CONCILIEVERWACHTING
Gemengde huwelijken en
geboorteregeling
HANDZETTER WORDT PREDIKANT
Ds Borgers (I.C.C.C:) meent:
Kentering in Rome
niet principieel
Protestanten en
katholieken
in de wereld
Voor schippers Geweldloze weerbaarheid
Aartsbisschop wi
met emeritaat
Techniek als
natuurramp
KORT NIEUWS
Amerikaan over
gereformeerden
Tractementen
ZATERDAG 29 MEI 1965
Erbij
PAGINA TWEE
Gemengde huwelijken
Spanjaarden
DE VERSPREIDING VAM DE
PROTESTANTEN
DE VERSPREIDING VAN DE
KATHOLIEKEN
Dr. L. J. M. Alting van Geusau, die aan het hoofd staat van het Nederlands
Documentatie Centrum van het Concilie, heeft dezer dagen op een pers
conferentie te Utrecht een overzicht gegeven van de voorbereidingen, die
voor de nieuwe (en laatste) zitting van het Concilie gemaakt worden. Vier
nieuwe schema's moeten van het begin af worden behandeld: Kerk en Wereld,
Lekenapostolaat, Missies en Godsdienstvrijheid. Alle overige schema's kunnen
echter door het aanbrengen van wijzigingen nog zeer veel werk veroorzaken
en tijd in beslag nemen. Sprekende over de hervorming van de Curie zei
dr. Alting van Geusau dat algemeen wordt aangenomen dat Paulus VI van plan
is een hervormingsproject over te nemen, dat reeds tijdens de periode waarin
hij staatssecretaris was, door hem is uitgewerkt. Het schema over het huwelijk,
dat ten gevolge van de stemming van het vorige jaar in handen is gesteld
van paus Paulus, zal waarschijnlijk uitmonden in een „motu proprio", een docu
ment met richtlijnen van de paus zelf. Alvorens hieraan definitief vorm te
geven heeft paus Paulus echter aan de bisschoppenconferenties over dit onder
werp een stuk toegezonden met het verzoek dat de bisschoppen daarop hun
zienswijze zouden geven.
Verwacht mag worden dat vanuit de
Europese landen, waar men veel te
maken heeft met de problemen rond
het gemengde huwelijk, vrij algemeen
het advies naar Rome zal gaan om de
bepalingen drastisch te verzachten. Met
name zou, volgens de bisschop van
Haarlem, mgr. J. van Dodewaard, de
belofte om de kinderen katholiek op te
voeden, van de niet-katholieke partij
niet meer gevraagd mogen worden;
aan de katholieke partij zou slechts als
voorwaarde gesteld dienen te worden
de toezegging dat zij voor een katholie
ke opvoeding haar best zal doen. Ook
zou de mogelijkheid moeten worden
opengesteld om in bepaalde gevallen
voor een gemengd huwelijk toe te staan
dat het buiten de kerk gesloten wordt;
de bisschop zou dan dispensatie moeten
kunnen geven in de voorgeschreven
vorm en de huwelijkssluiting van het ge
mengde huwende paar voor de burger
lijke stand ook voor de rooms-katholie-
ke kerk geldig moeten verklaren.
De pauselijke commissie die zich be
zig houdt met de geboorteregeling is nog
erg verdeeld. Deze geheime commissie
(waarvan het bestaan nog niet zo lang
geleden bekend werd) bestaat uit vijf
tig deskundigen onder andere op het ge
bied van de medische wetenschappen,
psychologie, bevolkingsgroei, economie
en chemie. Naar verluidt zouden zich
binnen de commissie drie belangrijke
stromingen aftekenen. De eerste groep
zou zich verzetten tegen iedere vorm
van het voorkomen van zwangerschap.
De tweede verzet zich tegen mechani
sche anticonceptie, maar veroordeelt
chemische middelen niet. De derde
groep is voor het aanvaarden van anti
conceptie met verantwoord ouderschap
en persoonlijke voortplanting als richt
snoer en de christelijke liefde als fun
damenteel beginsel en de vrijheid van
geweten en de menselijke waardigheid
als uitgangspunt.
Paus Paulus heeft de commissie ge
vraagd om snel en doortastend te wer
ken.
Of deze zitting voldoende zal zijn om
de zware onderwerpen af te handelen
is nog niet duidelijk. Iedereen die bij
het concilie betrokken is, zou graag
willen dat deze vierde zitting ook de
laatste werd. Het is echter niet uitge
sloten dat een slotzitting van korte duur
in 1966 nog noodzakelijk zal blijken.
De jezuïetenpater Wolfgang Seibel uit
München acht een duidelijke uitspraak
van het concilie over de kwestie van
de gemengde huwelijken noodzakelijk.
„Als dit vraagstuk op het concilie al
leen maar ter sprake gebracht wordt
en dan verwezen naar een commissie,
dan zou dat betekenen dat men het pro
bleem uit de weg ging. Hoe kan een
concilie, waaraan toch in de eerste
plaats een pastorale taak gegeven is,
aan een zo brandende kwestie voorbij
gaan?".
Dit is de mening van pater Seibel,
een veel gelezen rooms-katholieke
schrijver die onder meer een drietal
boeken over het concilie heeft geschre
ven. Zijn laatste boek, als pocket-uitga
ve verschenen, draagt als titel „Mische-
he und Konzil. Chanzen und Grenzen
einer katholischen Reform" (Het ge
mengde huwelijk en het concilie. Kan
sen en grenzen van een katholieke her
vorming). Naar het oordeel van de
schrijver wordt door het conciliesche
ma over het oecumenisme ook in de
officiële kringen van de kerk een nieuw
klimaat geschapen, dat gunstig is voor
een nieuwe regeling van dit vraagstuk.
Evenwel is net nog niet zeker of de
door kardinaal Frings naar voren ge
brachte suggestie (deze kardinaal stelde
voor om alle gemengde huwelijken gel
dig te verklaren) een voldoende meer
derheid zal verwerven, of dat hij wel
licht nog verder gaande voorstellen ge
daan zullen worden, meent hij.
In een interview pleitte de pater
voor een meer gedifferentieerde behan
deling van de gemengde huwelijken. Hij
erkent dat een gelovige protestantse op
voeding beter en christelijker kan zijn
dan een totaal onverschillige en libera
le zoals die tegenwoordig bij vele in
naam rooms-katholieke huwelijken
voorkomt. De gedachte, dat op die ma
nier toekomstige gelovigen verloren
kunnen gaan voor de rooms-katholieke
kerk, wijst pater Seibel af, omdat der
gelijke opvattingen niets met het chris
telijk geloof te maken hebben. „Het
komt niet op het grootste aantal aan,
maar veeleer op de kracht van het ge
loof en van de liefde. Moet men niet
meer verblijd zijn over elke overtuig
de christen, ook al groeit hij op in
de protestantse kerk, dan dat men de
nadruk legt op het uiterlijke toebeho
ren aan de rooms-katholieke kerk?".
In het zelfde bovengenoemde pocket
boek schreef ook de voorzitter van de
Evangelische kerk in het Rheinland
prof. dr. Jachim Beckmann en hij ver
klaart daarin, dat een conciliebesluit
om ook de niet in de rooms-katholieke
kerk gesloten huwelijken te erkennen,
onverwachte gevolgen zou hebben. Het
zou, volgens hem, het begin worden van
een nieuwe oecumenische verhouding
tussen de kerken.
In verband met het concilie en de
geboorteregeling is het interessant om
de mening te vernemen van een aantal
Spanjaarden over dit vraagstuk. Men
heeft in dit opzicht de publieke opinie
gepeild. Aan 860 inwoners van Madrid,
van wie 98 pet rooms-katholiek waren
en mannen en vrouwen gelijk in aantal,
heeft men de vraag voorgelegd: „Wat
denkt u over geboorteregeling?". De uit
slag was als volgt. 31 pet wilde geboor
teregeling toestaan mits in vormen die
door de rooms-katholieke kerk worden
toegelaten, dus volgens de door de kerk
gesanctioneerde methoden. 26 pet
meende dat in gevallen van ernstig ge
vaar alle methoden van geboorterege
ling geoorloofd moesten zijn. De rest
(28 pet) had geen antwoord of reageer
de met: Ik weet het niet.
(7o PROTESTANTEN VAN DE TOTALE BEVOLKINq
minder dan 10% I 150-70
EZ2310-29% ■i??®rdan
rnrm 30-49 5
weden
Duirsland
Polen
Noorw.
Frankrijk
Roemenie
IJsland
Engeland^
Ë=Canada
Finland
Ver: Srak
China
AFR!
maica
Guqy
rAMERIKA
rAfrika
Nieuw-
Zeel.d
Australië
R.K. VAN DE TOTALE BEVOLKING)
minder dan 10% i 150-70%
lUU110-29%
iïïïffl 30-49%
lek
meer dan
707
Engeland
Canada
Ierland^
Spanje
ter Star.
^Filippijnen
Mexico
Gabon
Angola
Z-Viernam
WMalgassy
Nieuw-
Ausfralië:*
AMERIKA
Z.W.Afrika
De kaarten geven een overzicht van de huidige
verspreiding van de ongeveer 820 miljoen mensen
die rooms-katholiek of protestant zijn. Ongeveer
265 miljoen mensen op de wereld zijn protestant
en ongeveer 555 miljoen rooms-katholiek. De meeste
protestanten wonen in de Verenigde Staten. Hun
aantal bedraagt ongeveer 60 miljoen. Rusland moet
minstens vier miljoen protestanten tellen, Nederland
bezit er ruim vier miljoen.
De uitgesproken rooms-katholieke landen van de
wereld zijn: de landen van Midden-Amerika, de
landen van Zuid-Amerika, Portugal, Spanje, Frank
rijk, Ierland, Italië, Oostenrijk, Hongarije, Tsjecho-
slowakije, Polen en de Philippijnen. De meeste
rooms-katholieken wonen in Brazilië, namelijk on
geveer zeventig miljoen. In Nederland wonen ruim
4,5 miljoen katholieken. Gerekend naar wereld
delen telt Europa de meeste rooms-katholieken want
circa 45 percent van de katholieken van de wereld
woont in Europa. Ook voor de protestanten is
Europa het grote centrum, want ongeveer 48 percent
van alle protestanten in de wereld woont in Europa.
De uitgesproken protestantse landen van de wereld
zijn: Canada, Verenigde Staten, Groenland, IJsland,
Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, Enge
land, Oost-Duitsland, West-Duitsland, Zwitserland,
Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.
Dezer dagen is weer het eigen
Schippers-jaarboekje van de gerefor
meerde kerken verschenen onder de ti
tel „Waar vinden we de kerk?" In het
boekje staan de adressen en de gege
vens over kerkdiensten, catechisaties en
speciale pastorale zorg voor schippers
van de kerkelijke gemeenten die aan of
bij een rivier of kanaal liggen. De weg
wijzer verstrekt deze gegevens ook
over de belangrijkste vaarroutes van
Nederlandse schippers in België, Duits
land, Frankrijk en Zwitserland.
Nog steeds komen er regelmatig
kennissen op bezoek in de gezellige
knusse huiskamer van de familie
Richter aan de Johannieterweg 81 in
Doorwerth. Die belangstelling geldt
de 38-jarige heer des huizes Johannes
Richterdie van handzetter in de
dienst van drukkerij Van der Wiel uit
Arnhem predikant van de Nederland
se hervormde kerk is geworden. Een
overgang, die men niet elke dag tegen
komt, en die de heer Richter menig
zweetdruppeltje aan studie heeft ge
kost.
Als enige in de familie Richter koos
de vijftienjarige Johan in 1942 het vak,
dat zijn grootvader altijd had beoefend,
namelijk dat van handzetter. Hij trad
in dienst bij de firma Van der Wiel en
werkte daar met plezier. Al spoedig
trok het kerkewerk hem aan, maar in
1946 kwam voor hem de militaire
dienstplicht. Het was in de tijd dat de
eerste moeilijkheden in Nederlands-In-
Van een principiële kentering binnen
de rooms-katholieke kerk is beslist
geen sprake, hoewel de theologische
discussies zich nu in een ander kli
maat afspelen dan vroeger en er over
de reformatie en de reformatoren op
andere wijze wordt gesproken dan
voorheen.
Dit is een van de conclusies van ds
D. H. Borgers, gereformeerd predikant
in Nijverdal, die op de algemene ver
gadering van de Nederlandse organisa
tie ter bevordering van het werk van
de internationale raad van christelijke
kerken (I.C.C.C.) een referaat heeft ge
houden over „Is Rome veranderd?"
Dat er geen sprake is van een prin
cipiële kentering, leidt ds. Borgers on
der meer af uit het woord van kardinaal
Alfrink, dat aan het dogma niets zal
veranderd worden. De anathema van
Trente (bijvoorbeeld: „Als iemand zeg
gen zou, dat de zondaar door het ge
loof alleen gerechtvaardigd wordt, die
zij vervloekt"), zo zei hij, zijn nog on
verkort. Volgens hem valt hier niets
„weg te interpreteren" door middel van
de onderscheiding onveranderlijke waar
heid en veranderlijke expressie van de
waarheid.
Ondanks alle getheologiseer over de
verhouding schrift-traditie, aldus ds.
Borgers, blijkt de traditie oppermach
tig. De eenheid der kerk bestaat vol
gens hem naar Roomse opvattingen nog
altijd in de terugkeer tot de ene moe
derkerk van Rome.
Ds. Borgers herinnerde ook aan het
document over de oecumene, waarin
de paus de uitspraak, dat de protestan
ten onder de inspiratie van de Heilige
Geest in de Heilige Schrift God „vin
den", heeft veranderd in: dat zij hem
„zoeken". Uit deze en andere wijzigin
gen, die soms tegen de wil van de
meerderheid van het concilie werden
aangebracht, blijkt volgens ds. Borgers
dat de oppermacht van de paus onge
schokt is ,al het discussiëren over col
legialiteit ten spijt.
Hij voegde hieraan toe, dat de toe
kenning van de titel „Moeder der
kerk" aan Maria en de pauselijke toe
spraak in Nazareth niet bepaald de in
druk wekken, dat er een halt wordt
toegeroepen aan een verder voortschrij
dende Mariadevotie.
Verder noemde hij het zaak, niet al
leen te letten op de theologische dis
cussie, maar ook op de kerkelijke
praktijk: „Er is een schrikbarende
reliquieënverering en dat werkelijk niet
alleen bij het gewone volk. De schedel
van Andreas werd officieel ten ge
schenke gegeven aan de Griekse kerk".
Ds. Borgers merkte tenslotte op dat
de kerken van de reformatie zich bij
het constateren van deze zaken moe
ten hoeden voor hoogmoed.
Volgens welingelichte kringen van de
r.-k. kerk in Spanje heeft de primaat
van Spanje, de aartsbisschop van Tole
do Enrique kardinaal Pla y Deniel, en
kele malen tevergeefs het Vaticaan ver
zocht van zijn taak te worden onthe
ven. De kardinaal is negentig jaar en
zijn gezondheid laat te wensen over.
Rome zou echter de kardinaal in zijn
functie willen handhaven en een co
adjutor zonder recht van opvolging
naast hem willen benoemen.
dië frontpagina-nieuws waren, maar
voor Johan Richter betekende deze
minder prettige geschiedenis drie jaren
dienen in wat toen nog een Nederlandse
kolonie was. „Daar is toen de roeping
gekomen," vertelt dominee Richter, nu
getrouwd en vader van vier kinderen.
„De omstandigheden en de nood deden
mij de gedachte geboren worden domi
nee te worden. Maar wie zou zeggen of
bij de terugkeer in Holland die wens
nog steeds levend zou zijn?"
Dat bleek het geval, want een klein
jaar na zijn terugkeer in het vaderland
(in 1951, op 28-jarige leeftijd) werd hij
cursist aan het avond-lyceum in Arn
hem. Zeven jaar later was het zover
dat de studie kon worden beloond met
het diploma. Dat kostte wel enige moei
te, want van de 25 cursisten die begon
nen waren behaalde Johan Richter als
enige de eindstreep, zodat het volgen
van zijn studie eigenlijk uit het nemen
van privé-lessen bestond.
Zijn hele „middelbare-schooltijd"
bleef hij als handzetter werken, maar
dat werd anders toen hij theologie ging
studeren in Utrecht. Dankzij de bijzon
dere medewerking van de directeur
van de drukkerij, dr. R. E. Berends,
werden de college-uren vrij gemaakt.
Hij moest hard studeren. „Ik deed het
altijd in de huiskamer omdat ik graag
werkte als ik wat sfeer om me heen
voelde," zo vertelt de kersverse predi
kant, „maar ik heb nooit tot diep in
de nacht gestudeerd."
Zijn vrouw kan dat beamen. „Als
man en vader is hij nooit tekort ge
schoten in die lange studie-periode,"
zegt ze. Overigens heeft mevrouw
Richter haar man niet gekend zonder
studie-boeken. Het is overigens nog snel
gegaan want in december 1959 deed Jo
han Richter zijn propaedeutisch exa
men en in juni 1963 zijn kandidaats.
De kroon op al zijn zwoegen kwam toen
hij het kerkelijk examen met goed ge
volg aflegde.
Ondanks de vele tijd die het studeren
kostte bleef er toch nog wel eens een
verstolen uurtje over om zijn hobby's,
knutselen en koekjes bakken, te beoefe
nen. Ook op andere manieren wist de
heer Richter zich te ontspannen, name
lijk door het lezen van detective-ro
mans, hetgeen hij gemeen heeft met
vele dominees. Helemaal klaar is de
jonge predikant nog niet. „Eigenlijk
moet ik nog een paar maanden leer-vi-
caris zijn," zegt hij, „maar ik ga het
liefst zo snel mogelijk aan de slag".
Bovendien moet hij woensdagavond in
de Geertekerk te Utrecht nog een proef
preek houden. Paranimfen zijn de kan
didaten in de theologie De Jong en Rijt-
ma, beiden uit Utrecht, terwijl prof. S.
van der Linde de nieuwbakken dominee
enkele vragen zal stellen.
De blauwe werkjas, die gedragen
werd in de zetterij, zal nu verwisseld
worden voor de toga. „Ik heb het zet-
terswerk altijd met veel plezier ge
daan", vertelt dominee Richter en hij
spreekt de hoop uit dat het predikants
ambt hem evengoed zal bevallen. Een
hele verandering, die nog eens onder
streept wordt door de uitspraak van een
van de gasten: „Je zult maar een do
minee hebben, die zijn eigen kerkbode
kan zetten."
De humanistische stichting „Socra
tes" heeft in Rijswijk een landdag ge
houden, waarbij prof. dr. H. Freuden-
thal en drs. W. G. L. de Haas spra
ken over het thema „Cultuur en tech
niek".
„Sinds de renaissance van de vijf
tiende en zestiende eeuw is een ver
vreemding ontstaan tussen cultuur en
techniek, die zodanige vormen heeft
aangenomen, dat de huidige maat
schappij geneigd is de technische ont
wikkeling te zien als een natuurramp,
die over ons komt. Een tegenwicht hier
voor is het normgevoel, de wil tot ver
antwoordelijk handelen. Het humanis
me kan, als stelsel dat alleen en uit
sluitend op de mens en zijn mogelijk
heden is gebaseerd, een waardevolle
en moderne bijdrage leveren tot de ont
wikkeling en uitbouw van dit normge
voel. Dit laatste is de enige mogelijk
heid om de techniek van onvoorstelba
re natuurramp terug te brengen tot
het uitvloeisel van het menselijk han
delen", aldus de beide sprekers.
„Geweldloze weerbaarheid" is de titel
van het rapport dat „Kerk en Vrede",
de Nederlandse afdeling van de „Inter
national fellowship of reconciliation",
dezer dagen heeft uitgegeven met als
ondertitel: een alternatief voor militai
re verdediging.
Op een persconferentie in Utrecht
heeft een van de tien medewerkers
aan dit geschrift, mr. A. H. Heering,
gezegd dat volstrekte onvrede met het
ten dode opgeschreven zijn in de vici
euze cirkel van geweld dat altijd nieuw
geweld oproept de voornaamste drijf
veer tot de publikatie van „Geweldloze
weerbaarheid" is geweest. „We blijven
verstrikt", zo zei hij, „in het militaire
evenwicht dat nooit een evenwicht is
geweest, maar een voortdurend streven
van beide kanten om het overwicht te
krijgen".
De impasse is volgens „Kerk en Vre
de" momenteel bijna absoluut door de
dreiging van bacteriologische, chemi
sche en atoomwapenen. Overigens wil
„Kerk en Vrede" het niet bij woorden
alleen laten. Zo, zegt de voorzitter van
deze organisatie, prof. dr. J. de Graaf,
in het voorwoord bij „Geweldloze weer
baarheid", dat de mens van vandaag
noch oorlog, noch berusting in onrecht
mag willen en dat de enige logische
conclusie dan is, dat onrecht en onmen
selijkheid moeten worden bestreden
met middelen die niet gewelddadig
zijn.
In het rapport heeft „Kerk en Vrede"
haar overtuiging met betrekking tot ob
ject, grondslagen en methoden van de
geweldloze weerbaarheid neergelegd,
daarbij geïnspireerd door het geweld-
In het blad „Doorbraak" stond te le
zen over een jongetje van de zondags
school dat een couplet van de Vaste
Burcht als volgt opzegde:
De vijand rukt vast aan,
met opgestoken haar.
Hij gedraagt zich rustig nog
van gruwel en bedrog.
Maar zal als een kaffer verdwijnen.
Het aantal lidmaten van de gerefor
meerde kerken vrijgemaakt is in 1964
gestegen van 104.014 tot 105.457. Er zijn
thans 305 kerken en 207 dienstdoende
predikanten, alsmede 74 vakatures. Het
aantal kerken is met twee verminderd
door opheffing van de gemeenten te
Eibergen en Vrijhoeve-Kapelle (N BR.)
Ds. P. D. Kuiper is afgetreden als
voorzitter van de vereniging van gere
formeerde predikanten van de gerefor
meerde kerken in Nederland. Zijn op
volger is dr. mr. J. Ozinga (van Lun-
teren). Prof. dr. J. van den Berg trad
af als secretaris en werd opgevolgd
door ds. G. Meijster te Ede.
De gereformeerde mannenbond heeft
het initiatief genomen tot de oprichting
van een gereformeerd vormingscen
trum onder de naam „Hoogerheide".
Doel van het centrum wordt het leve
ren van een bijdrage aan de vorming
van 't gemeentelid tot het christen-zijn
in de maatschappij.
Voor de komende maanden is al een
twintigtal regionale vormingsdagen
voorbereid waarop het vraagstuk van
de communicatie tussen leden van de
mannenvereniging en de gemeentele
den centraal gesteld zal worden.
Op „Woudschoten" in Zeist wordt van
8 tot 10 juni de jaarlijkse pinkstercon
ferentie voor het evangelisatiewerk van
de gereformeerde kerken gehouden. Tot
de sprekers behoren dr. O. Jager (over
„Televisie en evangelisatie"), dr. K. J.
Kraan („Ontmoeting met het commu
nisme") en ds. S. J. Popma („Evan
gelisatie en het persoonlijk geloofsle
ven").
loze verzet van onder meer Gandhi en
Martin Luther King (die ook lid is van
de internationale broederschap).
In het boekje zijn hoofdstukken ge
wijd aan geweldloze methoden om een
vreemde overheersing te voorkomen,
geweldloze aktie onder vreemde over
heersing, historische voorbeelden uit
onder andere de Duitse bezettingstijd,
enkele recente ervaringen in democra
tische landen en de training in geweld
loze weerbaarheid.
Mr. Heering zei, dat „Kerk en Vrede"
zich niet de illusie maakt pasklare op
lossingen te hebben bedacht: „het zijn
suggesties die zeker wegen naar een op
lossing wijzen."
„Geweldloze weerbaarheid" is in een
oplaag van 10.000 exemplaren uitgege
ven in de Carillonreeks van W. ten
Have N.V. in Amsterdam.
Het is wenselijk, dat de gereformeer
de kerken in Nederland meer officiële
betrekkingen aanknopen met de kerken
van de gereformeerde traditie in Hon
garije, Tsjecho-Slowakije en Joego Sla-
vië. Dit is een van de stellingen, die
de predikant van de Amerikaanse ge
meente in Dordrecht, rev. Sidney H.
Rooy heeft toegevoegd aan zijn zojuist
voltooide proefschrift ter verkrijging
van het theologisch doctoraat aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam.
Vier jaar geleden kwam rev. Rooy,
die evangelisatiepredikant was van de
Christian Reformed Church in New Jer
sey in de Verenigde Staten, voor verde
re studie naar ons land. Hij aanvaard
de hier na korte tijd tevens het pasto
raat van de in Dordrecht gevestigde
Amerikaanse gemeente, de Pilgrim
Fellowship. Zijn nu verschenen proef
schrift handelt over de theologie van
de zending in de puriteinse traditie.
In zijn stellingen maakt de Ameri
kaanse predikant naast de reeds gere
leveerde nog meer actuele opmerkin
gen over het gereformeerde kerkelijke
leven. Maandelijkse avondmaalsdiens
ten zijn, stelt hij, meer in overeenstem
ming met de leer van de bijbel en de
oude kerk dan de huidige praktijk in
vele gereformeerde kerken. Ook stelt
hij, dat meer gebeden, maar minder uit
voerige, de aandacht en de toewijding
in de liturgie der gereformeerde ker
ken zullen versterken. Verder stelt rev.
Rooy, dat de oecumenische beweging
van deze tijd meer confessioneel en or
thodox is dan vroeger in de begintijd.
In juni zal rev. Rooy terugkeren naar
de Verenigde Staten. Het is de bedoe
ling, dat hij evangelisatie- of zendings
predikant wordt in de Christian Refor
med Church, de Amerikaanse zuster
kerk van de gereformeerde kerken in
ons land.
Het landelijk verband van de com
missies van beheer van de gerefor
meerde kerken in Nederland heeft in
zijn algemene vergadering te Hilver
sum gesproken over de tractementen
van de predikanten.
Het plan, dat ter tafel was, verdeelt
de gemeenten in zes groepen. Het mi
nimum salaris van een beginnend pre
dikant in een kleine gemeente tot 250
zielen zou dan 9.000 gulden per jaar
moeten bedragen met vrij wonen en
een vakantietoeslag van vier percent.
De jaarlijkse verhogingen zouden moe
ten variëren van 180 gulden in de laag
ste tot 375 gulden in de hoogste gemeen-
tegroep. In deze hoogste groep (boven
850 zielen per predikant) zou het maxi
maal bereikbare salaris na 21 dienstja
ren 19.635 gulden worden met vrijwonen
en vakantietoelagen.
Er werd gewezen op de mogelijkheid
om meer dan voorheen kleine gemeen
ten te combineren in een gezamenlijke
predikantsplaats. De vergadering be
sloot dat op korte termijn het oordeel
zal worden gevraagd van een commis
sie die de proeven nader zal bezien.
Deze zal vervolgens aan de kerken wor
den voorgelegd en dan namens het ver
bond aan de komende generale synode
worden gezonden.
