De neger moet nu leren de
rechten te gebruiken die
hij heeft gekregen
Coalitie CDU/SPD werpt
haar schaduw ver vooruit
m
DE NIEUWE SK0DA1000 MB - NU LEVERBAAR VOOR f 5450
m
Willie Mae en
haar man
durven niet
De Havilland
overleden
Letterkundige prijs voor
terrorist uit Angola
Britse staat neemt deel
aan nieuwe commerciële
televisie-zender
Concurrentie tussen
krant, radio en
televisie
Drie doden in
het verkeer
Wil
ZATERDAG 22 MEI 1965
99
„Fijne man'
ggfP -
II
Slinks
Eerbetoon
Geloof
Neder-Saksen misschien voorloper van Bonn
Een auto kiezen in de vijfduizendgulden-klasse is
gemakkelijker geworden. Omdat u nfl voor f 5450
een auto koopt, die ruim is én zuinig, modern én de
gelijk, sportief én veilig: de nieuwe Skoda 1000 MB
Pittig karakter (120 km/u; 0-80 km/u in 14 sec.)
plezierig te hanteren („vingertop"- pookschakeling)
bijzonder goede wegligging (o.a. laag zwaartepunt)
enorm remvermogen (totaal remoppervl. 770 cm2)
praktisch interieur (slaapbanken, laadvloer, enz.)
Vraag gratis proefrit aan een van onze (80) dealers!
Hoofddealer voor Haarlem e.o.: Autobedrijf VERBEEK N.V., Bloemendaalseweg 5-7, Bloemendaal, tel. 52301
I
„WIJ ZULLEN OVERWINNEN" IV
(Van onze reisredacteur mr. H. L. Leffelaar)
SELMA. Terwijl buiten het vierkante gebouw van de
rechtbank een lange rij negers geduldig in de hete zon staat
te wachten om zich te laten inschrijven als kiesgerechtigden,
zit Willie Mae Brown op een vaal bed in haar houten huisje
in de katoenvelden, zes kilometer buiten Selma. Willie Mae
is 30 jaar en heeft 8 kinderen (de oudste is tien). Haar echt
genoot is aan het werk voor een blanke katoenplanter. Hij
werkt van 's morgens zes tot 's avonds zes en verdient 20 dol
lar per week. Het huisje, meer een krot met scheef staande
muren die kieren, heeft drie kamers. De inventaris bestaat
uit een kapotte ijskast, twee bedden, een stoel, een bankje,
een paar kastjes waar oude kleren uit puilen, en een tele
visietoestel waarvan het beeld nauwelijks te zien is. Aan de
muur hangt een gitaar. In de keuken, of wat daarvoor door
gaat, staat een hout-fornuis (het hout moet iedere dag ge
sprokkeld worden). Er is geen elektriciteit en geen stromend
water. Willie Mae bekijkt mij met argwaan, maar niet on
vriendelijk. De argwaan is de gebruikelijke angst van negers
in het zuiden van de Verenigde Staten tegenover blanken.
in de toespraak van een van de sprekers,
staat de menigte op en zingt „Glory,
Glory, Hallelujah". Het is het eerbetoon
aan hun leider die net is binnengekomen:
dominee Martin Luther King.
Het is de eerste keer sinds de mars dat
dominee King terug is in Selma, en hij
zal er maar een kwartier blijven. De me
nigte houdt niet op met applaudisseren. Dan
neemt dominee King het woord. Het ru
moer verstomt onmiddellijk. Staande ach
ter de katheder met een verlicht kruis ach-
Het gesprek vlot niet. Ik vraag haar of
ze op de televisie de mars van dominee
Martin Luther King naar Montgomery
heeft gezien. Ja, ze heeft het gezien. Wat
vond ze ervan? Ze aarzelt. Zegt dan dat
ze het wel mooi vond. Na een tijdje (er
zijn veel gaten in het gesprek), zegt ze
dat haar man eigenlijk wel mee had wil
len doen, maar hij durfde niet zijn
baas zou hem ontslagen hebben. Vier van
de acht kinderen zitten naast Willie Mae
op het bed. Ze zeggen niets en kijken al
leen maar. Ze zien er verwaarloosd uit.
WAT DENKT WILLIE MAE van domi
nee King? O, dat is een hele fijne man.
Meer zegt ze niet, en ik vermoed dat ze
niet weet hoe eerlijk ze in haar antwoor
den kan zijn. Twee dagen geleden brandde
het huis van een buurman tot de grond toe
af twee jonge kinderen kwamen om.
Niemand weet nog wat de oorzaak van de
brand was, maar er zijn geruchten dat dit
het werk van blanken was die het niet
met de buurman op hadden.
Willie Mae's acht kinderen (een negen
de wordt in juni verwacht) werden zonder
de hulp van een arts in de houten hut ge
boren. Er is geen geld om naar een zie
kenhuis te gaan. Er is geen geld om
kleren te kopen. Er is nauwelijks genoeg
om het gezin (plus nog een geadopteerd
kind van een familielid) te voeden. Toen
een van de meisjes ernstig ziek was, zorg-
de een blanke dame ervoor dat zij in het
ziekenhuis werd opgenomen.
Buiten het huisje hangt een lange rij pas
gewassen kinderkleren. Het wassen doet
Willie Mae in een grote zwarte kookpot
achter het huis. In de zomer wanneer de
katoen pluk-rijp is, helpen de oudste kin
deren mee. Dan lopen ze met een grote
zak tussen de planten en plukken de plui
zige bollen.
Als ze er bedreven in zijn, kunnen ze
per dag ongeveer 40 kilo oogsten. Daar
voor krijgen ze twee dollar. Het loon voor
een dag onkruid wieden is iets hoger: twee
en een halve dollar. Het wettelijk vast
gestelde minimum-uurloon in Amerika is
een dollar vijfentwintig.
Willie Mae en haar echtgenoot zijn niet
Ingeschreven als kiezers. Ze durven niet.
Eigenlijk hebben ze er ook geen belang
stelling voor. Hun apathie is een van de
grootste obstakels in de verwezenlijking van
de strijd om gelijke rechten voor de Ame
rikaanse neger. „De neger moet nu leren
de rechten te gebruiken die hij heeft ge
kregen", zegt een CORE (Congress for
Racial Egnality)-vrijwilligers. Ze zijn
van generatie op generatie gewend geweest
aan de door blanken opgelegde toestand. Nu
moet hun een andere mentaliteit bijge
bracht worden".
Een professor uit Pittsburgh zegt het iets
anders: „Wat op het ogenblik in het zuiden
van Amerika gebeurt, is niet meer of min
der dan het omhoog stuwen van een sub
cultuur in de stroomversnelling van de
Portugese staat grijpt in: de
schrijversvereniging opgeheven
LISSABON (AP) De Portugese Ver
eniging van Schrijvers, waarop felle cri-
tiek wordt uitgeoefend omdat zij een let
terkundige prijs heeft toegekend aan een
gevangengenomen terrorist uit Angola,
heeft vrijdagavond bezoek gehad van vijf
tig woedende mensen, die haar kantoren
vernielden. De politie arriveerde te laat
Tezelfdertijd gaf de Portugese minister van
Onderwijs, Galpao Teles, een communiqué
uit waarin hij de opheffing van de vereni
ging bekendmaakte. De pers heeft de ver
eniging sterk becritiseerd.
In dit communiqué wordt verklaard, dat
het besluit van de vereniging om de letter
kundige Gulbenkianprijs van 50.000 escudo
(5.000 gulden) toe te kennen aan Luandino
Vieira, die voor zijn terroristische activi
teit een gevangenisstraf van veertien jaar
uitzit, een belediging is van de nationale
gevoelens in een periode dat Portugese
soldaten in de strijd tegen de terroristen
in Angola gedood worden.
De Gulbenkianstichting heeft vrijdag
verklaard het beschermheerschap van der
gelijke prijzen opnieuw in overweging te
willen nemen om zo mogelijk te vermijden,
dat de prijs niet overeenkomstig de ver
langens van de beschermheer toegekend
wordt. Vieiras, wiens werkelijke naam is
José Vieira Mateus de Grace, heeft de prijs
gekregen voor zijn roman „Luanda". Hij
zit sinds juni 1963 op de Kaap Verdische
•Handen in gevangenschap.
C-'::
W C«K8
mmm «w
YBiToss ntcmt
ËÉÉÉijitÉÉ
Brown Chapel, van waaruit de ras-
senstrijders de afgelopen maanden
opereerden. Op de foto enkele rassen-
strijders broederlijk bijeen, onder
andere (vierde van links) Jim Lethe-
rer, die op een been de mars van
Selma naar Montgomery meeliep.
Amerikaanse samenleving. Dat is nog nooit
ergens anders ondernomen".
SELMA IS DE hoofdstad van Dallas
County in Alabama (een county is verge
lijkbaar met een provincie). In Dallas
County wonen ongeveer 13.000 blanken en
18.000 negers. Van de daarvoor in aan
merking komende 10.000 negers zijn er tot
nog toe 300 als kiesgerechtigd geregis
treerd. Er is de blanken veel aan gelegen
te voorkomen dat de negers er een meer
derheid van stemmen krijgen. Daartoe
worden allerlei slinkse middelen aange
wend.
Om te beginnen zijn er maar twee da
gen per maand (de eerste en derde maan
dag) dat men zich kan laten inschrijven.
Men moet van tevoren een nummer halen,
en dan kan het een paar maanden duren
voordat 't nummer aan de beurt is. Per dag
worden hooguit 250 kiesgerechtigden in
geschreven. Een ruwe berekening laat zien
dat het twee tot drie jaar kan duren voor
dat alle kiesgerechtigde negers zijn inge
schreven.
Maar de negers die zich nu aaneen ge
schaard hebben, zijn vastbesloten zich niet
te laten afschrikken. Ze staan urenlang in
de rij om aan de beurt te komen, gadege
slagen door met pistolen en traangasgrana
ten gewapende politie-agenten die allen een
speldje op hun uniform dragen.
Op het speldje staat: „Nooit". Ze blijven
in de rij staan, ook wanneer de blanke re
gistratie-functionarissen twee uur blijven
lunchen. Blanke studenten van CORE dra
gen kannen met water aan voor de wach
tenden en later worden luneh-broodjes uit
gedeeld.
DIE AVOND is er een bijeenkomst ln
Brown's Chapel, het kerkje in de neger-
wijk waar de mars naar Montgomery be
gon. Het gebouw is propvol en het is er
warm. Er zijn voornamelijk negers, maar
ook een paar blanken, onder wie een rabbi
met een bid-kalotje op zijn hoofd. Midden
ter zich houdt hij een korte toespraak.
„Wij moeten ons niet in slaap laten sus
sen", zegt hij, „Alabama is nog steeds vast
besloten geen duimbreed te wijken, en Sel
ma evenmin. Wij gaan ons geld alleen uit
geven in die winkels die ons respecteren.
Wij moeten doorgaan met onze boycot.
Het is een strijd van recht tegen onrecht,
maar de dag zal komen dat de neger in
Amerika de broeder is van de blanke en
voor die dag vechten wij. Op die dag ho
pen wij".
DE MENEIGTE staat op en zegt een
gezamenlijk „amen". Dominee King ver
laat de kerk. Hij moet een vliegtuig halen
op weg naar Boston om daar deel te ne
men aan een proetst-mars. Zijn bezoek aan
Selma had alleen tot doel het vrijheids
vuur brandende te houden. Een volgen
de spreker zegt: „We hebben naar domi
nee King geluisterd en wanneer wie dan
ook mocht denken dat de zaken hier in
Selma wat gekalmeerd zijn, dan heben
wij één antwoord: wij zijn net begonnen".
„Amen" roept de menigte in koor.
De volgende morgen ontbijt ik voor mijn
vertrek uit Selma in een restaurant waar
op de tafels een kaartje staat. De tekst
aan de voorkant is „Geef hun een geloof
om mee te leven". Op de achterkant
staan fotootjes van kinderen: een Chinees,
een neger-jongetje en een paar blanken.
Maar het restaurant laat geen negers toe.
Wanneer ik Selma uitrijd, passeer ik een
groot reclamebord langs de weg. Het toont
een levensgrote foto van dominee King,
gezeten tussen een aantal mensen.
Erboven staat „Dominee King op een
communistische school". Er staat niet bij
wie het heeft laten aanbrengen. Een eind
verderop staat een rond bord: „Citizen's
council-ras-zuiverheid". De woorden staan
om de Amerikaanse vlag en die van het
zuidelijke leger ten tijde van de burger
oorlog. Selma zal (nog) geen duimbreed
wijken.
(Van onze correspondent)
LONDEN De Britse regering over
weegt een nieuwe wijze van exploitatie
voor het toekomstige vierde televisieka
naal. Op het ogenblik zijn er drie gelijk
tijdige B.B.C.-programma's, namelijk
B.B.C.-l, dat door praktisch het hele land
kan worden gevolgd, B.B.C.-2 dat nog
slechts het Londense gebied bereikt,
maar geleidelijk onder het bereik van gro
tere delen van de bevolking komt en de
commerciële televisie, welke onder be
heer en toezicht staat van het Gezagsor
gaan voor Onafhankelijke Televisie. De
B.B.C. trekt haar inkomsten uit het kijk
en luistergeld dat op 1 augustus a.s. ver
hoogd zal worden van 4 tot 5 pond per
jaar (40 tot 50 gulden per jaar). De com
merciële televisie wordt geheel uit de uit-
brengst van reclame gefinancieerd.
De bedoeling schijnt nu te zijn dat het
in de maak zijnde vierde televisiepro
gramma gezamenlijk zal worden geëxploi
teerd door staat en particulieren. Het deel
genootschap zou worden verkregen door
dat de regering een minderheid van de
aandelen zou verkrijgen en daardoor delen
in de winst. Bijzonderheden worden op
het ogenblik nog uitgewerkt. In de herfst
wordt een wetboek over de plannen ver
wacht, spoedig gevolgd door een wetsont
werp. De leiding van deze „gedeelde" te
levisie zal bij een nieuw gezagsorgaan ko
men te berusten. Door de nieuwe opzet
wordt het advertentiemonopolie van
commerciële omroepen doorbroken en
wordt de B.B.C. aan de zo dringend no
dige financiën geholpen, zonder dat het no
dig zal zijn het omroepgeld te verhogen.
(Van onze correspondent)
BONN Christen-democraten en socia
listen hebben in Neder-Saksen een coali
tieregering gevormd. Men houdt met de
mogelijkheid rekening, dat na de parle
mentsverkiezingen in september in de
bondsregering eveneens de christen-demo
craten en socialisten een coalitie aangaan.
De socialisten zijn in het parlement in
Bonn in de oppositie. Onderzoekers van de
publieke opinie hebben vastgesteld, dat de
christen-democraten van Ludwig Erhard
op het ogenblik precies evenveel kans
hebben als de socialisten van Willy
Brandt. Samen zouden zij negentig per
cent van de stemmen op zich kunnen ver
enigen. In de huidige regering-Erhard zijn
de coalitiegenoten van de CDU de Vrije
Democraten van vice-kanselier Erich
Mende.
De vorming van een nieuwe regering in
Neder-Saksen werd nodig na een crisis in
de CDU/FDP-coalitie over een concor
daat, dat dit overwegend protestantse land
met de rooms-katholieke kerk gesloten
had. In dit concordaat werden de privile
ges van het Vaticaan op de scholen ge
regeld. De Vrije Democraten, die trots
zijn op hun anti-clericale gezindheid, te
kenden protest aan.
De minister-president van Neder-Saksen,
Diederichs, accepteerde prompt het ver
zoek om ontslag van de vier FDP-minis-
ters, toen hij merkte met de socialisten in
zee te kunnen gaan, die net niet aan een
(Van onze correspondent)
LONDEN Vrijdag is op 82-jarige leef
tijd Sir Geoffrey de Havilland, één van
Engelands beroemdste luchtvaartpioniers,
overleden. In 1908 ontwierp en vloog hij
zijn eerste toestel. In de eerste wereldoor
log vormde zijn machines de kern van
de Britse en Amerikaanse luchtmacht.
Tussen de twee wereldoorlogen verwierf
zijn „Moth" grote populariteit. In de twee
de wereldoorlog was het zijn bommenwer
per „Mosquito" die gedurfde raids op vijan
delijk gebied uitvoerden. Een van zijn be
kendste vliegtuigen was de „Cornet", een
straalverkeersvliegtuig.
Sir Geoffrey verloor twee zoons, een bij
een vliegtuigbotsing en de andere, toen hij
als testpiloot een proefvlucht maakte.
Vrijdagmiddag zijn bij het station
Heiloo twee wagons van een perso
nentrein uitgebrand, nadat in een der
wagons kortsluiting was ontstaan. De
passagiers konden bijtijds wegkomen.
Wel ging wat van hun bagage ver
loren. De brandweer van Heiloo had
na ruim een half uur het vuur ge
blust. Nadat het zwaar beschadigde
treinstel naar Alkmaar was gesleept
kon het treinverkeer op het baanvak
worden hervat.
meerderheid in het landsparlement toeko
men.
De vice-premier van Neder-Saksen is
nu een socialist. Men houdt er rekening
mee, dat in de nieuwe bondsregering
naast kanselier Erhard de burgemeester
van Berlijn en voorzitter van de SPD,
Willy Brandt, wel eens de functie van
vice-kanselier zal kunnen gaan vervullen.
In de jaarvergadering van de Neder
landse Journalistenkring in Amsterdam
heeft de voorzitter, mr. A. Stempels, een
rede gehouden, waarin hij ondermeer zei,
dat in een grijs verleden sommigen zich
hebben afgevraagd of de radio niet on
gunstig zou werken op de belangstelling
voor de krant. Vrees op dit punt is onge
grond gebleken. Thans dreigt het gevaar
dat de radio een slachtoffer wordt van de
televisie. Er is tussen radio en televisie
een scherpe concurrentie tegenover het
publiek. Veel scherper is deze concurren
tie dan die tussen de dagbladen en de
audio-visuele media. Als de plannen van
de regering zullen worden uitgevoerd zal
de commerciële concurrentie aanvankelijk
voelbaar kunnen worden bij de dagbladen
voor zover deze een groot deel van hun
financiële bestaan moeten vinden in de ad
vertentieopbrengst. Zij zullen de adverten-
tieconcurrentie echter niet alle in dezelfds
mate ervaren.
Voor de journalisten van de verschillen
de media kon zo'n ontwikkeling in elk ge
val betekenen dat zij nog meer naar ver
hoging van kwaliteit van hun produkt zul
len streven.
Mr. Stempels sprak voorts over het pro
bleem van journalisten bij verschillende
media, die elkaar bij de uitoefening van
functies ontmoeten. De schrijvende journa
list bedient zich veelal van de indirecte
rede, de televisiejoumalist en ook wel de
radiojoumalist reproduceert in hoge mate
de directe rede. Hierdoor kunnen de ver
schillende soorten journalisten elkaar bij
gelegenheid danig dwars zitten.
Deze problematiek is al eens onderwerp
geweest van een gesprek tussen de hoogste
autoriteiten en vertegenwoordigers van de
verschillende media. Ook de hoofdredac
teuren zijn zich met deze problematiek
gaan bezighouden.
Over het verschijnsel van concentratie in
de perswereld zei mr. Stempels dat uitge
verijen en drukkerijen tot concentratie kun
nen worden gebracht door dreigende of
reeds voelbare economische verzwakking,
welke worden veroorzaakt door concur
rentie van radio en televisie, in 't bijzon
der wanneer deze media de advertentie
markt gaan bewerken. Er zijn ook ande
re economische factoren, zoals zware fis
cale druk, stijging van produktiekosten en
kunstmatig laag gehouden prijzen van het
produkt. Fusie van bladen kan een reme
die zijn, maar ze wordt een pijnlijke ope
ratie als ze tot gevolg heeft dat er kran
ten verdwijnen. Er zal dan voor moeten
worden gezorgd dat de journalisten van
een verdwijnend blad van hun bestaan toch
verzekerd blijven. Bovendien zal rekening
moeten worden gehouden met wijziging of
verdwijning van de geest, waarin de jour
nalist placht te werken.
Wat de herwaardering van het journa
listieke beroep betreft zijn er volgens mr.
Stempels twee barrières: De opvattingen
van een groot aantal dagbladondernemers
en de loonpolitiek van de overheid.
Tenslotte verklaarde hij dat voorberei
dingen voor de oprichting van een school
voor de journalistiek grote vorderingen
hebben gemaakt. Het gaat er nu om, dat
de minister van Onderwijs en Wetenscbpo
pen de noodzaak ziet van de oprichting
van een dergelijke school op een behoor
lijk hoog niveau, dat uiteraard ook fi
nancieel zijn consequenties zal hebben.
De heer G. J. Valk uit Hoogvliet is van
nacht om het leven gekomen toen hij op
rijksweg 17 in Standaardbuiten door onbe
kende oorzaak met zijn personenauto in
een bermsloot reed.
In Monster schoot een auto na een bot
sing met een andere wagen het fietspad
op en raakte het 19-jarige meisje A. A.
W. Grootscholten, dat daar reed. Zij werd
zwaar gewond en overleed later in een
ziekenhuis.
Een 39-jarige inwoner van Goirle is bij
Turnhout in België met zijn auto tegen
een boom gebotst. Hij was op slag dood.
Drie medeinzittenden werden zwaar ge
wond.
Advertentie
EEN VEILIGE KEUZE
1
