Een nieuwe „Brave soldaat Svejk"
ASPIRIN® BAYER
Operaleidër Paul Pella t
Het weekeinde
IN
NEGEN MUZEN
Nu GRIEP veelvuldig voorkomt...
Ad Zonneveld maakte televisie
documentaire over blinden
MAANDAG 22 FEBRUARI 1965
fiNrPl
HUUKI FM
I
«in
nMHn&.Sftivi
wmk
i v~
Bernhard Droog in clowneske vertolking van titelrol
Simon Koster
T.V-nabeschouwingen
DAAR STAAT
ACHTER
De radio geeft dinsdag
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
T elevisieprogramma
Patricia Neal
Visser Neerlandiaprijzen
in Den Haag uitgereikt
mm
4% ft A fiVi ft;
i i
Ifl A A MÉ Pil
DE GROOTSTE Tsjechische bohé
mien aller tijden, Jaroslav Hasek (die in
1928 op veertigjarige leeftijd stierf), heeft
zich onsterfelijk gemaakt door zijn ro
man „De avonturen van de brave sol
daat Svejk tijdens de wereldoorlog".
Eigenlijk geen roman maar een nooit-
eindigend verhaal over een domme en
goedige maar juist doordaar eeuwig ver
wikkelingen scheppende volksfiguur, ge
schreven en oorspronkelijk gepubliceerd
in afleveringen. Hasek zelf bracht die
afleveringen op ongeregelde tijden bij
de Praagse boekhandelaars rond als hij
op zijn zwerftochten toevallig in de stad
was en als de weg van zijn landlopers
nachtverblijf naar zijn afnemers niet
langs al te veel kroegen leidde. De
auteur, die een hoogst begaafd intellec
tueel was al leefde hij voornamelijk tus
sen vagebonden 'en andere uitgestotenen
van de maatschappij, oogstte met zijn
„Svejk" een geweldig succes bij de
kleine burgerij van zijn land, maar litte
rair nam niemand hem au sérieux tot
zijn landgenoot Max Brod door wie
ook Kafka bekend is geworden in
Duitsland de aandacht op hem vestigde.
Samen mét Hans Reimann bewerkte
Brod het Svejk-verhaal voor het toneel
en de opzienbarende opvoering van die
bewerking door Erwin Piscator in 1928,
met de grote komiek Max Pallenberg in
de mooiste rol van zijn leven, maakte de
figuur Svejk (bij Piscator heette hij
Schweyk) opeens wereldberoemd.
SINDSDIEN IS het verhaal van flasek,
dat in het Tsjechisch in boekvorm, vijf de
len omvat, nog door verschillende anderen
voor het toneel bewerkt en bovendien heeft
Bert Brecht de figuur, met Brechtiaanse
vrijmoedigheid, gebruikt als hoofdpersoon
van zijn eigen stuk „Schweyk in de twee
de wereldoorlog", waarin wij twee jaar ge
leden Bob de Lange hebben kunnen zien.
Aan die vele dramatiseringen heeft Hans
Croiset er nu voor de Toneelgroep Theater
nog weer een toegevoegd; waarom, dat
vermeldt hij in zijn programmacommen
taar niet. Vond hij de vorige niet goed
genoeg? Dan moet worden geconstateerd
dat de zijne bepaald niet beter is, eerder
slechter. Misschien prefereerde hij een an
dere keuze uit de taferelen pan het ver
haal dan die welke bij voorbeeld Brod en
Reimann hebben gemaakt; maar dan heeft
zijn keuze geleid tot een geheel dat wel
iswaar rijker aan woorden is, en ook wel
rijker aan platvloerse grappigheden, maar
armer aan menselijkheid en vooral aan
sociale betekenis. Waarbij ik echter
graag vaststel dat Croiset althans één be
langrijk winstpunt heeft behaald: de slot
scène in zijn bewerking is bijzonder goed
geslaagd en raker dan die van de andere
dramatiseringen die ik heb gezien. De ein
delijke opstandigheid van Svejk, wanneer
Schilderijen van Albert van Dalsum. De
acteur Albert van Dalsum, die in novem
ber van het vorige jaar afscheid nam
van het toneel, laat zich nu van een an
dere artistieke kant zien. In kunstzaal
Van Stockum te Den Haag wordt name-
lijk een tentoonstelling ingericht van
schilderijen van zijn hand. Van Dalsum
heeft zijn hele leven al geschilderd. Tus
sen de twee wereldoorlogen heeft hij
verschillende malen op bescheiden schaal
geëxposeerd. Dit wordt de eerste grote
tentoonstelling van zijn werk. De ope
ning is op 25 februari en wordt verricht
door de tekenares Ro Mogendorff, na een
inleidend woord van Paul Steenbergen
De expositie is te bezichtigen van 26 fe
bruari tot en met 13 maart.
hij op het slagveld eenzaam is overgeble
ven nadat al zijn kameraden gevallen zijn,
en zijn even rvolutionnair als irieël besluit
Ik heb er genoeg van, ik ga naar huis,"
geven het verhaal een psychologisch en
dramatisch verantwoord slot. Jammer dat
van de rest van het stuk niet hetzelfde
kan worden gezegd.
DE OPVOERING die de Toneelgroep
Theater gisteravond in de Haarlemse
schouwburg te zien heeft gegeven, bleef
eveneens voor een groot deel onder de
maat. Hans Croiset had als regisseur
blijkbaar meer aandacht gehad voor de
mise-en-scène waarin hij dan ook wel eni
ge aardige invallen had verwezenlijkt, dan
voor de prestaties van de vele acteurs die
aan dit stuk te pas komen, met het gevolg
dat verscheidene van hen zelfs niet aan
de eerste beginselen van acteren toe kwa
men. Het publiek kreeg danook herhaalde
lijk „creaties" voorgezet waarvoor meni
ge amateur-toneelvereniging zich zou scha
m< Ti.
Droog, die een veel te begaafd en te se
rieus acteur is om een rol onbekwaam of
slordig te spelen. Droog had als Svejk
danook inderdaad tal van kostelijke mo
menten; maar om daarvan te kunnen ge
nieten moest men zich wèl neerleggen bij
zijn (of Croisets?) nogal zonderlinge opvat
ting, die van Svejk een volkomen clownes
ke figuur maakte, waaraan nauwelijks nog
een realistische menselijke kant zat. Svejk
was hier een absurde zot geworden, de
klassieke August de Domme wiens slim-
Bernhard Droog als Svejk.
me pretoogjes telkens weer duidelijk la
ten merken dat hij heus niet zo dom is als
hij zich voordoet. Het is ook een opvat
ting; maar het is, dunkt mij, niet de op
vatting die Hasek bij het creëren van zijn
legendarische volksfiguur voor ogen heeft
gestaan.
VAN DE TALRIJKE andere spelers
(het stuk heeft veertig rollen!) moet voor
al Siem Vroom genoemd worden, die een
fraaie vertolking gaf van een aalmoeze
nier-onder-invloed, en Wim Grelinger, die
iets aardigs maakte van de kolonel met
de gestolen hond. Van de anderen vielen
er verscheidene hoofdzakelijk op door het
abominabele kapwerk van de firma D. H.
Mjchels, kapwerk van een soort dat men
dertig of veertig jaar geleden nog wel eens
in kluchtspelende schmiere-troepjes zag
dragen maar dat sindsdien op de tonelen
van Europa toch wel uitgestorven leek te
zijn.
Hoewel de schouwburg verre van vol
was, heeft Bernard Droog aan het slot toch
nog een hartelijk applaus in ontvangst
kunnen nemen.
De sterke cowboyserie „Rawhide",
waarvan zaterdagmiddag weer een nieu
we aflevering op het scherm werd ge
bracht, wordt door de VARA naar de za
terdagavond geplaatst. Dat is niet alleen
prettiger voor de grote mensen, maar ook
voor de kleine voor wie dit onvervalst
stoeremannenwerk, waarbij de strop wei
eens gebruikt dreigt te worden, minder ge
schikt lijkt. In de Rob de Nijs-show, za
terdagavond door dezelfde omroep uitge
zonden, zaten weer enige leuke, pittige
liedjes die, met toewijding door de vier
hoofdpersonen gezongen, elkaar -in een
jeugdig hoog tempo opvolgden. Het ver
haaltje, kennelijk nodig om deze liedjes
wat meer binding te geven, en het daarbij
noodzakelijke spel worden er niet beter op.
Geconcludeerd mag worden, dat zelfs zo'n
groepje jonge, levenslustige artiesten als
De Nijs c.s. het niet kunnen volhouden te
gen dit medium televisie, dat er steeds
op uit is een slijtageslag te ontketenen en
te winnen.
Van slijtage hadden de narren van de
televisie, de spotzieke rakkers van „Zo
is het" gelukkig geen last; waaraan toe
gevoegd moet worden, dat zij niet zo aan
een bepaald patroon gebonden zitten.
Eveneens in hoog tempo èn in de juiste,
dus vrolijke stemming gaven zij tal van
Nederlanders (en hun practijken) van ka
toen: zo bijvoorbeeld minister Bot (altijd
bot geweest), Dick van Rijn (die als ra
dio-sportverslaggever de figuur van het
jaar op de t.v. sloeg) en Parool-hoofdre
dacteur Sandberg (die critiek uitoefende
op een door hemzelf geplaatst, bladvul-
lend interview met prinses Beatrix). Zij
kwamen er nog genadig van af, vergele
ken met de burgemeester van Gorinchem
(de opperkabouter) aan wiens strijd tegen
de „vieze kunst" een venijnig kinder
sprookje, getiteld „De avonturen van
Ridder van Rappard" was gewijd. En ook
Kees Brusse kon het er mee doen: Jan
Blokker namelijk imiteerde verrassend
goed de manier waarop hij Maigret speelt,
of beter: het mannetje Maigret maakt. De
verdachte (Dimitri Frenkel Frank) hield
het gewoon niet meer, toen de commissa
ris ook nog zijn „Mieke" belde. Het knap
ste nummer echter van dit in vele onder
delen echt satirisch programma was ze
ker het „verslag" van de RAI, dat ons
nieuwe modellen van autowrakken liet
zien, waarbij toepasselijke verkoopargu
menten voor nieuwe wagens werden ge
geven. Het advies, de trein te nemen om
de RAI te bezoeken, sloot deze satire op
de zich snel ontwikkelende verkeerschaos
raak af.
Stilletjes liet de VARA vervolgens haar
.„Theater Thuis" thuis, of beter in haar
archief. In plaats van deze allerongeluk
kigste serie kwam nu de eerste aflevering
van de Mickey Rooney-show op de beeld
buis: even onbelangrijk maar duizend maal
beter gemaakt en mede daardoor veel
amusanter, zeker op de zaterdagavond.
Der traditiegetrouw werd de imposante
Carnavalsoptocht van Viareggio, die giste
ren door de NTS van de Eurovisie werd
overgenomen, weer toegelicht door een
commentator, die, net als wij in de huis
kamér, te nuchter was, om iets van die
zuidelijke vrolijkheid, vaak concreet ge-
Advertentie
.is het verstandig u daar zo goed
mogelijk tegen te wapenen. Mijd,
als het enigszins kan, dichtbevolk
te ruimtes, voorkom overmatige
inspanning en zorg voor vitamine-
rijke voeding en goede nachtrust.
Mocht u dan toch nog griep krij
gen, neem dan tijdig Aspirin van
Bayer in. Want bij griep vinden
meer mensen baat bij Aspirin
dan bij enig ander middel.
20% voordeel hij aankoop van gezinsverpakking van 100 tabletten.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nws.
8.10 Lichte grammofoonmuziek. 8.50 Och
tendgymnastiek. 9.00 De groenteman. 9.05
Klassieke romantische muziek (gr.). 9.35
Waterstanden. 9.40 Morgenwijding. 10.00
Arbeidsvitaminen (gr.) 10.50 Voor de kleu
ters. 11.00 Nieuws. 11.02 Voor de zieken.
12.00 Vocaal ensemble (gr.). 12.17 Over
heidsvoorlichting: voor de landbouw. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Dansorkest en zangsolisten. 13.00
Nieuws. 13.10 Mededelingen, eventueel ac
tueel of grammofoonmuziek. 13.25 Beurs
berichten. 13.30 Metropole-orkest: amuse
mentsmuziek. 14.00 Voor de vrouw. 14.40
Schoolradio. 15.00 Sopraan en piano: klas
sieke liederen. 15.30 Actuele reportages.
16.00 Nieuws. 16.02 Lichte muziek voor de
jeugd. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 New York
calling. 17.35 Lichte grammofoonmuziek
voor de tieners. 18.00 Nieuws. 18.15 Even
tueel actueel. 18.20 Licht pianospel. 18.30
Radio Volks-Universiteit: De Antillen:Eco-
nomische structuur een uitzending in
samenwerking met de Sticusa, door dr. ir.
P. C. Henriques. 19.00 Voor de kinderen.
19.05 Gesproken brief uit Parijs. 19.10 Lich
te orkestmuziek en solisten. 20.00 Nieuws.
20.05 Negen muzen elf provincies, ge
varieerd programma. 21.20 Gehoord, ge
zien, gelezen, veertiendaagse gedachten-
wisseling over film, toneel en litteratuur.
21.50 Tot uw orders: programma v. d. Ko
ninklijke Marine. 22.15 Inleiding tot mu
ziekbegrip, muzikale lezing. 22.30 Nieuws
en mededelingen. 22.40 Actualiteiten. 23.00
Gesproken brief. 23.05 Londens Symfonie
orkest: semi-klassieke muziek (gr.). 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Het levende Woord: medita
tie. 7.05 Ouverturelichte grammofoon
muziek, reportages en mededelingen (7.30-
7.40 Nieuws; 8.00-8.05 Overweging). 8.30
Nieuws. 8.40 Voor de huisvrouw. 9.40
Schoolradio. 10.00 Kamermuziek (gr.).
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Lichte gram
mofoonmuziek. 11.50 Volaan.vooruit,
praatje. 12.00 Angelus. 12.03 Volksliederen
uit de Balkan. 12.20 Voor de landbouwers.
12.27 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Nieuws. 12.40 Actualiteiten of
grammofoonmuziek. 14.00 Voor de platte
landsvrouwen. 14.10 Musiësta: gevarieerd
muzikaal programma. 14.50 Lichtbaken,
lezing. 15.00 Rieleksen.amusements
programma (herhaling van zaterdag jl.).
16.00 Voor de zieken. 16.30 Gebedsdienst.
17.00 Voor de jeugd. 17.50 Overheidsvoor
lichting: Ervaringen van een huisarts op
Curacao. Spreker: Wilko A. G. M. Berg
mans. 18.00 Stereo: Licht instrumentaal
ensemble. 18.20 Uitzending van de Katho
lieke Volkspartij. Kaarten op tafel. Een
uitzending over politieke zaken, die de aan
dacht verdienen. 18.30 Muzikaal portret.
.18.50 Van klanten en wanten weten: pro
gramma voor de middenstand en kleinbe
drijf. 19.00 Nieuws. 19.10 Atualiteiten.
19.30 Lichte grammofoonmuziek. 19.50 Pia
nospel (gr.). 20.00 Pianorecital: moderne
muziek (opn.). 20.30 De witte waaier, hoor
spel. 21.15 Londens Symfonie-orkest en so
listen: moderne opera-muziek. 22.10 Vlaan
deren 1965: beschouwing over de Vlaamse
problematiek (III). 22.25 Boekbespreking.
22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45 Vreemd.
een keuze uit woord, zang en dans van el
ders en., anders. 23.15 Licht instrumen
taal ensemble. 23.35 Licht instrumentaal
kwartet en zangsoliste. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Grammofoonmuziek.
12.15 Gevarieerde muziek (Om 12.25 Weer
berichten en mededelingen voor de schip
pers). 12.50 Beursberichten en program
maoverzicht. 13.00 Nieuws. 13.20 Kamer
muziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Schoolradio.
(Om 15.00 Nieuws). 15.45 Orgelrecital. 16.00
Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Duitse
les. 16.25 Klassieke muziek. 16.56 Grammo
foonmuziek. 17.00 Nieuws. 17.15 Jazzmu
ziek voor de jeugd. 17.45 Volksmuziek. 18.00
Nieuws. 18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paar-
desportberichten. 18.30 Evergreens. 18.45
Sportkroniek. 18.52 Grammofoonmuziek.
19.00 Nieuws en radiokroniek. 19.40 Amu
sementsmuziek. 19.50 Syndicale kroniek.
20.00 Hoorspel. 21.23 Instrumentale muziek.
22.00 Nieuws. 22.15 Cowboy-liedjes. 22.45
De Zeven Kunsten. 23.00 Stemmig gemengd
avondprogramma: klassieke en moderne
muziek. 23.55 Nieuws. 24.00-0.10 Voor de
scheepvaart.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
NTS: 19.30 Gay Blade, film Comedy Ca
per. 19.45 Openbaar Kunstbezit. 20.00 Jour
naai en weeroverzicht. 20.20 Politieke Par
tij: P.v.d.A. 20.30 Boske de schipbreuke
ling, tekenfilm. 20.35 Musical Carousel: La
tijns Amerikaans Orkest. 21.00 Kirmes,
speelfilm (beide keuringen 18 jaar). 22.35-
22.40 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. 20.01 An
dy Griffith Meneer Beevee, t.v.-film
VARA: 20.25 Brand in de Amsterdamse
Schouwburg, filmdocumentaire. 20.55 East
Side, West Side, t.v.-film. 21.45 Achter het
nieuws.
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
VARA: 14.05 Schooltelevisie. NTS: 19.00
Weekjournaal voor Gehoorgestoorden. 19.3
Engelse les. 20.00 Journaal. 20.20 De Be
zetting: documentaire over Nederland in
de tweede wereldoorlog XX: De Honger
winter. AVRO: 21.35 De Verdedigers, TV-
film. 22.25 Johnny en Rijk 'n Paar
apart, amusementsprogramma. 22.55
Sportpanorama. NTS: 23.05-23.10 Journaal,
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. 20.01 Het
achtste wereldwonder, TV-natuurfilm,
KRO: 20.25 De Bill Dana Show. 20.50 Film
65: werk van jonge Nederlandse cineasten,
21.30 Solisten-concert: Cello en gitaar. 21.45
Onze man in Keulen. RKK: 22.10-22.35 Pau-
lus achterna, Godsdienstig programma (4)
De Amerikaanse filmactrice Patricia
Neal, die getrouwd is met de auteur Ro-
ald Dahl, verkeert reeds vier dagen in
levensgevaar na woensdag getroffen te
zijn door twee beroerten. De 39-jarige ac
trice, die in het bezit is van een Oscar,
kreeg een beroerte nadat zij thuis was
gekomen van filmopnamen voor haar
nieuwe film „Seven Women". Toen zij
naar een ziekenhuis was overgebracht
werd zij daar door epn tweede beroerte
getroffen.
(Van onze radio- en t.v.-medewerkster)
AMSTERDAM. „Je kunt alleen maar een goed programma maken als je de
mentaliteit van een groot deel van de kijkers hebt. Wie minachting voor zijn publiek
heeft levert nooit iets fatsoenlijks af". Deze woorden, vol overtuiging uitgesproken,
zijn van Ad Zonneveld, de man die bij de KRO-t.v. veel grote, en daartussendoor een
paar kleine documentaires per jaar maakt en daarmee altijd juist in de roos mikt.
Hij is pas 31 jaar, zit sinds vier jaar bij de KRO en is van huis uit journalist. Zijn
laatste werkstuk is een film over blinden, die vertoond zal worden in de week voor
Pasen. „Ik was altijd al hevig geïnteresseerd in vragen als: hoe leeft een blinde
vader in zijn gezin, vooral als dat blind-zijn pas op latere leeftijd is gekomen. Blijft
zo'n gezinsleven gaaf, zijn het maatschappelijke „sukkels"? Links en rechts bij vrien
den en bekenden heb ik er eens naar gevraagd en ik kwam tot de conclusie dat
niemand er eigenlijk iets van af wist. Toen ben ik deze documentaire gaan maken.
HPT 7ST TYPISCH
I V---V„fl Ci X ZO
W» Mf!H en onderwerp voor
1 de paasdagen. Er
fjï ico in het laten lig-
l|Jj gen. Een film kan
lat^ een andere zuil
om ik de ident^
catiemogelijkheid zo groot mogelijk wilde
maken. Het publiek zit thuis in zijn gezin
naar het kastje te kijken, en daarom laat
ik op dat kastje ook een huisgezin zien.
Dan weten de kijkers waar ik het over
heb. Zoiets'is vergelijkbaar."
MIJN PROGRAMMA rekent af met de
veelvuldig geldende opvatting, dat blinden
allemaal stakkers zijn, die bij de kachel
zitten en moeizaam door de kamer schar
relen, of die ergens in een werkplaats weg
gestopt zitten en een matje vlechten. Dat
die opvatting bij het publiek leeft komt
door de manier waarop de volwassen blin
de ons is voorgesteld: een zielepoot met
een witte stok, of de man, die namens de
blinden aan de deur komt met borstels
en mattekloppers, al dan niet gewaar
merkt. Dat is hun zelf opgebouwde „ima
ge": het beeld van een stumper. Maar het
is niet waar. Ik laat zien hoe volwaardig
blinden kunnen zijn. Daarom heb ik ook
doelbewust geen opnamen gemaakt in blin-
den-werkplaatsen. Ik laat ze zien in een
gewoon beroep, in de normale omgang
thuis met de kinderen. Ik zet ze te kijk
als volwaardigen in de maatschappij. Van
mijn kant komt er ook geen woord com
mentaar, ik laat ze zelf aan het woord."
ONS LAND TELT MOMENTEEL onge
veer 8000 blinden en ze zijn goed geor
ganiseerd. In de vereniging Het Nederland
se Blindenwezen zijn de diverse blinden-
bonden, maatschappelijk werk voor blin
den en ook de A.I.B. (de stichting Al
gemene en Individuele Blindenbelangen)
ondergebracht. Deze stichting vangt allen
op, die op latere leeftijd blind zijn gewor
den en werkt samen met de oogartsen uit
geheel ons land. Het revalidatiecentrum
voor „Laatblinden" is iets unieks voor
Europa. Daar melden zich ongeveer 40
nieuwe gevallen per jaar. „Ik heb," zegt
Ad Zonneveld, „me eerst langdurig ver
diept in alle aspecten van het blind-zijn.
Pas naderhand ben ik een keuze gaan
doen. Mijn keuze is natuurlijk niet onher
roepelijk. Ik heb tenminste al het verge
vorderde plan om een documentaire te
gaan maken over de scholing van blind
geboren kinderen, dan kan ik ook iets uit
gebreider ingaan op de mogelijkheden in
de diverse groepen. Het scala van moge
lijkheden is nog klein, vooral de middel
bare beroepen zijn nog slecht toeganke
lijk." Van de zijde van het A.I.B. is ove
rigens volop belangstelling voor deze film.
Regelmatig gebruikt men deze nu al als
voorlichtingsmateriaal.
Ad Sonneveld.
worden in die prachtige, beweeglijke
praalwagens, over te brengen. Ze moesten
er volgend jaar toch maar eens een Bos
schenaar of een Maastrichtenaar op af
sturen.
Harry Kurnitz' televisiespel „Liggend
naakt", gisteravond op het tweede net,
bleek een zeer onderhoudend blijspel te
zijn, dat onder de wederom vindingrijke
regie van Walter van der Kamp met ani
mo werd gespeeld. Enkele versprekingen
(niet bedoeld om het spel natuurlijk te
maken) en enige camerafouten herinner
den eraan, dat de „aanmaak" van drama
tische produkties in ons land kunst- en
vliegwerk is. Vondsten als de t.v.-reclame
voor de „Twinkle"-linonade (in de „na
tuurlijke pauzen" van het stuk) en het
knappe spel, niet alleen van Ton Lutz,
Wim v. d. Heuvel, Henk van Buuren of
Phillippe la Chapelle, maar ook van o.a.
Shireen Strooker en Henk Molenberg,
maakten er niettemin een fijne t.v.-avond
van.
J. Datmhuizer
De voorzitter van het Algemeen Neder
lands Verbond, de heer F. Koote heeft za
terdag in de Rolzaal aan het Binnenhof
in Den Haag de Visser Neerlandia-prijzen
'65 uitgereikt een tien personen en zeven
instellingen uit Nederland en België. Uit
gereikt werd een totaal van f 49.500,
waarvan f 21.500 naar België ging.
De plechtigheid in de Rolzaal, die werd
bijgewoond door verscheidene autoriteiten,
onder meer door de Zuidafrikaanse am
bassadeur in ons land, door een vertegen
woordiger van de Belgische ambassade in
ons land en door de gouverneur van Bel
gisch Limburg, werd muzikaal opgeluis
terd door het gemeengd koor „Die Haghe"
onder leiding van Willem van der Meer.
De heer Koote memoreerde dat de Vis
ser Neerlandia-prijzen tien jaar geleden
voor het eerst werden toegekend en dat
in de loop der jaren aan 178 personen en
instellingen in totaal 350.000 werd ver
strekt.
Geheel onverwacht is in zijn woning te
Enschede aan een hartverlamming overle
den de heer Paul Pella, artistiek leider
van het operagezelschap „Forum". Zater
dagavond was hij nog aanwezig bij een
opvoering van „Der fliegende Hollander"
van Wagner door het operagezelschap
„Forum" in Enschede, onder de muzika
le leiding van Hans van den Homberg,
's Nachts had hij nog gewerkt aan de voor
bereiding van de viering van het 10-jarig
bestaan van „Forum', waarvoor de opera
„Julius Caesar" van Handel is gekozen.
Paul Pella werd op 20 maart 1892 te
Wenen geboren. In Wenen studeerde hij
bij prof. Guido Adler, een leerling van An
ton Bruckner, en bij Arnold Schönberg.
Na verhuisd te zijn naar Jablonec in Bo-
hemen, werd Paul Pella aangesteld als
dirigent van het Duitse Theater in Praag.
Toen de opzienbarende opera „Wozzeck"
van Alban Berg nog maar vijf jaar oud
was, gaf Paul Pella van dit werk in 1930
een opvoering in Aken, in welke stad hij
vijf jaar lang operachef is geweest. In 1931
bracht Pella diezelfde opera in Amster
dam. In meerdere Duitse steden heeft Pel
la de dirigeerstok gezwaaid. Van 1935 tot
1937 werkte hij in Moskou, Bakoe en Ti-
flis. Direct na de oorlog werd hij naar
Amsterdam geroepen om de leiding op
zich te nemen van de Nederlandse Opera,
waarmee hij werkte van 1946 tot 1951.
Veel belangrijke voorstellingen heeft Pel
la toen met de Nederlandse Opera gege
ven en tevens vormde hij daar een opera
studio voor de jonge krachen, waarmee hij
als eerste werk „Julius Caesar" van Han
del opvoerde.
Toen Enschede in 1955 na de bouw van
de nieuwe Twentse Schouwburg ook een
operagezelschap aantrok, naast het Over-
ijsels Philharmonisch Orkest, was Paul
Pella de aangewezen man om dit jonge
ensemble te leiden. Dit ensemble was sa
mengesteld uit de voormalige Utrechtse
Opera van Chris Burgers en de kamerope
ra „Camerata" van Max van Doorn. Onder
de moeilijkste omstandigheden, vooral op
financieel gebied, heeft Pella in Twenthe
moeten werken, doch uiteindelijk een uit
stekende ensemble-opera samengesteld,
die in het oosten van ons land een ope
racultuur heeft gevestigd.
Op grootse wijze werd in 1962 zijn zeven
tigste verjaardag gevierd, waarbij hem
een fraaie ambtswoning met studio en een
grote buitenlandse studiereis werden aan
geboden. Ook werd toen een Paul Pella-
fonds gesticht, met een beginkapitaal van
15.000 gulden om de Forummedewerkers
in een pensioenfonds op te nemen en per
soonlijke moeilijkheden helpen te over
bruggen.
De begrafenis zal woensdag plaats heb
ben. Het stoffelijk overschot van Paul Pel
la wordt des morgens opgebaard in de
hal van de Twentse Schouwburg, waarna
om 12 uur een herdenkingsbijeenkomst zal
plaats vinden.
