IJmuider Courant | 1965 | 6 mei 1965 | pagina 23

DE DROOM VAN HET LEVEN

LIMONADE-

GAZEUSE

NIEUW SPELDJE

ALMDUDLER... HEERLIJK!

i mmmÈm

Morgen in Montreux
de prijsuitreiking

„Bericht aan de Levenden" van Hans
Henkemans op Van Randwijks tekst

De Pulitzerprijzen

23

2 FLESSEN

,Wenn der weisse Flieder wieder blüht"...

DONDERDAG 6 MEI 1965

Calderon en O'Neill in het Weense Burgtheater

s

Liedjes van Cole Porter

GEZINSFLESSEN
TIJDELIJK BIJ

drink dan een glas Almdudler en
verwelkom de zomer. Almdudler, de
zelfde aparte drank, die men ook„im
Weissen Rössl" schenktBereid
uit Alpenkruiden. Fris en verkwik
kend. Alcoholvrij. Maar ook uitste
kend om te mixen. Voor heerlijke
longdrinks.

Op 4 mei in het Amsterdamse Concertgebouw

De radio geeft vrijdag

T elevisieprogramma

VOOR DONDERDAG

NEDERLAND I

T. V-nabeschouwingen

Zinvolle programma's

J. Damshuizer

Thomas Holtzmann als prins Sigis-
mund en Ewald Balser als koning
Basilius in „Das Leben ist Traum"
van Calderon de la Barca.

EEN VERMOEDELIJK TOEVALLIGE samenloop van
twee voorstellingen door het Weense Burgtheater noopt tot
vergelijking. Niet vanwege congruente acteursopvattingen of
parallellen in de regie. Beide kregen de best denkbare ver
tolking en mochten dus, ieder voor zich, representatief ge
acht worden voor het befaamde instituut. Maar tot ver
gelijking noopt het onderwerp, dat men hier recht op de
auteur af tegemoet kon treden, ongehinderd door, de aan
dacht voor hoofdzaken afleidende, bijkomstigheden, een
minder gelukkige bezetting of andere het inzicht vertroebe-

CALDERONS „Das Leben ist Traum"
is in zijn heldere nauwkeurigheid en tege
lijk dichterlijke visie ongetwijfeld supe
rieur aan het langademige, in de vorm
al wat verouderde „Seltsames Zwischen-
sp iel (Strange Interlude) van Eugene
O'Neill. Maar toch werd ook O'Neill, on
danks filosofieën en psychoanalyse, waar
door mens- en wereldbeschouwing er sinds
Calderon moral niet simplistischer op zijn
geworden, door dezelfde gedachtegang ge
grepen, door dezelfde aandoeningen be
roerd, welke de Spanjaard eertijds dit
stuk en „Das Grosze Welttheater" deden
schrijven en die ook hem O'Neill die
andere wereld bewust hebben gemaakt,
bij ieder stuk opnieuw: een mysterieus sa
menstel van krachten,die niet ophouden
de mens tot zijn medium te maken: een
leven achter dit schijnbaar toevallige

leven, telkens weer.

„Het leven is een droom" van Calderon
de la Barca is, kort gezegd, de geschie
denis van een worsteling om de waarde
van het mens-zijn. Durven wij die strijd
aan, d.w.z. is onze verbeeldingsmacht
sterk genoeg, dan laten wij het snel ver
vluchtigende en broze leven achter ons
en gaan op in de droom, die eeuwig is; de
droom, die het wonder van het mens-zijn
op een nog niet bekende wijze aan ons
openbaart en maakt, dat wij dit leven
alleen maar ervaren kunnen als Genade.
Een Goddelijke Waarheid, gepersonifieerd
hier in Prins Sigismund. Twintig jaar op
gesloten door koning Basilius, zijn vader,
omdat de sterren ongeluk voorspelden, als
dit noodlottig kind, wiens moeder stierf,
bij de geboorte, vrij rond zou blijven lopen
met die schuld, bekleedt Basilius op proef

z.g. uit gewetenswroeging de Prins
één dag met het Koningschap. Een dag,
die het tot dan ongerept natuurkind het
stempel geeft van wreedaard voor zijn on
derdanen behept als zij zijn met alle
ondeugden van de wereld omdat hij
hèn in het gezicht slaat, vervuld van af
keer voor hun vleiery en onbewust ver
langend naar hernieuwde rust. Voor
„straf" terug in zijn eenzaamheid, waar
hem wordt wijs gemaakt, dat hij (die in
staat van bewusteloosheid uit zijn gevan
genschap werd ontvoerd) dit korte levens-
intermezzo alleen maar heeft „gedroomd"
is het juist de droom zijn „leermeester"
naar zijn zeggen welke hem helderzien
de maakt: Een mens, die tot het inzicht
en de rijpheid is gekomen, wat achter de
begrenzingen van het alledaagse leven
aan enig ware krachten schuilt en die

naar dit inzicht handelend als eerste
werkelijke daad tegenover zijn vader de
Vergeving stelt.

EVENALS IN „Das grosze Welttheater",
waar de proef met het leven hier op aarde
bezien wordt in het licht van de eeuwig
heid, wijst ook „Das Leben ist Traum"
de toeschouwer op de zich in hem mani
festerende Goddelijke openbaring. In dit
stuk, dat een duidelijke reactie vormt op
het geleidelijke verval van de Spaanse
heerschappij, keert Calderon de rug toe
aan de zelfbewuste Renaissance-mens, zich
verliezend in ijdele bespiegelingen. Niet
langer de vertolker van deugd en on
deugd, gebaseerd op maatstaven, die gel
den in het wereldlijk bestel, zoekt hij de
weg naar een theater, dat nog slechts
leeft bij de gratie van geestelijke crite
ria en religieuze waarden. Calderon laat
de vrije wil onverkort in stand, maar hij,
die eenmaal heeft begrepen, dat „al het
vergankelijke niet meer is dan gelijkenis"
kan met die wil, zelfs in zijn droom, al
leen nog maar iets uitrichten ten behoeve
van een ander en Gode welgevallig. En zo
laat de auteur Prins Sigismund verklaren:
„Of het Waarheid is of Droom: alleen
wèl-doen is dat wat belangrijk is". Met
anderen doordrongen van de geest der
contra-reformatie, die ver over de grenzen
gaat, is dit auteurschap daarnaast ook ty
pisch Spaans. Bijvoorbeeld in zijn con
trastwerking van licht en donker, over
daad (zie de taal van de beeldspraak) en
ascese (de ideeën). Calderons invloed op
het verhalende en beschouwende toneel
reikt tot in onze dagen. Claudel in Frank
rijk en mutatis mutandis zelfs een
Brecht hebben aan hem ontleend. En in
zekere zin ook de Amerikaan O'Neill, die
men in de afgelopen weken uit het Burg
theater perspectief van een Calderon—
rijde kon belichten.

IMMERS OOK IN O'NEILL „Seltsa
mes Zwischenspiel" een stuk uit 1928,
de middenperiode van zijn werken ver
diept de schrijver onze kennis omtrent
twee werelden, de polen, waartussen het
leven zich beweegt: die van het uiterlijk
verloop der dingen en die van ons eigen,
uit de droom geboren, gedachtenrijk,
waarvan wij geen anderen als onze deel
genoten dulden. Is het die droom, oprij
zend uit ons verleden en in een voorge
voel van hetgeen komen gaat, die onze
werkelijke levensloop bepaalt gedurende
het „Seltsames Zwischenspiel" van dit hui
dige bestaan op aarde? En prevaleren
daarin de innerlijke samenspraken met ons
zelf en zijn ondefinieerbare achtergronden,
uit welke wij de kracht putten de rond om
ons opgetrokken muren te doen wankelen?
Of missen wij vandaag de kracht de
droom boven het plan van de wensdroom
te verheffen en is dat gedachtenrijk een
uitwijkplaats zonder meer, waaruit wij tel
kens gevankelijk worden teruggevoerd
naar een heden, dat zich aan ons voltrekt,
ook tegen onze wil en buiten ons diepste,
heimelijk verlangen?

WIJ ZEIDEN HET REEDS: Freud en
de psychoanalyse hebben ook in het geval-
O'Neill hun werk gedaan en de zekerheid,
die voorganger Calderon nog op het hem
opgelegde leven mocht veroveren, ging
middelerwijl teloor. Ook voor deze Nina
Leeds, vervuld van een niet aflatend heim
wee naar de onbekende verten, de Elyseï-
sche Velden misschien wel. Ontgoocheld
door een in haar jonge leven gemiste kans
en geslingerd tussen de jalouziën van een
vereenzaamde oudere generatie, is haar

lende factoren. Dit onderwerp, behandeld door twee schrij
vers, die ieder voor zijn tijd met recht op het epitheton
„klassiek" aanspraak zouden mogen maken, bleek namelijk
vrijwel identiek, hoezeer de uitwerkingen er van ook onder
ling mochten verschillen: Het leven dat, terwijl wij het onder
gaan. van ons om afstand nemen vraagt, opdat wij het los
kunnen maken uit de beperkingen de kooi misschien wel
van de zich aan ons opdringende werkelijkheid, het in vrij
heid kunnen verheffen naar betere regionen, waar wij het
op een totaal ander plan opnieuw be-leven als een droom.

lot een onzekere koers te varen tussen de
drie vriend, echtgenoot en geliefde
voor wie ze elk naar zijn aard en op zijn
tijd een omhelzing of een meelevend
woord in petto houdt. Maar is het leven
van de drie mannen soms dat, waaraan
de omstandigheden het aanschijn geven?
Of verbergen zij een geheim, een conflict
misschien achter hun dagelijks masker?
De gespletenheid blijft zichtbaar, altijd en
overal en duur is de vrede, die voor de
levensavond moet zijn weggelegd, ge
kocht. Wil men een strekking, dan is het
deze: welke de kansen, die ons gegeven
worden, ook mogen zijn: ieder binde de
strijd aan tegen z'n noodlot en moet trach
ten, het leven ziende als een symbool, dit
door zich zelf te klaren. Een conclusie,
waartoe beide schrijvers ieder naar
eigen inzicht kwamen.

ONTLEDEN WIJ DE VORM, waarin
O'Neill zijn gedachten over het levensmys
terie kleedde in dit stuk, dan is er na 1928
in deze opvatting omtrent de toneel-tech
niek nogal wat veranderd. De tekst is hier
namelijk over twee plans verdeeld: die,
welke ons informeert aangaande de ge
dachten van de speler en zijn niet te con
cretiseren droom en die daarbij niet be
stemd is voor de ander en die, welke de
speler goeddunkt zijn partner mee te de
len. Het eerst is dus als een „terzijde" te
zien en dit dateert minstens al van Mo
lière. En al had het even de schijn van
een noviteit; veertig jaar later mogen wij
dit soort van terzijdes wel verwerpen
als een ietwat versleten truc. Een meer
verfijnde speltechniek, welke wij nu als
vanzelfsprekend zien en die vermoedelijk
ook wel een O'Neill voor ogen stond, al
heeft hij er niet de consequenties uit ge
trokken, maakt het vandaag best moger
lijk, ook zonder een „gesplitste" tekst,
zielstoestanden van personen aan het licht
te brengen.

Wij zeiden reeds, dat het Burgtheater
met deze voorstellingen van twee „klassie
ken" uit vroeger en later tijd veel eer
heeft ingelegd. En beter dan met het al
tijd weer hier ten tonele gevoerde Nestray
stuk (tijdens het Holland Festival!), waar
voor wij afgezien van het dialect pro
bleem toch maar zeer moeilijk de juiste
instelling kunnen vinden, zou Wenens eer
ste Theater met zulk een Calderon of
O'Neill de buitenwacht van zijn waarlijk
nog grote stijl en spelmogelijkheden kun
nen overtuigen.

M. van Doominck

In het Waldorf Astoria Hotel, waar Cole
Porter gewoond heeft, zijn 100 nog onge
publiceerde liedjes van de in oktober over
leden componist gevonden. Dr. Albert Sin-
may van de muziekuitgeverij Chappell
and Co. zei dat dit voldoende goed mate
riaal bevat voor één of twee Broadway
musicals. Onder de composities bevinden
zich tientallen uitstekende liedjes Sin-
may sprak van een rijke muzikale erfe
nis. Een aantal van de liedjes werd ge
schreven maar niet gebruikt voor Broad-
wayprodukties; andere waren bestemd
voor een film die nooit gemaakt werd.

Advertentie

MONTREUX Woensdag De
Nederlandse festivalinzending van K.R.O.-
man Jos van der Valk is nu ook aan bod
geweest. De reacties waren redelijk, al
werd hier en daar gezegd, dat deze show
wel een beetje militaristisch was. Dat
neemt toch niet weg, dat Zweden, Duits
land, België en Tsjechoslowakije er grote
belangstelling voor toonden. Het festival
wordt langzamerhand een „ruilbeurs". Na
afloop van iedere inzending wordt er druk
onderhandeld, niet alleen over de inzendin
gen die gokken op een prijs, maar ook
over die produkties die buiten mededin
ging vertoond worden.

Twee stromingen zijn er langzamerhand
te onderscheiden: de stroming „Averty"
de man die de show van Yves Montand
maakte en de stroming, waarvan shows
als die van Milicent Martin en Bennie Hill
vertegenwoordigers zijn. De eerste groep
filmt bijna alles en haar werk is het pro-
dukt van vernuftig en eindeloos monte
ren. De tweede heeft de gewone televisie
shows met heerlijk onbekommerd ver
maak, zonder technische hoogstandjes, zon
der een overdaad aan wel verrassende,
maar over het algemeen door de kijkers
voor wie deze shows toch uiteindelijk zijn
bestemd, weinig op waarde zullen worden
geschat.

Het festival is langzamerhand aan het
verlopen. De loting is namelijk zo onge
lukkig uitgevallen, dat de beste produkties
in het begin van het festival terecht zijn
gekomen. Vrijdag worden de prijzen be
kendgemaakt. Onze prognose luidt:

1. Millicent Martin-show (Engeland); 2.
Yves Montand-show (Frankrijk); 3. The
old Golden Days (Finland). De prix-de-
joke gaat volgens ons vermoedelijk naar
de show van Benny Hill, de pers-prijs naar
een van de winnaars. Nederland zal met
kleine tussenpozen de beste produkties op
het scherm vertonen, wanneer echter is
nog niet bekend.

Paviljoen van Rietveld. In de beeldentuin
van het rijksmuseum Kröller-Müller zal
op zaterdag 8 mei het herbouwde pavil
joen voor beeldhouwwerken worden ge
opend, dat architect dr. G. J. Rietveld in
1955 in het park Sonsbeek te Arnhem
heeft gebouwd en dat daarna is afge
broken.

Advertentie

oAêntdudêec

PER FLES 29 CT

GROTE GEZINSFLES 73 CT

OP DE AVOND van de vierde mei is
in het Concertgebouw te Amsterdam een
uitvoering gegeven van Bericht aan de
Levenden, een compositie van Hans
Henkemans geschreven in opdracht van
de Stichting Kunstenaarsverzet. Het werk
is ontstaan naar aanleiding van de tekst
van H. M. van Randioifk voor de Ere
begraafplaats te Bloemendaal. Aan de
uitvoering die tot stand was gekomen in
samenwerking met de Commissie Natio
nale Herdenking en het Comité Na
tionale Herdenking Militaire Gevallenen
werkten mee het Concertgebouworkest
en het Groot Omroepkoor, onder leiding
van Bernard Hattink. De spreker was
Han Bentz van den Berg. Door een di
recte radio-uitzending zullen velen dins
dagavond van dit In Memoriam kennis
genomen hebben.

DE COMPOSITIE is grotendeels een zui
ver orkestrale muziek, waar de spreek
stem zich eerst betrekkelijk laat bijvoegt,
een enkele maal nog onderbroken door
een kort muzikaal commentaar meestal
echter geplaatst tegen een summiere
sfeerbepalende achtergrond. Er is dus niet
sprake van een declamatorium maar van
een grotendeels zelfstandige muziek die
haar afspiegeling vindt in het woord.

De gedachte aan de strijd en aan het
verweer in een omgeving waar de natuur
en de stilte heersen, van deze schijn
bare tegenstelling vindt men in deze com
positie de neerslag. Zoals Henkemans zelf
zegt: „Bij het componeren van de muziek
kon ik mij dan ook nauwelijks een mo
ment losmaken van het zinvolle samen
gaan van natuur en monument, een één
wording die eerbied en bezinning het ac
cent van tijdeloosheid verleent."

UITGEVOERD MET bijzondere overga
ve door alle betrokkenen maakte het werk
dat door de componist in enkele maanden
tijds achter elkaar ontworpen is, veel in
druk. Het is te horen dat Henkemans door
zijn opdracht en de daarmee gegeven al
gemene thematiek gegrepen geweest is.
De componist heeft de mogelijkheden van
zijn stijl verder verwijd en er een nieuw
en nog niet gehoord perspectief aan gege
ven. Natuurlijk blijft zijn muziek, blijft
iedere muziek een accent, een bescheiden
commentaar wanneer ze tot klinken komt
op een moment dat als het ware zelf bol-
staat van herinnering en nagedachtenis.
De tijd maakt een halt op dat ogenblik
omdat het verleden sterker wordt dan het
heden en daarin gaat doorbreken, een ge
beuren waarbij vergeleken juist de mu
ziek die zelf een uiteenzetting met de tijd
is, een artefact blijft. Vermoedelijk heeft
Henkemans' nieuwe compositie echter de
kracht om ook buiten het bepaalde en be
palende karakter van de herdenkingsdag
een klinkende verwijzing te zijn naar din
gen die niet vergeten mogen worden.

Sas Bunge

HILVERSUM I 402 m. 7.00-24.00 KRO.

KRO. 7.00 Het levende Woord. 7.05
Ouverture: reportages en commentaren,
wegeninformatie en lichte grammofoon-
muziek. (7.30-7.40 Nieuws, plm. 8.00 Over
weging). 8.30 Nieuws. 8.40 Voor de huis
vrouw. 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolra
dio. 10.05 In de platensoos: verzoekpro
gramma voor bejaarden. 11.00 Voor de
zieken. 11.40 Kinderkoor. 12.00 Angelus.
12.03 Nieuw lichte grammofoonplaten. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.40 Actualiteiten of gram-
mofoonmuziek. 12.50 Wissewassen licht
programma. 13.10 Metropole-orkest: amu
sementsmuziek. 13.35 Musiësta: gevarieerd
muzikaal programma. 15.00 Schoolradio.
15.30 Voor de zieken. 16.30 Pianorecital:
moderne muziek. 17.00 Voor de jeugd.
17.30 Coda: lichte muziek voor tieners en
twens. 19.00 Nieuws. 19.10 Actualiteiten.
19.30 Platenprogramma voor de militai
ren. 20.15 Derde internationale zomercur
sus voor vocalisten: klassieke liederen.
20.50 Moderne Franse orkestwerken (opn.)
21.20 Friezen contra Groningen, aktuele
dokumentaire. 21.40 Licht instrumentaal
combo. 22.00 Actualiteiten of grammofoon-
muziek. 22.25 Boekbespreking. 22.30 Nws
22.40 Apiloog. 22.45 Toen had je nooit re
gen, hoorspel. 23.55-24.00 Nieuws.

HILVERSUM II 7.00 VARA. 9.40 VPRO.

10.00 VARA. 13.00 AVRO. 16.00

VPRO. 21.00-24.00 VARA.

VARA: 7.00 Nieuws. Aansluitend: och
tendgymnastiek en socialistisch strijdlied.
7.20 Grammofoonmuziek. 7.25 Van de
voorpagina. 7.30 Lichte grammofoonmu
ziek. 8.00 Nieuws en socialistisch strijd
lied. 8.13 Lichte grammofoonmuziek. 8.50
Gymnastiek voor de vrouw. 9.00 Te land
en te water, informatief programma voor
weg- en watergebruikers. 9.35 Waterstan
den. VPRO: 9.40 Morgenwijding. VARA:
Schoolradio. 10.20 Lichte grammofoonmu
ziek. 11.00 Nieuws. 11.02 Voor de kleuters.
11.15 Voor de vrouw. 11.55 Viool en piano:
moderne muziek. 12.17 Tentoonstellings
agenda. 12.22 Actualiteiten. 12.27 Mede
delingen t.b.v land- en tuinbouw. 12.30

Overheidsvoorlichting: Voor de landbouw.
12.40 Stereo: Orgelkwartet. AVRO: 13.00
Nieuws. 13.10 Mededelingen, eventueel ac
tueel of grammofoonmuziek. 13.25 Beurs
berichten. 13.30 Stereo: Nederlands Hobo
kwartet: klassieke en moderne muziek.
13.55 Bij de tijd en bij de thee: geva
rieerd programma. 15.30 Lichte orkestmu
ziek (opn.). VPRO: 16.00 Nieuws. Aanslui
tend: Uw leeftijd en uw werk, lezing. 16.15
Lichte grammofoonmuziek. 16.30 Nieuws
voor nieuwsgierige kinderen. 16.34 Voor de
jeugd. 17.00 Telemann, Handel en 't copy
right in de 18de eeuw, muzikale lezing.
17.30 Voor de rijpere jeugd. 18.00 Nieuws.
18.15 Grammofoonmuziek. 18.20 Uitzending
van de Boeren Partij. Spreker: De heer
N. Verlaan. 18.30 Bèta, nieuws uit de we
reld van de natuurwetenschappen. 18.40
Jazz-rondo. 19.00 Kiosk. 19.10 Oude ka
mermuziek (opn.). 19.30 Kunstkroniek.
19.55 Eerste kolom. 20.00 Nieuws. 20.05
Stereo: Moderne orkestmuziek (opn.).
20.50 Boekbespreking. VARA: 21.00 Voor
de tieners. 21.45 Vakantie 1965, klank
beeld. 22.15 Lichte grammofoonmuziek.
22.30 Nieuws. 22.40 Cello en piano: mo
derne muziek (opn.). 23.10 Lichte gram
mofoonmuziek. 23.45 Socialistisch nieuws
in Esperanto. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.

12.00 Nieuws. 12.03 Grammofoonmuziek.
12.15 Gevarieerd muzikaal programma.
(12.25 Weerbericht, mededelingen en be
richten.) 12.50 Beursberichten en program
maoverzicht. 13.00 Nieuws en weerbericht.
13.20 Lichte orkestmuziek. 14.00 Nieuws.
14.03 Schoolradio. (15.00 Nieuws). 15.45
Grammofoonmuziek. 16.00 Nieuws. 16.03
Beursberichten. 16.09 Kamermuziek. 16.55
Moderne muziek. 17.00 Nieuws, weerbe
richt en mededelingen. 17.15 Duitse les.
17.30 Engelse les. 17.45 Franse les. 18.00
Nieuws. 18.03 Voor de soldaten. 18.30 Tips
voor het week-endverkeer. 18.45 Sportkro
niek. 18.52 Grammofoonmuziek. 19.00 Nws.
weerbericht, radiokroniek en Het weer bij
ons. 19.30 Echo's uit de natuur. 19.45
Grammofoonmuziek. 19.50 Praatje. 20.00
Opera- en casinoconcert. 21.30 Chansons.
22.00 Nieuws en berichten. 22.15 Koorzang.
22.45 De zeven kunsten. 23.00 Nieuws. 23.05
Stemmig gemengd avondprogramma.
23.55-24.00 Nieuws.

AVRO: 15.00-15.35 Twintig jaar later, do
cumentair programma. NTS: 19.00 Nws.
19.01 Voor de kleuters. 19.06 De Verrekij
ker, internationaal jeugdjournaal. 19.15 Van
gewest tot gewest, regionaal journaal.
AVRO: 19.35 De Lucy Show Een slordige
$2.000 TV-film. NTS: 20.00 Journaal.
AVRO: 20.20 Leven in woorden, het ont
staan van een roman. SCO: 20.50-20.55 Uit
zending Socutera. AVRO: 20.55 Hendrik
IV, toneelstuk. 22.25 Televizier. NTS: 22.45-
22.50 Journaal. 22.50-23.05 De Gouden Roos
van Montreux, kort programma over en
rond de internationale amusementswereld.

NEDERLAND II

NTS: 20.00 Nieuws. KRO: 20.01 Spectacle
Poupée. 20.25 De permanente revolutie,
documentair programma. NTS: 20.55 Het
grote avontuur, documentair programma
(8e aflevering) KRO: 21.45-22.10 Onze man
in Parijs.

VOOR VRIJDAG

NEDERLAND I

NTS: 19.00 Nieuws. 19.01 Voor de kleu
ters. VARA: 19.06 Sportcommentaar. 19.35
The Flintstones, tekenfilm. NTS: 20.00
Journaal. VARA: 20.20 Achter het nieuws.
20.45 Mei '65, geïllustreerd tijdschrift.
21.25 K-wartaal, cabaret. NTS: 22.15 Prijs
uitreiking Gouden Roos van Montreux.
VARA: 22.45 Actueel Humanisme. NTS:
22.55 Toeristische tips. 22.58-23.03 Jour
naal.

NEDERLAND II

NTS: 20.00 Journaal. NCRV: 20.01 Voor
de tieners. NTS: 20.45 Geheime Brigade,
TV-film. 21.35 Abebe Bekila, documentai
re film. 21.55-22.10 Attentie.

De Amerikaanse Pulitzer-prq zen voor
1965 zijn toegekend aan de jonge Ameri
kaanse schrijfster Shirley Ann Grau voor
haar roman uit het Amerikaanse zuiden
„The Keepers of the House", aan de
Amerikaanse toneelschrijver Frank Gilroy
voor zijn in 1964 in New York opgevoerde
stuk „The Subject was Roses", aan Ir-
wing Unger voor zijn boek „The Green
back Era" en aan Ernest Samuels voor
de biografie „Henry Adams".

De raad van advies voor de Pulitzer
prijzen heeft een aanbeveling verworpen
welke de muziekjury met algemene stem
men gedaan had om een speciale onder
scheiding aan de jazzmusicus Duke Elling
ton te verlenen, zo bericht de New York
Times. De 66-jarige negermusicus, compo
nist en jazzpionier heeft de beslissing wijs
gerig opgenomen. „Het lot neemt mij in
bescherming. Het lot wil niet dat ik ts
jong beroemd word".

Toepasselijk sober, in woord en beeld,
en daardoor indrukwekkend was de her
denking van de doden op de Nationale
Erebegraafplaats in Overveen waar vele
honderden, de regen ten spijt, bijeengeko
men waren. Opnamen, waarin daar aan
wezige kinderen min of meer tegen de
televisiecamera ginnegapten, deden zon
der dat de regie zulks wilde beseffen,
dat er een nieuwe generatie is, voor wie
de jaren '40-'45 gelukkig geen zelf beleef
de, gruwelijke periode in de geschiedenis
betekenen.

Op deze avond kreeg de serie „De Be
zetting" met haar 21ste aflevering tevens
haar einde, dat gewijd was aan de bevrij
ding van het boven de rivieren gelegen
deel van Nederland. Na een visueel sterk
begin, waarin filmjoumaalfragmenten van
de opmars der bevrijders en van de
vreugde in de ontzette steden en dorpen
getoond werden, behield deze uitzending
haar boeiende karakter door de verkla
ringen, die mannen uit de topleiding van
het verzet, zoals mr. Cramer en dr. Drees,
gaven over de verwikkelingen rond de
voorbereiding van een na-oorlogs bestuur
van het land en door de herinneringen, die
prins Bemhard ophaalde aan de ontmoe
ting met Seyss Inquart, door de geallieerde
legerleiding nodig geacht voor een spoedi
ge ontzetting en bevoorrading van het uit
gehongerde westen des lands. Het was dus
een sterk slot van een serie, die wellicht
wat te lang werd uitgesponnen, maar die
over het algemeen toch bijzonder knap
werd samengesteld door dr. L. de Jong,
in samenwerking met Milo Anstadt en Ben
Klokman.

Het was goed, dat juist op deze avond
het thriller-achtige drama „De zaak Blum"
op het scherm werd gebracht. Dit stuk
toch werd een lugubere weergave van het
nationalistische en revanchistische Duitse
milieu der twintiger jaren, dat met zijn
anti-Joodse inslag de komst en groei
van de Hitler-beweging mogelijk maakte.
De uitvoering van het spel, waarin Johan
Kaart, Luc. Lutz, Alex van Royen en Max
Croiset excelleerden, verried een te korts
voorbereidingstijd.

Het nationale feestprogramma „Vrijheid,
Blijheid", dat in aanwezigheid van het
vorstelijk paar, de prinsessen en vele, veis
gewichtige autoriteiten, gisteravond in de
RAI werd afgewerkt, had toch meer weg
van een balans van twintig jaar na-oorlog»
leven in Nederland dan van een echt, brui
send bevrijdingsfestijn. Dat behoeft niet
uit te sluiten, dat de uitzending, waarin
vele prominente figuren uit die jaren be
reid waren in babbeltjes met Nico van
Vliet herinneringen op te halen, tal van
vermakelijke en interessante momenten
telde. En gelukkig was het als balans ook
een tamelijk eerlijk werkstuk, waarin niet
geheel voorbijgegaan werd aan de verlies-
punten en de tekortkomingen van Neder
land en van zijn bevolking.

En om nog even op de nieuwe generatie
terug te komen, die meldde zich ook in
het daaraan voorafgaande programma
„Tunes van Toen". Op een enkele uitzon
dering na namelijk (zoals Rita Reys en
Willeke Alberti) pasten de stemmen van
de jongeren beslis+ niet meer bij die
„tunes" uit de tijd van Glenn Miller. De
in diens trant door de „Liberators" van
Jacky Buiterman gespeelde muziek maak
te echter veel goed.