De
sterren
en
figaro
DE DAMESMODE ALS „VOER VOOR
PSYCHOLOGEN" ONDERZOEK VAN DE
0
TILBURGSE HOGESCHOOL
1
Frivool onderwerp
Parijse mode
Aanpassing en erotiek
ZATERDAG 27 MAART 1965
Erbij
PAGINA VIT F
han H
Modern vlees braden
van binnenuit
vMmm 1?
«M*
^ftannnnnfuvwnnnnnnnnnnnnnnnnnnfVvvvlft|VVWVVyVVVVVyVV^nff..»»^^J>J>J>J>JM>J«J>J»J>«^^
Van onze moderedactrice)
De damesmode is sinds enige tijd
voer voor psychologen van de Katho
lieke Hogeschool te Tilburg. Het
Psychologisch Laboratorium van de
hogeschool doet, onder leiding van
dr. G. A. de Wit, een onderzoek naar
mode in kleding. De eerste resultaten
zijn vastgelegd in een rapport, dat is
uitgebracht door de student A. H.
M. Scheerder.
DE TILBURGSE psychologen zijn er
bij hun onderzoek vanuit gegaan, dat
zich in de mode de cultuur van een be
paalde tijd weerspiegelt. Zo is het sterk
wisselende karakter van de mode een
typisch kenmerk van het technische
tijdperk waarin wij leven. Voor de ver
ruiming van het cultuurpsychologisch
inzicht is de bestudering van het ver
schijnsel mode dus van groot belang.
Verder hebben zij zich bezig gehouden
met vraag wat de vrouw ertoe beweegt
om aan de mode mee te doen. Naast
de bestaande vaklitteratuur werd nog
een belangrijke informatiebron aange
boord: medewerkers van het laborato
rium ondervroegen in de zomer van
1964 een aantal leden van inkoop-direc
ties van 24 confectie-verkopende bedrij
ven. Dit onderzoek had plaats in sa
menwerking met een Nederlands con
fectiebedrijf.
DE PSYCHOLOGISCHE belangstel
ling voor de mode is nog jong. Ener
zijds valt dit te verklaren uit een ze
kere angst van de kant van deze we
tenschappers voor dit frivole onder
werp, anderzijds uit het feit dat de
psychologie zelf nog zo jong is dat zij
de handen vol heeft aan fundamenteel
onderzoek. Aldus rapporteur Scheerder
in „Sociale Wetenschappen", een drie
maandelijks vakblad van de hogeschool.
Men kan eigenlijk pas met recht van
mode spreken sinds de 19e eeuw. In-
grid Brenninkmeyer, die in 1963 promo
veerde op het proefschrift „The Sociolo
gy of Fashion" schrijft hierover: „Vóór
het begin van de industriële revolutie
kon alleen de hoogste maatschappelij
ke klasse zich permitteren variaties in
de kleding aan te brengen, die men mo
de kan noemen. De rest van de bevol
king droeg van plaats tot plaats varië
rende kleding, die uniform en prak
tisch statisch was (nu „folkloristisch"
geworden) en die zo langzaam veran
derde dat het nauwelijks merkbaar was'
MET DE INDUSTRIËLE revolutie en
de opkomst van „het gewone volk"
vormde zich echter de mode voor de
brede massa: de confectie. In de oude
standenmaatschappij legde een kleine
minderheid haar wil op aan de meer
derheid. „Bij de moderne massale mo
de kunnen de wensen van een leiden
de bovenlaag echter niet meer bepalend
zijn voor de moderichting en zijn het
veelal de ideëen en de wensen uit de
brede massa, die de beslissende impul-
den voor een nieuwe moderichting ge
ven" verklaart het rapport. Toch be
staat er ook in de moderne maatschap
pij nog altijd een onderscheid tussen de
aristocratische en de democratische
mode. Onder het eerste begrip verstaan
de onderzoekers „de opvatting, dat de
mode wordt gecreëerd voor de kleine
minderheid van de hoogste maatschap
pelijke klassen, dan wel ontworpen door
een klein aantal ontwerpers in de grote
modecentra. De rest van de bevolking
kan er op afgeleide wijze van genie
ten, er aan participeren. Wat mode is,
is te zien in de heiligdommen van de
modekoningen in Parijs, Florence, Ro
me, Zürich en Amsterdam". De demo
cratische mode is „de mode, die in fei
te wordt gedragen. Deze mode is over
al op straat te zien tot in de kleinste
provincieplaatsjes. Vertegenwoordigers
van de haute couture hebben ook toe
gegeven dat zij geen mode scheppen.
Zij ontwerpen modellen en of deze mo
dellen mode worden bepaalt alleen de
consument".
OVERIGENS BESTOND er bij de on
dervraagde inkopers nogal wat verschil
van mening over de rol van de top
ontwerpers. Sommigen vonden Parijs
„toonaangevend" anderen vonden Parijs
„waardeloos". Nu nog, aldus het rap
port, is het standpunt niet uitgestorven
dat de kleding dient om de gevestigde
klasse-structuur tot uitdrukking te
brengen en te onderstrepen. „Nog steeds
zijn er mensen, die het betreuren dat
ook de werkster een bontmantel kan ko
pen en met vakantie naar de Rivièra
gaat".
EEN PROBLEEM is te bepalen wat
modieus is: „Wat op het ene moment
gezien wordt als aantrekkelijk en de
schoonheid van de vrouw verhogend,
wordt iets later (en dat hoeft niet lang
te duren) gezien als lelijk, ouderwets".
Zo verklaarden de ondervraagde inko
pers, dat het publiek verschillende ma
len zijn voorkeur heeft laten uitgaan
maar vormen en kleuren die werkelijk
lelijk zijn. Ze gaven daarbij als voor
beeld „gekke paarse kleuren", die een
bepaald moment „in" waren. Het rap
port concludeert daaruit: „De mode
heeft betrekkelijk weinig te maken met
objectieve normen van schoonheid". Het
kopende publiek is in hoge mate onbe
rekenbaar. Het is moeilijk te voorspellen
wat het publiek morgen mooi zal vin
den en zal kopen. Toch wordt er wel
iets aan modeprognose gedaan. In
Duitsland stelt een kleine werkgroep
van te voren de modekleuren vast. En
met succes! Want al sinds enige ja
ren blijken deze „voorspelde" kleuren te
kloppen met de kleuren die mode wor
den.
DE PSYCHOLOGEN hebben zich ook
beziggehouden met de motieven voor de
mode. Aanpassing, onderscheiding en
erotiek bewegen de mens om mee te
doen aan de mode, aldus het rapport.
Er bestaat een natuurlijke spanning
tussen het individu en de gemeenschap.
Aan de ene kant wil hij bij de gemeen
schap horen, aan de andere kant zich
binnen die gemeenschap onderscheiden.
„Mode biedt de discrete oplossing van
het subtiele conflict dat gelegen is in
het op veilige wijze anders te zijn".
Bij de vrouw speelt de erotiek een
belangrijke rol. De mode biedt haar
de mogelijkheid te behagen en steeds
weer „anders" te zijn voor de man.
Tijdens een werkcollege dat het Psy
chologisch Laboratorium belegde, werd
23 studenten gevraagd welke van de
drie motieven voorop staat bij dames-
en de herenmode. Als conclusie kwam
hierbij uit de bus, dat bij de man aan
passing het belangrijkste motief is; bij
de vrouw de erotiek en de rivaliteit.
In de keukens van grote Amerikaan
se hotels, kantines en dergelijke maakt
men vaak gebruik van een instrumen
tje, waarmee vlees of wild sneller
gaar wordt. Het apparaatje lijkt op een
gewone thermometer doch is gevuld met
een speciale vloeistof, Freon-12, die de
eigenschap heeft gemakkelijk hitte op
te nemen en weer af te geven. Dit ap
paraatje wordt in het vlees gestoken
en zorgt ervoor, dat de temperatuur in
het binnenste van het voedsel snel
ler oploopt dan die van de buitenzijde.
In de Verenigde Staten brengt een fir
ma, onder de naam Thermo-pins, der
gelijke instrumentjes in vereenvoudig
de vorm. in de handel, die bestemd zijn
voor huishoudelijk gebruik.
..,/a ./a Y&L
ZES BEROEMDE STERREN. Zes meesterlijke kapseltjes. Knap stukje werk! Daar heeft
een vakman aan gestaan. Want op de keeper beschouwd zijn het echt niet allemaal schoon
heden. Toch zien ze er op deze plaatjes verrukkelijk uit. Wie herkent er in het elegant
gekapte meisje rechts onder nog Fran?oise Hardy met haar slordige, sluike
haren en haar grove gezicht? Een middagje bij kapper Alexandre in Parijs en ziedaar het
resultaat! Ursula Andress, de blonde vamp uit de James Bond-films, valt ook wat tegen
in werkelijkheid. Ze wordt hier (links boven) onder handen genomen door Monsieur
Alexandre zélf. Maar wedden dat ze straks beeldschoon wegwandelt met haar kapsel,
waaraan de meesterkapper zoveel zorg besteedde? Audrey Hepburn is niet knap, maar wel
heel lief met haar grote bruine herte-ogen. Bij de première van „De Langste Dag" droeg
ze het haar, dat ze in Parijs had laten doen, in een hoge chignon. Zwoele en schone Liz
Taylor kwam van de kapper vandaan met dit schoolmeisjesachtige hoofdje. Het haar wordt
met een clips uit het gezicht gehouden. De filmster Elsa Martinelli (links onder) kreeg van
de kappende zusters Carita uit Parijs dit jongenskopje mee, dat zij uitstekend kan hebben,
omdat ze zo vrouwelijk is. Lest best: Sophia Loren vóór de opnamen van het spektakelstuk
„De Val van Rome". Het vorstelijke karakter van haar rol wordt onderstreept door het
strenge, hoofse kapsel, waaraan Alexandre zelf te pas kwam. Zo ziet u maar, wat een
kapsel kan doen!
