SHIRLEY
zoek
maar
De spoorwegen op
een betaalbare supertrein
PANDA EN DE DRUMDRUMS
0CTÖO
0
CO
DE DODE BRUID
k%D
door Charlotte Brontë
Alleen zeer snelle treinen kunnen
wedijveren met het luchtverkeer
Jubileum-expositie van
de Dordtse Amateur-
Fotograf en-V ereniging
Stamboom van dagelijkse dingen
15
Ons vervolgverhaal
door dr. Robert van Gulik
WOENSDAG 24 MAART 1965
ZAL DE TREIN OP DEN DUUR DE
CONCURRENTIESTRIJD TEGEN
HET LUCHTVERKEER VERLIEZEN
EN MISSCHIEN ZELFS VERDWIJNEN
MOETEN? DE UITKOMSTEN VAN DE
SPOORWEGEN IN VELE LANDEN
ZIJN DE LAATSTE JAREN MATIG
TOT SLECHT. OP HET PERSONEN-
VERVOER VOORAL WORDT VER
LIES GELEDEN, OMDAT STEEDS
MEER MENSEN GAAN VLIEGEN.
TOCH IS ER MISSCHIEN EEN
NIEUWE TOEKOMST VOOR „HET
SPOOR": DANKZIJ SUPERTREINEN
MET ZEER HOGE RlJSNELHEDEN.
i** V,-.
m§m
Achterstand
Nieuwe concepties
Kostenprobleem
ij elkAnoêr.
vues van rel
99
99
nmiinwiiiiiiminiw
167)
Diepe stilte en nadenken van de kant
van Caroline en een listige waakzaam
heid van Martin.
„Jij ziet hem zeker nooit, hè Mar
tin?"
„Ik? Nee: ik voel er niets voor om
hem te zien, wat mezelf betreft."
Weer stilte.
„Bent u niet eens met mevrouw Pry-
or bij ons aan de deur geweest, zo
wat vijf weken geleden, om naar hem
te vragen?" vroeg Martin weer.
„Ja."
„U had zeker wel naar boven willen
gaan?"
„Ja, dat wilden we graag; wij ver
zochten er om, maar je moeder wei
gerde."
„Ja, ze weigerde. Ik heb het alle
maal gehoord. Zij behandelde u zoals
ze dat nu en dan met bezoekers ver
kiest te doen; zij gedroeg zich onbe
leefd en onaardig tegen u."
„Zij was niet vriendelijk; want
weet je Martin, wij zijn familie en het
is natuurlijk dat wij belangstellen in
meneer Moore. Maar hier moeten we
afscheid nemen; we zijn bij het hek
van je vader gekomen."
„Dat is zo maar wat doet dat er
toe? Zal ik u naar huis brengen?"
„Ze zullen je missen en niet weten
waar je blijft."
„Laat ze maar.ik kan toch ze
ker wel op mezelf passen."
Martin wist, dat hij al een standje
verdiend had en dat hij droog brood
bij zijn thee zou krijgen. Dat hinderde
niet, de avond had hem een avontuur
opgeleverd; het was beter dan warme
muffins en geroosterd brood.
platrond theegebak.
Hij liep met Caroline naar huis.
Onderweg beloofde hij haar, dat hij
de heer Moore zou bezoeken ondanks
de draak, die zijn kamer bewaakte en
hij stelde een uur vast waarop Caro
line naar Briarmains Wood moest ko
men om berichten over hem te krij
gen. Hij zou haar bij een bepaalde
boom ontmoeten. Het plan leidde tot
niets: maar hij had er schik in.
Toen hij thuis kwam werden hem
het droge brood en het standje naar
behoren toebedeeld en hij werd vroeg
naar bed gestuurd. Hij aanvaardde
zijn straf met een stoïcijnse hardnek
kigheid.
Voordat hij de trap opklom naar zijn
slaapkamer bracht hij een geheim be
zoek aan de eetkamer, een stil koud,
statig vertrek, dat zelden gebruikt
werd, want het gezin dineerde ge
woonlijk in de achterkamer. Hij stond
voor de schoorsteenmantel en hief zijn
kaars op naar de twee schilderijen, die
er boven hingen vrouwenhoofden:
het ene een gelukkig, onschuldig type
van rustige schoonheid; het andere,
liever, maar troosteloos en wanhopig.
„Zo zag zij er uit", zei hij terwijl
hij naar het tweede beeld keek, „toen
zij snikte, spierwit werd en tegen
de boom leunde."
„Ik denk," ging hij verder toen hij
in zijn kamer was en op de rand van
zijn stromatras zat „ik denk dat ze
„verliefd" is, zoals ze dat noemen;
ja, verliefd op dat lange end in de
kamer hiernaast. Oei! Is dat Horsfall
die hem heen en weer rammelt? Ik
begrijp niet dat hij niet gaat gillen.
Het klinkt waarachtig alsof ze hem
met hand en tand aangevallen is;
maar ze zal wel bezig zijn het bed op
te maken. Dat heb ik haar eens zien
doen. Ze ranselde de matrassen alsof
ze aan het boksesn was. 'tls gek,
Zillah (ze noemen haar Zillah) Zil
lah Horsfall is een vrouw en Caroline
Helstone is een vrouw; het zijn twee
individuen, van dezelfde soort maar
ze lijken niet veel op mekaar. Is ze
een mooi meisje, die Caroline? 't Zal
wel, erg aardig om te zien iets hel
ders in haar gezicht en iets zachts
in haar ogen. Ik vind het wel prettig
als ze naar mij kijkt; het doet me
goed. Zij heeft lange wimpers. Hun
schaduw lijkt te vallen op dat waar
zij naar staart en brengt je tot vre
dig nadenken. Als zij zich goed ge
draagt en ik haar geschikt blijf vin
den, zoals ik haar vandaag vond, zal
ik haar misschien een goede dienst
bewijzen. Ik voel er wel wat voor om
mijn moeder en die menseneetster,
die ouwe Horsfall, beet te nemen. Niet
dat ik Moore graag zijn zin wil ge
ve' maar ik zal me laten betalen
voor alles wat ik doe en in de munt,
die ik zelf kies. Ik weet wel wat voor
beloning ik zal eisen een die Moore
niet zo aangenaam is en mij wel."
Hij ging naar bed.
HOOFDSTUK XXXIII
DE TAKTIEK VAN MARTIN
Voor de uitvoering van Martins plan
was het nodig dat hij die dag thuis
bleef. Daarom had hij geen eetlust aan
het ontbijt; en toen het zowat tijd
was om naar school te gaan, had hij
een hevige pijn bij zijn hart, die het
noodzakelijk maakte dat hij, in plaats
\an naar het gymnasium te gaan met
Mark, zijn vader opvolgde in de leun
stoel bij de haard en ook zijn och
tendkrant kreeg Toen dit op een be
vredigende wijze geregeld was en
Mark naar de klas van de heer
Summer was vertrokken en Matthew
en de heer Yorke naar het kantoor,
waren er nog drie wapenfeiten te ver
lichten, neen, vier.
Het eerste was het ontbijt te veror
beren, dat hij nog niet geproefd had
en dat zijn eetlust van vijftienjarige
slecht kon missen; het tweede, derde
en vierde: zijn moeder, juffrouw Moor
en mevrouw Horsfall achtereenvolgen
de deur uit te krijgen vóór vier uur
in de middag.
Het eerste was op het ogenblik het
dringendste, daar het werk dat hij doen
moest een hoeveelheid energie vereiste
die de tegenwoordige lege toestand
van zijn jonge maag waarschijnlijk
niet zou kunnen opbrengen.
Martin kende de weg naar de pro
visiekamer en dus ging hij er op af.
De dienstboden waren in de keuken en
zaten plechtig te ontbijten achter
dichte deuren; zijn moeder en juf
frouw Moore schepten een luchtje op
het grasveld en hadden het over de bo
vengenoemde dichte deuren. Martin die
veilig in de provisiekamer was, maak
te een zorgvuldige keuze uit de voor
raden. Zijn ontbijt was uitgesteld; hij
was vastbesloten, dat het nu bijzonder
lekker zou zijn. Een variatie op zijn
gewone ietwat flauwe kost, die uit
brood en melk bestond, leek hem zowel
wenselijk als raadzaam; het smakelij
ke en gezonde konden wel verenigd
worden, vond hij. Er waren massa's
rode appels, die op een plank met stro
lagen; hij nam er drie. Er stond ge
bak op een schaal; hij koos een abri
kozen-soes en een pruimentaartje. Zijn
blik bleef niet rusten op het gewone
brood voor de huishouding; maar hij
bekeek goedgunstig een paar kren
tenbroodjes voor bij de thee en
verwaardigde zich er een van te kie
zen. Dank zij zijn knipmes, kon hij zich
een kippevleugel en een snee ham toe
eigenen; hij vond dat een stukje kou-
Ie custard-pudding heel goed bij al de
ze artikelen paste; en nadat hij dit
laatste aan zijn buit had toegevoegd,
kwam hij eindelijk te voorschijn in de
vestibule. Hij was er bijna half door
heen nog drie stappen zouden hem
in de veilige haven van de achterka
mer verankerd hebben toen de voor
deur openging en daar stond Matthew.
Het had veel beter Satan kunnen zijn
in zijn volledige uitrusting van horens,
hoeven en staart.
Matthew, die een twijfelaar en een
spotter was, had al dadelijk niet aan
die pijn bij het hart willen geloven. Hij
had een paar woorden gemompeld,
waaronder de uitdrukking „zogenaam
de zieke" heel duidelijk te verstaan
was geweest; en de opvolging in de
armstoel en de krant hadden hem
blijkbaar geestelijke krampen bezorgd.
Het schouwspel dat hij nu voor zich
had, de appels, de taartjes, de koeken,
de kip, de ham en de pudding waren
even zovele bewijzen, die er op be
rekend waren hem nog meer te over
tuigen van zijn eigen wijsheid.
Eén minuut, een ogenblik bleef
Martin „interdit" staan; het volgende
wist hij waar hij aan toe was en be
sloot, dat alles in orde was. Met het
ware doorzicht „wes ames élites" zag
hij meteen hoe deze gebeurtenis, die
op het eerste gezicht heel ongunstig
was, geheel ten goede gekeerd kon
worden. Hij zag hoe de taak zó aange
pakt kon worden, dat hij zijn tweede
taak, namelijk de verwijdering van
zijn moeder, erdoor kon bewerkstelli
gen.
(Wordt vervolgd)
Meer snelheid is de essentie van het
spoorwegprobleem Franse treinen
hebben al bij wijze van proef
meer dan 300 km. per uur gereden,
in Japan rijden treinen een dienst-
snelheid van 200 km. Nu denkt men
aan treinen die met luchtdruk door
buizen worden geperst met 800 kilo-
meter per uur.
rvvvvvwvvinfvvinfinfvtfWMVvtAfvvvvtnfvvvvwvvvvvvvirtfimnfvvvtArinrvvvvwvvvvviA/vvvtArvvt/vvvvvvvvvvvvvvtr
Na jarenlang soms meer, soms minder moeizaam voortgaan staan de spoor
wegen op het punt om de luchtvaart werkelijk concurrentie te gaan aandoen
op het enige punt, waarop deze het van de trein wint: snelheid. De nieuwste
elektrische lok van de Duitse Bundesbahn rijdt 200 km per uur op het traject
Hannover-Celle. De snelste trein in vaste dienstregeling rijdt tussen Tokio en
Osaka. Op dit traject rijdt deze trein met snelheden tot 200 km per uur en doet
aldus haar naam, „Licht", alle eer aan. In Amerika is een grootscheeps pro
gramma gestart om de verlies-lijdende Amerikaanse spoorwegen nieuw leven
in te blazen.
PRESIDENT JOHNSON heeft het
Congres twintig miljoen dollar ge
vraagd voor ontwikkelingsplannen. De
Amerikanen denken daarbij aan snel
heden van 300 km per uur voor trans
continentale verbindingen. Voorlopig
moet nog worden afgewacht of derge
lijke snelheden op de rails mogelijk
zijn. Misschien moet men wel voor zul
ke supertreinen zijn toevlucht nemen
tot een spoorbreedte van 4 meter. Het
idee voor dergelijke supertreinen da
teert al uit de jaren van voor de oor
log, toen men dacht aan een dergelij
ke spoorwegverbinding van Brest naar
Wladiwostok, een Jules Verneprojekt
dat nooit van de grond is gekomen.
IN AMERIKA, waar straalvliegtuigen
met 800 km per uur vliegen, waar de
super-transcontinentale Greyhoundbus-
sen dag en nacht met hoge snelheden
rijden, zijn de treinen belangrijk ach
tergebleven. De spoorwegen hebben zich
niet zonder reden bij de regering be
klaagd over het feit, dat deze grote
steun verleent aan de luchtvaart in de
vorm van regeringskontrakten en aan
de autobussen via de subsidies voor de
wegenbouw. Nu krijgen de spoorwegen
(als het doorgaat) twintig miljoen dol
lar om te moderniseren. De helft van
dat bedrag zal worden besteed aan la
boratoriumonderzoek op het gebied van
hogere rijsnelheden op basis van ge
heel nieuwe principes, acht miljoen dol
lar gaat naar de spoorwegen zelf voor
hogere snelheden-onderzoek, comforta
beler rijtuigen en lagere tarieven. Twee
miljoen dollar moet dienen om te on
derzoeken wat het publiek nu eigenlijk
van de trein verlangt.
Een van de eerste doeleinden is het
streven om de rijtijd op het 380 km
lange trajekt New York-Washington,
waar de trein nu 3 uur en 35 minuten
over doet, terug te brengen tot bene
den de drie uur. Men hoopt diirte be
reiken door een verbetering van de
spoorweg zelf en door invoering van
elektrische motorwagens die 170 km per
uur kunnen rijden. Dit is echt niet in
drukwekkend als men vergelijkt met de
Japanse treinen tussen Tokio en Osaka,
die 520 kam in drie uur afleggen. De
gestroomlijnde Japanse trein rijdt op ex
tra-zware rails, gelast uit stukken van
anderhalve kilometer lengte, verbonden
door verende tussenstukken en gebed in
rubberblokken op dwarsliggers van
voorgespannen beton, waardoor trillin
gen m het rijdend materiaal tot een
minimum worden gereduceerd. Deze
trein kruist wegen alleen via viadukten
en over de hele route zijn de bochten
verkant naar verhouding tot de hoogst
mogelijke snelheden.
OM SNELLER te rijden dan de Ja
panse „Lichf'-expres en de driehon
derd kilometer per uur te bereiken,
waar de Amerikaanse plannenmakers
op hopen, is een geheel nieuwe spoor-
wegtcchnologie vereist. Niemand durft
te voorspellen of die treinen wel op
rails zullen rijden, of zij gebruik zullen
maken van wielen met rubberbanden
met metalen geleidewielen, of op lucht
kussens. Misschien zal de trein van de
toekomst wel meer lijken op een vlieg
tuigromp dan op een spoorwagen. Mis
schien zal die toekomsttrein zich voort
bewegen door buizen, hoog boven de
grond, goed beschermd tegen sneeuw,
ijs en regen en zelfs grondverschuivin
gen.
Hoe moet zo'n trein worden voortbe
wogen? Op dat gebied zijn er tal van
ingenieuze voorstellen gedaan. Een
daarvan bestaat uit een permanente
magneet, die als een eindeloze band in
het spoor ligt en reaktie wekt in de
trein zelf, waardoor deze met grote snel
heid wordt voortbewogen. Een voordeel
van dat systeem is, dat het geen bo
venleiding of derde rail nodig heeft,
een krachtoverbrenging, die bij zeer ho
ge snelheden grote kans op doorbran
den geeft. De magneetband in het
spoor regelt de snelheid van de trein,
de bestuurder bedient alleen, waar no
dig de magnetische remmen.
EEN ANDER veelbelovend projekt
is ontwikkeld door dr. Joseph Foa, van
de Rensselaer Technische Hogeschool.
Dit projekt heet „de luchtslikker" en
bestaat uit een lang, geleed, gestroom
lijnd, torpedovormig treinstel, dat zich
door de buis voortbeweegt door middel
van een reusachtige ventilator, die de
lucht voor het treinstel opzuigt en ach
teraan uitstoot. Deze trein beweegt zich
niet voort op wielen, maar op een lucht
kussen. Samengeperste lucht uit diver
se ventielen in de treinromp houden
het treinstel aan alle kanten vrij van
de buiswanden. Hoe snel zou een der
gelijk treinstel kunnen gaan? Volgens
Dr. Foa zou het snelheden van 800 km
per uur en zelfs meer kunnen halen.
HOEWEL DE moderne techniek ver
wezenlijking van deze en andere fan
tastische supertreinen stellig mogelijk
maakt, is er één maar: het kostenpro
bleem. Spoorwegexperts zijn dan ook
van oordeel dat de toekomst van da
trein veeleer bepaald zal worden door
budgetoverwegingen dan door de tech
nische mogelijkheden en wensen. Dr.
William Saifert van de Technische Ho
geschool in Chicago zegt er dit van:
„De kostprijs van méér snelheid is on
voorspelbaar. Maar men kan in het al
gemeen aannemen dat een verdubbe
ling vdn de rijsnelheid bij het treinver
keer stellig een verviervoudiging van de
kosten betekent en dan komt er al
heel gauw een punt dat men zich af
vragen moet, of dat alles nog wel ren
deren kan zelfs als daarbij de ga
ranties en subsidies van de overheid in
gecalculeerd worden.''
Ongetwijfeld is het projekt van d«
„luchtdruktrein" aantrekkelijk. Maar
de investeringen zullen enorm zijn,
vooral wat betreft de aanleg van de
buisleidingen door bergwanden, onder
water en over allerlei obstakels. Het i»
aantrekkelijk met een dergelijke trein
in twee uur van b.v. Amsterdam naar
Milaan te reizen, maar zo'n reisje moet
betaalbaar blijven anders gaan d«
mensen toch vliegen.
VANDAAR dat men in spoorweg
kringen zijn heil voorhands liever
zoekt in uitbouw en verbetering van
het huidige treinsysteem (zwaardera
rails, groter spoorbreedte, nog meer
stroomlijning e.d.) om op die manier
tot grotere rijsnelheden te komen, dan
in fantastisfche projecten waarvaS
niemand de financiële consequentie*
kan overzien. „Vlugger, veiliger en
voordeliger", zouden dan de drie ver
koopsargumenten in de strijd tegen
het vliegtuig kunnen zijn.
DE KLEINE, maar de laatste tijd bij
zonder actieve Dordtse Amateur-Fotogra
fen Vereniging bestaat thans dertig jaar,
welk jubileum gevierd zal worden met een
expositie van het werk der leden, aange
vuld met een kerncollectie foto's van
binnen- en buitenlandse topfotografen.
Hiervoor zijn uitgenodigd de Nederlandse
„panorama-fotograaf" Frits Rotgans, de
Zaedvoortse zeefotograaf Cees van der
Meulen, de IJmuider circusspecialist Ross
van Heyst en drie Duitse prominenten, te
weten dr. Walter Boje (met balletstudies
in kleur en een serie zwart-wit portret
ten), Ludwig Friedel (kleurvergrotingen
volgens het systeem-Cilchrome) en Walter
Wissenbach (dierenfoto's in de vrije na
tuur). Verder werken aan de jubileum
tentoonstelling mee: de Nederlandse Leica
Kring, de Haarlemse fotogroep „De Mug
gen", de Fotokring „IJsselmonde" (Rotter
dam), de A.F.V. „De Bevelanden" (Goes)
en de Fotokring Truiden uit België.
De tentoonstelling wordt gehouden in
het Dordtse Museum van zaterdag 3 april
tot en met zondag 25 april (dagelijks van
10 tot 17 uur en van 19 tot 22 uur, maar
op de zondagen alleen van 13 tot 17 uur).
Op maandagen is de tentoonstelling niet
te bezichtigen. Tijdens de avondopenstel
lingen zullen tevens een honderdtal kleu
rendia's werk van leden der jubilerende
vereniging geprojecteerd worden.
35. De politie kwam nog maar net op tijd om Jol-
Xiepop te redden. De agenten verjoegen de fans en
haalden de arme knecht van de schoorsteen, waarop
hij een goed heenkomen had gezocht. Maar hiermee
waren zijn beproevingen nog niet afgelopen. „Ik arres
teer V wegens ontvoering van de drumdrums," sprak
een agent, terwijl hij een paar handboeien tevoorschijn
haalde. „Gearresteerd?!" hijgde Jolliepop. „Omdat ik
die harige zangertjes ontvoerd zou hebben? 1 Maar
agent, hoe komt U op die stompzinnige gedachte7!"
De frons van de agent verdiepte zich. „De politie heeft
geen stompzinnige gedachten!" wees hij de ander
streng terecht. „Alle feiten wijzen uit, dat U de mis
dadiger bent. Waarom anders zaten de fans U op de
huid, huh? En hoe verklaart U het, dat de drum
drums hier gevonden werden?" „Dat laatste is makke
lijk," bracht Panda in het midden. „De manager heeft
ze zelf hierheen gestuurd. Vraag het hem maar. Bel
hem op, dan zal hij U zeggen, dat het echt zo is."
Maar helaas, dat deed de manager niet. Integendeel:
toen de politie hem opbelde, ontkende hij heftig, dat
hij iets van deze zaak afwist. „Als ik wist, waar ze
waren, zou ik toch niet beweerd hebben, dat ze ont
voerd zijn?!" sprak hij verontwaardigd. „Wat denkt U
wel van me?! Zo zou ik het publiek nooit misleiden!
Sluit U die misdadige knecht dus maar rustig op, hoor!"
PE GERMANEN ATEN
GEEN HONING,
/MAAR. LIETEN DIE
GISTEN TOT MEDE.
JJPT "RCtfTfi
DIE TUD
rlEBIJEN KRIJGENDE
HONING NIET CADEAU.
OM ÉEN POTJE TE VUIXEN
ZOU EEN BU EEN AF5TAND
MOETEN AFLEGGEN VAN
TWEEMAAL DE OMTREK
-VAN DE AARDE.
fèomiGEARONSKEtKEN HOUDEN DE20EWEN
DE BUEN EEN PAAR DAGEN
GEVANGEN,WAARNA
DEZE, BEDEKT MET
STUIFMEEL VERDER
VLIEGEN.^
STAAN
(DANS A TAAL
MEDEDELEN WAAR HONINGRIJKE BLOEMEN
TE VINDEN 2UN (TOT OP 3 KM. AFSTAND).
ITALIAANSE BUEN "SPREKEN" EEN DIALECT.
VLIEG IN RICH
TING VAN ZON
ZON AF 1
VLIEG IN MN6E-
GEVEN RICHTING
BLOEMEN I
VLAKBU 1
t
ca 75 m i/ro MEER DAN
u>..pn\.\ER (OOM.VER
DE WERKB'J IS EEN VLIEGENDE HONING-EN
WASFABRIEK.DE NECTARDIEZ'J UITDE BLOEMEN
ZUIGT, WORDT GEDEELTELIJK OMGEZET IN HONING.
EEN ANDER.DEEL WORDT MET STUIFMEEL VERWERKT
TOT WAS,DIE AAN DE BUIKZ'JDE WORDT
AFGESCHEIDENEN NOG EEN ANDER /V" Ui
VAN DE WAS WORDEN
HONDERDEN KLEINE ZES- S3
KANTIGE KAMERTJES GEMWKT!^
(RATEN) DIE ALS KINDER-OF-?
PRDVISIEKAMER.DIENST DOEN,
Tz'M:.
HONINGFABRIEK
inniii.'
QE RATEN
HONINGKROP
WORDEN IN
EEN CENTRIFUGE
UITGESLINGERD
NA HET FILTRE
REN EN RUPEN
GAAT DE HONING
IN POTJES NAAR
DE CONSUMENT.
15 OE JOUWE ERVAN
DOOR?
IK HEB ER TWEE NEER
GELEGD... DE ANDER 15'M
GESMEERD... WAT WAREN
DAT VOOR LUI
NOU, LATEN WE
DAN MAAR'NS NAAR ONZE
DOOIEN GAAN K'JKEN..
LAFAARD
VAGEBONDENDIE
DACHTEN EEN GOEDKOOP PRETJE
TE ZULLEN HEBBENZE WISTEN
NAMELUK NIET DAT IK TWEE
ZWAARDEN IN DIT PAK
DRAAG/
