Mager dagje
in Cannes
Achterberg herdacht met expositie
,Urbi et Orbi" in Amsterdam
Non-fictionprijs65
Ab Visser, beoefenaar en kenner
van het moeilijke „thriller"-vak
ZATERDAG 15 MEI 1965
21
De grootste ontbrekende van deze Boekenweek
in
EEN NEDERLANDSE AUTEUR
heeft eens over de Nederlandse littera
teur gezegd: „Eerst heb je god, dat is
Achterberg; dan is er een hele tijd^niets,
en dan komt de rest". Natuurlijk is er in
de Nationale Boekenmarkt in het RAI-
Het filmfestival
Ülilii llitfe -'4
WiL-
ËllllillSI
IR k{«n alteen Wóond&n or»tmcH»ton, u niet meetv,
Htéau hiermee houdt Het groeten een, zoozeer,
Hat IK wet moét geioovert dat gil luletert;
xooats ik omgekeerd uw etllte in m»i Hoor.
pp 'row®*..p
Piet Kee naar Lissabon
voor Gulbenkian-festival
Louis van Gasteren
geeft gastcolleges
„Mededelingsvormen bij
Arthur van Schendel
Recordbezoek in april
aan Frans Halsmuseum
De nieuwe schouwburg
te Apeldoorn
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
T elevisieprogramma
VOOR ZATERDAG
NEDERLAND I
Bert Japin
Gerrit Achterberg op jeugdige leeftijd
gebouw geen aan Achterberg gewijde
„onderwerpstand". Maar voor allen, die
deze grote dichter vereren, is er in de
boekhandel Urbi et Orbi (Rokin 130,
Amsterdam) een geheel aan hem ge
wijde expositie die allereerst è.lle Achter
berg-uitgaven omvat. Dat moge eenvou
dig lijken, maar toch zullen er maar en
kelen zijn die „De zangen van twee
twintigers" ooit gezien liebben, hét
door Achterberg nooit meer in herdruk
ken opgenomen debuut van hem en
Arie Jac. Dekker (1924, uitgeefster Fa.
J. van Slooten te Wageningen). liet voor
woord is van de vader van Arie Dekker,
ds. A. Dekker. De rijmprenten „Woord",
„Schaatsenrijder", „Kleine Kaballistiek
voor Kinderen", de cycli en bundels
„Meisje", „Huis", „Reiziger doet Gol
gotha", het zijn alle uitgaven waar iedere
Achterberg-liefhebber van weet, maar
die hij waarschijnlijk nog nooit gezien
heeft.
IS ALLEEN DAAROM AL deze exposi
tie hoogst bijzonder, zij is dat temeer om
dat de directeur van Urbi et Orbi, de 34-
jarige R. Tummers, uit eigen collectie en
uit verzamelingen van anderen, vele knip
sels, foto's en handschriften bijeen heeft
gebracht, waarvan sommige de kijker
een regelrechte schok bezorgen. Bijvoor
beeld een IDIL-bespreking van „Stof"
(1946): „Voor ons is deze kunst een cere
brale, groteske degeneratie. Lag het aan
ons we zouden poëten van het slag van
Achterberg uit de tempel der Muzen ranse
len".
„Leerboek der Natuurkunde" van dr.
Everh. Bouwman (elfde druk) ligt in een
(Van onze speciale medewerker)
CANNES André Maurois heeft het, zo
als het een erepresident van de jtiry be
taamt, mooi gezegd: „De grootst vreugde
die een filmfestival biedt, is het feit dat
men de kans kri.igt in twee weken het bes
te van de wereldpfilmproduktie te zien".
Maar gisteren is hij er dan toch bekaaid
afgekomen. Want noch de festivalselectie
van de Verenigde Arabische Republiek,
noch de film die door de Bulgaren was
gestuurd, bleek veel om het ljjf te hebben.
„El Haram" oftewel „de zonde" die de
Egyptenaren op het doek brachten, bleek
een sociaal drama dat als motto mee zou
kunnen krijgen „de oogst wordt duur be
taald" maar dan toch wel van een gehalte
waarvoor de slechtste Heyermans-epigoon
zich een halve eeuw geleden in onze con
treien zou hebben geschaamd.
„Midi Torride" uit Bulgarij, verhaalde
van een klein jongetje dat op een zomer
dag tijdens het zwemmen, met zijn hand
tussen de stenen van een spoorbrug be
klemd raakt en daardoor het hele leven
in de omgeving lam legt. Een trein stopt
om personeel en passagiers de gelegen
heid te geven aan de reddingsactie deel
te nemen. Het werk op het land wordt stil
gelegd en zelfs een militaire manoeuvre
wordt tijdelijk gestaakt; het is dan ook
onder leiding van een doortastende gene
raal, dat het jongetje wordt gered. Het
goede gegeven heeft plaats moeten maken
voor een duidelijke vorm van „tractor-
poëzie", waarin de jonge regisseur Zako
Heskuya, alle betere bedoelingen ten spijt,
volledig kopje onder gaat.
Hopelijk biedt 't festival in de komende
dagen beter werk. Anders gaan de televi
sieheren, die hier vandaag aan een drie
daags concours van internationale directe
reportages zijn begonnen, helemaal met de
hoge borst van overwinnaars rondlopen.
De Nederlandse delegatie bestaat uit
NCRV's Peter van Campen, als voorzitter
AVRO's Ger Lugtenburg en AVRO-direc-
teur Siebe van der Zee als jurylid. Voor
dit door de Radiodiffusion Télévision
Frangaise georganiseerde concours heeft
Nederland de intocht van Sinterklaas in
gezonden.
Een door de Vereniging van Letterkun
digen ingestelde jury, bestaande uit de
heren W. de la Court, C. J. E. Dinaux en
dr. C. van Rijsinge, heeft „De Bijenkorf
non-fictionprijs 1965" toegekend aan dr.
1. W. Schulte Nordholt voor zijn boek
«Amerika, de weg van een Wereldmacht".
der uitstalkasten naast „Omose", waarin
Achterberg een citaat uit dit natuurkun
deboek opnam. Er is een typoscript van
„Meel" met tekstwijziging door Achter
berg. Voorts een krantepagina waarin een
advertentie van de begrafenisonderneming
Innemee en Zoon; Innemee, de titel van
een gedicht uit de bundel „Ode aan Den
Haag" („Zij worden hier begraven met
een haast-alsof de dood hen op de hie
len zit".) Het is onthullend hoe het woord
Innemee in de krantepagina voor de Ach
terberg-liefhebber zo betekennisvol is dat
alle andere advertenties op dezelfde pa
gina kantelen in hun betekenis en Achter
berg-symbolen worden: „de tik" van
Achterberg: „Den Haag, je tikt ertegen
en het zingt". Zijn „toverstaf".
WIE DEZE EXPOSITIE bezoekt moet
niet nalaten de heer Tummers als gids
te nodigen. Het is een Achterberg-vereer
der bij uitstek; hij meent en naar
onze mening terecht dat dit oeuvre zich
nog aan elke poging tot indeling onttrekt,
dat het niet „geplaatst" kan worden; het
is een toetssteen. Hij is bezig de plaat
sen van enkele thema's van Achterberg op
ponskaarten te brengen, zodat een elek
tronische machine er haar „gedachten"
over kan laten gaan. Een vorm van hulde,
die Achterberg grootste instemming gehad
zou hebben. Wie de nationale Boekenweek
niet voorbij kan laten gaan zonder te
bedenken dat Achterberg er niet meer is,
mag een pelgrimage naar Urbi et Orbi
-
SS8AATSENR3&S8.
hr: ir umtep-.XJy.A K->y
Hu» ssziscK fcww
izk<K>f 'vfc
o'. i?
<RX* U* zo* tfftW
,T:' i'y.' tüi-.tixA zttrp. do worate <-i
«wï> a»»,
A, fMSWi
•X V. .V
>:<V,
msdimM i& m-
>V>W» rie V3f>V. Jr
A - y
V .S :ós< w>, UïMii x< .x
T ov» VA H9 IA
.i:s;tó:S.:m m:
De rijmprent „Schaatsenrijder", ge
tekend door Jaap Beckmann (Dor
drecht, Hans Roest, 1944; 130 exem
plaren, waarvan 30 niet in de handel
gekomen, alle gesigneerd en genum
merd 1 tlm 130 door Gerrit
Achterberg).
niet nalaten. Nederlands grootste dichter
zou op 20 mei 65 jaar zijn geworden. Rond
die datum is deze tentoonstelling ge
maakt. Zij duurt tot 22 mei.
De rijmprent „Woord", getekend door
Siep van den Berg, (Groningen 1950).
De Haarlemse stadsorganist Piet Kee zal
op 19 mei aanstaande te Lissabon, in het
kader van het Gulbenkian-festival, het
nieuwe vierklaviersorgel in de kathadraal
inwijden. Het orgel, door Flentrop ge
bouwd, is het op één na grootste dat deze
firma ooit heeft vervaardigd.
Het programma, dat erop is gericht de
stijlmogelijkheden van het orgel te doen
uitkomen, bevat een speciaal Spaans-Por-
tuigese afdeling met namen als Coelho en
Seixas; Piet Kee speelt voorts werken van
Sweelinck, Buxtehude, Bach, Messiaen en
Franck.
'Aan de Harvard University
De cineast Louis van Gasteren ver
trekt zondagochtend 16 mei naar de Ver
enigde Staten. Op uitnodiging van de
Harvard Universiteit Cambridge zal hij
enige gastcolleges geven aan het Carpen
ter Center for Visual Arts van deze univer
siteit, dat daarmee zijn studieseizoen af
sluit. De aanleiding tot deze invitatie is zijn
in 1961 en 1962 gemaakte film „Het Huis",
die vele onderscheidingen verwierf o.a.
„The Golden Gate Award of San Francis
co". Hij denkt anderhalve maand in de
Verenigde Staten te blijven.
HET ZAL EEN DOZIJN jaar geleden zijn, dat ik een theoreticus en voorvechter
van de dichtersgeneratie van Vijftig (vandaag de dag waar blijft de tijd? door
een jongere generatie alweer als „ouwe zakken" bestempeld), de critici van deze
jongeren hoorde vergelijken met prostituees: altijd verveeld, altijd hetzelfde, altijd
banaal. Deze karakteristiek is me bijgebleven, minder dank zij de belangwekkend
heid ervan (al heb ik vaak gedacht: „Waór haalt de man 't vandaan?"), dan doordat
ik er voortdurend aan werd herinnerd, telkens als ik een Nederlandse critiek las
over Neder- of buitenlandse speurderslitteratuur. Even gezapig en even dom voort
bordurend op een vergeeld en daarom in de internationale misdaadlitteratuur allang
verworpen patroon, als het Nederlandse speurdersverhaal lange tijd is geweest, even
onbenullig is tot op de huidige dag het merendeel der Nederlandse detective-critiek
gebleven: slecht geïnformeerd en zich met een bloemlezing van geijkte dooddoeners
positief dan wel negatief gericht afmakend van een fenomeen dat men hier te
lande liefst doodzwijgt of ridiculiseert, daar men ervan uitgaat dat het, mét bijvoor
beeld de streekroman, behoort tot de zelfkant der litteratuur en derhalve geen se
rieuze aandacht waard is. Niemand minder dan Greshoff heeft eens gezegd: niet het
genre (dokters-, of detective-, of streek-, of vul-maar-in-roman) is van belang, maar
de vraag hoe een verhaal is geschreven dié bepaalt de klassificatie: wel of geen
litteratuur.
WIE DAT BIJ ONS heel goed heeft be
grepen, is Ab Visser. Litterair is hij van
„onverdachten huize": hij heeft zijn spo
ren verdiend als essayist en criticus (van
„echte" litteratuur) als dichter, roman
schrijver en novellist. Als romancier trok
Visser allereerst de aandacht van publiek
en critici (en het was ook weer een Gres
hoff, die nooit moe is geworden voor Vis
sers oeuvre lans op lans te breken) met
zijn autobiografische Johan-Rutgerscy-
clus; een hoogtepunt in zijn oeuvre vorm
de daarnaast'zijn, op jeugdige leeftijd ge
schreven, Rudolf de Mepse, dat een van
de meest magistrale historische romans uit
onze litteratuur mag worden genoemd. De
Valstrik, met zijn boeiende probleemstel
ling een voorbeeld van hoe men zonder
valse sentimenten en op litterair verant
woorde wijze verhalen kan vertellen rond
oorlog en verzet, behoort met een roman
als God in Frankrijk en een verhalenbun
del als De Oostganger tot het recentere
werk waarmee Ab Visser zijn oorspronke
lijke en veelzijdig schrijverschap bewees.
Ab Visser heeft nooit geschroomd, naast
deze en veel andere voortbrengselen van
„officiële" litteratuurwerk te creëren
dat tot de litteraire „randgebieden" pleegt
te worden gerekend: hij heeft diverse
jeugdboeken op zijn naam staan en in 1952
verwierf zijn, origineel gecomplotteerde,
detectiveroman Uitnodiging tot moord een
bekroning. Daarnaast is hij een van de
om niet te zeggen: de met een lan
taarntje te zoeken, goed geïnformeerde en
gewetensvolle critici van het misdaadver
haal te onzent. Dat blijkt als hij bloem
lezingen samenstelt, krantekritieken pu
bliceert of fen scherp essay erover schrijft
zoals het in Bruna's Zwarte-Beertjesreeks
verschenen Kain sloeg Abel, dat in op
dracht van de minister van O. K. W.
ontstond.
Ab Visser
Promotie te Utrecht
Aan de rijksuniversiteit in Utrecht is
gisteren de heer H. P. A. van Eijk uit
Bosch en Duin gepromoveerd tot doctor in
de letteren op het proefschrift „Medede
lingsvormen bij Arthur van Schendel".
Onder „mededelingsvorm" verstaat hij
de vorm waarin de auteur uitingen van
zijn romanfiguren aan de lezer meedeelt,
of wel doet mededelen daar waar hij een
romanfiguur als verteller laat optrreden.
De frequentie en de toepassing van die
mededelingsvormen heeft hij, elk in een
afzonderlijk hoofdstuk, nauwkeurig statis
tisch nagegaan en stilistisch gewaar
deerd. Vijf werken van Van Schendel zijn
op deze wijze geanalyseeerd.
De bewerker noemt zijn boek „een ge
tuigenis van een bekering". Hij was na
melijk, toen hij met het verzamelen van
het materiaal begon, onder de indruk van
een zeer misprijzend oordeel door een
neërlandicus geveld over het taalgebruik
van Van Schendel.
Het zorgvuldige en zo objectief moge
lijke onderzoek echter heeft hem doen zien
hoe Van Schendel de mededelingsvormen
weloverwogen en met meesterschap over
de taal toepast, geschakeerd naar perso
nen, de stemmingssfeer en de situatie.
De heer Van Eyk is als docent werkzaam
aan het Sint Bonifaciuslyceum te Utrecht.
De promotor was prof. dr. C. B. van Hae-
ringen.
Zondag laatste avondvoorstelling
De maand april is voor het Frans Hals
museum een reeord geweest: in deze
maand bezochten namelijk 17.000 personen
het museum.
Als de periode van de bijzondere avond
openstelling a.s. zondag wordt afgesloten,
zullen ruim 10.000 belangstellenden de weg
naar het Groot Heiligland heben gevonden.
Van ir. B. Bijvoet ontvingen wij het vol
gende schrijven.
„Door verblijf buitenlands nam ik eerst
heden kennis van het stukje over de nieu
we schouwburg te Apeldoorn (in uw editie
van 8 mei). Allerminst in het opschrift
maar ook zelfs niet in de verdere inhoud,
laat dit stukje uitkomen dat deze schouw
burg het werk is van twee architecten: in
alfabetische volgorde van ondergetekende
en van prof. G. H. M. Holt. Dit zij hierbij
uitdrukkelijk gerectificeerd. Overigens wil
ik nog opmerken dat de beschouwing van
de schrijver over het steeds herkenbare
element in werken door mij in samenwer
king met collega's gemaakt de betekenis
van die collega's op een tweede plan
dreigt te schuiven. Dit is bij „samenwer
king" volkomen ontoelaatbaar. Gelukkig
echter dat hier de eminente namen van
ir. J. Duiker, Pierre Chareau en prof. G.
H. M. Holt voor zichzelf spreken". Gete
kend: ir. B. Bijvoet.
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 NCRV. 10.00
KRO. 1700 CONVENT VAN KER
KEN. 18.00 NCRV.. 20.15-24.00 KRO.
NCRV' 8.00 Geestelijke liederen (gr.)
8.15 Morgenwijding. 9.00 De platenbijbel,
religieus klankbeeld. 9.45 Nieuws en wa
terstanden. KRO: 10.00 Inleiding Hoogmis.
10.05 Hoogmis. 11.15 Lichte grammofoon-
muziek. 12.10 Boekbespreking. 12.20 Gram-
mofoonmuziek. 12.30 Nieuws. 12.35 Buiten
lands commentaar. 12.45 Daar zijn wij gek
op (gr.) 13.30 Voor de kinderen. 14.15 Pia
noduo (gr.): moderne muziek. 14.30 Het
Gelders orkest en soliste: moderne muziek
15.00 De hand aan de ploeg, lezing. 15.05
Lichte grammofoonmuziek en sportuitsla
gen met o.a. De Ronde van Nederland.
16.30 Dansorkest en koorzang. CONVENT
VAN KERKEN. 17.00 Gereformeerde kerk
dienst. NCRV: Stereo: Negro Spirituals
(gr.) 18.10 Geestelijke huismuziek. 18.30
Britse bedehuizen in Nederland, gesprek
ken. 18.45 Kerkkoor: geestelijke liederen.
19.15 De vooruitgang der mensheid, lezing.
19.30 Samenzang: geestelijke liederen.
20.00 Nieuws. 20.07 Reflex, meditatie. KRO
20.15 Elpe-Festival: lichte en dansmuziek
(gr.). 21.00 Wissewassen, amusementspro
gramma. 21.30 Grammofoonmuziek. 21.35
De gespikkelde band, hoorspel. 22.15 Ste
reo: Lichte grammofoonmuziek. 22.25 Boek
bespreking. 22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog.
22.50 Midsummernightclub: gevarieerd mu
zikaal programma. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 8.00 IKOR.
12.30 AVRO. 17.30 VARA.
20.00-24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws, postduivenberichten
sportmededelingen en socialistisch strijd
lied. 8.18_ Weer of geen weer, gevarieerd
programma. 9.45 Geestelijk leven, toespr.
IKOR: 10 00 Kinderdienst. 10.30 Hervorm
de kerkdienst. 11.30 Vraag en antwoord.
11.40 Grammofoonmuziek. 11.45 De kerk in
de spiegel van de pers. 12.00 Het Geladen
Schip, rubriek in het raakvlak van kerk en
cultuur. AVRO: 12.30 Muzikaal onthaal,
bont muzikaal programma. Daarna: even
tueel postduivenberichten. 13.00 Nieuws.
13.07 De toestand in de wereld, lezing.
13.20 Carrousel, een programma dat alle
kanten opgaat. 16.30 Sportrevue. 17.00 Mu
zikaal onthaal, bont muzikaal programma
(opn.) VARA: 17.30 Voor de jeugd. 17.50
Nieuws en sportuitslagen. 18.05 Sportjour
naal. 18.30 Stereo: Walsorkest. 19.00 Bij
nader inzien, forum. 19.40 Franse chansons
AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05 Stereo: Kamer
orkest en zangsoliste: klassieke muziek.
21.05 De noodlottige getuigenis, hoorspel.
21.35 Radio-orkest van de Beierse omroep:
amusementsmuziek. 22.15 Licht ensemble.
22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten. 23.00 Ste
reo: Klassieke grammofoonmuziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Toost, satirisch pro
gramma. 12.55 Programmaoverzicht. 13.00
Nieuws. 13.20 Voor de soldaten. 14.00
Nieuws. 14.03 Opera- en Belcantoconcert.
15.30 Sportprogramma, reportages, berich
ten voor de automobilisten, flitsen over al
lerlei sporttakken, en grammofoonmuziek.
(Om 15.30, 16.00, 17.00, 18.00, 18.25, 19.00
20.00, 20.55 en aansluitend op het nieuws
van 22.00: Berichten voor de automobilis
ten). 17.00 en 18.00 Nieuws). 18.30 Katho
lieke godsdienstige uitzending. 19 00 Nws
19.40 Feestweg 1965: Programma voor de
automobilisten: gevarieerde muziek en
wedstrijdprogramma. 21.00 Fragmenten
uit operettes. 22.00 Nieuws. 22.15 Liedjes.
23.00 Nieuws. 23.05 Stemmig gemengd
avondprogramma. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Dagopening. 7.10 Oude ka
mermuziek (gr.). 7.20 Sportuitslagen van
zaterdag. 7.30 Nieuws en SOS-berichten.
7.40 Radiokrant. 7.55 Lichte grammofoon
muziek. 8.10 Gewijde muziek. 8.30 Nieuws.
8.40 Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Ver
zoekprogramma voor het Emma-kinderzie-
kenhuis. 9.35 Waterstanden. 9.40 Voor de
huisvrouw. 10.10 Klassieke grammofoon
muziek. 10.20 Rondom het Woord: theolo
gische etherleergang. 11.05 Lichte gram
mofoonmuziek. 12.00 Lichte orkestmuziek
(opn.). 12.22 Voor boer en tuinder. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.40 Grammofoonmuziek
eventueel aktualiteiten. 12.50 Brussels mo-
zaiek: lichte orkestmuziek en solisten
(opn.). 13.25 Licht instrumentaal kwartet
(opn.). 13.45 Amusementsmuziek uit de 20-
ger en 30-ger jaren (opn.). 14.05 School
radio. 14.35 Moderne kamermuziek (opn.).
15.00 Londens Symfonie-orkest (gr.): mo
derne orkestwerken. 16.00 Bijbeloverden-
king. 16.30 Dubbelkwartet met orgel: gees
telijke liederen. 17.00 Voor ie kleuters. 17.15
Voor de jeugd. 17.30 Lichte grammofoon
muziek voor de tieners. 17.50 Overheids
voorlichting: Kennismaking met Suriname.
Spreker: L. Hulsbos. 18.00 Koninklijke Mi
litaire Kapel. 18.20 Uitzenoing van de Chris
telijke Historische Unie. Politoeren. Nws
en kommentaar van de Christelijk Histori
sche Unie. 18.30 Klassieke grammofoonmu
ziek. 19.00 Nieuws en weerpraatje. 19.10
Radiokiant. 19.30 Stereo: Metropolc orkest:
amusementsmuziek. 19.55 Op de man af,
praatje. 20.00 Lichte grammofoonmuziek.
20.25 Fuga voor twee stemmen, hoorspel.
20.55 Muziek vopr miljoenen (gr.): The
Planets, opera. 21.45 Twintig jaren om ons
heen: het Nederlandse economische leven
in terugblik en perspectief, lezing. 22.00
Oude muziek (opn.). 22.20 Wereldpanora
ma. 22.30 Nieuws en SOS-berichten. 22.40
Avondoverdenking. 22.55 Twintig jaren om
ons heen, het Nederlandse economische le
ven in terugblik en perspectief, lezing.
23.10 Stereo: Lichte orkestmuziek en zang.
23.25 Pianorecital (opn.): moderne muziek
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Beiaardklanken. 7.30 Lichte
grammofoonmuziek. 8.00 Nieuws. 8.10 Lich
te grammofoonmuziek. 8.25 De groente
man, praatje. 8.30 Lichte grammofoonmu
ziek (vervolg). 8.45 Morgenwijding. 9.00
Voor de huisvrouw. 9.40 Kinderkoor. 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Lichte grammo
foonmuziek. 11.02 Nieuws. 12.00 Licht or
kest. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Wat is er aan de orde?
actualiteiten van het platteland. 12.37 Licht
instrumentaal kwintet (gr.). 13.00 Nieuws.
13.10 Actualiteiten. 13.25 Beursberichten.
13.30 Stereo: Moderne en klassieke mu
ziek. 15.30 Lichte grammofoonmuziek. 16.00
Nieuws. 16.30 Dansorkest en zangsolisten.
17.00 Na zeven eeuwen, programma gewijd
aan Dante Alighieri. 17.15 Licht ensemble.
17.30 Metropole orkest. 18.00 Nieuws. 18.15
Eventueel actueel. 18.25 A la carte: diner-
muziek. 18.50 Openbaar Kunstbezit. 19.00 A
la carte (vervolg). 19.45 Overheidsvoor
lichting: Samenwerking mot ontwikkelings
landen. Vraaggesprek van Paul de Waart
met dr. C. Nagtegaal, alg. secretaris van
het Koninklijke Instituut v. d. Tropen en
dr. W. J. H. Kouwenhoven, chef van het
Jongeren Vrijwilligers Programma over de
voorbereiding en uitzending van jongeren-
vrijwilligers. 20.00 Nieuws. 20.05 Voor de
tieners. 20.55 Zo is het gekomen, radiopor
tret. 21.25 Volgend jaar géén Rivièra, hoor-
NTS: 10.00-12.00 Teleac (herhalingen).
NCRV: 16.00 Onder de loep, filetalistisch
allerlei. 16.20 Achter het stuur, autoru
briek (5e aflevering). 16.50-17.30 Voor de
jeugd. NTS: 19.00 Journaal. 19.01 Voor de
kleuters. NCRV: 19.06 Voor de kinderen.
19.25 Lassie, TV-film. 19.50 Morgen is het
zondag. NTS: 20.00 Journaal. NCRV; 20.20
Verkeersreacties, reacties van het publiek
op de uitzending over de verkeersonveilig
heid. 20.55 Jij en ikke, Nederlandse be
werking van de Engelse musical comedy.
22.25 Attentie. NTS: 22.40 Journaal. 22.45
Ronde van Nederland, een filmverslag van
de vandaag verreden etappe. 22.55-23.45
Wereldkampioenschappen biljarten, drie
banden te Hilversum.
NEDERLAND II.
NTS: 20.00 Nieuws. VPRO: 20.01 Hol
lywood and the stars, TV-film. NTS: 20.26
The second Mrs. Tanqueray, toneelstuk.
VPRO: 21.45 Voetangels en klemmen, een
serie programma's over enkele aspecten
van het huishoudelijk beheer. NTS: 22.05-
22.55 Wereldkampioenschappen biljarten,
driebanden te Hilversum.
ZONDAG 16 MEI 1965
NEDERLAND I
RKK: 11.00-11.45 H. Mis. NTS: 16.00-
17.30 Wereldkampioenschappen biljareten,
driebanden te Hilversum. CVK-IKOR-RK
19.00 Bijbelvertelling voor de kinderen.
NTS: 19.06 Kentucky Jones Dread Di
sease, TV-film. CVK-IKOR: 19.30 Verge
ven en vergeten, gesprek. NTS: 20.00 Jour
naal. 20.05 Sport in beeld. KRO: 20.30 Rou
lette, muzikaal programma. 20.55 Een
nacht vol schrik, TV-spel. 21.50 Amster
dams Kunstmaandorkest. 22.35-22.40 Jour
naal (NTS).
NEDERLAND II
NTS: 19.30 Kapitein Zeppos, TV-film
voor de jeugd. 20.00 Journaal. 20.05 Mar
gie Margie the match maker, TV-film.
20.30 Vakantie op zicht: 2. Zwitserland.
21.00 De bom (The bomb), film, 21.30 Om
nibus, balletprogramma. 22.00-22.15 Sport
in beeld.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
NTS: 18.30 Teleac - Studievoorlichting.
19.00 Nieuws in het kort. 19.01 Barend de
Beer. 19.06 De woonboot (The houseboat),
film Comedy Caper. 19.20 Openbaar Kunst
bezit. 19.35 Huckleberry hound, tekenfilm.
20.00 Journaal en weeroverzicht. 20.20 Po
litieke Partij: G.P.V. 20.30 Terminus, film
reportage over het Waterloo Stat'on te Lon
den. 21.05 Brief Encounter, speelfilm (bei
de keuringen 18 jaar). 22.25 De eerste we
reldoorlog, documentaire. 22.50 Socutera.
22.55-23.00 Journaal.
.NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. 20.01 An
dy Griffith - De nieuwe vriend, TV-film.
VARA: 20.25 Veelgelezen, litterair gesprek.
20.55 Boekenmarkt 1965, reportage van de
boekenmarktshow. 21.45 Achter net nws.
spel. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten.
23.00 Frans muziekprogramma. 23.55-24.00
Nieuws.
BRUSSEL. 324 m. 12.00 Nieuws. 12 03
Grammofoonmuziek. 12.03 Kroniek voor de
landbouw. 12.15 Gevarieerde muziek (12.25
Weerberichten, mededelingen en berichten
voor de schippers). 12.50 Beursberichten
en programmaoverzicht. 13.00 Nieuws.
Op woensdag 19 mei spreekt prof. dr.
S. Dresden (Renaissancezaal, Frans
Halsmuseum, 20.15 uur) over „Het
raadsel in roman en detectiveroman".
Deze enige manifestatie te Haarlem
ter gelegenheid van de boekenweek
maakt het zinvol extra aandacht te
vragen voor het hierbij afgedrukte
artikel van onze medewerker Bert
Japin, die aan de hand van de figuur
van Ab Visser het misverstand onder
de loep neemt, als zouden litteratuur
en speurdersroman verschillende
categorieën zijn.
DE CRITICUS met het meeste recht van
spreken blijft nog altijd hij. die toont niet
alleen de theorie maar ook de praktijk van
het bekritiseerde fenomeen te beheersen.
Behalve in zijn bekroonde speurdersver
haal Uitnodiging tot moord heeft Visser
dit bewezen met De Samenzwering, een
thriller die rhen een mehgvorm van sus-
pense-story, psychologische thriller en
spionageverhaal kan noemen. De hoofd
persoon, Hugo Das, wordt als vertegen
woordiger van zijn firma naar een fictief,
totalitair geregeerd staatje gezonden en
daar betrokken in een aanslag op de dic
tator, die men hem eerst probeert voor te
stellen als een provocatieve schijnaanslag.
Das, die het door hem gepleegde verraad
van zijn zwager aan de S.D. en daarmee
de verachting van zijn vrouw meetorst,
grijpt, min of meer zijns ondanks, deze
gelegenheid aan om zichzelf te bewijzen
dat hij niet de nul is die men kan sturen
waar men wil, al voelt hij vanaf het eer
ste moment de zinloosheid van dit pogen.
Na een mislukte aanslag op de dictator
alweer een falen! komt hij tot de
ontdekking dat hij zich zelfs door de vrouw
van zijn opdrachtgever, die een verliefd
heid voor hem gesuggereerd heeft, heeft
laten misbruiken; op zijn vlucht sterft hij
een onheroïsche dood. Een verhaal, op de
grens van thriller en „gewone" litteratuur,
dat eens temeer bewijst (en dat is, niet
voor de Angelsaksische, maar wel voor de
Nederlandse .,1^316^-110110^' vrijwel
uniek!) dat de kloof tussen beide zo heel
breed niet is. Uitgeverij „West-Friesland"
sloot met deze witte raaf het eerste twin
tigtal af van zijn „Witte-Raven"-detective-
serie, waarin vrijwel tegelijkertijd een ro
man van het eminente „mystery"-echt-
echtpaar F. R. Lockridge (Schimmen in
een leeg huis) en een sterke thriller van
Dorothy Hughes (Verdenking met voorbe
dachte rade) verschenen. Drie boeken die
standing geven aan een „mystery"-reeks!
MET ANDERE ASPECTEN van de lit
terator Ab Visser kan men kennismaken
in het geestrijke bundeltje korte proza
stukken Leven van de Pen, dat het licht zag
in Krusemans Parthenonreeks. Wie de,
zelf tot „leven van de pen" gedwongen,
half invalide en eeuwig door pijn gekwelde,
Ab Visser persoonlijk kent, wordt steeds
opnieuw gefrappeerd door zijn humor,
werkkracht en veelzijdige belangstelling.
Die veelzijdigheid en die humor treden ook
in Leven van de pen naar voren, de hu
mor nog het meest in de afdeling „Bui
ten schot" met, vooral in het met de eigen
invaliditeit zelfspottende „Honds", een
(wrange) humor van „Carmiggeltraanse"
kracht. Gevoelig getekende schrijverspro-
tretten, in „Klein Mausoleum", vormen
een in-memoriam voor (én een waarde
volle litterair-histprische bijdrage over) fi
guren als Gerard van Eckeren, C.C.S. Cro
ne, Gerrit Achterberg, Niek Verhagen en
Hein de Bruin; in de afdeling „Portretten"
(van onbekenden) bieden, soms naar de
short-story neigende, schetsjes in hun ge
voeligheid en geestigheid bijna een mixture
van de beide eerdergenoemde delen. In
telligent, speels en scherp zijn in deze
bundel essaytjes als dat over de „middle
brow", het jongensboek, het meisjesboek
en onpersoonlijker schrijversportretten als
dat van J. J. Gouverneur en Agatha Chris
tie. Speels en informatief is tenslotte het
anekdotische „Kort Geding", over en rond
hen die hebben geleefd of willen leven van
de pen. Veelzijdige interesse en alzijdige
..penvaardigheid", het vermogen om een
door en door gedocumenteerd onderwerp
op soms bijna journalistiek-luchtige wijze
weer te geven: Ab Visser bewijst er in
Leven van de pen wederom mee hoeveel
facetten zijn schrijverschap telt; een veel
zijdigheid die juist hem ook zo waardevol
maakt als hij een lans breekt voor, met
name de vaderlandse, misdaad- en speur
derslitteratuur.
