FILATELIE
CULI
ARIA
STOKVIS:
m
e
Dammen
w,
een typische
mannen - lekkernij
ZATERDAG 6 MAART 1965
Erbij
PAGINA ACHT
Filarski
B. Dukel
Mr. Ed. Spanjaard
Hele proces beleven
Stokvis als ovenschotel
Stokvis op fluweel
Stokvis op z'n Chinees
Marine-traditie
Gaston Gourmet
BELG1E. Als propaganda voor de
bloemententoonstelling „Gentse Flora-
liën", die van 24 april tot 3 mei in Gent
wordt gehouden, is een serie van drie
postzegels in omloop gebracht: 1 Sr.
vriesia, 2 Sr. echinocactus en 3 fr. stape-
lia.
RWANDA. Een serie van acht post
zegels is uitgegeven gewijd aan de na
tionale universiteit van Rwanda: 10, 20,
30, 40 c., 5, 7, 10 en 12 fr. De 40 c. en 12
fr. tonen het gebouw van de universiteit
en de overige zegels zijn symbolische
voorstellingen van de verschillende fa
culteiten. De zegels zijn ontworpen door
Jean van Noten.
ZWITSERLAND. Ter gelegenheid
van de nationale postzegeltentoonstel
ling te Bern, de NABRA 1965, zal op 8
maart een speciaal blok verkrijgbaar
worden gesteld. Het blok bevat twee
zegels, een van 10 en een van 20 rp. De
zegels geven respectievelijk reproduk-
ties van de 20 en 40 rp. uit 1859 met als
voorstelling de „Zittende Helvetia". De
verkoopprijs van het blok bedraagt 3
fr. De toeslag bedraagt dus 2.70 fr.
NIEUW-ZEELAND. Evenals in
Australië zal ook in Nieuw-Zeeland op
14 april het feit worden herdacht, dat
50 jaar geleden Australische en Nw.-
Zeelandse troepen op Gallipoli landden.
De Nieuwzeelandse ANZAC'-zegels be
staan uit de waarden 4 d. (lichtbruin) en
5 d. (groen). Afgebeeld zijn de baai van
Gallipoli met klippen op de achter
grond. De zegel van 5 d. vertoont bo
vendien een klaproos.
VERENIGDE STATEN. In april zal
een postzegel van 5 cents (purper en
oranje) worden uitgegeven, gewijd aan
kankerbestrijding. Op de zegel ziet men
een stethoscoop en een microscoop met
daaronder het opschrift „Vroegtijdige
diagnose redt levens". Het ontwerp is
van Stevan Dohanos, bekend om zijn
omslagtekeningen van de Saturday Eve
ning Post.
MONTSERRAT. Een serie fran
keerzegels van zeventien waarden, lo
pende van 1 cent tot en met 4.80 dol
lars, zal binnenkort in circulatie worden
gebracht. De zegels laten verschillende
vruchten zien met op elke zegel het
portret van koningin Elizabeth.
f Hi'f.
GAMBIA. Ter gelegenheid van het
uitroepen van de onafhankelijkheid is
een serie van vier waarden, d.. 2 d..
7*/i d. en 1 sh. 6 d. verschenen. Er zijn
twee ontwerpen en wel het wapen van
Gambia (2 d. en 1 sh. 6 d.), en een rivier
met op de achtergrond de opkomende
zon, waarboven de vlag van het land
(Pit d. en 7Vi d.).
BULGARIJE. Ter ere van de Bul
gaarse winnaars op de Olympische
Spelen te Tokio is een postzegel van
20 st. (bruin en goud) uitgegeven. Het
ontwerp bestaat uit een gouden medail
le, waarop de tekst „Olympische over
winningen", een lauwertak, het em
bleem van de Hongaarse ploeg en het
Olympische embleem.
IERLAND. Op 1 april zal een nieu
we luchtpostzegel van 1 sh. 5. d. (blauw)
worden uitgegeven. De zegel draagt de
zelfde voorstelling als de in 1954 uitge
geven luchtpostzegel van 1 sh. 3 d.
(roodoranje): een engel boven de burcht
en de rotsen van Cashel.
BARBADOS. Met afbeeldingen van
visssen, koraaldieren, schaal- en schelp
dieren is een serie van veertien stuks
verschenen. De waarden lopen van 1
cent tot en met 2.50 dollars. Op elke ze
gel tevens het portret van koningin Eli
zabeth. Afgebeeld de zegel van 10 cents.
ZANZIBAR. De eerste verjaardag
van de revolutie is herdacht met een
serie van vier waarden. De 20 ets. en
2.50 shs. toont de kaart van Zanzibar en
een soldaat en de 30 ets. en 2.50 shs.
verwoeste en in aanbouw zijnde hui
zen. De zegels zijn gedrukt bij de druk
kerij van de Deutsche Buch Export und
Import te Leipzig.
Australian-New Zealand Auxiliary Corps
- Australisch-Nieuw Zeelands hulpkorps.
Het Haagse Buitenhof heeft wederom
het kampioenschap gewonnen in de hoog
ste afdeling die wedstrijd-bridgend Neder
land kent: de meesterklasse. In de laatste,
beslissende strijd tegen de Rotterdamse
„Bridgekring 1935" bleken de Hage
naars veruit de sterksten en wonnen met
groot verschil. Het winnende team bestond
uit de heren Blitzblurn, Boender, mr. Nije,
ir. L. Oudshoorn en Rijke.
Ondanks het feit dat de Hagenaars dik
wijls zeer goed bridge lieten zien, bleef er
ook in die laatste wedstrijd nog wel het
een en ander te wensen over. Hetgeen
overigens volkomen begrijpelijk is als men
bedenkt, dat de wedstrijd reeds spoedig
beslist was door het falen der Rotterdam
mers. Hier twee proefjes om uw eigen be
kwaamheid aan t» toetsen:
de e-lijn.
10) Rfl-d3! b7-b5(?) Zwart wil conse
quent zijn, maar hij had Re7 moeten pro
beren, met mindere, maar nog speelbare
stelling. 11) Thl-el b5-b4. Voor Re7 is het
nu al te laat, dank zij de volgende combi-
natoire wending, welke aantoont dat Tb8
ook tactisch verkeerd staat. Zie 11)
Re7? 12) e5! de5:. 13) fe5: Pe5:. 14) Te5:!
De5:. 15) Rf4 en zwart verliest een stuk
(Tb8 hangt) daar 15)
16) Rb5:f! met damewinst. Een aardige
combinatie.
DONNER
OOOOOOOCXDOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOooOOOOClOOOCOOOC
Dd4: faalt op G. Beets in Wormerveer zond ons een partij
OOST
A B
9? - A V 10x 5
O A 8 2
B 10 8 3
WEST
H 8 5 2
9H74
O V 3
AH95
Bereikt u met uw bloed-eigen partner
het goede contract van zes klaver De
meesters boden aan één tafel: west één
SA (15/17) - oost twee klaver - west twee
schoppen - oost zes Sansatout. Dit is een
hachelijk contract waarin véél goed moet
zitten en dat bepaald inferieur is aan zes
klaveren. Merkwaardig is te zien, a) dat
west aan één SA de voorkeur geeft boven
één klaver, en b) dat oost kennelijk geen
enkel „dwangbod" meer tot zijn beschik-
xraooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
VAN DEN BERG (aan zet)
12) Pc3-d5! Een stukoffer, reeds be
kend uit soortgelijke stellingen. Het is
king had, nadat west hem op twee klaver duidelijk dat zwart het niet mag aannemen.
(Stayman) met twee schoppen had geant- zie 12) ed5:. 13) ed5:f Re7. 14) Pf5 enz
woord.
Ik geloof, dat het slembod in klaver bij
zonder eenvoudig te bereiken is als west
met één klaver begint.
Aan de andere tafel werd met dit spel
geen slem geboden. Ongetwijfeld een ge
lukkig spel voor de Hagenaars, die in zes
SA van het geluk méér te verlangen had
den waarop zij volgens hun bieden aan
spraak mochten maken.
Moeilijker was de volgende operatie:
OOST
5 3
V 2
O A H B 8 3
H B 6 4
WEST
A H B 6
A H 10 9 5
V
V 7 2
of 13) Kd8. 14) Pc6f enz. Een bijzonder
fraaie variant, met een dame-offer als
pointe, ontstaat na 12) Pd5:. 13) ed5:
Rb7. 14) de6:H Zeer verrassend. 14)
Rf3:. 15) ed7:ft Kd7:. 16) Rf5 mat!
Een nog nooit vertoonde matstelling in het
prille begin. Wat is het schaakspel toch
onuitputtelijk! 12) Dc7-b7?? De laat
ste en tevens beslissende fout. Zwart had
nog 12) Dc5 kunnen proberen, waarna
er geen directe beslissing mogelijk was
geweest; bijvoorbeeld 13) Pb3 Da7. 14) Pa5
Dc5. Of 13) Rh4 (om na bij voorbeeld Dd4:?
Rf2 te spelen) ed5:. 14) ed5:f Kd8. 15) Pc6f
Kc7 en de aanval op d5 geeft zwart res
sources. Wit zou daarom (na Dc5) hebben
voortgezet met 13) Pf6:f en voortreffelijk
XXXXJOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOCXÖOOOCI
D. v. HOORN
Zwart: 6 tot en met 21, 23, 24.
Wit: 26, 27, 28, 30, 31, 32, 37, 38, 39, 41 tot
twee ruiten - west twee schoppen - oost
drie klaver - west drie SA - oost paste.
Nadat west met twee schoppen een sterk
spel had aangegeven, kan oost voorlopig
niet beter doen dan drie klaver bieden.
En wat moet west nu doen? Men is ge
neigd, zijn bod van drie SA iets onder
boden te vinden. Tenslotte zal oost in deze
situatie toch geen drie klaver geboden
hebben op een matig spel (waarmee bijv.
twee SA mogelijk was geweest).
nog iets moeten doen? Bij hem gaat het
erom, of de partner wel enige aansluiting
voor de lage kleuren heeft - waartegen-
Het bieden ging: west één harten - oost sPel hebben gehouden. Maar hij had dan en met 45, 47, 48, 49.
nog moeten winnen, hetgeen na de tekst- Slag- en combinatiespel met de daaraan
zet geen probleem is. 13) Rd3xa6! en zwart verbonden consequenties van korte en
gaf het op. Zie 13) Da6:. 14) Pc7f enz. lange vleugel zorgden voor een boeiend
Of 13) Da7. 14) Pc6 enz. Voor Donner spel van de eerste tot de laatste zet. De
geen partij om over naar huis te schrijven! moderne wedstrijdspeler moet vechten om
Commentaar van Botwinnik: „Donner heeft een strategisch voordeeltje en hij dient het
niets nagelaten om wits paard naar het combinatiespel te doorzien,
kritieke veld d5 te lokken". 20) 38-33 24-29. 21) 33x24 20x29. 22) 39-34
Nog een enkel woord over de 22-jarige 20x40. 23) 45x34 15-20. 24) 30-25 20-24.
deelnemer Jacob Kort, tweede bord van De damzetten die zwart toelaat zijn voor
het organiserende Leids Schaakgenootschap wit nadelig. 25) 44-39? Veel sterker is 43-39.
Misschien was er iets voor vier klaver tot dusver bij het publiek onbekend. Zo Ha 26) 24-30. 26) 35x24 19x30. 27) 28x19
te zeggen geweest oost dan vier harten papier leek het, dat hij niet thuishoorde 14x23 kan wit wel opgeven, omdat ook
waarna zes SA 1 an.~izamerhand wel in het het milieu van de grote cracks, die van 32-28 wit verlies geeft. Een kort, ouder—
veSet tornt. En= had oost n^ drie SA de Part« waren. (Groot-) meesterschaak wets en pittig partijtje.
is, om met Toon Hermans te spreken, „een Over de zogenoemde Stolpvariant hebben
spijkerharde business" en de, meest pro- de heren Beets en Stolp in Het Damspel
fessionele, andere spelers hadden er alleen (I960) geschreven.
over staat dat hartenvrouw nog niet aan maar helang bij, de Leidse jongeman het Dit openingsspel gaat als volgt: 1) 33-28
oosts bieden heeft meegedaan. Men wenst Y0! Purd afhandig te maken. Zo werden 18-23. 2) 31-27 20-24. 3) 34-30 17-21. 4) 39-33
zich hier „vier SA" als niet conventioneel I? zes nullen achtereen. „Minder had zelfs 12-18. 5) 44-39 7-12. 6) 50-44 1-7. 7) 37-31
bod te spelen, waarna slem eenvoudig J met. kunnen scoren", zal misschien de 14r?0- 8) 28-22
word-t lezer uit de vierde klasse onderbond den- Het is nuttig voor elke wedstrijdspeler
Mogelijk is het ook, in oost (over drie ke,n' er§ens h,eeft hii dan nog gelijk dat hij deze variant goed onder de knie
SA) met vier harten te vervolgen, waarna aar bedenke wel dat een heaft-
west de striid beslist niet rnae on seven schaakscoretabel een uitermate wreed In 1956 was de heer Beets kampioen van
Hoe hlt zij, ^nvludj k hetPnfeI be- re^streringsapparaat is. Laat een hard- de Zaanstreek In een partij tegen de heer
halve natuurlijk hier op dat geduldige *°P 1' er ?n i0'2 seconden K' ®esse, (me} zwa*) won de heer Beets
MKioiror, ic AAh- nrwtr rtat men afleSt» strijden tegen zes topfiguren, die 10 OP de volgende problemistische wijze.
of 10.1 seconden halen! Hij zal alle zes
wedstrijden verliezen, maar niettemin ziet
ge in de krant, dat hij met zijn 10.2 sec.
een groot atleet is. De zes nullen bij het
schaken daarentegen leren u niets over de
kracht van de verliezer, behalve dan dat
hij minder sterk is dan de winnaars. Zo
is het, menen wij, ook met Kort gesteld.
Hij is stellig uit het goede schaakhout ge
sneden, hetgeen bleek uit het feit, dat hij
meermalen een veelbelovende stelling kon
opbouwen, zelfs tegen Botwinnik. En tegen
Bobotsov kwam hij duidelijk op winst te
staan. Op zulke momenten wreekt zich
papier. En gebleken is óók nog, dat men
best kampioen van Nederland kan worden
zónder deze slems uit te bieden. Wat wil
men dan nog meer?
OCXXX5000COOOOOOOOOOOCGOO
OCCCCOOOC
SNAPSHOTS UIT NOORDWIJK
Carel van den Berg, de Amsterdamse
schaakprofessor, samensteller van onder
andere „de Losbladige Schaakberichten echter het gebrek aan ervaring tegen de
heeft jl. zondag in het Palace-Hotel te zeer sterken, die onder dergelijke omstan-
Noordwijk de beker voor de hoogstuitge- digheden hun grootste vindingrijkheid en
komen Nederlander in het Daniel Note- taaiheid ten toon spreiden. Daar is een be-
boomtoernooi gewonnen. Hij deed zulks ginnend talent eenvoudig niet op afgericht
door een overwinning in zegge en schrijve omdat zijn normale zwakkere, partners
dertien zetten op Donner, dertien zetten dan juist pl in te storten
egen een grootmeester en meervoudig tegen hen op winst, dan hoeft men dus
landskampioen! Van den Berg dankte dit niet alles meer te geven Een treffend
succes aan zijn enorme theoretische kennis staaltje leverde het slot van de partij
Dit lijkt een contradictio, want de winst Kort-Bobotsov. Na 33 zetten had de Leide- 40 -n
Stf, ".'.S! ÏÏ.'SFS, overwegende stónd be-
XOOOCXXXDOOOOOOCXXOOCOOCOOOCXXXXXOOOOCJOOOOOOOOOOCXXXXXXXJ
Zwart: 3, 4, 7, 8, 9, 12, 14, 16, 19, 23, 24,
26, 35.
Wit: 22, 23, 27, 28, 32, 33, 36, 37, 38, 39,
deel, wat er in het bliksemdrama gebeur
de, was splinternieuw. Maar het zat als
volgt: Donner, bevreesd voor de geweldige
openingskennis van zijn geleerde tegen
stander, besloot, van de theorie af te wij
ken en kwam met een nieuwtje, dat hij
echter onvoldoende had onderzocht. Jan
Hein is nu eenmaal geen theorievorser,
doch een typische prakticus.
Al aanstonds bleek zijn „vondst" geen
succes. In plaats van terug te keren van
de dwalingen zijns weegs, vervolgde hij
consequent het onjuiste plan, dat hem on
middellijk in de schaakafgrond deed be
landen. Hier volgt het drama, wel een van
de kortste uit de hedendaagse meester-
praktijk.
Wit: Drs. C. B. v. d. Berg
Zwart: J. H. Donner
Siciliaanse opening
1) e2-e4 c7-c5. 2) Pgl-f3 d7-d6. 3) d2-d4
c5xd4. 4) Pf3xd4 Pg8-f6. 5) Pbl-c3 a7-a6.
6) Rcl-g5 e7-e6. 7) f2-f4 Pb8-d7. 8) Ddl-f3
Dd8-c7. 9) 0-0-0 Tot zover ontelbare
reikt.
BOBOTSOV
OOOOOOOOOCOCOOOCOC«" 00'700000or/ ^oooOOOOOOOOOOOC
J '/MM/. ///////A \J
Winst door: 1) 22-17 12x21. 2) 28-22 19x17.
3) 44-40 35x44. 4) 37-31 26x28. 5) 33x13
21x34. 6) 50x10.
Toch is er voor eindspelliefhebbers na
het slaan 9x18 10-5 nog wel een remise
variant in het eindspel te vinden.
De heer Beets onze dank voor zijn ge
waardeerde bijdrage.
Voor de probleemoplossers volgt hier een
juweel van een vraagstuk, van de heer
J. H. H. Scheyen te Kerkrade.
oooo<xxx>x.ooooo<x)ooooooooooooooooooocxxx^ooooooooocoooooc
XOOOOOOOOOOOOGCT
KORT (aan zet)
Een pittige stelling, vol combinatoire
malen gespeeld en in alle moderne littera- wendingen. Maar de zwarte koning staat
tuur uitgewerkt. Volgens Van den Berg gevaarlijker dan de witte en bovendien is
is hier 9) b5 niet goed wegens 10) e5! wit twee pionnen vóór. In vliegende tijd-
bijvoorbeeld Rb7. 11) Dh3! de5:. 12) Pe6:! nood (plus minus één minuut voor zeven
fe6:. 13) De6:t Re7 en wits aanval slaat zetten) greep Kort mis. Na 34) Kei? Tf2!
snel door. kon hij meteen opgeven. In plaats daarvan
De juiste voortzetting is hier 9)Re7, had hij met 34) Re4! aanstonds kunnen
waarna wit met 10) g4 zwart voor moeilijke winnen. Re3 staat dan aangevallen, maar
problemen kan gaan zetten. Teneinde de dit stuk kan niet goed weg, omdat dan
huisvlijt van wit te ontwijken, probeerde Tb3 beslissend ingrijpt langs de h-lijn, bij-
Donner thans 9) Ta8-b8(?) met de voorbeeld 34) Rgl35) Th3f Kg7 (Kg8. 34 "40 sn
bedoeling, na 10) g4 wel b5 te spelen. Daar- 36) Rd5t). 36) Th7f Kf6. 37) Th6f enz. Ook
na toch ware 11) e5? een fout wegens Rb7 dekken helpt niet, bijvoorbeeld 34)
en Th 1 valt. Zo op het eerste gezicht schuilt Dd4. 35) Te3:! De3:. 36) Db2f en mat in
er achter de tekstzet wel een logische ge- drie.
dachtengang. Maar Van den Berg vond het Zijn capaciteiten toonde Kort in de laat-
xxx>0000000000000300c00c000000000cxxxxx>00000000000000000
Zwart: elf stukken op 6, 8, 10, 14, 15, 17,
27, 28, 32, 35, 37.
Wit: twaalf stukken op 16, 19, 23, 24, 30,
hiaat. Nu Re7 nog niet gespeeld is, wordt ste ronde. Toen dwong hij grootmeester
snelle centralisering van Thl gevaarlijk Flohr met zwart een verdiende punten-
in verband met potentiële dreigingen langs deling af. Hetgeen een onderbonder, al
ware het uit de eerste klasse, hem niet zou
nadoen!
De 78-jarige Zaanse oud-kampioen
uit 1913, waardoor de lezers een indruk
kunnen krijgen hoe er in het begin van
deze eeuw werd gespeeld. Het was het
eerste officiële toernooi dat de KNDB
organiseerde.
De eindstand was: 1. G. Beets, 12 punten;
2. B. Ris, 11; 3. B. May, 10; 4. G. Fritz, 8;
5. K. Stolp, 8; 6. S. Troost, 6; 7. D. v. Hoorn,
6; 8. J. Nieuwkamp, 6; 9. P. Goezinne,
4 punten.
Wit: D. van Hoorn. Zwart: Gerrit Beets.
1) 34-30 18-23. 2) 30-25 12-18- 3) 40-34
7-12. 4) 34-30 17-21. 5) 31-27 2-7. 6) 44-40
12-17. 7) 39-34 7-12. 8) 34-29 23x34. 9) 30x39
19-23. 10) 50-44 13-19. 11) 36-31 9-13. 12)
31-26 4-9. 13) 33-28 20-24. 14) 37-31 14-20.
15) 25x14 9x20. 16) 41-37 10-14. 17) 46-41
5-10. 18) 40-34 1-7. 19) 34-30 3-9. Stand na
de 19de zet van zwart.
G. BEETS
OOOOCOCG/vy:oOCOOOCOOCOOCOOCXXXX:OOOOOOOCOOOOOOOOOOCOOC)CXX
EEN CULINAIRE KAMERAAD kwam kortgeleden opgetogen bij ons
thuis. „Weet je wat ik als verjaardagscadeau van mijn moeder heb
gekregen?", viel hij met de deur in huis, „een stokvismaal". „Heerlijk
man! Mijn broers, die even aanliepen om te feliciteren, bleven meteen eten,
deliet hij er kernachtig op volgen. Onze dierbaarste, die Gastons culi
naire capriolen vaak met bezorgdheid gadeslaat, niet het minst om zijn
lijn schoot in de lach. Het klinkt ook wat vreemd: stokvis als verjaarsgeschenk
te krijgen. Wie zich echter naar de vishandelaar rept, in de veronderstelling
een goedkoop maaltje vis te bemachtigen, komt bedrogen uit. Stokvis is tegen
woordig een luxe.
Voor een kilo ongeweekte stokvis vraagt men vlot tien tot elf gulden. Geweekt
hebben we deze vis aangeboden gezien voor een gulden vijfenzeventig per ons, of
tewel zeventien en een halve gulden de kilo. Van deze vis hebt n voor vier personen
toch altijd nog een kwart kilo nodig. Ongeweekt driekwart kilo. Het is dus zeker
niet overdreven om over een luxe maal te spreken.
Oplossingen en correspondentie te zen
den aan de heer B. Dukel, Wijk aan Zeeër-
weg 125, IJmuiden.
Voor zover ons bekend is er in de
hoofdstad van ons land maar één res
taurant waar stokvis op de kaart staat.
Dit eethuis om eens een goed Ne
derlands woord te gebruiken gold ja
renlang, met nog een paar andere, als
een gelegenheid waar het aanbeveling
verdiende om een plantage achter je te
weten als je je de luxe wilde veroor
loven om er eens uitgebreid te gaan
eten.
Maar dit terzijde. Een klein opinie
onderzoek in onze kennissenkring leer
de ons, dat stokvis eigenlijk een typische
mannen-lekkernij is. Vrouwen, en voor
al jonge hebben er over het algemeen
een hekel aan „omdat het zo stinkt in
de keuken tijdens 't koken". De oudere
generatie huisvrouwen stapt gemakke
lijker over dit bezwaar heen. Wanneer
men in het gelukkige bezit is van een
snelkookpan, ruikt men er trouwens
niets van!
Goed, veronderstel, u weet die af
keer te overwinnen; bestel dan eens
een kwart kilo stokvis ongeweekt. Het
is goedkoper, maar bovendien kunt u
het hele proces van weken, wellen,
schoonmaken enzovoorts, van begin tot
eind beleven.
Tweemaal vierentwintig uur laat u de
ongeweekte vis in ruim water zacht
worden en wellen. Daarna verwijdert u
het vel. De vis wordt gesneden en ver
deeld in rolletjes die u met een draadje
opbindt. Reken per liter water week-
water, waarin de vis wordt gekookt
tien gram zout. Vergeet niet er wat dil
le bij te doen en een laurierblaadje.
In dit weekwater pocheert u de vis.
Nimmer wild laten koken, maar het
water juist tegen de kook aan houden.
De kookboeken geven als gemiddelde
kooktijd een half uur tot drie kwartier,
maar bepaal dit liever zelf. De vis is
pas gaar wanneer het vlees ondoorzich
tig is geworden. U controleert het door
regelmatig in de pan te kijken en af en
toe eens te proeven. Indien u de vis
zelf hebt geweekt kunt u rustig op één
tot anderhalf uur rekenen.
Wanneer u vindt dat de vis gaar is,
haalt u hem uit het water, verwijdert
de touwtjes en legt hem op een ver
warmde schotel. Bij stokvis geeft u
bijvoorbeeld drooggekookte rijst, ge
kookte aardappelen, aardappelpuree en
mosterdsaus. De saus maakt u van
een bruine roux van wat boter, meel
en veel mosterd. Giet er voorzichtig
wat van het kooknat bij en roer het tot
een gladde saus. Indien u de fles bij
de hand hebt, doet u er wat druppels
sherry in. Het wordt dan een apart,
doch zeer smakelijk sausje.
Bij de stokvis mogen gebakken uien
nooit ontbreken. Durf er eens wat
kerrie door te doen. Het doet geen af
breuk aan de smaak.
Een andere mogelijkheid om de stok
vis op tafel te brengen is deze te ver
mengen met luchtige aardappelpuree.
Als ovenschotel in een vuurvaste
schaal de aardappelpuree met in het
midden, stokvis, uien en mosterdsaus
bestrooid met paneermeel en wat klont
jes boter laten gratineren (een bruin
korstje laten krijgen) in een matig war
me oven.
Een andere verrassing kunt u de ta
felgenoten bereiden door in een oven
schotel beurtelings lagen stokvis, droog
gekookte rijst en aardappelpuree te leg
gen, er voor zorgend dat u eindigt met
de aardappelpuree. De schotel bestrooi
en met paneermeel en klontjes boter en
een bruin korstje laten krijgen in de
oven.
Rechter Nie, intussen al een goede be
kende van u, zou zijn naam op kook-
kunstig gebied beslist oneer hebben
aangedaan, indien hij niet tenslotte
is hij een welgestelde vrijgezel ver
der experimenterend met stokvis tot de
volgende vondsten gekomen was.
Zelf noemt hij zijn escapades in de
keuken „Mijn culinaire strooptochten".
Toen wij dit trefwoord onlangs in ver
band brachten met de stokvis die ons
kortelings door onze goede moeder was
voorgezet, haakte hij onmiddellijk ia.
Zijn eerste experiment noemde hij:
Het koken van de vis deed hij het
zelfde als wij, maar toen kwam het.
„Maak van roomboter en tarwemeel
een blanke roux," doceerde de rechter,
„Die roux wordt met wat kookvocht
omgetoverd in een fluwelige lichtge-
kruide saus. Een dag tevoren zet ik
al een handvol rozijnen onder brande
wijn in de week. Wanneer ik ze moet
gebruiken zijn die onaanzienlijke zuid- bfi#
vruchtjes gezwollen tot volle, gave
exemplaren. Als de saus klaar is, doe
ik er eerst de stokvis in en vervolgens
de rozijnen. Hierbij zet ik mijn gasten
een niet te smeuige aardappelpuree
voor," vervolgde hij. „Als groente
geef ik hun een licht-aangemaakte sla,
of (schrik niet, de edelachtbare is
wat oneerbiedig gezegd een zoet-
bek) een compote van gemengde vruch
ten."
Hij keek op de klok. Wij konden er
niet uit opmaken of hij snel weer weg
moest, of dat hij misschien overwoog
zijn vishandelaar te bellen om stokvis
te bestellen.
„En stokvis anders, wat uitheemser,"
probeerden we voorzichtig. Het zou
een goede vraag blijken, want wij ken
nen zijn voorliefde voor Chinese en In
dische gerechten.
„Oh, ja," zei rechter Nie, „Met een
vriend van me heb ik nog eens stok
vis op z'n Chinees klaargemaakt." „De
vis wordt op de gewone manier gekookt
De stukken of rolletjes rafel je tot klei
ne stukjes uiteen. Dan worden in een
pan een paar gesnipperde uien licht
bruin gefruit, roer er wat mosterd
door," beval hij ons. „Een paar scheut
jes ketjap en wat gesnipperde gem
berbolletjes en een mespunt kerrie mo
gen niet ontbreken. Blus dat vurig#
mengsel dan af met sherry, een paar
druppels tot maximaal een glaasje
en bind het met wat aangemaakte mai-
zena."
„Door deze substantie roer ik de
stukjes stokvis," zei rechter Nie. „Wij
eten hierbij rijst en als groenten een
zoet-zure rauwe koolsalade of rode biet
jes. Apart erbij geef ik augurkjes, zil
veruitjes, piccalilly, pinda's met ge
schaafde kokos en andere versiering die
we ook wel bij de rijsttafel gebruiken.
Als je dit maal aan je gasten voorzet,
zul je zien, dat zij op zeker moment
met de winnares van 't nationale song
festival uitroepen: „Het is genoeg", be
sloot hij lachend.
De bami-goreng van de marine heeft
nationale faam verworven, dat zult u
met ons eens zijn, indien u echte zee
bonken in de familie hebt. Maar ook de
stokvis was, en is misschien nóg, een ge
vierd maal aan boord van Harer Ma-
jesteits schepen. Uiteraard, om een*
een modewoord te gebruiken, want wat
kan men beter meenemen dat gedroog
de vis.
De tafel-etiquette bij de marine, zo
hebben wij ons laten vertellen, vereist
bij stokvis een rauw ei, dat in een
glas wordt opgediend. Het wordt bij de
stokvismaaltijd in een diep bord losge
klopt en vermengd met wat fijngeprak-
te gekookte aardappelen. Hiermee men
gen de marinemannen de stokvis, de
gebakken uien en de droge rijst. Naar
believen wordt dit mengsel verdund
met stokvisnat. De augurken en mos
terdsaus staan ook op hun tafels wan
neer zij „baksgewijs" aanschuiven. Het
lijkt ons, maar dat is zéér persoon
lijk geen aanbevelingswaardig ex
tra dat ei bij de stokvismaaltijd,
wanneer die wordt opgediend bij een
stevig zeetje en met een respectabel
aantal groentjes aan boord
Wij zouden het houden op „fluweel"
of „op z'n Chinees". Probeert u het
eens, maar beschouw het als een feest
maal, wat het ook is. En hebt u nog an
dere suggesties of varianten, dan hou
den wij ons altijd aanbevolen.
WAT HEB
