Muskieten hebben in Suriname
neiging olifanten te worden
T overwoord
Eis van 9 jaar tegen boerin
die 5-jarig neefje vergiftigde
ifèHefo»
GIVE A MAN A LUCKY
Geen windeieren
KERKELIJK NIEUWS
Binnenkort twee miljoen
televisietoestellen
Aqua Philatelica,
nieuwe PTT-film
Oud-ministers
onderscheiden
15s drinks
□RINKS
9
Het water op...
DINSDAG 27 APRIL 1965
mm
Nieuwe overstromingen
langs de Mississippi
S f
Een pond schatten
is erg moeilijk
GUYANA: KOLONIAAL RAAKPUNT IV
(Van onze reisredacteur mr. H. L. Leffelaar)
PARAMARIBO. „Als je lang in Suriname blijft, hebben de muskieten de
neiging olifanten te worden. En er zijn afgrijslijk veel muskieten. Op nationaal
vlak heten de muggen waar deze zegsman op doelde „politiek", „economie" of
„rassenbewustzijnHet is een muggenplaag die met geen flitspuit is uit te
roeien en wie Suriname wil begrijpen, doet er goed aan de muskieten voor lief
te nemen, net zoals men na een paar dagen went aan het links-rijdende verkeer
in dit Nederlandse rijksdeel. De internationale behoefte aan stereotypie, die
Nederland voorstelt als een land van dijken, molens, tulpen en klompen, presen
teert Suriname als een vergeten land van goedlachse kotomissies, gevaarlijke
bosnegers en de achterklap van een overbevolkte volksbuurt. Er zijn kotomissies
en bosnegers, maar na de indolentie van Frans-Guyana en het defaitisme van
Brits-Guyana, valt Suriname op, niet door overrompelende bedrijvigheid, maar
door een atmosfeer van (wellicht te hoog) gespannen verwachtingen.
TOVERWOORD VOOR deze verwachtin
gen in Brokopondo, het stuwdam-project
(overigens lang niet het enige) dat in het
najaar volgens de plannen geopend zal
worden door koningin Juliana en prins
Bernhard. Met dit project zal Suriname
een been in de twintigste eeuw hebben
gezet.
Er kwam veel aan te pas. Ruim 2500
arbeiders, onder wie honderden bosnegers
die nog nooit een auto hadden gezien (nu
teruggekeerd naar hun veraf gelegen dor
pen. voorzien van draagbare radio's en
bandopname-apparaten ook een blote
voet in de twintigste eeuw) bouwden in vijf
jaar tijd de ruim 1900 meter lange Afo-
baka-dam ter afsluiting van de Suriname
rivier.
Aan de zuidzijde van de dam ligt 1560
vierkante kilometer langzaam verdrinkend
oerwoud, waar alleen het nog net boven
water uitrijzende houten kerktorentje van
de vroegere zendingspost Gansee herin
nert aar. de dorpen en primitieve neder
zettingen die nu 35 meter onder het rim
pelloze wateroppervlak liggen. Rottende
palmen en wit-uitgebeten kale boomtoppen,
met alleen hier en daar nog het groen van
parasiterende varens en orchideeën dicht
onder hun kruin markeren de vroegere
loop van de rivier.
Aan de andere kant van de dam, aan
het eind van een in Paramaribo begin
nende 75-kilometer lange weg (in dertien
maanden aangelegd door heuvels en muur-
dichte jungle) wordt nog gewerkt aan de
installatie van zes turbinegenerator-een
heden die straks een miljard kilowatt
uren elektrische stroom per jaar zullen
opwekken (De produktie van het nutsbe
drijf dat Paramaribo en omstreken van
electriciteit voorziet lag in 1964 op onge
veer 60 miljoen kilowatt-uren).
Brokopondo is bedoeld als eerste fase
van een ontwikkelingsplan met als eind
doel een volledig geïntegreerde Surinaamse
aluminium-industrie tot nog toe werd
het bauxiet (uitvoerwaarde in 1962 onge
veer 124 miljoen gulden, tachtig percent
van de nationale export) naar de Verenig
de Staten en Canada verscheept voor ver
dere verwerking tot aluminium.
ONDANKS DE niet geringe investering
van de Surinaamse Aluminium Company
(Suralco, waarvan de huidige gouverneur
van Suriname, mr. H. L. de Vries, een
van de directeuren was), zal het Broko-
pondo-project de Amerikaanse maatschap
pij geen windeieren leggen. Onder de
met de Surinaamse regering aangegane
overeenkomst zal Suralco gedurende 75 jar
het recht hebben op negentig percent van
de elektriciteit.
Overzicht van de Ajobaka-stuwdam
met op de achtergrond het zich lang
zaam vullende Brokopondo stuwmeer.
De dam zal in oktober in werking
gesteld worden door koningin Juliana
en prins Bernhard, en elektriciteit
leveren voor 'n bauxiet-verwerkings-
fabriek en een aluminium-smelterij.
Daarna vervalt het project om niet aan
het land, dat verantwoordelijk was voor
onder andere de transmigratie van de
5000 bosnegers en indianen die in het
huidige stuwmeer-gebied wonen.
Brokopondo mag dan een toverwoord
zijn, veel magische aantrekkingskracht
heeft het op het Nederlandse bedrijfsle
ven niet gehad. Ondanks de activiteit van
de koninklijke adviesraad onder leiding van
prins Bernhard, de samenwerking met het
centraal instituut voor industrialisatie in
Den Haag, en de detachering van een Su
rinaamse regeringsvertegenwoordiger in
Nederland, hebben weinig bedrijven inte
resse voor Suriname getoond. De meest re
cente vestigingen waren die van Bruynzeel
en de Parbo-bierbrouwerij.
In Paramaribo verklaart men deze te
rughoudendheid met:
1. De hoogconjunctuur in West-Europa,
waardoor Nederlandse bedrijven hun in
vesteringen liever in het moederland
onderbrengen.
2. De industrialisatie-mogelijkheden in Su
riname liggen op een terrein waarin het
Nederlandse bedrijfsleven geen of wei
nig ervaring heeft, zoals de verwerking
van bauxiet hier tegenover staat dat
in Delfzijl een aluminium smelterij in
In het Brokopondo stuw-meer ver
drinkt langzaam het vroeger kerkje
van de evangelische broederge
meenschap bij de zendingspost Gan
see. Het meer zal zijn volle diepte
van 45 meter tegen oktober bereiken,
en dan zal ook van de torenspits niets
meer te zien zijn. De waterkant van
Suriname bestaat uit oude houten
naar Hollands voorbeeld gebouwde
geveltjes, daterend uit de tijd van de
Westindische Compagnie.
Ook al leven de Indianen in Suriname
een vrijwel geheel geïsoleerd bestaan
en zijn ze aangewezen op de jacht
met pijl en boog, zij zijn door aan
raking met de westerse beschaving
niet onbekend met aluminium potten
en pannen, Coca Cola, en kleurige
kralen die een belangrijke ruilwaarde
vertegenwoordigen.
i
aanbouw is per oktober 60.000 ton Suri
naamse aluinaarde zal gaan verwerken.
3. Politieke onzekerheid over de toekomst
van Suriname. Tegelijkertijd is men in
Suriname op zijn hoede. Zoals een zegs
man van het ministerie van Economi
sche Zaken het uitdrukte: „Het risico
is dat men in een land als Suriname het
slachtoffer wordt van internationale
roofridders, die gebruik willen maken
van een onderontwikkeld gebied."
'"X
Geref. Kerken
Beroepen te Roodeschool I. Hammingh
te Loppersum te Terneuzen (2de pred.
Pl) M. C. Kersten te Rotterdam-IJssel-
monde.
Aangenomen naar Nunspeet J. van Wat-
tum te Landsmeer.
Geref. Kerken
Beroepen te Staveren-Hindelopen J. M.
Mulder, kand. te Amsterdam.
Bedankt voor Naaldwijk (vak. W. J.
Smidt) W. Dekker te Noordwijk-Binnen.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Ruinerwold (toez.) C.
Smit te Emmen; het beroep door de prov.
kerkvergadering van Drente, tot pred.
voor buitengew. werkz. (maatschappelijk
werk-adviseur, tevens scriba prov. kerk
vergadering) J. Schaap te Meppel.
Bedankt. Ds. J. Gommer van Oostkapelle,
heeft bedankt voor het beroep naar de
Geref. Kerk in Lisse.
Aangenomen naar Mijdrecht C. van Her
waarden te Arkel.
ALS BIJNA ALLE onderontwikkelde
landen ziet Suriname zich tegelijkertijd ge
plaatst voor een werkloosheidsprobleem
en een tekort aan geschoolde arbeiders en
technisch personeel. Het is de vicieuze cir
kel van een land dat schrijlings op de bar
rière zit tussen het koloniale en kern tijd
perk. Ook in Paramaribo zijn de in Brits-
Guyana gesignaleerde bordjes „geen va
catures" te zien in de stad wordt de
werkloosheid conservatief geschat op 12
percent, mede een gevolg van een bevol
kingstoename van 3,5 percent. Een rege
ringswoordvoerder geeft toe dat men zich
nooit, veel heeft bezig gehouden met het
werkloosheidsprobleem een probleem
met een economisch lichaam en een poli
tieke staart
Die staart begint zich nu in Suriname te
roeren. Sinds september 1964 bestaat een
klein maar groeiend uit particulier ini
tiatief ontsproten „Comité voor Werkzoe
kenden", dat zich voorlopig echter bepaalt
tot onregelmatige bijeenkomsten bij de
steiger aan Paramaribos pittoreske wa
terkant. Maar er zijn aanwijzingen dat de
groep het instrument kan worden van po
litici, die zich op deze wijze willen voor
zien van een nekgreep op de regering.
De enige hoogconjunctuur in Suriname
is een hausse in verwachtingen en toe-
komst-speculaties. De meeste daarvan zijn
vooralsnog even reëel als die van de rou
lette-spelers in het casino van het luxueu
ze Torrorica Hotel, waar razend-snelle
Surinaamse croupiers toch altijd nog meer
fiches innemen dan uitbetalen.
De officier van Justitie bij de rechtbank
in Breda, heeft tegen een 40-jarige boerin
uit Loon op Zand wegens moord op haar
vijfjarig neefje André een gevangenis
straf gevorderd van negen jaar en terbe
schikkingstelling van de regering.
Op 23 augustus had de vrouw tijdens
een feestje op haar boerderij ter gelegen
heid van de verjaardag van een van haar
kinderen vergif gedaan in een glaasje li
monade, dat zij aan een 5-jarig neefje te
drinken had gegeven. Het kind overleed
nog vóór het in het ziekenhuis in Tilburg
kon worden opgenomen.
Op 21 augustus had de vrouw in
Kaatsheuvel een flesje landbouwvergif
gekocht. Tijdens het verjaardagsfeestje
was het plan bij haar opgekomen het eens
op mensen te proberen.
Het 5-jarige neefje, dat als enige van de
op het feestje aanwezige kinderen geen
„priklimonade" wilde en daarom ranja
vroeg, kreeg alleen daardoor het glas met
dodelijke inhoud.
Na aanvankelijk bij de politie en de of
ficier van Justitie bekend te hebben dat
zij André wilde doden, verklaarde zij la
ter voor de rechter-commissaris, dat ieder
kind, ook een van haar eigen kinderen,
van de vergiftigde ranja had kunnen drin
ken.
Psychiaters hadden na veel moeite vast
gesteld dat de vrouw een felle haat koes
terde tegen haar schoonzuster. Beide ge
zinnen woonden naast elkaar in twee boer
derijen onder één dak. Volgens de psychi-
Het aantal televisietoestellen in Neder
land nadert de twee miljoen. In maart
steeg het aantal geregistreerde kastjeskij
kers met bijna 25.000 en van 1 tot en met
23 april kwamen er nog eens ruim 16.000
bij. De stand op die datum was 1.936.019.
Er waren op 1 april 2.661.207 geregi
streerde radiotoestellen tegen 2.657.334 op
1 maart jl. Het aantal aansluitingen op
de draadomroep bedroeg op 1 april 427.529
tegen 429.128 op 1 maart jl.
aters was de vrouw niet of nauwelijks toe
rekeningsvatbaar.
De officier van Justitie zei in zijn requi
sitoir dat de vrouw ook al eens vee had
vergiftigd en nu tot het proberen van het
vergif, waarvan zij de gevaarlijke werking
goed kende, op mensen was gekomen. De
voorbedachte rade achtte de officier bewe
zen. Hij wilde niet volstaan met uitslui
tend terbeschikkingstelling van de rege
ring, omdat dan de kans aanwezig is dat
deze gevaarlijke vrouw, tegen wie de maat
schappij beschermd moet worden en die
ook tegen zich zelf beschermd moet wor
den, te vroeg vrijkomt.
De verdediger, mr. B. Drion uit Breda,
noemde dit argument van de officier
onaanvaardbaar. Hij vroeg de rechtbank
te volstaan met terbeschikkingstelling van
de regering. Op 10 mei zal de rechtbank
vonnis wijzen.
„Aqua Philatelica" is de titel van de
nieuwste propagandafilm voor de Neder
landse postzegel, die in opdracht van
P.T.T. en Cefima te Amsterdam werd
vervaardigd door Joop Geesinks Starfilm.
Het voornaamste doel van deze kleuren
film is meer bekendheid te geven aan
Nederland en zijn postzegels in het bui
tenland. Zij is de opvolgster van de ze
ven jaar geleden uitgebrachte film „Neder
landse miniaturen", waarvan 230 kopieën
in vier talen zijn vervaardigd.
„Postzegels zijn kleine ambassadeurs van
hun land", zo zei de heer J. J. M. Kig-
gen van de Filatelistische Dienst P.T.T.,
die maandag de eerste vertoning in het
Seinpost-theater te Den Haag inleidde.
„Aqua Philatelica" geeft in achttien mi
nuten een indruk van de innige verbon
denheid van Nederland met het water.
Verschillende postzegels, die in ons land
en de loop der jaren zijn verschenen en
waarvan de afbeeldingen iets te maken
hebben met watersport, zeeschepen, zee
helden, vogels, molens, bruggen, delta
werken) worden in de film geïllustreerd
met boeiende beelden van de Nederlandse
werkelijkheid. Goed gevonden zijn de bij
geluiden en de wisselbeelden van bijvoor
beeld: stromend water uit een kraan in
'n gootsteen dat plotseling overgaat in een
branding aan de kust en 'n tafereeltje van
scheppende kinderen aan het strand dat
overgaat in het ruim van een schelpen
schuit waaruit een bak van een grijper
een morsige hap neemt.
De première werd onder anderen bijge
woond door professor ir. G. H. Bast, di
recteur-generaal der P.T.T., dr. R. E. J.
Weber, directeur van het Nederlands Post-
museum en mr. G. W. A. de Veer, voor
zitter van de Nederlandse Bond van Fila
telisten-Verenigingen.
Minister-president Cals en vice-minister-
president Biesheuvel hebben gistermiddag
in hotel Kurhaus te Scheveningen een
lunch aangeboden aan de afgetreden mi
nisters en staatssecretarissen van het ka-
binet-Marijnen. Minister-president Cals
nam in een korte toespraak afscheid van
de afgetreden bewindslieden en las een
Koninklijk Besluit voor, waarin medede
ling werd gedaan van de onderscheidin
gen die de koningin aan de oud-Ministers
en oud-staatssecretarissen heeft verleend.
Oud-minister-president Marijnen werd
benoemd tot groot-officier in de orde van
Oranje-Nassau; Tot commandeur in de
orde van Oranje-Nassau werden benoemd
mr. Y. Scholten, oudminister van Justitie
en mr. E. H. Toxopeus, oud-minister van
Binnenlandse Zaken; Tot ridder in de or
de van de Nederlandse Leeuw werd be
noemd dr. H. J. Witteveen, oud-minister
van Financien; tot groot-officier in de or
de van Oranje-Nassau; mr. J. van Aart-
sen, oud-minister van Verkeer en "Water
staat; tot ridder in de orde van de Ne
derlandse Leeuw werden benoemd dr. J.
E. Andriessen, oud-minister van Economi
sche Zaken, mevrouw drs. J. F. Schou-
wenaar-Franssen, oud-minister van Maat
schappelijk Werk, dr. I. N. Th. Diepen
horst, oud-staatssecretaris van Buiten
landse Zaken, drs. L. J. M. van de Laar,
oud-staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, brigade-generaal
J. C. E. Haex, oud-staatssecretaris van
Defensie, luitenant-generaal W. den Toom,
oud-staatssecretaris van Defensie en de
heer M. J. Keyzer, oud-staatssecretaris
van Verkeer en Waterstaat. Tot comman
deur in de orde van de Nederlandse
Leeuw werd bij bevordering benoemd, dr.
W. H. van Berge, oud-staatssecretaris van
Financiën.
ROCK ISLAND (Illinois) (AP) Maan
dagavond hebben zich in Burlington in de
Amerikaanse staat Iowa en in Rock Is
land in Illinois, weer overstromingen voor
gedaan als gevolg van een dijkbreuk van
de gezwollen Mississippi.
Het water stroomde door breuken in een
ruim zeven kilometer lange dijk. Onge
veer vierhonderd leden van de Nationale
Garde die aan de versterking van de dijk
hadden gewerkt kregen opdracht terug te
trekken. Schepen van de Amerikaanse
kustwacht zijn naar het getroffen gebied
gedirigeerd.
Er wonen ongeveer 150 gezinnen in boer
derijen in het overstroomde gebied. De
meesten hadden hun werktuigen en hun
vee naar hoger gelegen gronden overge
bracht.
In Rock Island brak maandagavond een
dijk door die een industriegebied be
schermt. Het water drong de achterkant
van de fabrieken binnen. Zware regenval
tijdens het weekeinde verhoogde de toch
al ongekend hoge waterstand die meer
dan zestigduizend mensen uit hun huizen
heeft verdreven in Minnesota, Wisconsin,
Illinois en Iowa.
Advertentie
VOOR
HERO
en Hero vruchtenlimonade
mee in Hero Tins.
Dat is handig en gezellig.
Meer inhoud, minder ruimt*
2 volle glazen per Hero Tin,
Geen breuk - geen statiegeld.
Vlot geopend en geschonken.
SINAS 49 ct - CASSIS 59 ct
CERISE 59 ct
Vraag gratisP^®1^
tinprikker.
2 gaatjes in tin zijn voldoende.
«111
Met verbazing en tegelijk ook erge-
nis lazen Venlose huisvrouwen
zaterdag in de etalage van 'n levens-
middelenbedrijf te Venlo een uitslui
tend in het Duits gesteld aanbod om
gratis in het bezit te komen van een
pond kaas. Men kon namelijk zelf
een stuk kaas afsnijden, doch dit
hoefde men niet te betalen, wanneer
het op vijf gram na vijfhonderd gram
woog. De Duitsers stonden in de rij,
maar niemand kon een pond schatten
en snijden. De Venlose vrouwen wa
ren woedend dat dit buitenkansje
uitsluitend in het Duits bekend werd
gemaakt. Naast de teleurgestelde
Duitse kaassnijders en de verbolgen
Venlose huisvrouwen was er één, die
zeer tevreden was: de winkelier
boekte een record-omzet.
Advertentie
