Grietje Widurski-Grapendaal
na twintig jaar weer thuis
Senoritas
10 stuks fl,80
Pools gezin emigreerde naar Beverwijk
DRINKS
Catshuis nog
geen Calshuis
9
ZATERDAG 17 APRIL 1965
De zon tegemoet!
Dorp liep uit
Uitsluitend
tabak
I
I
Eerste banaan
lllllË'8fc 5Y-
Mobil Oil
Omzetting
hoo^ovenDeamoten
Lwart-wit
Preston Gobb
(Van een onzer verslaggevers)
/„Ik ben zo gelukkig. Wat ben ik blij dat
lk weer thuis ben". Een zichtbaar ver
moeide Grietje Widurski-Grapendaal zei
het donderdagnacht wel een paar keer.
Met een weemoedig lachje keek zij naar
haar man en zeven kinderen, die gretig
een bord stevige soep aan het verorberen
waren. De kleine, tengere mevrouw Wi-
durski nam haar jongste, een meisje van
drie jaar die met grote blauwe ogen in
een mager gezichtje niet-begrijpend rond
keek, op schoot. Ze fluisterde het kind in
het Pools wat liefkozende woordjes in het
oor. De andere kinderen hadden het te
druk met hun soep. Grietje Grapendaal,
de 39-jarige Beverwijkse, die in het oor
logsjaar 1944 spoorloos uit haar woon
plaats verdween, en van wie haar ouders,
broers en zusters geloofden dat ze niet
meer leefde, was weer na 20 jaar van
ontstellende armoede uit het Noordpool-
se gehucht Bruskowo weer thuis in Be
verwijk.
Dinsdagmiddag waren haar broer Ger-
rit Grapendaal (35) en diens vriend Klaas
Minneboo in twee personenauto's voor
de meer dan 1100 km lange tocht naar
Advertentie
En Hero vruchtenlimonad*
mee in Hero tins.
Dat is handig!
Meer inhoud, minder ruimte.
2 volle glazen per Hero Tin.
Geen breuk - geen statiegeld.
Vlot geopend en geschonken.
SINAS 49 ct - CASSIS 59 ct
CERISE 59 ct
Vraag gratis]
tinprikker.
2 gaatjes in tin zijn voldoende.
:W: v
het Poolse dorpje aan de Oostzeekust ten
westen van Dantzig vertrokken.
Bij het vertrek van de Widurski's uit
Polen was het hele dorp van enkele hon
derden inwoners uitgelopen. Na een uiterst
vermoeiende terugreis naar Holland met
veel oponthoud aan de Pools-Duitse grens
kwamen de Poolse immigranten in de
vroege ochtend van Goede Vrijdag op de
Cornelis Matersweg aan waar de ouders
van Grietje Grapendaal wonen. Na uren
van spanning de thuiskomst in Bever
wijk werd in de loop van donderdag
avond verwacht kon moeder Grapen
daal donderdagnacht om half drie diep
ontroerd haar dochter, schoonzoon en ze-
OFFICIËLE PUBLIKATIE
Ministerie van sociale zaken en
VOLKSGEZONDHEID
Heilgymnasten-Masseurs, die in het bezit zijn
van het diploma physiotechniek dat is uitge
geven door het Nederlands Genootschap voor
Heilgymnastiek. Massage en Physiotechniek,
worden verzocht zich ter registratie schrifte
lijk aan te melden bij de Rijkscommissie van
Advies en voor de Examens inzake Heilgym
nastiek en Massage, Melis Stokelaan 616 te
•»-Gravenhage. Een fotocopie van het bewijs
van Bevoegdheid voor Heilgymnastiek en
Massage en van het diploma voor Physiotech
niek dienen bij de aanmelding mede te wor
den opgezonden.
ven kleinkinderen in de leeftijd tussen drie
en zestien jaar, in de armen sluiten.
„Ik vind het fijn dat ze hier allemaal
heelhuids zijn maar ik vind het nog fij
ner dat ze een woning hebben gekregen,"
zei mevrouw Grapendaal. Het gemeente
bestuur van Beverwijk heeft de Poolse emi
granten een huis van zes kamers aan de
De Witstraat ter beschikking gesteld.
De eerste tijd zal het gezin echter nog
verdeeld bij familie worden ondergebracht.
Vader Grapendaal, 70 jaar oud, die de
laatste weken bij zijn schoonzoon in Brus
kowo heeft gelogeerd vertelt „Ik ben daar
ponden afgevallen. Wat een verschrikke
lijke armoede heerst daar. Daar kan je je
hier geen voorstelling van maken. Het
hoofdvoedsel in dit deel van Polen bestaat
uit aardappelen, wortelen en uien. Elke
Advertentie
-WV-V. vaj/w
mHBS»W
vx- prl
dag is het hetzelfde. Geen groente en bij
hoge uitzondering een stukje vlees. En dat
zure brood kon ik niet door mijn keel
krijgen".
Zijn dochter Grietje zegt in nog wat
moeilijk Nederlands: „In Duitsland heb
ben we de kinderen voor het eerst van
hun leven een banaan kunnen geven. Ze
dachten eerst dat ze hem met schil en al
op moesten eten. Fietsen kunnen ze niet
eens. Die zie je bij ons niet. Afijn, dat
zal hier wel gauw anders worden." Haar
kinderen zien hun moeder niet begrijpend
aan. Vader Widurski vertaalt wat zijn
vrouw zegt in het Pools Hij zelf kan zich
in het Duits aardig redden.
„Ik heb nog helemaal geen heimwee
naar Polen", zegt de 47-jarige Stanislas
Widurski tussen twee happen soep door.
„Waarom zou ik? Ik laat alleen maar ar
moede achter. Hier hebben onze kinderen
een nieuwe toekomst. Voor hen hebben wij
het hoofdzakelijk gedaan". Stanislas Wi
durski werkte in zijn geboortedorp op een
schoenenfabriek die staatseigendom is.
Omgerekend in Nederlands geld verdien
de hij 84,- in de maand waarvan zijn ge
zin van negen personen moest rond zien
te komen. Zijn vrouw was verplicht voor
de staat handschoenen te maken. Het loon
wat zij daarmee verdiende was ook al niet
te vet.
Het Poolse gezin Widurski met oma
en opa Grapendaal verenigd in de
woning Cornelis Matersweg 5 o. Ge
heel links Stanislas Widurski, naast
hem zijn vrouw Grietje Grapendaal.
Geheel rechts de heer Grapendaal sr.
Grietje Grapendaal leerde haar man
kort na de bevrijding van Neustadt door
de Russen kennen in een Oostduitse ge
vangenis. Iedere buitenlander die de Rus
sen na de nederlaag van Hitler in Duits
land tegenkwamen, zetten zij namelijk
prompt achter de tralies onder verden
king van collaboratie met de Duitsers. La
ter zijn Stanislas en Grietje getrouwd en
trokken ze naar het geboortedorp van Wi
durski. Vorig jaar oktobpr kwam Grietje
toevallig in gesprek met een Beverwijk-
se amateurwielrenner die deel nam aan
een wegwedstrijd in de buurt van Brus
kowo. Ze gaf hem een brief voor haar
ouders in Beverwijk mee. Dat was het
eerste levensteken dat vader en moeder
Grapendaal in Beverwijk sinds twintig
jaar van hun dochter ontvingen.
Kort daarop reisde vader Grapendaal
naar Polen om zijn dochter in zeer be
hoeftige omstandigheden terug te vinden.
De heer Grapendaal sr. heeft in Polen
stad en land afgelopen om de nodige uit
reispapieren voor het gezin Widurski los
te krijgen. Na maanden is dat hem gelukt.
„Ik ben in die tijd sterk vermagerd"
zegt de heer Grapendaal, „maar het was
de moeite waard". Zijn zoon Gerrit knikt
voldaan. De laatste vier dagen heeft hij
slechts drie uur geslapen. Grietje Grapen
daal lacht gelukkig. Een voor een komen
haar kinderen haar welterusten zeggen.
Het wordt hun eerste nachtrust onder een
Nederlands dak.
Oud-minister-president mr. Marijnen kan
nu wel formeel geen bewoner van het
Catshuis meer zijn, maar hij zal
toch voorlopig in de ambtswoning aan de
Haagse Adriaan Goekooplaan blijven wo
nen. Er is namelijk nog niet beslist of de
nieuwe minister-president, mr. Cals, het
huis zal betrekken.
Mr. Marijnen heeft zijn eigen huis aan
de Aronskelkweg in Den Haag niet ver
kocht, maar verhuurd aan een Braziliaan
se familie. De mogelijkheid bestaat dat
mr. Cals in zijn huis aan de Van Sou-
telandelaan blijft wonen en het Catshuis
alleen gebruikt voor officiële ontvangsten.
Hoogheemraad. Tot hoogheemraad van het
hoogheemraadschap van de uitwaterenda
sluizen in Kennemerland en West-Fries
land is benoemd mr. P. H. Wuijster te
Heiloo.
*ïv
twk v ?r/
i r
Met betrekking tot het probleem van
de lucht en waterverontreiniging zou ik
het volgende willen opmerken:
Alleen al de wijze waarop in de Am
sterdamse dagbladen propaganda ge
maakt wordt voor deze vestiging, dient
tot nadenken te stemmen.
De pers heeft een bezoek gebracht aan
het Duitse plaatsje Dinslaken en heeft
daarop met grote koppen het bericht ge
bracht dat een moderne raffinaderij
„schoon" kan zijn. Verzwegen wordt dat
de B.P. aldaar uitsluitend raffineert en de
geraffineerde olie naar de 200 km verder
gelegen petrochemische industrie vervoert.
En het is immers juist deze die de grote
luchtvervuiler is.
Zodoende zijn het halve waarheden wan
neer uitvoerig verteld wordt hoe fijn de
vogeltjes fluiten en de vissen zwemmen in
dat Dinslaken en hoe goed de bloemen
van burgemeester Mangelman het doen.
Waarom is men niet wat verder gereisd
om de Oberkreisdirektor en de Oberver-
messungsrat van de streken waar wèl de
Duitse petro-chemische industrie gevestigd
is te interviewen? Alleen dan had men
vergelijkingen kunnen maken die ons hier
interesseren, immers op de 1500 ha. die
Amsterdam de Mobil Oil ter beschikking
gesteld heeft komen èn raffinaderij èn pe
trochemische industrie!
Ook op andere gronden gaat de verge
lijking met het dorpje Hünxe en het dis
trict Dinslaken mank. Niet alleen heeft een
bevolking van 10.000 mensen altijd nog vol
doende uitwijkmogelijkheden, maar het
betrof hier een soort achtergebleven ex-
mijnbouw gebied, dat vóór 1960 weinig
middelen van bestaan had. De gelegen
heid om er bovenop te komen waaraan
deze mensen zich dankbaar vastklamp
ten, geldt toch heus niet voor de steden
langs het Noordzeekanaal, die toch nog
wel andere mogelijkheden hebben om hun
economie te verbeteren. Wethouder Den
Uyl mag dan wel geconstateerd hebben
dat de „infra-structuur" bij ons verster
king behoeft en hoog opheffen over de
nieuwe werkgelegenheid voor 6000 arbei
ders, maar zou de chemische industrie
heus Noord-Hollands laatste en enige kans
naar meer welvaart zijn?
En zou men, indien zij dit wel ware,
ter wille van economisch voordeel de ge
zondheid en het levensgeluk van twee mil
joen mensen in de waagschaal stellen?
Het is daarom onredelijk om met het
geen thans iedereen weet van dit soort
industrieën ook maar het geringste risico
te nemen. En te vertrouwen dat de So-
cony Co in New York de vervuiling van
lucht en water volledig de baas zal wor
den. Nederland heeft geen moderne wette
lijke regeling ter zake. Zolang de in 1964
ingestelde Commissie voor de Luchtver
ontreiniging niet met haar taak gereed
is, dient iedere nieuwe vestiging die ook
maar bij benadering op een Pernis zou
kunnen uitdraaien, resoluut geweigerd te
worden. De Amerikanen zouden wel eens
keiharde partners kunnen blijken te zijn,
indien wij een overeenkomst met hen aan-
Met ontzetting heb ik gelezen in Haar
lems Dagblad van 12 april van de verstik
king van een Utrechts student die na twin
tig minuten dood gevonden werd door zijn
lieve grappenmakende collega's!
En opnieuw met ontzetting las ik dat de
officier van Justitie tegen geen der bij de
initiatieceremonie betrokken studenten een
vervolging had ingesteld!
Ik meende in Nederland in een rechts
staat te wonen, maar het blijkt dat dat
niet aldoor, of onvoorwaardelijk het ge
val is!
Hoe is het mogelijk dat studenten die
later de leiders zullen zijn van het Neder
landse volk, zulke onzinnige, overduidelijk
gevaarlijke grappen kunnen uithalen aan
hun medestudenten? Ik vind dat zij hier
mee bewijzen ongeschikt te zijn om tot de
overheid te behoren, en moesten onmid
dellijk weggestuurd worden van de uni
versiteit, zelfs van alle universiteiten in
Nederland! Dat hebben zij verdiend! Zij
zijn alleen in staat een ondergeschikte
baan te hebben, waar zij zelf onder leiding
staan, van een moreel hoogstaande lid
van de maatschappij.
L. E. LINDEMAN—DA VIES, arts.
Westerhoutpark 34, Haarlem.
Naschrift: Het gerechtelijk voor
onderzoek in deze affaire is nog niet afge
sloten. Dat er geen vervolging zal worden
ingesteld kan dus nog niet met zekerheid
worden gezegd.
(Redactie).
gingen die niet steunt op een waterdichte
wettelijke regeling.
Onaanvaardbaar is het verder dat Am
sterdam beslist in een zaak die ten minste
evenzeer de Zaanstreek, Haarlem en
omstreken in de IJmond aangaat. Het
door Amsterdam aangeboden vestigings-
gebied ligt in het hart van een van Ne
derlands dichtstbevolkte gebieden. Van
waar de wind ook waait, de onzuivere
lucht zal Altijd de binnen een straal van 10
km liggende woongebieden bereiken.
De moderne chemische industrie kan
„schoon" zijn, het is echter maar wat
men daaronder verstaat.
Onze eigen mensen zullen de dupe zijn.
Voor de honderdduizenden overal rond dit
nieuwe industriegebied zal de zware in
spanning op de sportvelden een minder
beste zaak worden en voor wie met adem-
halings-moeilijkheden moet leven, zal er
geen uitweg meer zijn.
Juichen doen nu bij voorbaat al de Am
sterdamse Kamer van Koophandel, gewend
om slechts in geld te denken en de bur
gemeester en wethouders van Amsterdam
die er nu al bij herhaling blijk van gaven
dat zij maar één Amsterdam's belang
kennen: opvoering van handel en indus
trie en daaraan alles ondergeschikt maken.
Moge het gezonde verstand zegevieren
en verhoed worden dat hoezeer de zaak
misschien nu reeds in kannen en kruiken
is Noord-Hollands kostbaarste bezit,
zijn prachtig klimaat versjacherd worde.
E. J. ZEEGERS Amsterdam.
Het valt te betreuren en het getuigt van
weinig gevoel voor de realiteit dat de drie
vakcentrales menen niet te moeten in
gaan op het voorstel van werkgeverszijde
om een speciale commissie in te stellen
ter bestudering van het vraagstuk: geor-
ganiseerden niet-georganiseerden.
Hoewel meteen de vraag rijst, hoe een
dergelijke commissie zou moeten worden
samengesteld, achten wij dit een positieve
benadering, want ook de vakcentrales kun
nen niet ontkennen, dat dit vraagstuk zich
meer en meer toespitst. De positi; van de
niet-georganiseerden en van de categorale
organisaties in het overleg, is niet in
overeenstemming met de plaats, die zij
innemen.
Het zijn echt niet uitsluitend de „erken
de" vakorganisaties, die het kümaat be
palen; invloeden daarbuiten spelen wel
degelijk een rol, een invloed die, indien
deelneming aan het georganiseerd over
leg mogelijk zou zijn, stellig meer vorm
zou krijgen en het arbeidsklimaat in Ne
derland ten goede zou komen.
Duidelijker dan voorheen blijkt, dat het
grootste deel van de Nederlandse werk
nemers zich niet aangetrokken voelt tot
het huidige „drie-zuilen-"systeem. De mo
gelijkheid om een andere vorm van orga
nisatie te kiezen, dient dan ook geheel
open te zijn. De vrijheid van organiastie
komt al teveel in het gedrang. Het mid
del die deze „bona fide" vakorganisaties
thans zoeken om de eigen positie te ver
sterken: „bevoordeling van georganiseerde
werknemers" in welke vorm ook is on
aanvaardbaar.
Zolang er sprake is van een monopolie
van de drie zuilen, kan en mag niet ge
sproken worden van „profiteren" van het
werk van de „erkende" vakbonden.
De anders-georganiseerden wordt im
mers de kans niet geboden deel te nemen
aan het overleg over deze zaken.
Indien er sprake is van gemeenschap
pelijke fondsen op paritaire basis zien wij
onder de thans geldende spelregels deze
basis als enig aanvaardbare, omdat er ga
ranties moeten zijn dat de op deze wijze
bijeengebrachte gelden inderdaad ten goe
de komen aan alle werknemers (immers:
alle werknemers hebben door hun arbeids
prestaties de vorming ervan mede moge
lijk gemaakt!). Ook hier mag geen ver
kapte bevoordeling van „georganiseerden"
insluipen. Wellicht zou een vertegenwoor
diging uit de ondernemingsraden de werk
nemers kunnen vertegenwoordigen in der
gelijke fondsen, maar dan dient vast te
staan, dat iedere werknemer zich in die
ondernemingsraden door kandidaten van
eigen keuze kan doen vertegenwoordigen.
D. v. d. KROEF, secretaris
Vereniging van Hoogovenbeambten.
Het is typisch dat sommige personen en
organisaties altijd in actie komen op grond
van humanitaire overwegingen als er een
of ander communistisch belang in het ge
drang komt. Dat communisten op de we
reld continu geweld plegen of tot geweld
aanzetten ontgaat hen ten volle. Korea,
Hongarije, Laos, Berlijn, de Muur, de mij
nenvelden, het bloedig neerslaan van ar
beidersopstanden in Oost-Duitsland en
Polen, moord, terreur en ontvoering door
de Viet Cong om maar een paar voor
beelden te noemen.
Alle geweld, wreedheid en onderdrukking
schijnt als ze door communisten gepleegd
wordt bij voorbaat vergeven te zijn of
helemaal niet te bestaan en slechts staal
tjes te zijn van „Westerse propaganda".
Het lijkt mij een kwaadaardige en huichel
achtige vorm van menselijkheid en vrede
lievendheid; een produkt van cynische hy
pocrieten. Mogen wij bewaard blijven voor
deze engelen van naastenliefde. Hun oplos
sing is: eenzijdige ontwapening, aan deze
zijde van de Muur en de mijnenvelden.
Thuis hebben ze ook de sloten van de
deuren gehaald (maar niet heus). Toch
lijkt het mij ellendig voor deze linkser-
dan-linksen nog langer in de stank te moe
ten leven van kapitalisme, imperialisme,
kolonialisme, revisionisme, renegaten, dol
larknechten enzovoort (zie: Handboek voor
communistische terminologie, 85ste herzie
ne druk sinds Stalin). Daarom zouden we
ze moeten kunnen ruilen tegen die men
sen aan de andere zijde van het ijzeren
gordijn, die het regime daar beu zijn. Dan
hebben de „fellow travellers" het paradijs
en de anderen de vrijheid.
Ten slotte blijft gememoreerd dat alle
oorlogen en aanverwante zaken afschu
welijke bedrijven zijn. Daarom weg met
de napalm en weg met de communistische
terreur.
G. F. A. E. MEULEMANS, Amsterdam
Naschrift: Ofschoon dit alles in al
gemene zin te onderschrijven lijkt het ons
toch noodzakelijk om het zwart-wit pa
troon van de geachte inzender een beetje
meer nuances te geven, opdat oprechte hu
manisten die eerlijk en idealistisch ageren
tegen iedere vorm van massavemietiging,
niet in de hoek van „linkser dan linksen"
worden geveegd. Dat laatste gebeurt na
melijk door de „rechtser dan rechtsen" en
daarmee wordt evenmin iets opgelost als
met het tegenovergestelde. Zaak is, dat
men in alle situaties tracht zijn objectief
oordeel te laten gelden en er niet in ver
valt, aan heksenjagerij naar links of naar
rechts mee te doen. Aangezien de waar
heid ook in deze aangelegenheid in het
midden ligt, is iedere vorm van extremis
me, naar welke kant ook, nieuw voedsel
voor tragedies of zij zich afspelen in
Hongarije of Vietnam. Redactie.
In deze rubriek woruen eenmaal pei
week brieven opgenomen, die met uit
drukkelijk verzoek tot publikatle iu de
redactie worden toegezonden; voorwaar
den tot publikatle zijn:
Het onderwerp dient van genoegzaam
algemeen belang te zijn en uit het oog
punt van dat algemeen belang te zijn
beschouwd.
De Inzender moet de brief met zijn
volle naam en adres ondertekenen en
instemmen met de vermelding van zijn
naam en woonplaats. (Dus geen pseudo
niem of Initialen)
De brief moet gesteld zijn ln behoorlijk
Nederlands en in begrijpelijke, beknopte
vorm.
De redactie behoudt zich het recht voor
de brief ter publikatle te bekorten op
niet essentiële punten, of opneming te
weigeren
Opneming van een bepaalde brief be
tekent allerminst, dat de redactie het
eens ls met daarin vervatte meningen of
argumenten.
Het verwondert mij dat ik in uw blad
nog geen enkele reactie heb gelezen op
het bericht van de veroordeling tot levens
lange gevangenisstraf van de negerjongen
Preston Cobb in de Verenigde Staten (Pres
ton Cobb bevrijd van doodvonnis).
Is er voor het Comité dat zich indertijd
heeft ingezet voor een humanere berech
ting van deze jongen juist nu niet all*
reden zich nogmaals daarvoor in te span
nen?
P.C. heeft zijn vijftiende tot zijn negen
tiende jaar doorgebracht in een dodencel.
Indien daarop nu volgt een onbeperkt aan
tal jaren in een gevangeniscel zal er aan
deze jongen niets meer te redden zijn en
ware het humaner geweest hem dadelijk
na zijn veroordeling terecht te hebben ge
steld.
Indien de jongen niet uit een a-sociaal
gezin komt lijkt de enige redding de zo
snel mogelijke terugkeer in eigen milieu
(onder toezicht) en zo dit in Amerika
uitgesloten is kan hij dan niet elders
bijvoorbeeld in ons land een goede opvoe
ding en opleiding ontvangen, met steun
van de reclassering?
De Verenigde Staten staan wel zwaar in
de schuld bij deze negerjongen. Het be
treft hier immers geen boef (indien hij dat
inmiddels in de gevangenis niet is gewor
den) en het. st?at daarbij niet eens on
omstotelijk vast dat hij de dader is.
Mevrouw G. C. KREMER-SCHELTEMA,
Haarlem.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op woenadag te worden
betaald, daar de bezorger» op donder
dag moeten afrekenen
DE ADMINISTRATIE
