Bodil Ve
knoop*
werk in
ons land
erby introduceerde Deens
In Rome gonst het van geruchten
over geboorteregeling-vraagstuk
Geheime commissie van 60
leden in Vaticaanstad
een actieve
jongeman
BOLLETJE EIERBESCHUIT
Bolletje EIERBESCHUIT
IN HEEMSTEDE S TAAT EEN HUIS
Soldaten reden twee
gestolen auto's
tot schroot
Aardgas te duur
voor verwarming
eengezinshuizen
vraagt
ZATERDAG 3 APRIL 1965
6
Oeroude huisvlijt
Haarlemse biedt aan
koninklijk gezin
chocoladehuis aan
Frank O'Conor: Collection Two (Macmillan)
Patrick White: The Burnt Ones (Eyre Sportiswoode
Shelagh Delaney: Sweetly sings the donkey (Methuen)
Drie stromingen
S. M
Conclusie van deskundigen
Prijs voor voorlichting
over blinden
pêm dap/
ZAAL
Du Commerce
om opgeleid te worden tot vertegenwoordiger voor één
van Nederlands bést ingevoerde merkartikelen.
De vereisten zijn: leeftijd 22 tot 25 jaar, representatief
voorkomen, ongehuwd, rijbewijs B.E., woonachtig in
Haarlem of omgeving.
Wij bieden na de opleidingstijd aanstelling in een vast
rayon met als taak het verkopen en afleveren van
Bolletje-produkten aan de detaillist. Salariëring uitste
kend, goede sociale voorzieningen, verantwoordelijk en
zelfstandig werk.
Stuur uw informatieve, eigenhandig geschreven brief,
met bijsluiting van recente pasfoto onder de letter HD
aan onze personeels-afdeling, Turf kade 7, Almelo.
HET HUIS van Bodil Blokker-Vegger-
bv aan de Bronsteeweg in Heemstede
lijkt hermetisch gesloten. Voor de hoge
ramen van het grote huis hangen dichte,
handgeweven gordijnen. Ze zijn geel van
kleur en men kan nauwelijks naar binnen
kijken. Voor de ramen van al die andere
huizen hangen witte gordijnen. Bodil
Blokker heeft zich niets van deze Hol
landse uniformiteit aangetrokken. Zij
weeft en ze houdt van kleuren. Ach
ter die potdicht-gesloten gordijnen
woont het Blokker-Veggerby-gezin: zij,
Deense van geboorte en weefster van
beroep; hij, Nederlander en eigenaar van
een boekhandel, met hun twee kinderen
van één en bijna drie jaar.
MET RESPECT hebben we de hand
werken, op het weefgetouw vervaardigd,
bekeken. Bodil Blokker is namelijk spas
tisch, en niet in een lichte graad. Het is
geen vorm van arbeidstherapie terwille
van de revalidatie, die zij uitoefent. Nee,
Bodil Blokker is kunstzinnig begaafd. Toen
ze van de Deense h.b.s. kwam ging ze
naar de weefschool. Die kunstzinnigheid
is ook te zien aan het huis aan de Bron
steeweg waar het gezin kortgeleden introk.
Zij nam de architectuur voor haar reke
ning: een mengeling van modern Deens
en Hollands.
IN EEN VAN de kamers staat een mid
delgroot weefgetouw, haar grote liefde,
waarachter ze ontelbare uren doorbracht.
Zoekend naar de juiste kleurencombina
ties, composities, technieken. Behalve dat
ze zelf uren weeft en experimenteert, geeft
ze les, assisteert ze menige wever en weef-
■ter die advies nodig heeft. Haar plannen
zijn om contact-weefdagen te organiseren,
waar men de kneepjes van het vak kan
leren.
BODIL VEGGERBY kwam een jaar of
vijf geleden naar ons land. Ze nam niet
alleen haar weeftalenten mee; ze intro
duceerde ook de Rya-knoopwerken. Het
Rya-knopen is een oeroude Skandinavi-
sche vorm van huisvlijt, die al zo'n 5000
jaar geleden werd beoefend. In het oude
Mesopotamië gebruikten de Sumeriërs de
zelfde techniek als welke nu wordt toege
past. Bij opgravingen in Egypte zijn Rya-
resten gevonden die van 2000 jaar voor
onze jaartelling stammen.
OP WELKE MANIER de techniek (een
eenvoudige, die zonder weefgetouw kan
worden beoefend) is ontstaan, is niet mak
kelijk meer na te gaan. De recente gege
vens zijn dat de Vikingen zich met een
grofgeweven Rya van schapewol beschut
ten als zij in hun open vaartuigen verre
reizen gingen maken. Waarschijnlijk maak
ten de Vikingen hiermee kennis toen zij
een koopvaarder, die met tapijten en an
dere kostbaarheden op reis was, plunder
den, waardoor de techniek naar het Noor
onderstelling is, dat het Rya-knopen ge-
Bodil BlokkerVeggerby brengt tal
rijke uren achter haar weefgetouw
door.
De krijgsraad te Arnhem heeft twee
soldaten, twee broers uit Venray, we
gens diefstal van vier auto's veroordeeld
tot respectievelijk anderrhalf jaar en
tien maanden, waarvan drie maanden
voorwaardelijk. Voorts kregen beiden geld
boeten van 80 en 50 wegens een aan
tal verkeersovertredingen. Van de gestolen
vier auto's werden twee bij ongelukken
vernield. Drie van de vier waren gestolen
bij een garagebedrijf in Boxmeer. Een
der broers was niet ver van Boxmeer
met een snelheid van 145 km per uur te
gen een boom gereden. Hij overleefde het
ongeluk, en reeds vier dagen later reed
hij in Epe de auto van een vishandelaar
tot schroot. Hij werd gewond in het hospi
taal van de legerplaats 't Harde opgeno
men, maar na twee dagen liep hij weg.
Het duurde een week eer hij kon worden
aangehouden. Intussen had hij tal van rit'
jes gemaakt met een van een rijschool
houder in Cuyk gestolen auto.
Donderdagmiddag heeft mevrouw M.
van den Bosch van Eyk uit Haarlem aan
het koninklijk huis op paleis Soestdjjk een
chocolade-miniatuur van haar woning aan
het Spaarne 42 rood aangeboden. Bij af
wezigheid van prinses Margriet en haar
verloofde, Pieter van Vollenhoven, voor
wie dit geschenk ter gelegenheid van hun
verloving is bestemd, werd zij ontvangen
door een hofdame, jonkvrouwe C. E. B.
Roëll. Mevrouw Van den Bosch was hier
bij vergezeld van de heren H. Schor en
L. Th. Vriend uit Haarlem.
Enige tijd geleden hebben wij aan dit
huis aandacht besteed in onze rubriek
„Van mensen en dingen" Dit chocolade
huis is gemaakt door de Haarlemse ban
ketbakker Schor.
Het huisje heeft enkele maanden ten
toon gestaan in de etalage van Bakkerij
Kroon aan de Gen. Cronjéstraat 168 in
Haarlem-noord, waarvan de heer Vriend
eigenaar is en bij wie de heer Schor in
dienst is.
den werd overgebracht. Een andere ver
leerd is van Ierse slaven, die Vikingen van
hun rooftochten in het Westen mee naar
hun land brachten.
OORSPRONKELIJK maakten de oude in
woners van het Noorden hun Rya-tapijten
als een imitatie van een schape- of bere-
huid. Deze werden geknoopt van wol, die
gesponnen werd van het dekhaar van scha
pen en zó, dat zij dezelfde bescherming
boden tegen weer en wind als huiden. Werd
Rya aanvankelijk gebruikt als bedekking
om de koude te weren, later diende het
als versiering en tenslotte als vloerkleed.
HET RYA-KNOOPWERK (grote lus
sen, die open geknipt worden) heeft veel
gemeen met de techniek van Perzische
tapijten. Het is eenvoudig en in een
handomdraai te leren. Bodil Blokker
vindt het een huiselijke bezigheid bij
uitstek. „De mensen krijgen steeds meer
vrije tijd en hebben daardoor behoefte
aan huisvlijt". Men heeft garens samen
gesteld die alle eigenschappen hebben
van de oude handgesponnen wol en er
is een kleurenscala met honderdvijftig
nuances. De levensduur van deze ta
pijten, die zowpl op de grond liggend
als aan de wand, sierlijk zijn, wordt ge
garandeerd op zestig tot zeventig jaar.
Henny Schoute
Nieuwe bundels verhalen
ER STAAN 26 verhalen in Frank O'Con
nor's Collection Two. De meeste zijn al in
eerdere verzamelingen gepubliceerd,
maar er zijn ook een aantal nieuwe bij.
Het is onwaarschijnlijk dat iemand ze al
lemaal even hard zal bewonderen; niette
min, ook de minst bijzondere ervan zijn
onderhoudend en kruidig genoeg om de
auteur te bevestigen in zijn reputatie van
meester in het genre. Over het algemeen
geldt, dat hoe ingewikkelder de verhalen
zijn, hoe meer verschillende perioden en
verhoudingen ze verwerken, hoe beter ze
zijn. The Little Mother is het langste en
meest gedenkwaardige verhaal in de bun
del. De verhalen over priesters en huis
houdsters zijn kort en zouden een alledaag
se indruk maken als ze niet toch altijd
weer een paar eigen trekken vertoonden
in de personen en hun gesprekken.
THE LITTLE MOTHER is een bewonde
renswaardig stuk werk, als men bestu
deert hoeveel materiaal er hier in het kort
bijeengebracht is niet zonder moeite,
zoals wij uit het voorwoord vernemen
waarin O'Connor meedeelt, dat hij som-
(Van onze correspondent)
ROME. De paus heeft dezer dagen
een uitgelezen groep personen in audiën
tie ontvangen, ongeveer zestig man, zon
der dat daarvan met een woord melding
is gemaakt in het officieuze dagblad
van Vaticaanstad, de „Osservatore Ro
mano". Misschien lijkt dat geen erg op
windend nieuws. Maar.... het Icomt
vrijwel niet voor, dat de paus iemand
ontvangt zonder dat de „Osservatore" de
naam vermeldt in de dagelijkse „lijst
der audiënties". En hier ging het niet
om een persoon, maar om tenminste zes
tig en bovendien heeft de paus een toe
spraak tot hen gericht. Wie waren dan
die bezoekers? Zij vormen de meest ge
heime commissie die zijdelings werkt
voor het concilie. De commissie die zich
bezighoudt met het vraagstuk geboorte
regeling op katholieke grondslag.
Tijdens de laatste zitting van het conci
lie juni vorig jaar liet de paus be
kend maken, dat het belangrijke onder
werp „geboorteregeling", dat deel uit
maakt van schema XIII, door hem per
soonlijk zou worden behandeld na kennis
te hebben genomen van de bevindingen
van een „ad hoe" te vormen commissie.
In Vaticaanse kringen veronderstelde men
toen, dat het een commissie zou worden
van een man of twintig, voornamelijk be
staande uit moraaltheologen.
Maar thans is iets nitgelekt. De com
missie is veel groter dan voorzien was en
bestaat uit ongeveer zestig personen. Zij
vergadert al geruime tijd in diepst geheim
ln het Spaanse priestercollege, dat is dus
het college, dat Spanje (zo goed als vrij
wel alle andere landen ter wereld) in
Rome onderhoudt en waar reeds tot pries
ter gewijde studenten wonen, die hun stu
dies komen voltooien aan de Grego
riaanse universiteit, aan het pauselijk bij
belinstituut of aan een der andere inrich
tingen van hoger onderwijs, waarover de
r.k. kerk te Rome beschikt.
Zo geheim zijn de samenkomsten, dat
de jonge Spaanse priesterstudenten een
eed hebben moeten afleggen, dat zij aan
geen enkele buitenstaander zullen vertellen
dat er in hun huis geregeld een commis
sie vergadert. Zij zelf wisten voor kort
niet, welk onderwerp deze commissie be
handelt. De leden van de commissie dra
gen een bepaald kenteken, waardoor zij
toegang hebben tot het college en tot de
vergaderzaal. Zij komen 's morgens bij
een, gebruiken de maaltijden gezamenlijk
en vergaderen dus de gehele dag.
Enkele namen zijn uitgelekt. De voor
zitter is een moraaltheoloog, de Neder
landse pater Jan Visser, rector van de
faculteit voor moraaltheologie aan de aca
demie van Sint Alphonsus in Rome. Er
zijn ook verscheidene niet-gieestelijken bij,
vooral medici en o.a. wordt de naam ge
noemd van een Spaans psychiater, Juan
Jose Lopez Ibor. Naar het heet zouden
zelfs een paar gehuwde vrouwen, zitting
hebben in de commissie.
Al deze mensen werken „sub secreto
pontificio" wat betekent, dat wanneer zij
tegenover iemand buiten hun werkge
meenschap ook maar één woord loslaten
over hetgeen er tijdens de bijeenkomsten
besproken wordt, zij „ipso facto" geëx
communiceerd z(jn uitgestoten uit het
lichaam der kerk.
Een vergrijp tegen door de paus opge
legde geheimhouding, is een van de aller
zwaarste vergrijpen die 't kanonieke recht
kent en de excommunicatie, die er uit
voortvloeit, kan alleen door de paus zelf
worden opgeheven. Geen wonder, dat men
over deze bijeenkomsten niet meer hoort
dan uiterst vage geruchten.
Volgens die geruchten dan zouden er in
de commissie drie stromingen zijn. De
meest behoudende is van oordeel, dat de
kerk alleen haar goedkeuring kan hechten
aan het „heroïek" middel der tijdelijke
of duurzame onthouding en dat alle ande
re middelen om de kinderzegen te beper
ken strijdig zijn met de christelijke mo
raal.
Dan zou er een „gematigde" stroming
zijn, die gebruik van „de katholieke pil"
zou willen toestaan in zeer bepaalde ge
vallen, namelijk wanneer om gezond
heidsredenen of uit sociale overwegingen
gezinsvermeerdering bijzonder nadelige
gevolgen met zich zou brengen voor de
ouders, voor de kinderen, of voor de maat
schappij. De derde, beslist vooruitstreven
de, stroming, zou behalve de pil ook ande
re voorbehoedsmiddelen willen goedkeu
ren.
De geruchten gaan nog verder en willen,
dat de paus persoonlijk zou overhellen tot
de tweede, de „gematigde" opvatting.
Naar het schijnt (we herhalen, dat in
tegenstelling tot onze gebruikelijke werk
wijze, wij ons in dit geval alleen maar
kunnen beroepen op oncontroleerbare ge
ruchten, die in Rome de ronde doen) zou
den de geestelijken en vooral de meer be
jaarden onder hen, de progressieve stro
ming vormen.
Hun „ervaring" is gebaseerd op wat zij
in de biechtstoel horen en wij weten, beter
dan welke leek, dat de traditionele oplos
sing van het vraagstuk der te grote ge
zinnen, de „heroïke" onthouding, vrij
wel steeds niet alleen tot mislukking ge
doemd is, maar aanleiding geeft tot twee
dracht en ondermijning van het gezins
leven, tot overspel en tal van andere on
gewenste noodoplossingen.
Voorzichtig samenvattend zou men kun
nen stellen; de kerk begint in te zien, dat
er een ernstige overbevolking dreigt en
dat het nodig is, nu de kindersterfte steeds
geringer wordt hetgeen de indruk geeft,
dat de mensen langer zouden leven dan
veertig, vijftig jaar geleden, het aantal
van hun kinderen aan te passen aan de
nieuwe toestand.
mige van zijn verhalen tientallen keren
herschreven heeft.
De geschiedenis van het meisje dat na
de dood van haar moeder de zorg voor
haar vader en jongere zusters op zich
neemt totdat ze een paar jaar later trouwt,
zou makkelijk als thema voor een roman
kunnen dienen, en dan wel wat méér inci
denten nodig hebben maar niet eens erg
veel, als alles wat er hier in voorkomt op
de gewone manier breed werd uitgespon
nen. Het is bovendien onweerstaanbaar
boeiend, ondanks zijn condensatie en zijn
weinig opzienbarende evenementen, door
dat de familie in haar gewone gedrag
steeds met een minzame scherpziendheid
wordt waargenomen.
Sommige van de verhalen neigen naar
een gemoedelijkheid, waar de Ierse pro
vincialen die er meestal in optreden gauw
toe uitnodigen. Het blijft bij neigen: voor
dat het te ver kan gaan is er alweer iets
nieuws in een van de personen opgemerkt,
dat het gevaar van de gemoedelijke eento
nigheid verdrijft. Het is niet eens zo, dat
de karakters van O'Connor altijd een plau
sibele samenhang vertonen. De protestant
se Engelsman Ernest bijvoorbeeld, en de
Ierse katholieke Anna met wie hij trouwt,
zitten los in elkaar, zo los zelfs dat het
moeilijk is om er zich mensen bij voor te
stellen. Toch is hun verhaal, The Custom
of the Country, een van degene die het
sterkst in de herinnering blijven. Men zou
zich kunnen voorstellen dat het nog eens
herschreven werd Frank O'Connor heeft
zich daar nooit van laten weerhouden
doordat hij iets al gepubliceerd had. Tege
lijk kan men zich voorstellen dat de elfde
versie nog beter zou zijn dan de zeven
tiende, maar niet dat er ergens een onlees
bare tussen zou zitten.
HET GEVAL VAN de Australiër Patrick
White is heel anders. Net als in zijn ro
mans, waarvan „Voss" nog altijd de voor
naamste is, staan er in „The Burnt Ones'
zijn eerste bundel verhalen, tal van passa
ges die wel onleesbaar genoemd zouden
kunnen worden, en die in ieder geval de
aandacht van de lezer niet vasthouden. Als
het goed gaat bij White is hij briljant,
maar hij heeft niet een zorgvuldige koes
terende manier om zijn verhalen in woor
den onder te brengen: het gaat altijd drif
tig toe, met vernietigende grappen en een
concentratie die niet is gericht op de be
trekkelijke waarheden van de relaties tus
sen mensen maar op de absolute uitersten
van hun ondervinding.
ALS HIJ IN een andere traditie dan die
van Angelsaksische romans en verhalen
was opgegroeid, had White makkelijk een
schrijver van fantastische verhalen kunnen
worden. Nu hij zich in hoofdzaak aan het
realisme houdt, behandelt hij zijn mensen
en dingen alsof hij ze niet wil creëren
maar uit de weg wil ruimen, om het
uitzicht vrij te maken op de werkelijkheid
achter de verschijnselen. Het lukt hem
nooit helemaal, al heeft hij zijn ideeën
over mensen die door een onbenoembare
inspiratie gedreven worden en die hij als
de ware beschouwt, te onderscheiden van
de praktische mensen die hij niet velen
kan.
DE MEEST voorkomende praktische
geesten in zijn werk zijn Australische
kleine burgers, en zolang hij er niet in
slaagt om het definitieve verdelgende
woord over hen te schrijven, zal hij wel
voortgaan met er zijn beste personen aan
te ontlenen, van een onuitstaanbaarheid op
een legendarische schaal.
Er zijn er ook in deze gevallen weer
verscheidenen, sommigen behandeld in zijn
meest ongenadige trant, anderen met eni
ge litteraire terughouding; de gierige net
te oude heer die met een jong meisje
trouwt, of de onverdraaglijk opgewekte
Miss Docker, die bij mensen in gaat wonen,
Als tegenwicht zijn er een aantal ver
halen die zich in Griekenland afspelen,
waar de onuitstaanbaarheid van de sa
menleving zich minder aan White op
dringt. Ook is er een erg grappig verhaal
over de liefde tussen een Australisch meis
je en een bejaarde Hongaar. Niettemin,
men moet plezier hebben in zijn visie op
het kleine burgerleven om van zijn ver
halen te kunnen genieten, want voor de
geïnspireerden die wij uit zijn romans ken
nen, biedt deze vorm niet genoeg ruimte.
Als men het met hem vinden kan, is
hij ook hier de moeite waard; waar hi;
zich met volle kracht kan uitleven op zijn
personen, is hij onverbeterlijk in een ver
mogen dat tenslotte toch niet anders kan
worden aangeduid dan als creatief.
BIJ DEZE TWEE aanzienlijken steekt
Shelagh Delaney erg bescheiden af, met
haar bundel die niet alleen met korte ver
halen gevuld is, maar ook met herinne
ringen en gemengd proza. Zij zou niet ge
noemd hoeven te worden als zij niet haar
reputatie had, ontleend aan haar twee to
neelstukken, waarvan vooral het eerste „A
taste of honey", beroemd is geworden. Nu
kunnen wij slechts vermelden, dat haar
vroegrijpe talent voor het theater voorlo
pig op zichzelf blijft staan. In beschrij
vend proza klinkt haar soort natuurlijk
nog pijnlijk gekunsteld.
Aardgas is volgens de huidige tarieven
te duur voor verwarming van middel
grote complexen van circa 100 een-
gezins-woningwethuizen. Wil aardgas
concurrerend zijn met olie (dat wil zeg
gen exploitatiekosten hooguit 7,50 per
week), dan mag het voor blokverwar-
ming niet meer kosten dan 6,3 cent per
kubieke meter en voor indiciduele cen
trale verwarming ten hoogste 7 cent per
kubieke meter.
Dit is de met enige schroom in „Het
Gas", orgaan der vereniging van gas-
fabrikanten in Nederland, gepubliceerde
conclusie van de werkgroep verwarming
nieuwe woningen. Aan de desbetreffende
studie hebben meegewerkt deskundigen
van Gasunie, volkshuisvesting- en bouw
nijverheid, ratiobouw, woningraad, gas-
instituut, T.N.O. en centrale verwarmings
industrie.
Naar verluidt zijn momenteel over de
weinig bemoedigende prijsaspecten van
aardgas-ruimteverwarming hernieuwde
tariefbesprekingen gaande tussen Gas
unie en S.R.O.G. (de gasdistributiebedrij-
ven). Ook de departementen van Econo
mische Zaken en van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid zijn bij de kwestie be
trokken. De Vereniging van exploitanten
van gasbedrijven en de Vereniging van
Gasfabrikanten in Nederland hebben be
sloten een werkgroep samen te stellen dit
op korte termijn, op grond van het thans
verschenen rapport, het hele probleem van
gasverwarming van huizen in de woning
sector zal bestuderen.
Wij menen te weten dat de voorkeur
van vele betrokkenen uitgaat naar het
aantrekkelijk maken van individuele cen
trale verwarming boven wijkverwarming.
Hierbij speelt mee, dat het brandstoffen-
verbruik bij individuele cv. 30 pet. lager is.
Juist individuele cv. is bij 't huidige tarief
voor de woningwetbouw - met zijn curve-
rem op de exploitaiekosten - zo onaan-
trekelijk, nl. 2 cent te duur. Voor blok-
verwarming is de prijs eveneens te hoog
wanneer kleine complexen bij een relatief
laag verbruik veel last voelen van het
daarvoor geldende industrie-tarief.
Het bestuur van de Nederlandse Blin-
denbond, welke organisatie dit jaar zeven
tig jaar bestaat, heeft ter gelegenheid
van dit jubileum een tweejaarlijkse prijs
ingesteld, die de naam „Wietze Adrianus
Jacobsprijs" kreeg. Zij zal worden toege
kend aan diegene, die met gebruikma
king van de publiciteitsmedia een belang
rijke bijdrage heeft geleverd in juiste
voorlichting aan het publiek omtrent de
blinden.
De prijs zal voor de eerste keer wor
den uitgereikt aan de cineast Joan van
der Keuken uit Amsterdam voor zijn film
„Blind kind" en het naar aanleiding daar
van door hemzelf geschreven persartikel.
De uitreiking zal geschieden op 8 juli tij
dens de bondsdag van de Nederlandse
Blindenbond in Utrecht.
De prijs is ingesteld om de nagedachte
nis te eren van Wietze Adrianus Jabobs,
die gedurende 25 jaar voorzitter van de
bond is geweest. De prijs is duizend gul
den groot.
^0
Huur voor bruiloften, par
tijen, vergaderingen enz. onze
intieme feestzaal. - Vraagt
prijsopgave
Marktplein 2 - tel. 4583
