Zeesleepboot Noord-Holland werd „meesterlijk" gedoopt IN DE VISHAL EN OP ZEE V oor tref f elijk solo-toneel door Henk van Ulsen 9 Redersvereniging voor de Nederlandse Zeevisserij Veel vraag naar spinazie uit Beverwijk Gejuich in Kootstertille (Fr.) voor nieuwe schip Bureau Wijsmuller Lages gehoord voor Treblinka-proces „DAGBOEK VAN EEN GEK" Wat heeft Soekarno precies gezegd? Departement zwijgt lang over melkautomaten ZATERDAG 24 APRIL 1965 er zijn zóveel aparte geschenken in de stoutenbeek Fries accent TAXI 6200 C. J. RADEMAKERS Bewondering Nieuwe pijler Drukbezochte receptie in Scheveningen Kamerleden vragen: x. De veiling Kennemerland in Beverwijk heeft de afgelopen week wel in de lande lijke belangstelling gestaan, want van uit alle delen van het land werd om spinazie gevraagd, die hier ruimschoots aanwezig was. Mede door het koude weer bleef deze voorjaarsgroente duur en maakten zowel de tuinder als de veiling dus zeer goede zaken. Voor de goede kwaliteit spinazie lag de prijs de gehele week rond de 60 cent per kilo met uitschieters tot 80 cent per kilo. Een ander produkt waarvan het aanbod steeds toenam was rabarber. Hoewel een lichte prijsdaling merkbaar was, lagen de prijzen nog vrij goed, namelijk van 20 tot 35 cent per bos. De aanvoer van sla was niet zo heel groot. Hiervan lagen de prijzen tussen de 15 en 25 cent per krop. Radijs werd bij een bescheiden aanbod weer duurder. Zelfs werd er tot goed veertig cent per bosje voor betaald. Andijvie is ook weer present met prijzen van 70 tot 85 cent per kilo. De nog schaarse aanvoer van postelein ging voor een prijs van een gul den per kilo van de hand. Ook het witlof trok weer iets in prijs aan en kwam tot 76 cent per kilo. Nog altijd is er een aanbod van prei waarvoor belangstelling bestaat, met prij zen tot goed vijftig cent per kilo. Rode kool lag ook iets williger in de markt en kwam zelfs tot goed 20 cent per kilo. De aanvoer van waspeen wordt wel iets minder. De noteringen waren: spinazie 4580. sla 927, rabarber 15-33, radijs 2040, andijvie 4585, lof 4576, prei 20-47, rode kool 1022, waspeen 1545, raapstelen 20-28. Advertentie sunart de kunst- nijverheids afdeling van WONINGINRICHTING BEVERWIJK (Van een onzer verslaggevers) Op de scheepswerf van Kramer en Booy in het Friese plaatsje Kootstertille, halverwege Leeuwarden en Groningen, was het vrijdag feest. De zeesleepboot Noord-Holland, gebouwd voor n.v. Bureau Wijsmuller in IJmuiden ging onder gejuich te water. De doopplechtigheid werd verricht door mevrouw mr. M. Kranenburg-Lycklama a Nyeholt, echtgenote van mr. F. J. Kranenburg, de com missaris der koningin in de provincie Noord-Holland. Onder de vele belang stellenden, bevonden zich onder meer mr. F. J. Kranenburg zelf, mr. J. C. Bühr- mann, burgemeester van Velsen, en de Rijkshavenmeester te IJmuiden, de heer C. O. H. Hindrinks. De Noord-Holland zal de elfde zeesleepboot zijn van de Wijsmullervloot. Het schip is van dezelfde klasse als de zeesleepboten Groningen en Gelderland, die uitgerust zijn met twee Werkspoor-motoren die samen 2.950 i.p.k. leveren. Bij Kramer en Booy is ook de vierde zeesleepboot van de provincieklasse" in aanbouw. Deze draagt de naam Friesland en zal omstreeks juli van dit jaar zijn doop ondergaan. Nadat mevrouw Kranenburg de traditio nele doopformule had uitgesproken en het koord waarmee de fles champagne werd vastgehouden met een bijltje had doorge hakt gleed de Noord-Holland met veel misbaar in zijn element, in dit geval het Prinses Margrietkanaal. De tewaterlating veroorzaakte zoveel deining in het kanaal dat de toeschouwers aan de overzijde van het water ijlings een goed heenkomen moesten zoeken om de vloedgolf voor te blijven. De afmetingen van de nieuwe zeesleep boot zijn: lengte over alles 48,28 meter, breedte 10,05 meter en holte 5,5 meter. Het schip kan een vaart van 15 mijl per uur bereiken. De actieradius bedraagt 26.000 mijl. Aan boord zal er accommoda tie zijn voor 36 opvarenden. In de kantine van de scheepswerf heeft de heer W. Kramer sr., mevrouw Kranen burg dank gebracht voor haar bereidwil ligheid de doopplechtigheid te verrichten. De Friese afkomst van de echtgenote van de Commissaris der Koningin verleende, zo zei de heer Kramer, aan deze gebeurtenis opeen Friese werf een extra accent. Hij herinnerde er aan dat de eerste sleep boot, die de naam Noord-Holland droeg een houten radarstoomsleepboot was die in 1841 door het provinciaal bestuur van Noord-Holland werd aangekocht om sleep- hulp te verlenen aan zeilschepen bij het binnenvaren van het Nieuwediep bij Den Helder. Sindsdien is er op het gebied van de bouw van sleepboten, hun bouwkosten en sleeptarieven wel het een en ander ver anderd, stelde de heer Kramer vast. Hij sprak de wens uit dat de nieuwe Noord- Holland goede vaartechnische en financië le resultaten zal boeken. De heer A. Wijsmuller, directeur van n.v. Bureau Wijsmuller, wist nog te ver melden dat destijds met de aankoop van de eerste sleepboot Noord-Holland door de provincie een bedrag van ongeveer 20.000 was gemoeid. Vandaag de dag kost een sleepverbinding alleen al aanzienlijk meer. De tweede sleepboot Noord-Holland, die in 1945 op een Amerikaanse werf was ge bouw en in 1947 onder bevel van de ver maarde kapitein Maarten de Koe naar Ne derland werd gebracht heeft tal van sleep reizen voor Wijsmuller over de hele aard bol gemaakt. Op de Noord-Holland II zijn vele sleepbootkapiteins opgeleid. In sep tember 1961 werd het schip, dat toen in de haven van Singapore lag, door de Indo nesische marine in beslag genomen en daarna niet meer teruggegeven. De heer Wijsmuller noemde het verheu gend dat de echtgenote van de Commissa ris der Koningin in Noord-Holland de oude relatie tussen provincie en sleepvaart heeft voortgezet, temeer omdat de vader van mevrouw Kranenburg eens als advocaat rechtskundige bijstand heeft verleend bij een procedure over een berging door de sleepboot Noord-Holland. Vrijdag De aanvoer in IJmuiden bestond vrijdag uit 7000 kisten vis, waarvan 243 kisten tong en tarbot, 4 heilbot, 10 griet, 5 tong schar en schartong, 850 schol, 27 schar, 250 haring, 2130 makreel, 1630 schelvis, 1120 wijting, 538 kabeljauw en gul, 16 leng, 14 wolf, 53 poon, 85 koolvis en 25 diversen. Per kilo werd, in guldens, betaald voor: heilbot 5-3, gr. tong 5,84-5,66, grm. tong 5,98-5,78, kim. tong 7,84-7,14, kl. tong 1 9,87-8,59, kl. tong 2 9,90-8,98, tarbot 1 6,10- 4,60. Per 50 kilogram: gr. griet 174-152, kl. griet 142-122, tongschar 176-170, kim. schol 66-45, kl. schol 1 72-56, kl. schol 2 51-23, schar 25-15, verse haring 20-18,80, makreel 48-11,50, gr. schelvis 37-21, grm. schelvis 27-18, kim. 26-17, kl. schelvis 1 26-17, kl. schelvis 2 22-10, wijting 18-10, gr. gul 50-38 middel gul 40-31, kl. gul 30-18, kl. leng 31, poontjes 13-5,50, kl. koolvis zwart 35-26, kl. koolvis wit 78-50. Per 125 kilogram: gr. kabeljauw 220-86, gr. koolvis zwart 70-56, gr. koolvis wit 196-140, gr. leng 68-60, gr. wolf 100-86. In IJmuiden werden vrijdag de volgende besommingen, in guldens, gemaakt: KW 171 18.750, KW 153 11.500. KW 142 3.470 KW 121 20.640, VL 34 18.300, VL 110 13.590 IJM 67 330. Aanvoer Scheveningen Zaterdagmorgen werden in Schevenin gen aangevoerd: 1850 kisten makreel, 650 schelvis, 410 gullen en kabeljauw, 40 kool vis zwart, 50 koolvis blank, 210 wijting, 3000 kilogram tong en tarbot en 330 kisten schol. Er werd geen haring aangevoerd. (Van onze correspondent) BONN De vroegere chef van de Si- oherheitspolizei in Nederland, Willi Lages, kreeg gisteren in de strafgevangenis in Breda bezoek van leden van de rechtbank, die in Düsseldorf het Treblinkaproces voert. Het concentratiekamp Treblinka be hoorde tot een half dozijn kleinere con centratiekampen in de buurt van het kamp Auschwitz in Polen. Oktober vorig jaar begon in Düssel dorf een proces tegen tien SS'ers, die op de meest afschuwelijke wijze 700.000 jood- ze gevangenen hebben gemarteld en ter dood gebracht. De hoofd-beschuldigde is de 50-jarige Kurt-Höbert Frantz. Hij was ginds de zomer van 1943 kampcommandant van Treblinka. Frantz en zijn trawanten woonden tot hun arrestatie ongestoord als vreedzame burgers in de Bondsrepubliek. Een aantal van hen is ook nu nog op vrije voeten. De rechtbank verwacht van Willi Lages nuttige gegevens over het ge drag van de verdachten. Lages werd na afloop van de oorlog wegens deportatie van 70.000 Nederlanders en moord in 300 gevallen ter dood veroordeeld. Later werd het oordeel veranderd in levenslange ge vangenisstraf. Als doopvrouwe hood mevrouw Kranenburg de heer A. Wijsmuller, ter gelegenheid van de tewaterlating van de Noord-Holland een oude zeekaart aan. De nieuwe zeesleepboot Noord-Holland van Bureau Wijsmuller, die vrijdag tewa- ter is gelaten, heeft twee voorgangers ge had die dezelfde naam droegen. Geheel links een afbeelding van de eerste Noord- Holland, een in 1826 gebouwde houten ra- derstoomsleepboot, die voornamelijk werd gebruikt voor het binnenslepen van Oost- indïévaarders in het Nieuwediep bij Den Helder. Deze voor hedendaagse begrippen wel erg primitieve sleepboot had een actie radius van 250 mijl. De Noord-Holland was geruimte tijd eigendom van de pro vincie Noord-Holland en ging later voor f 20.000 in particuliere handen over. Als sleepboot heeft de raderboot tot 1852 dienst gedaan. De foto daarnaast toont de tweede Noord- Holland. In 1945 gebouwd op een Ameri kaanse werf naar Nederlands model kwam deze 2600 i.p.k. zeesleepboot in 1947 in be drijf bij Bureau Wijsmuller. Tal van lange en moeilijke reizen heeft de Noord-Holland II gemaakt onder leiding van kapitein Maarten de Koe uit IJmuiden. De sleep boot had een actieradius van 10.000 mijl. In 1961 werd de Noord-Holland in Singa pore in beslag genomen door de Indone sische marine. De derde foto is van de Gelderland, een zusterschip van de nieuwe Noord-Hol land. De actieradius van deze ultramoder ne zeeslepers is 26.000 mijl. De derde Noord-Holland komt in juli of augustus van dit jaar in de vaart. IN DE NOVELLE „Dagboek van een gek", die door Nikolai Gogol in 1835 dus op 26-jarige leeftijd - werd gepubliceerd, heeft de toen nog onbekende Russische schrijver een hoogst merkwaardig portret van een geestelijk vereen zaamd mens gegeven, een portret dat voor een niet gering deel een zelfportret was. Gogol als mislukkeling in de ambtenaarswereld, Gogol die zozeer hunkerde naar liefde, dat één blik van een vrouw hem in uiterste vervoering bracht, Gogol die zich alleen in zijn dagboek vrij kon uitspreken, omdat hij in St. Petersburg onmetelijk ver verwijderd was van zijn familie en vrienden in de Oekraine en zelfs de Gogol die later, tegen het eind van zijn leven, meer en meer in verstands verbijstering zou verzinkenal die facetten van zijn eigen persoonlijkheid en zijn eigen leven vindt men in die novelle terug. DE BENAUWENDE WERELD van het tsaristische Rusland in de eerste helft van de negentiende eeuween wereld waarin een domme bureaucratie met grenzeloze Advertentie DAG en NACHT Verhuur met en zonder chauf feur voor geheel Europa. Ook uw adres voor trouwauto's, toer ritten en zittend ziekenvervoer. RIJNSTRAAT 91 - TEL. 6200 - 6285 Mevrouw mr. M. Kranenburg-Lyck lama a Nyeholt, echtgenote van de commissaris der koningin in de pro vincie Noord-Holland, verrichtte de tewaterlating van de sleepboot Noord-Holland. Bruisende cham pagne zal zo meteen de boeg van de dopeling besproeien. Mevrouw Kranenburg zei het een groot voorrecht te hebben gevonden dat zij als vrouw een belangrijke handeling als het tewaterlaten van een schip heeft mogen verrichten. Ze noemde dat een groot mo ment in haar leven. Mevrouw Kranenburg zei altijd diepe bewondering te hebben voor de prestaties van de sleepboten op de wereldzeeën. Zij zei trots er op te zijn dat de provincie Noord-Holland een be drijf als Bureau Wijsmuller binnen haar grenzen heeft. Mevrouw Kranenburg sprak de hoop uit dat veel zegen op de tochten van de nieuwe Noord-Holland zal mogen rusten. Als doopvrouwe bood zij de heer Wijsmuller ter herinnering een inge lijste oude zeekaart van de omgeving van Den Helder aan, waar de eerste sleepboot Noord-Holland indertijd zo'n grote activi teit aan de dag heeft gelegd. Nadat mr. J. C. Bührmann, burgemees ter van Velsen, zijn gelukwensen met de tewaterlating had aangeboden en met vol doening op de vele geslaagde hulpverlenin gen door schepen van Wijsmuller had ge wezen legde mr. Kranenburg nog eens de nadruk op de grote betekenis van het Noordzeekanaal voor de verdere economi sche ontwikkeling van Noord-Holland. Het bezit van een ruime havenmond als toe gang tot Amsterdam is daarbij van on schatbare waarde. In de komende ja ren zullen steeds grotere schepen IJmui den passeren. De aanwezigheid van een dienstverlenend bedrijf als Bureau Wijs muller bij de ingang van het Noordzee- kanaal, is dan ook, volgens de Commis saris der Koningin, van groot belang voor het scheepvaartverkeer en daardoor ook voor het gehele Noordzeekanaalgebied, dat een nieuwe pijler zal moeten worden voor het gewest Noord-Holland. Mr. Kranen burg wilde daarom het IJmuidense sleep- vaartbedrijf graag zijn beste wensen voor de toekomst meegeven. Temidden van een kleurige bloemen weelde heeft gistermiddag, in het Scheve- ningse Kurhaus, het hoofdbestuur van de Redersvereniging voor de Nederlandse Zeevisserij, bij gelegenheid van haar vijf tigjarig bestaan, de gelukwensen van ver tegenwoordigers uit alle geledingen van het visserijbedrijf en wat ermee te ma ken heeft in ontvangst mogen nemen. Voor het ministerie van Landbouw en Vis serij was aanwezig de directeur-generaal; de gemeentebesturen van 's-Gravenhage en Velsen waren respectievelijk vertegen woordigd door wethouder D. Bol en wet houder J. G. Kolkman. De heer D. Ommering, die de lange rij van sprekers opende, voerde het woord namens de Nederlandse Bond van Haring handelaren. Hij wees op de grote veran dering, die in de verhouding reder-hande laar is getreden. In beider belang. De han delaar probeert niet langer het onderste uit de kan te krijgen. Een redelijke in koopprijs, die in de juiste verhouding tot de exportprijs staat, is wat de handelaar wenst. Het voortbestaan van de reder is evengoed zijn eigen belang, want zonder reder zal er geen produkt zijn. De voorzitter van het Produktschap voor vis en visprodukten, drs. D. J. van Dijk, was van mening, dat ofschoon in de afgelopen tien jaar het ledental van de R.N.Z. achteruit gelopen was, de vereni ging krachtiger dan ooit is. Dit dankt zij ongetwijfeld aan haar krachtige leiding. De directeur-generaal van Landbouw en Visserij, de heer D. Francken, zei dat het minister Biesheuvel bijzonder speet niet aanwezig te kunnen zijn. „Wij kunnen u slechts de helpende hand bieden, en wij zullen dit blijven doen waar en wanneer dit maar mogelijk is. Er is behoefte aan organisatie en frisse initiatieven van uw kant en die komen dan ook. De minister heeft beloofd al het mogelijke te zullen doen, ook in uw sector, die een stuk glo rie kan zijn van de Nederlandse econo mie", aldus de heer Francken, die verze kerde, dat de overheid dankbaar was voor hetgeen door de vereniging en de mannen die haar hebben geleid, tot stand was ge komen. De heer P. Broeksma sprak namens de Christelijke Bedrijfsgroepencentrale en me de namens de C.K.V. en de R.K. Bond Sint Bonifacius. De werknemers zijn dank baar voor het begrip dat van werkgevers zijde is getoond voor de belangen van de werkers, al is de toestand nog niet zo als wenselijk ware. Voor de Scheveningse, Vlaardinger en Katwijkse redersverenigingen voerde het woord de heer Kwakkelstein. Laatste spre ker was mr. J. H. Kiewiet de Jonge, voor zitter van de Stichting Nederlandse Visse rij. De voorzitter van de R.N.Z., de heer D, F. E. Meerburg, die de verschillende spre kers dankte, sprak een bijzonder woord van waardering aan het adres van minis ter Biesheuvel. In geen twintig jaar heeft een minister zulk een werkelijke belang stelling voor de visserij getoond als hij hij is een minister die het niet bij woor den laat. De heer Meerburg dankte ook voor de vele prachtige bloemen en geschenken, die het bestuur in ontvangst had mogen ne men. Aan het ministerie van Landbouw en Visserij zou hij nog een cadeau willen vragen: een studie over de mogelijkheid om de prijs te verhogen; vergeleken bij de omliggende landen ligt de visprijs in Nederland het laagst. De Tweede Kamerleden mr. Geertsema en mevrouw Stof fel-Van Haaf ten (beiden V.V.D.) hebben de minister-president en de minister van Buitenlandse Zaken gevraagd of zij de berichten kunnen bevestigen, vol gens welke president Soekarno op 18 april zou hebben verklaard, dat de bevolking van West-Irian niet in de gelegenheid zal worden gesteld het recht van zelfbeschik king uit te oefenen, dat is vastgelegd in de op 15 augustus 1962 te New York gesloten overeenkomst tussen Nederland en Indo' nesië. Beide Kamerleden willen, indien dit juist is, weten welke stappen de regering dan denkt te ondernemen en indien de be richten onjuist zijn in welke geest pre sident Soekarno zich op 18 april dan wèl over de uitoefening van het zelfbeschik kingsrecht heeft uitgelaten. aanmatiging regeerde en vrijwel elke po ging tot geestelijke vernieuwing werd ver stikt door een almachtige censuur, vormt de duidelijk waarneembare achtergrond van het „Dagboek van een gek". In die wereld is Propritsjin, de jongeman die het dagboek schrijft, een onaangepaste want hij heeft andere denkbeelden en voor al andere gevoelens dan zijn mede-ambt naren en daardoor vereenzaamt hij, in letterlijke zin tot gek-wordens toe. Een toevallige ontmoeting, héél uit de verte natuurlijk, met de dochter van zijn supe rieur, brengt de schok teweeg die zijn overgevoelige geest uit het evenwicht brengt. Zijn eerste reactie is een dweep zieke vervoering die illusies van zaligheid wekt, maar de onvermijdelijk daarop vol gende teleurstelling het mooie, rijke meisje is niet alleen onbereikbaar voor hem, maar bovendien verliefd op een ander brengt het pathologische proces op gang. Het onverbiddelijke einde daar van is het krankzinnigengesticht. IN PARIJS IS VERLEDEN JAAR de hachelijke poging ondernomen deze novel le in een bewerking van Sylvie Luneau en Roger Coggio, dramatische gestalte te geven. Een toneelstuk is daarbij niet ont staan, want de bewerkers hebben niet de inhoud van het verhaal gedramatiseerd, maar alleen fragmenten en fragmentjes van Gogols eigen tekst tot een speelbare monoloog aaneengereid. Dat respect voor de schrijver valt op zichzelf te prijzen, maar het resultaat ervan is minder be wonderenswaardig, juist omdat bij een monoloog, die in ongeveer twee dozijn klei ne stukjes gehakt, met daartussen tel kens weer een (zij het dan ook heel korte) pauze, de dramatische spanning gedoemd is te verslappen. Dagboekfragmenten van enkele regels kunnen op de lezer diepe in druk maken; speelscènes van een enkele minuut, voorafgegaan en gevolgd door mi nuten van duisternis en wachten, kunnen dat helaas veel minder. Dat is het nadeel van een dergelijke bewerking, vergeleken bij de voordracht van een aaneengesloten verhaal, zoals we dat bijvoorbeeld in een zo superieure vorm van Charlotte Kohier kennen. ONDANKS DIT ERNSTIGE bezwaar is de toneelgroep „Studio", met Kees van Ier- sel als regisseur en decorontwerper en Henk van Ulsen als solo-speler erin ge slaagd een zeer indrukwekkende vertolking van deze tekst te geven. In een bijzonder suggestief Kafkiaans-beklemmend decor en met even suggestieve muziekflitsen van Georges Delerue, had Van Iersel een voor treffelijke omgeving geschapen voor Van Ulsens uitbeelding van de zielige figuur van Propritsjin. Op aangrijpende wijze heeft Van Ulsen dat karakter tot leven gebracht, met groot technisch kunnen, maar ook met diep besef voor de tragiek van het verongelukkende gevoelsleven van een vereenzaamd mens, die zich tegenover niemand kan uiten en tenslotte vlucht in de waanzin. Het werd een adembenemen de studie van een snel bergafwaarts gaan de psychopatische ontwikkeling, waarbij uit elk detail naast de uitbeeldingskracht ook het grote verantwoordelijkheidsgevoel van Van Ulsen sprak. VRIJDAGAVOND IS Henk van Ulsen met deze gespeelde novelle in de Vel- sense Stadsschouwburg opgetreden voor de leden van de kunstkring „Voor Allen", waarvan een klein deel blijk gaf dit genre minder te appreciëren. Er bleven na de pauze tenminste enige plaatsen onbezet. De meeste toeschouwers kwamen echter kennelijk diep onder de indruk van dit fas cinerende acteren, zodat zij Henk van Ul sen na afloop staande een langdurige ova tie brachten. Waarom kan de Duitse automobilist aan de benzinestations langs zfln grote wegen kartonnetjes melk kopen tegen dorst en giftige dampen en kan de Nederlander dat in zijn land langs de autowegen niet? Het antwoord daarop zal men weten al* iemand op het departement van Verkeer en Waterstaat bereid is antwoord te ge ven op een vraag die daar 457 dagen ge leden werd gesteld. In januari 1964 stuurde het Nederlands zuivelbureau een brief aan de minister van Verkeer en Waterstaat met het ver zoek om het met de daarvoor nodige ver gunning mogelijk te maken dat tanksta tions langs de wegen bijvoorbeeld in een automaat melk verkopen. Het N.Z.B. wil de hier graag over komen praten. Nie mand van het departement antwoordde. In december vorig jaar verzocht het N.Z.B. of het dan toch alsjeblieft antwoord kon krijgen. Vandaag zwijgt Verkeer en Waterstaat nog in alle talen, zo meldt het blad „Melk" van de coöperatieve melkcentrale. Advertentie GARAGE L. v. d. LEDEN R. CLAEZENSTR. 1 DAG en NACHT

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1965 | | pagina 5