
fontein'v^>
Grahamsta
KAAPSTAD
Port Elisabeth
gen Duitse namen, Duits eten is er popu
lair en vele sprookjesachtige Duitse kas
teeltjes zijn nog bewoond. De meerder
heid van de 23.000 blanke inwoners van
Windhoek is van Duitse of Zuidafrikaan
se afkomst.
Het door de Zuidafrikaanse regering ge
controleerde bestuur werkt aan de uitvoe
ring van het Odendaal-plan, dat gericht is
op sneller industrialisering van het ge
bied en het scheppen Van grotere moge
lijkheden voor de Afrikaanse inwoners.
Tot de grotere ontwikkelingsprojecten
behoren het graven van bevloeiingskanalen
om het dorstige land te besproeien, de
aanleg van nieuwe vliegvelden en wegen,
de bouw van klinieken en scholen voor
blanken en niet-blanken en een reusachtig
hydro-elektrisch project.
VELE DUITSE en Zuidafrikaanse vee
boeren hebben een wisselvallig bestaan,
dat wordt bemoeilijkt door lange jaren
van droogte. Afkomstig uit zeer vrome
geslachten aanvaarden zij het bijbelse
idee van de zeven goede en de zeven
slechte jaren.
Een groot deel van de bevolking van
Zuidwest-Afrika is naar Westerse opvat
ting primitief. Het leven van de stam
men is in de loop der jaren weinig ver
anderd. Iemands rijkdom wordt berekend
in vee, dat nooit mag worden geslacht.
De meeste blanken in Zuidwest-Afrika
zijn van mening, dat weinig te winnen
zou zijn bij het verenigen van de Afrika
nen in een ge
meenschap naar
Westers voorbeeld.
„Dat zou hun
niets dan ongeluk
brengen en uitein
delijk de onder
gang", zei een re
geringsfunctiona
ris.
Voor het groot
ste deel van de
zwarte bevolking
van Zuidwest-
Afrika betekenen
de twisten in de
Verenigde Naties
en de komende
beslissing van het
Internationale Hof
van Justitie wei
nig. De meesten
schijnen tevreden
met hun bestaan
in de afzondering
van de woestijnen,
waar de strijd om
het bestaan een
volledige dagtaak
is.
Op de Waal werd deze week een aak
bij een scheepsbotsing zwaar bescha
digd. Wat huisraad wist men uit het
zinkende schip te redden. Er werd
niemand gewond.
„Dit is het meest ernstige geval van
dierenmishandeling waarmee ik in mijn
gehele loopbaan ben geconfronteerd", zei
de politierechter in Utrecht tegen een 45-
jarige veehouder uit Houten. Hij veroor
deelde de man tot zes weken gevangenis
straf waarvan vier voorwaardelijk.
De veehouder had meermalen zijn koeien
zwaar mishandeld. Hij draaide hun staar
ten om en sloeg ze met een stuk ijzer.
Een veearts verklaarde dat de mishan
delde beesten onnoemelijk veel pijn hebben
geleden. Bij één dier was zelfs een oog
uitgeslagen.
De officier had zes maanden gevangenis
straf waarvan vier voorwaardelijk geëist.
De verdediger voerde aan, dat de vee
houder werkdagen maakte van vijf uur
's ochtends tot negen uur 's avonds en dat
hij onmogelijk een knecht had kunnen vin
den. Hij reageerde zijn persoonlijke moei
lijkheden af door zijn dieren te mishan
delen.
De Italiaanse plaats Viareggio zag
dezer dagen alvast een voorproefje
van het carnavalsfeest. Een bonte
stoet van allerlei praalwagens trok
door de straten. Daarbij was deze, die
een carricaturale schimp weggeeft op
de wijze waarop buitenlandse toeris-
tes zich voor de Italiaanse jongens
uitsloven.
(Van onze correspondent)
BONN Met het bekend worden van
het nieuws dat de Krupp-fabrieken een
vestiging in Polen zullen gaan openen,
dook in de wereldpers weer eens de naam
van Berthold Beitz op, de zogenaamde
„Generalbevollmachtigter" van Alfried
Krupp von Bohlen und Halbach, de eige
naar van het wereldconcern. Berthold
Beitz is de „eerste minister" in het ko
ninkrijk Krupp. Hij deelt er de lakens uit.
Koning Krupp „regeert", zoals het in een
constitutionele monarchie betaamt. Beitz
draagt de bijnaam „de Amerikaan". Hij is
het symbool van de naoorlogse „Krupp
Werke", die alles maken van speelgoed
tot batiscafen, maar geen wapens. Zijn in
teresse voor het Oost-blok ontwaakte al in
1957. Een jaar later ging 2,4 percent van
Krupp's export naar het Oostblok, in 1959
deed Krupp voor twintig miljoen DM za
ken met de Sovjet-Unie. De handel met
Polen en andere satellietlanden bewoog
zich nog steeds in opgaande lijn. De vesti
ging van 'n Krupp-fabriek in Polen, waar
over vorige week mededelingen werden
gedaan, vormt een voorlopig hoogtepunt
in deze ontwikkelingen, die Beitz geheel
los wil zien van iedere politiek.
„VAN POLITIEK begrijp ik niets", zei
hij eens. Bijna letterlijk hetzelfde verklaar
de Beitz bij zijn terugkeer uit de Verenig
de Staten, begin deze week waar hij ge
sprekken had gehad met vice-president
Humphrey en hoge ambtenaren van het
departement van Buitenlandse Zaken. Op
de vraag die hem, na zijn aankomst in
een privé straalvliegtuig werd gesteld, of
hij in Amerika toestemming was gaan vra
gen voor zijn afspraken met Polen,
lachte Beitz met een mengeling van spot
en zelfverzekerdheid: „Ik heb aan niemand
toestemming te vragen."
BERTHOLD BEITZ werd in 1913 in Zen-
nin (Pommeren) geboren als zoon van een
onderofficier. Nadat de vader ambtenaar
op de rijksbank geworden was, bezocht
Berthold in Greisswald het gymnasium en
leerde hij het bankvak bij de Pommerse
Bank in Stralzund, en later in Stettin.
Omdat de vooruitzichten hem hier niet
bevredigden, ging hij in 1938 over naar het
Hamburgse bureau van de Duitse Shell.
In de Hitler-tijd was Beitz van geen van
de nationaal-socialistische organisaties lid.
Tijdens de tweede wereldoorlog beheerde
hij de olievelden van Boryflaw in het be
zette Polen, waar hij steun verleende aan
Poolse ondergrondse strijders en aan jo
den, zoals deze zelf na de oorlog bevestig
den.
Voor de oprukkende Russen uit sloeg
Beitz op de vlucht en zo kwam hij in
't Hamburgse voorstadje Wandsdek, waar
hij enige tijd met zijn vrouw, zijn beide
dochters en zijn eveneens gevluchte ouders
in een soort prieel woonde. De Britse be
zettingsautoriteiten herinnerden zich Beitz'
geslaagde loopbaan bij de Shell en zijn
optreden in Polen en benoemden hem tot
directeur van het controle-orgaan van de
privé-verzekeringsmaatschappijen in Ham
burg. Beitz wist niets van verzekeringen
af en vond het een saai beroep.
Maar drie jaar later had hij zich zo in
de materie ingewerkt, dat hij tot direc
teur-generaal van Iduna Germania levens
verzekeringmaatschappij werd benoemd.
Hij stuwde het bedrijf op tot op twee na
het grootste in de Bondsrepubliek en rook-
te sigaren om er indrukwekkend uit te
zien. Van de sigaren werd hij misselijk.
Als op 3 februari 1951 een vermoeide
Alfried Krupp en zijn naaste medewerkers
na een gevangenschap van zes jaar op irn
stigatie van de Amerikaanse hoge commis
saris John McCloy worden vrijgelaten,
staat het wereldbedrijf aan de rand van
de afgrond. Door zijn broer Berthold von
Bohlen und Halbach komt Alfried Krupp
in contact met de dan 39-jarige Beitz. Aan
de bar van het Hamburgse hotel „Vier
Jahreszeiten" biedt Alfried Krupp de jonge
Beitz bijkans de volledige leiding van zijn
bedrijf aan. Beitz slikt zijn opwinding weg
en zegt meteen ja.
De komst van Beitz bij Krupp veroor
zaakt een revolutie, niet het minst onder
de „kruppianer" die alle stormen hadden
overleefd. Beitz was niet op vormen ge
steld, liet zich met Beitz aanspreken en
noemde de medewerkers die hij mocht bij
hun voornaam. Een van de oude direc
teuren, die de missiven van Beitz niet
wenste uit te voeren, werd op staande voet
ontslagen.
Het verhaal gaat dat de man binnen vijf
minuten het gebouw moest verlaten. Toen
hem hiernaar gevraagd werd antwoordde
Beitz verontwaardigd: „Woord voor woord
gelogen, hij kreeg een kwartier."
In hemdsmouwen liet Beitz zich in 1949
in de batiscaaf van prof. Picard, die bij
Krupp vervaardigd was, fotograferen. De
obelisk van Heliopolis, die bezig was lang
zaam in de modder van de Nijl weg te
zakken, liet Beitz voor Nasser uitgraven,
schoonmaken en in Cairo op een sokkel
plaatsen voor de prijs van 40.000 DM. Hier
mee was de goodwill in het Nabije Oosten
gevestigd.
Krupp mikte op absolute politieke par
tijloosheid. Zo begon de handel met het
Oostblok. Als Konrad Adenauer Beitz eens
bitter op een receptie vraagt: „Waarom
draagt u geen rode anjer in uw knoops
gat?" antwoordt Beitz: „Ik ben zakenman
en wil van politiek niets weten." Wat is
logischer dan een klant de hand te drukken
die voor 50 miljoen aan waren bij je
koopt?"
Op de Leipziger Messe van 1959 be
zocht Kroesjtsjev de Krupp-stand, maar
Beitz liet de eer hem te spreken aan een
Een bankemployé heeft met een auto
Amsterdam doorkruist om de RAI-
autotentoonstelling uit de kwartjes-
nood te helpen. Bij het vaststellen van
de toegangsprijs op 2.75 had de RAI-
directie niet voorzien over welk een
grote voorraad kwartjes zij moest be
schikken om de bezoekers aan de kas
sa's wisselgeld te kunnen terugbetalen.
De bankemployé heeft sigarenwinke
liers, patates-fritestenten en kerken
bezocht en kon ten slotte met een buit
van 40.000 kwartjes voorlopig uitkomst
brengen in de wisselnood.
van zijn ondergeschikten. Als Krupp pro
testeert tegen de aanplakbiljetten op de
Leipziger muren, die het over „de oorlog-
hitsers Wallstreet, Rockefeller en Krupp"
hebben, verdwijnen de biljetten als bij een
toverslag en de partijbazen spreken de
volgende dag al over de „bijdrage tot de
vrede" die Krupp aan het leveren is.
Beitz zegt graag tot een ieder die het
horen wil: „Wij zijn maar kleine manne
tjes, in vergelijking met onze buitenlandse
concurrenten".
Maar de verwoestingen en de ontmante
ling van de Krupp-fabrieken na afloop van
de oorlog zijn het bedrijf tot een zegen
geworden. Daardoor gedwongen de nieuw
ste en modernste installaties aan te schaf
fen (waar het geld niet voor ont
brak) raakte Krupp met sprongen op zijn
concurrenten vooruit.
De nieuwe Amerikaanse stijl van Beitz
(die zijn moeder een touchbaby noemt)
steekt gezond af tegen de aan zijn voor
geschiedenis gebonden traditionalistischer
Alfred Krupp (die over zijn moeder, de
vrouw waarnaar in wereldoorlog I een ka
non „dikke Berta" werd genoemd, in Ger
maanse heilstermen spreekt). In de herfst
van 1963 beliep de export van Krupp 837
miljoen DM. Het staat nu wel vast dat
een steeds groter percentage ervan ach
ter het ijzeren en het bamboegordijn zal
verdwijnen.
(Van onze reisredacteur H. L. Leffelaar)
GEORGETOWN Binnenkort zal men
in Londen beginnen aan een tijdschema
voor de verschillende fasen voorafgaande
aan de officiële onafhankelijkheidsverkla
ring van Brits-Guyana. Voorts zal een ver
moedelijk gemengd Brits-Guyanese com
missie een onderzoek gaan instellen naar
de verhouding van de verschillende ras
groeperingen vertegenwoordigd in de open
bare functies van Brits Guyana. Deze me
dedelingen werden gedaan door Sir Antho
ny Greenwood, de Britse minister van Ko
loniale Zaken, op een avondlijke pers
conferentie aan de vooravond van zijn
vertrek naar Londen.
Gedurende zijn vierdaags bezoek aan
Brits-Guyana, waar hij de gast was van
gouverneur Sir Richard Luyt, was George
town de achtergrond voor talrijke protest
betogingen georganiseerd door de progres
sieve Volkspartij van dr. Cheddi Jagan,
de voormalig premier.
Zondagmiddag dromden ruim driedui
zend partijleden samen op het exercitieter
rein in het hartje van de stad, een paar
honderd meter van de ambtswoning van
de gouverneur. Climax van de bijeenkomst
was een toespraak van dr. Jagan, die de
menigte aanspoorde zich aaneen te sluiten
in gemeenschappelijke oppositie tegen de
huidige regering van premier Forbes
Burnham.
Gekleed in een loshangend wit overhemd
en omhangen met bloemguirlandes, zei dr.
Jagan dat de huidige regering in Brits-
Guyana de marionetten waren van de im
perialisten. Zijn toespraak was doorspekt
met het marxistische dialectische reper
toire, en hij maakte gebruik van leuzen
als „bedrogen maar niet verslagen", ver
wijzend naar de in december gehouden
verkiezingen.
Sir Anthony Greenwood had drie bespre
kingen met dr. Jagan, maar kon geen
commentaar leveren op deze bijeenkom
sten. Gewoonlijk welingelichte kringen me
nen dat de Britse minister er niet in is
geslaagd dr. Jagan over te halen zijn me
dewerking te verlenen als leider van de
oppositie.
In Georgetown wordt druk gespeculeerd
over de koers die dr. Jagan nu zal gaan
volgen. Men houdt rekening met de mo
gelijkheid van guerrilla-methoden om de
huidige regering ten val te brengen, voor
al wanneer Brits-Guyana haar onafhan
kelijkheid zou krijgen.
Dat de regering op zulke activiteiten is
voorbereid, bewees de grote geheimzinnig
heid waarmee het bezoek van Sir Anthony
Greenwood werd voorbereid.
Voor journalisten was het zo goed als
onmogelijk uit te vinden waar en wan
neer de Britse minister zich ophield. Met
opzet circuleerde de Britse voorlichtings
dienst een onjuiste tijd voor de ontvangst
op het vliegveld, terwijl Georgetown zelf
gedurende vier dagen veel weg had van
een door de politie bezette stad. Voor de
ambtswoning van de gouverneur liepen
dagelijks groepen aanhangers van dr. la
gan met spandoeken en borden, soms uit
gejouwd door volgelingen van premier
Forbes Burnham.
Het tweede tiental van de damclub
Heemstede is door een 11-9 overwinning
op KNC op een gedeelde eerste plaats ge
komen in de competitie van het district
Kennemerland. Santpoort is de andere
lijstaanvoerder. Op maandag 22 februari
spelen Heemstede 2 en Santpoort in het
clublokaal van de Haarlemse Damclub een
beslissingswedstrijd om uit te maken wie
kampioen van Kennemerland wordt en
daardoor promotiewedstrijden mag spelen
om een plaats in de hoofdklasse.
De eindstand van de clubcompetitie in
het district Kennemerland is: Santpoort
(22 punten), Heemstede (22), Haarlemse
Damclub 2 (20), Beverwijk (17), Ver. Kath.
Damclub (15), Sportief (14), Haarlemse
Damclub 3 (14), KNC (8), Zandvoort (7),
VKD 2 (7), Het Oosten 2 (4), Santpoort 2
dienen uiterlijk op woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
XXOOOOOOGOOOXCOOÜC. XXXX<XXUOUOGOGOGUOOOOOOOOOOnOO(M
t« i 11III mi 11111 III 11 111 I III I III III If/
In verband met het uitvoeren
van werkzaamheden
op de NS-overweg
op het spoorwegemplacement
te IJ MUIDEN
in de gemeente
VELSEN
zal deze overweg vanaf
MAANDAG 22 FEBRUARI 1965
8.00 UUR
tot en met
DINSDAG 23 FEBRUARI 1965
16.30 UUR
voor al het wegverkeer gesloten zijn,
behalve voor wielrijders en voetgangers.
Het verkeer zal worden emgeleid.
