Een explosie van zuidelijke
uitbundigheid, feestvreugde,
ketelmuziek en Oranjeliefde
Sim Teunisse
Harry Tielemans
CuraQaoënaars zijn geboren feestvarkens. Geen
aanleiding is te gering om er een „dolle boel" van
te maken. Maar het feest der feesten is de konin
ginnedag. Sim Teunisse schildert op deze pagina zo'n
Oranje-„fiesta" op Curasao, anders dan bij ons,
vuriger vooral, maar ook weer niet zo héél anders.
Met de eigen koninginnedag in het vooruitzicht kunt
u er kalmpjes van meegenieten.
Door
tekening:
Sim Teunisse
Erb
r#« «1
FIESTA OP
CURACAO
DE CURAqAOENAAR weet feest te vieren en de Curagaose houdt hem
daarbij braaf gezelschap; dit is algemeen bekend. Hierbij zijn het zonnige
klimaat en de zonnige onbezorgdheid van de bewoners belangrijke factoren.
Er zijn waarschijnlijk weinig landen, waar de bevolking zich zó, zonder enige
reserve, aan feestvreugde weet over te geven. En in het bijzonder is dit het
geval, wanneer op het eiland koninginnedag wordt gevierd. Wie zo'n ko
ninginnedag éénmaal heeft meegevierd, zal er nooit meer de uitbundige sfeer 4
en de uitgelatenheid van vergeten!
STELT U zich voor een stralend-
blauwe hemel, die door de kleurige
klederdrachten der Curagaosen, kwis
tig in rood, wit en oranje, wordt ge
completeerd met een duizendvoudige
Nederlandse driekleur-met-wimpel!
Voeg hierbij een zonnewarmte, die
de goedmoedige en levenslustige
Curagaoenaar prikkelt tot de grootste
opgewektheid, de diepste geestdrift
en de hoogste uitbundigheid, in het
zicht waarvan de minderheidder
tijdelijke bewoners van het eiland zich
wel wacht, daarvoor onder te doen!
DOf H DE zonnestraling wordt weer
getemperd door een zenuwsterkende,
dorst-en-eetlust-opwekkende passaat en
de laatste noordelijke ingetogenheid
wordt overstemd, wèg-gestemd door de
cacofonie van honderdvoudige muziek
instrumenten- van de eenvoudigste
stukjes metaal (wiri-wiri), die een rit
me voortoveren dat u halfdol maakt,
tot de allerduurste mechanische appa
raten van internationale vermaardheid.
Dit alles wordt nog aangevuld met
zang uit al of niet reeds met spraak
water bevochtigde kelen. Misschien
kunt u zich dan iets van de sfeer van
deze nationale feestdag bij uitstek in
denken, mits u ook nog de fantasie op
brengt, deze indrukken in bonte menge
ling dooreen te zien; de straten en plei
nen en de altijd wiegende schipbrug
berstensvol mensen in feestkledij, van
de zelf-gefabriceerde flodderjapon-in-
de-nationale-kleuren tot het deftige
zwart van de autoriteit, op weg naar de
aubade op het gouvemementsplein, of
iets later naar de receptie in het
gouvernementshuis.
In de vroege morgenuren schuifelen
deze mensenmassa's onder de ontelba
re vlaggen van de kwistig-versierde
winkelstraten, terwijl autobusjes geïm
proviseerde orkestjes in pittige vaart
over straten en pleinen voeren en bij
dragen tot die totaal indruk van tempo,
tempo en hoge feestelijkheid.
Dit kleurige- tot ongekende vrolijk
heid opzwepende schouwspel wordt dan
nóg kleuriger, nóg bewegelijker door
de dundoekjes in de zwaaiende handen
van ontelbare schoolkinderen, die gaan
deelnemen aan de aubade op het gou
vernementsplein, waar de door-en-door
Nederlandse liederen in de door-en-door
Hollanse sfeer van het Fort Amster
dam de indruk wekken van een extra
zomerse en feestelijke dag in Neder
land.
Fèl blikkert de ochtendzon op de wit
te gevel van het gouvernementshuis, op
de witte japonnetjes van de school
meisjes en de melkwitte kleding der
fraters. Fel brandt hij op de rug en
blinkt hij op het witte uniform van de
leden van de militaire kapel. Maar wat
deert 't! 't Is feest. De kinderen zin
gen en zwaaien met hun vlaggetjes. De
gouverneur, in ambtscostuum met
steek, neemt als vertegenwoordiger van
de Landsvrouwe, de hulde in ont
vangst.
Reeds arriveren, meest per auto, de
prominenten van het eiland voor de
receptie ten gouvernementshuize, waar
bij de president van het hof, en de de
ken van het Corps Consulaire zich de
tolk der aanwezigen maken.
Bijna staat de zon in het zenith, als
de Club „De Gezelligheid", reeds tot
de laatste plaats bezet met leden en
hun dames, de gouverneur, vergezeld
van zijn adjudant, ontvangt om hem
de verzekering te geven van de gevoe
lens van liefde en verknochtheid aan
het Oranjehuis. In een kort antwoord
gewaagt de gouverneur van de gewich
tige rol van de Club in het zakenleven
en in de politiek van het eiland en on
middellijk daarna begin op dit heet
ste uur van de dag een dansfestijn,
dat in het moederland zijns gelijke niet
kent, wat betreft de sfeer van extati
sche vrolijkheid.
Men danst en walst velen in stijf
jacket! alsof de' thermometer, in
plaats van goed-negentig, slechts zestig
Fahrenheit aanwees en bedenkt u
daarbij dat de zeskwartsmaat van de
Curagaose wals het dubbele danstem-
po vergt van de Weense.
NOGMAALS; de pen moet wel zeer
welversneden zijn om u de weerga-
loos-feestelijke sfeer voor te toveren
van een Willemstad, zoals dat zich
overgeeft aan de viering van koningin
nedag!
Men haast en rept zich de hele dag,
het fototoestel van de schouder bunge
lend. Om negen uur wil men foto's ma
ken van de aubade, maar daarna ook
van het onder vlaggen schuilgaande
Brionplein ook van de altijd wie
gende Koningin Emmabrug, de oude
vertrouwde pontonbrug, zonder welke
de stad in twee levenloze helften uit
een zou vallen.
Maar al deze plekjes zijn te materi
eel. U wilt de „sfeer" vastleggen, voor
altijd!
Die laat zich niet vastleggen. Zij is
één en ondeelbaar met de warme zon
nestraling, met de van hitte trillende
lucht, met de zilte, verkoelende pas
saat. Hij zweeft boven het Schottegat,
boven Fort Nassau, de gepavoiseerde
schepen en de pontonbrug. Hij hangt
op de veranda van de „Gezelligheid",
op het met glanzende auto's bezette
Brionplein, op Pietermaai, waar de
eeuwige zee ruist en ook nog op het
getooide, stampvolle Damplein, waar
behendigheidswedstrijden worden ge
speeld.
De sfeer is onverbrekelijk verbonden
met intense zonnestraling, zeebries en
muziek. Muziek, muziek en nog eens
muziek, muziek die je opzweept, tot je
niet meer loopt, maar zwééft voor
zover je niet rijdt, opgenomen in de
wagen van één of andere vriend of
kennis, even buitenissig opgewonden als
jijzelf.
Na een rijkelijk met feestdranken be
sprenkeld maal, een korte siesta, een
douche en een compleet stel schone
kleren om de gevolgen van Curagaose
walsen' „pasodobles", tango's en ontel
bare toasten in de eivolle „Gezellig
heid" ongedaan te maken, haast en
rept ge u naar de Club „Asiento", waar
de band „I.D.O." (In De Olie) een thé-
dansant gaat verzorgen, nadat ge de
kinderen van de „oliekokers" allerlei
spelletjes hebt zien doen, of 'n tochtje
over het water hebt gemaakt om iets
te kunnen zeggen van de zeilwedstrij
den op „Brakkeput".
's Avonds kan men kiezen tussen de
dansfestijnen in de „Gezelligheid", de
Curagaose Sportclub, „Asiento", of
Pescaderabaai, waarvan de laatste de
meeste koelte belooft.
ENIG IN MIJN herinnering aan de
nationale feestdagen op het zonnige
eiland staat de éénendertigste januari
negentien acht en dertig, de geboorte
dag van prinses Beatrix Enig ook om
het element van verrassing. Want nau
welijks had het ochtendgloren ons ge
wekt of, daar klonken dof van het Wa
terfort de lang verbeide schoten, die
voor de Curagaose jeugd drie vrije da
gen betekenden, en de inzet van een
waarlijk onvergetelijke feestviering.
Als geëlectrificeerd sprongen wij het
bed uit, zetten nog vóór de douche
de radio aan en het was of op het
zelfde ogenblik het feestprogramma
van de „CUROM" uit duizenden luid
sprekers tegelijk klonk, aangevuld met
de inheemse muziek uit voorbij-ijlende
busjes. Toen de saluutschoten waren
verklonken, was het feest reeds in volle
gang, de „sfeer" reeds compleet aan
wezig.
In de namiddag van zo'n nationale
feestdag is er meestal wel een voetbal
wedstrijd op „Mundo Nobo" waar het
spel in zoverre „op hoog peil" staat,
dat de jeugdige en enthousiaste spelers
van hun schoten meer feestelijke, verti
cale „vuurpijlen" maken, dan serieuze
pogingen tot horizontaal scoren. Het pu
bliek vermaakt zich hier kostelijk, voor
al om de toneeltjes „langs de lijnen".
Wat mij betreft, zelden heeft een voet
bal-evenement mij onvervalster amuse
ment gegeven! Wij waren nog vér van
het betaalde voetbal, doch de geestdrift
was er niet minder om! Het ging er
altijd vrij heet toe.
Op feestdagen als deze kon het hier
en daar nog wel eens rumoerig worden
en ik heb mij laten vertellen, dat het
politiekorps voltallig paraat staat als er
een Noorse tanker in de haven ligt.
Enkele rumoerigheden uitgezonderd,
loopt echter op zulke hoogtijdagen al
les „op rolletjes". Er valt zoveel te
zien en zoveel „bij te wonen" dat men
gewoon tijd te kort komt.
Een bijzonder kleurrijk feest is op
Curagao het jaarlijks bal masqué van
de „Isla", het eiland, waarop de grote
raffinaderij is gevestigd. Als ik zeg, dat
het hier „zeer ongedwongen" pleegt
toe te gaan, dan besef ik mij aan een
belachelijk „understatement" schuldig
te maken.
Nu ja, dan viel er voor dagen daarna
weer volop te babbelen en Curagao is
nu eenmaal een eiland, waar men het
moeilijk zonder „achterklap" stellen
kan, op straffe last te krijgen van de
„spleen" der tropen. Nu, de „spleen"
krijgt er weinig kans, want de ijver
waarmee wij mensen ons uitsloven voor
de morele verheffing van de medemens
is waarlijk onuitblusbaar Ach waar
om zouden alleen „suikerfreules" en
hun jonkers de roep bezitten, goed te
kunnen fuiven! De olieprinsessen en
hun cavaliers kunnen er ook wat van!
Wie waarlijk jong van hart is, wil le
ven, de moraal en de filosofie komen
later
Uit eigen ervaring kan ik zeggen, dat
de fuiven op de „Pescaderabaai" de
kroon spannen. Dat komt misschien om
dat de sfeer daar iets heeft van de
champagne- en spuitwaterprikkeling
van de populaire badplaats.
WAAROM zijn er op Curagao zoveel
feesten? De socioloog legt ons uit, dat
de behoefte aan ontspanning sterker
wordt naarmate er intensiever wordt
gewerkt. Hoe dynamischer het werk
tempo, des te dynamischer de feesten,
des te opwindender de ritmen.
Doch alles: de zonnige sfeer van het
eiland, de blauwe hemel, de zenuwster
kende passaat, de welvaart, vooral het
savoir-vivre van de Antilliaan in het al
gemeen, werken samen om op te zwe
pen tot de hoogste vitaliteit.
De simpele blijmoedigheid van de
eilandbewoner past zich geheel bij de
ze fiesta-vreugde aan. Kinderlijk-geluk
kig geeft hij zich in zijn Koenoekoe-
woning over aan muziek- en dansge-
not, klinken er bij iedere feestelijke
aanleiding de „wiri-wiri's, de dansi-dan-
si's, de steeds weerkerende refreinen.
En wat de eenvoudige in zijn nede
rige woning doet, dat doet de patri
ciër in het groot in zijn somptueuze
behuizing, waar hij fuiven geeft, gul
en overdadig en waar mensen bijeen
zijn in uitbundige feeststemming, toetas
tend, schertsend en „bons mots" ver
tellend; mensen van allerlei aard en
taal.
Men hoort dat voor een buitenlander
zo moeilijke Nederlands, veel Engels
en Spaans, het Papiaments, Frans en
Duits wat minder. Doch Curagao bezit
nog andere mogelijkheden tot feestvie
ring; het hoeft niet altijd in de hitte
van veel-mensen-bijeen.
Het paradijselijke klimaat stelt in
staat, zich te verpozen aan glanzende
baaien, waar men heen trekt met vrien
den, kennissen en de kinderen, die er
naar hartelust kunnen ravotten, stoei
en en zwemmen. In de schaduw van
een palmboom of tamarinde is het
goed picnicken, terwijl de kobaltblau
we zee deint in de zonneschittering van
de namiddag. Aan zulk een baai toeft
men ook met kerstmis, als men niet
zo uitbundig is, maar stil denkt aan
het moederland. Men kan er jagen op
de leguaan, een reuzensalamander,
men kan er de St. Christoffel beklim
men, de hoogste, met cacteeën en or
chideeën begroeide berg die Curagao be
zit.
OOK DE Oudejaarsavond kent die
stemming van ingetogenheid en wee
moed. Om zeven uur in de avond (het
is dan middernacht in het moederland)
gedenkt men „de lui in Holland". Daar
na begint de viering en ervaren alleen
staanden de enorme gastvrijheid van
de Antilliaan. Andere jongelui komen
vrolijk bijeen in een restaurant, of aan
boord van een toeristenschip; de oude
ren blijven thuis, met bridgers.
Tegen middernacht stapt men even
in de wagen, om te gaan kijken naar
de menigte die is samgestroomd op
het Brionplein, waar de bisschop, op
het uur der jaarwisseling, op het bor
des van zijn residentie verschijnt om
het volk de zegen te geven, waarbij
velen nuchter, of lang niet op de
knieën zinken.
Dan is weer een jaar heengesneld!
Een jaar van hard werken, welvaart
en vooruitgang. De enkeling, ondanks
alle vrolijkheid om hem heen, met zijn
zorgen en stille wensen... 'waar hij aan
denkt, terwijl de rotjes en de voetzoe
kers hem om de oren knallen en de
vuurpijlen hoog te tropennacht inschie=
ten...
OOK VOOR steeds meer toeristen be
tekent een bezoek aan Curacao, of aan
een ander eiland van de Antillen, een
feest waarbij de miljonair misschien
voor een korte stonde zijn beslomme
ringen vergeet, de eenvoudige klerk, of
Eén, soms ook wel meer dagen, drin
ken zij zich dronken aan die unieke
sfeer van het eiland, die zich niet laat
beschrijven. In volgetaste toko's genie
ten zij van de relatief-lage prijzen van
parfums en likeuren, laten zij de caco
fonie van klanken over zich heen gaan
en tonen zij hun kinderlijke blijdschap
om een „gratis", felgekleurd bood-
schappentasje of een ander bont lokvo
geltje.
Eén of meer dagen leven zij dat op
windende leven van de Antillen, nemen
zij kiekjes, filmen, wagen zich mis
schien aan de nieuwe hobby der diep
zee-fotografie, of beoefenen zij het
„surf-riding."
Voor de hardwerkende employé bete
kent zo'n grote, luxe oceaanstomer
weer een feest. Men gaat er een koel
glas bier drinken, dineren, of dansen.
Dankzij comfortabele schepen en
snelle vliegtuigen komt een bezoek aan
de fascinerende wereld der Antillen
steeds meer binnen de kring der mo
gelijkheden van de Noordeling.
Niet alleen ministers en staatssecre
tarissen moesten geregeld de Antillen
bezoeken. Iedereen met aanleg tot
zwaartillendheid moest er eens een
kijkje nemen, teneinde geestelijk „een
hele slag om" te kunnen maken en
weer oog te krijgen voor de zonzijde
des levens.
Goede reis!
