4
lie Nederlandse uitgaven van twee vermaarde
boeken over muziek in facsimile herdrukt
O N D E RW Y S
V
9
LEOPOLD
Het weekeinde
Van JohJoachim Quanz en Leopold Mozart
BEHANDELEN
Mevrouw Stuiveling reed
zich en haar man te water
Filmprijzen San Sebastian
Jacques van den Dool winnaar van het
Nationale Orgelimprovisatieconcours
6
G M
2V JD I G
O 9F9~<W O
3€o
MAANDAG 14 JUNI 1965
IN HET
DER
DOOR
TE H A E R L E M,
JOANNES ENSCHEDÉ,
MDCCLXVI.
By
Jos de Klerk
De radio geeft dinsdag
T elevisieprogramma
T. V-nabeschouwingen
Zowel Joh, Joachim Quanz als Leopold Mozart leeft,
benevens om andere verdiensten, in de geschiedenis der
muziek voort als auteur van een muziekpedagogisch boek.
Beide werken worden na twee eeuwen met belangstelling
geraadpleegd; de achttiende-eeuwse drukken ervan zijn bij
bibliofielen hoog in tel. Beide werken zijn kort na hun ont
staan ook in Nederlandse vertaling verschenen. De muziek
uitgever Olofsen te Amsterdam drukte in 1754 (twee jaar
na de Duitse oeruitgave) Quanz' „Grondig onderwijs van
den aardt en de regte behandeling der dwarsfluit" wat
een vrij getrouwe vertaling was - verzorgd door de Gro
ningse organist Willem Lustig. En Johannes Enschedé te
Haarlem ondernam het in 1766 Leopold Mozarts „Grondig
onderwijs in het behandelen der Viool op de boekenmarkt
te brengen. Van deze beide belangwekkende uitgaven zijn
thans bij A. Oosthoek te Utrecht herdrukken in facsimile
verschenen, die zich van de originele slechts onderscheiden
door de helderheid van het papier, dat trouwens de tijd
krijgt om de patine van echt „antiek" te verwerven. Reeds
ruim tien jaar geleden heeft de firma Barenreiter een
facsimile-uitgave van Quanz' „V'ersuch einer Anweisung die
Flöte traversiere zu spielen' in het licht gegeven. Men kan
aannemen dat dit door deze firma, die door haar precieuze
uitgaven de zin voor de barokmuziek stimuleert, op goede
gronden geschiedde, want het boek is in staat een massa
problemen betreffende de uitvoeringspraktijk van de muziek
uit de pruikentijd op te lossen. En zulks niet alleen voor wat
de fluit aangaat, zoals de titel van het boek zou doen ver
moeden. Die titel is eigenlijk onvolledig, want de tweede
helft van het werk is gewijd aan de praktijk van het musi
ceren in het algemeen en de bijzonderheden daarover heb
ben ruim stof gegeven voor de muziekhistorig en voor het
kweken van een reëel inzicht hoe de kunst uit de barok (de
in de romantische tijd zo miskende en onbegrepen „generaal-
bas-muziek") dient te worden uitgevoerd. Aan de hand van
de rustige betogen van Quanz, evenals aan andere ver
maarde pedagogische werken van zijn tijdgenoten (onder
meer van Carl Ph. Em. Bach) is er heel wat klaarheid ge
komen in het stiilbegrip en kon veel worden rechtgezet wat
in de romantische periode was kromgetrokken. Men kan dit
alles nu weliswaar in handboeken over theorie en geschiede
nis der toonkunst vermeld vinden, maar het is toch bijzonder
boeiend het rechtstreeks aan de bron te vernemen.
DE ACHTTIENDE EEUW mag dan
voor de scheppende toonkunst in ons land
een vrij schrale tijd genoemd worden, zij
heeft niettemin een niet geringe muzikale
bedrijvigheid tot ontwikkeling zien komen.
Deze openbaarde zich opvallend door de
bloei der muziek-uitgeverij (Le Cêne,
Witvogel, Hummel, Olofsen waren be
langrijke firma's) en door het vele wat
daarnaast aan Hollandse boeken over mu
ziek in de handel kwam, hetgeen van een
grote behoefte aan leer- en leesstof ge
tuigt. Een grote rol speelde in laatstge
noemde sector de Groninger organist Wil
lem Lustig, die naast zijn eigen pedago
gische werken (onder meer „Inleiding tot
de Muzykkunde", „Muzykaale Spra.ak-
konst" „Muzykale Onderwerpen") verta
lingen liet verschijnen van toen ophef ma
kende werken van Marpurg, Werckmeis-
ter, Burney en Quanz. Zijn uitgever was
steeds Arnold Olofsen te Amsterdam, be
houdens voor zijn vertaling van het ver
maarde werk van Burney over de muzi
kale toestanden in West-Europa, hetwelk
Lustig te Groningen liet verschijnen, ech
ter niet zonder de auteur in aanvullende
nota's op schampere wijze tegen te spre
ken, ja zelfs te schelden voor „Brooddron
ken musieker" die niets kan waarderen
„dan puikstukken, alsof deze alleen zijnen
verwilderden geest hemelwaarts konden
opleiden"Dat was de gewone queruleren-
de toon van Lustig; in mijn „Haarlems
Muziekleven" heb ik daarvan ook een
paar staaltjes aangehaald, naar aanleiding
van zijn oordeel over Radeker en Havin-
ga, de organisten van Haarlem en Alk
maar, die toevallig ook Groningers wa
ren.
IN ZIJN VERTALING van het onderha
vige werk van Quanz onthoudt Lustig zich
van dergelijke interrupties, men kan
zelfs zeggen dat hij, hoewel een geboren
Duitser, een correcte, vlot leesbare over
zetting leverde. Alleen kon hij toch niet
nalaten er verwijzingen naar zijn eigen
boeken tussen te voegen, maar dit gebeur
de dan op een vrij hoffelijke toon, voor
zover men zijn eigenwijze toelichtingen
nog als beleefdheden kan aanvaarden.
Wij bezitten nog een werkje van Quanz
in vertaling van Lustig, namelijk een be
knopte, maar zeer interessante autobio
grafische schets van de Duitse fluitmees
ter. Het zou wel de moeite en kosten ge
loond hebben deze dertig pagina's in fac
simile aan de heruitgave van de ver
maarde fluitmethode toe te .voegen. De
groei van een muzikantenleven, vanaf de
opleiding als leerknechtje in een pijpers-
gilde tot de vererende functie van konink
lijk hofcomponi'st en fluitleraar van Fre
derik de Grote, met daartussen al de fa>
sen die het vak meebracht en de gelukkige
omstandigheid in Italië, Frankrijk en En
geland zijn licht te hebben kunnen opste
ken en zijn leergierigheid te voeden
het is alles tezamen een stuk levendige ge
schiedenis, die de zin en de betekenis van
Quanz „Versuch" verklaart en nader toe
licht. Vandaar ook dat dit boek cultuur
historisch zo waardevol is. Quanz kwam
in 1742 in dienst van Frederik de Grote,
die hem uitkocht van de koning van Po
len. Hij hoefde niet in het orkest, doch
alleen in de kamermuziek mee te werken
hiervoor composities te schrijven, de ko
ning les te geven in fluitspel en composi
tie en hem van de nieuwste instrumenten
te voorzien die hij zelf boorde. Wanneer
de vorst zelf als solist optrad met zijn
huiskapel op Sans-Souci te Potsdam was
Quanz de enige die daarover een oordeel
mocht geven. Wat wij van hem als com
ponist kennen (vermeld is dat hij 300
fluitconcerten en 200 sonates en andere
stukken schreef) is zeer verdienstelijk,
maar het mist de stuwende drang die het
oeuvre van zijn collega aan het klavier,
C. Ph. E. Bach, in hoge mate bezat. Op
vallend is het, dat deze beide muzikale
dienaren van Frederik II ieder ongeveer
tegelijk een beroemd geworden boek
schreven over hun kunst.
Het initiatief tot het in facsimile uitge
ven van de Nederlandse vertaling van het
werk van Quanz is blijkbaar uitgegaan
van de bekende fluitist Frans Brüggen, die
er een beknopte inleiding bij schreef. De
verantwoorde wijze waarop Brüggen zijn
interpretaties van barokmuziek weet te
coloreren, duidt er op, dat hij zich de aan
wijzingen van Quanz grondig te nutte ge
maakt heeft.
DE HAARLEMSE UITGAVE van Leo
pold Mozarts „Grondig onderwijs in het
behandelen der viool" is in deze kolom
men meermalen besproken en leverde de
voornaamste stof van een hoofdstuk, dat
ik in mijn „Haarlems Muziekleven" aan
de muziekdruk met beweegbare typen van
de firma Enschedé wijdde. Om de bete
kenis van die originele editie van 1766 te
doen begrijpen, past het hier een verge
lijking te maken met de Olofsen-uitgave
van het werk van Quanz. Deze heeft in
de tekst geen muziekvoorbeelden, die ten
getalle van 188 te vinden zijn in 21 tabel
len in plaatdruk aan het eind van 't boek.
Dit was zo algemeen gebruikelijk en ook
noodzakelijk, omdat met de bestaande
myziektypen geen gecompliceerd noten
schrift weer te geven was; indien dit wel
het geval zou zijn geweest, hadden de
voorbeelden ter plaatse in de tekst kun
nen worden gezet. Het probleem om met
zetwerk de meest ingewikkeldé muziek te
drukken werd in 1754 door Breithopf in
toepassing gebracht.
V
L
„Flötenkonzert Friedrichs II in
Sanssouci", naar het beroemde
schilderij van Adolf von Menzel.
Geheel rechts Joh. J. Quanz, aan
dachtig luisterend naar het solospel
van zijn leerling koning Frederik
de Grote. Aan het klavier Carl Ph.
Em. Bach.
'oopvorftcx
actzvarafcficn
ifCa mcr-3\fuficus
Met 4 Konfl-Plaaten en een Tafel van de Regelen
der Strykmanier enz. voorzien.
MUJIOV nf; cURjg.Pt
De Haarlemse lettergieters Izaak
en Johan Enschedé gaven daarop
hun chef lettersnijder Fleischman op
dracht een dergelijk systeem tot ontwik
keling te brengen. Deze kwam er in 1760
mee klaar. En nu was het voor de En
schedé's zaak de bijzondere eigenschap
pen van 't nieuwe zetwerk te demonstre
ren. Dit gebeurde onder meer met een
bundel liederen met begeleiding van kla
vier. Een doorslaande proeve werd echter
de druk der Nederlandse uitgave van Leo
pold Mozarts Vioolboek, waarin meer dan
driehonderd muziekvoorbeelden, waaron
der voor die tijd vrij ingewikkelde, in de
tekst opgenomen waren. Het is dan ook
begrijpelijk dat de auteur over deze editie
geestdriftig naar een kennis in Salzburg
schreef (niet naar zijn zoon zoals per
abuis op de flap van de heruitgave ver
meld staat) en hij verklaarde dat ze de
oorspronkelijke editie overtrof. Men weet
dat de Mozarts ervoor naar Haarlem ge
komen zijn en dat de tienjarige Wolfgang
Amadeus toen een uur op het Müller-or-
gel gespeeld heeft.
HET FEIT, DAT DE Enschedé-uitgave
ambachtelijk en wat smaak betreft uitne
mend geslaagd was, zou doen vermoeden
dat het nieuwe systeem de aanwending
van de plaatdruk bij de muziekuitgevers
een halt zou hebben toegeroepen. Dit bleek
echter een misrekening. Olofsen en zijn
vakgenoten bleven zich behelpen met ge
graveerde notendruk. Zodat de kapitale
meesterproef met het Vioolboek van vader
Mozart een financiële strop werd. Ook de
verkoop van het kostbare boek scheen niet
te vlotten. Het kostte toen het in 1766 uit
kwam, negen gulden; in 1777 werd het per
advertentie verkrijgbaar gesteld voor
4,50. En in de vorige eeuw heeft de fir
ma Enschedé de kostbare maar miskende
muziektypen aangewetid om er randen en
figuren mee te zetten op waardepapieren
loterijbriefjes en bankbiljetten.
Met dat al is de Enschedé-uitgave een
zeldzaam geval in de historie van de typo
grafie, wat een facsimile-herdruk op bi
bliofiele gronden reeds ten zeerste recht
vaardigt. Maar van niet minder grote
waarde is het werk om zijn pedagogische
betekenis, die in menig opzicht nog steeds
geldend is. Het is uiteraard dan ook in
de eerste plaats te danken aan het initia
tief van een vioolkunstenaar, de thans
tachtigjarige oud-concertmeester van het
Residentie-orkest Adolphe Poth, dat deze
prachtige nadruk tot stand gekomen is. Ik
herinner mij van ongeveer veertig jaar
geleden een onderhoud met de heer Poth,
waarbij hij, na mij niet zonder trots een
paar zelfgebouwde violen getoond te heb
ben, zich geestdriftig uitliet over de viool
methode van Leopold Mozart, waarvan
hij een heruitgave hoogst nuttig achtte.
Wat toen een wensdroom was, is thans
tot zijn grote verblijding werkelijkheid ge
worden. Een vreugde waarin ook vele vio
listen zullen delen. De firma Oosthoek
heeft met haar uiterst verzorgde facsimi-
leuitgave de Nederlandse en Vlaamse mu
ziekwereld aan zich verplicht.
Titelpagina van de Enschedé-uitgave
van Leopold Mozart's vioolboek.
SYBIL BURTON HERTROUWD
De actrice Sybil Burton, ex-echtgenote
van Richard Burton, is vandaag te New
York in het huwelijk getreden met Jordan
Christopher, de leider van de „Wild Ones",
een zanggroepje van vijf personen.
(Van onze correspondent)
HILVERSUM Prof. dr. Garmt Stui
veling uit Hilversum is zaterdagmiddag
met een auto, die door zijn vrouw werd
bestuurd, ter hoogte van het gemeentehuis
in Reeuwijk in de Breevaart gereden. Een
inwoner van het dorp sprong het water in
en slaagde er in prof. Stuiveling, die de
zwemkunst niet machtig is, te redden.
Mevr. Stuiveling kon zichzelf uit het wa
ter redden.
Prof. Stuiveling was op weg naar res
taurant Elfhoeven in Reeuwijk waar hij
een lezing zou houden voor de Vereniging
van Letterkundigen. Mevr. Stuiveling was
komende uit Gouda op de Raadhuisweg
in Reeuwijk te ver doorgereden en wilde
de auto keren. Ze schakelde echter ver
keerd waardoor de auto achteruit over het
rijwielpad de Breevaart inreed. De auto
dreef naar het midden' van de vaart en
zonk toen een deur geopend werd. Nadat
prof. Stuiveling uit het water was gered
sprong een andere bewoner van de Raad
huisweg in de vaart om mevr. Stuive
ling die met de auto onder water was ver
dwenen te bevrijden. Op het moment dat
haar redder bij de auto was kwam
mevr. Stuiveling boven water. Zij zwom
zelf naar de kant toe. Nadat hij van droge
kleding was voorzien heeft prof. Stuive
ling toch zijn lezing voor de Vereniging
van Letterkundigen kunnen houden.
De „Grote Gouden Schelp", de eerste
prjjs van het internationale filmfestival in
San Sebastian, is toegekend aan de Ame
rikaanse film „Mirage" en de Tsjechische
film „De Gouden Appel". De jury besloot
unaniem de prijs te splitsen vanwege de
„grote technische waarde" van de twee
films.
IN DE MARTINIKERK te Bolsward is zaterdagmiddag het nationale improvisatie»
concours gehouden, dat door de stichting „Nationaal Orgelimprovisatieconcours Bols»
ward" sinds 1962 jaarlijks georganiseerd wordt. Drie jonge Nederlandse organisten,
met name Jacques van den Dool uit Culemborg, René Rakier uit Scheveningen en
Jan Welmers uit Katwijk dongen bij deze vierde wedstrijd tezamen met de op uit
nodiging deelnemende organist Bert Matter uit Zutphen mede naar de „Zilveren
Noot", die als prjjs zou worden uitgereikt aan hem, die de hoofdopdracht: het impro
viseren van een hoofdvorm met twee opgegeven thema's, het „best" zou vervullen.
Bovendien hadden zij de kans in aanmerking te komen voor de „koraal"-prijs, een
legpenning uitgeloofd door de commissaris der koningin in de provincie Friesland,
die als beloning zou worden geschonken aan de organist, die volgens de jury zou
uitblinken bij het harmoniseren van een opgegeven koraalmelodie en het improvi
seren van een orgelkoraal op deze melodie.
AAN DEZE VEELEISENDE taken
ging nog als een soort „hors d'oeuvre
vooraf het improviseren van een „fughet
ta" op een verstrekt thema op het ver
leden jaar voor de kerk door de orgel
bouwer K. J. Vierdag gebouwde kooror
gel, dat voor het eerst naast het door Al
bert Anton Hinsch gedurende de jaren
1776-1781 gebouwde grote orgel voor het
concours werd ingeschakeld.
Als traditionele verschijnselen bij alle
im.provisatie-wedstrijden hebben zich ook
bij dit coucours velerlei factoren in alle
verwachte onberekenbaarheid laten gel
den. „Absolute" en betrekkelijke muzika
le maatsaven, individuele muzikale be
ginselen en subjectieve appreciatiemotie
ven zijn wederom beslissend geweest
voor de beoordelingen door de toehoor
ders en door de jury, die bij deze gele
genheid gevormd werd door Adriaan En
gels, Jan Mul en Piet Post. I
UIT DE GELEVERDE prestaties heeft
men in elk geval niet kunnen vaststellen
wie als de „beste" organist beschouwd
kan worden van het viertal kandidaten
Wel kan gezegd worden, dat ieder van
hen op de hoogtepunten van zijn improvi
satorisch spel voortreffelijke indrukken
van een intelligente beheersing der com'
positorisch techniek heeft gegeven
Daarnaast ook indrukken van een dikwijls
rijke, frisse en jeugdige muzikale fanta
sie, die met de openharigheid, waarme'
de zij aan de dag trad treffende kijkjes
op individuele, emotionele karaktertrek'
ken gaf, van meditatieve bezonkenheid
tot Tyl Uijlenspiegelachtige uutdagendheid
HILVERSUM 1. 402 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Het levende Woord. 7.05
Ouverture: reportages en commentaren
wegeninformatie en lichte grammofoon-
muziek (7.307.40 Nieuws; 8.00 Overwe
ging). 8.30 Nieuws. 8.40 Voor de huis
vrouw. 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolra
dio. 10.20 Sextuool: gevarieerd muzikaal
programma. 11.00 Voor de vrouw. 11.30
Lichte grammofoonmuziek. 11.50 Volaan
vooruit, praatje. 12.00 Angelus. 12.03 Lich
te orkestmuziek (gr.) 12.20 Wij van het
land, programma voor de boeren.. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.40 Aktualiteiten of gram
mofoonmuziek. 12.50 Licht ensemble en
zangsolisten: Evergreens en chansons.
13.30 Lichte grammofoonmuziek voor de
tieners. 14.00 Voor de plattelandsvrouwen.
14.10 Drie van Elck wat wils: gevarieerd
muzikaal programma. 15.10 Lichtbaken,
lezing. 15.20 Musiësta: gevarieerd muzi
kaal programma. 16.00 Voor de zieken
16.30 Voor de jeugd. 17.50 Overheidsvoor
lichting: Sport in de Nederlandse Antillen.
Spreker: Henk Dennert. 18.00 Lichte or
kestmuziek en zangsolisten. 18.20 Uitzen
ding van de Katholieke Volkspartij. Kaar
ten op tafel. Een uitzending over politieke
zaken, die de aandacht verdienen. 18.30
Radio Volks-Universiteit: Het rassenvraag
stuk, biologisch gezien, door prof. Dr. J.
Dankmeijer. 19.00 Nieuws. 19.10 Actuali
teiten. 19.30 Metropole-orkest: amuse
mentsmuziek. 20.10 De Grensgangers,
hoorspel. 21.15 Zangrecital: klassieke lie
deren (gr.) 21.30 Holland Festival 1965:
Concertgebouworkest: klassieke muziek
(stereo) 22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45
Liedjesprogramma. 23.25 Lichte muziek
(uitzending Radio Canada) 23.55-24.00 Nw
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nws.
8.10 Lichte grammofoonmuziek (8.25 De
groenteman) 8.45 Morgenwijding. 8.55
Morgenwijding. 8.55 Klassieke grammo
foonmuziek. 9.00 Voor de zieken. 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Lichte grammo
foonmuziek. 11.00 Nieuws. 11.02 R.V.U.:
Terugblik op een balletseizoen door N,
Sickens de Wal. 11.32 Lichte grammofoon
muziek (verv.) 12.00 Metropoleorkest
12.2.7 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Overheidsvoorlichting: Uitzen
ding voor de landbouw. 12.40 Lichte or
kestmuziek (opn.) 13.00 Nieuws. 13.10 Ak
tualiteiten en grammofoonmuziek. 13.25
Beursberichten. 13.30 Klassieke en moder
ne muziek (opn.) 14.40 Schoolradio. 15.00
Romance in L groot, hoorspel. 15.20 Lich
te grammofoonmuziek. (.16.00 Nieuws)
16.30 Voor de jeugd. 17.30 New York cal
ling, praatje. 17.35 Lichte grammofoon-
foonmuziek voor de jeugd. 18.00 Nieuws.
18.15 Aktualiteiten. 18.25 Lichte orkestmu
ziek (opn.) 19.00 Paris vous parle, gespro
ken brief uit Parijs. 19.05 Stereo: Klas
sieke muziek. 19.30 Gamelan, Indone
sisch programma. 20.00 Nieuws. 20.05 Leg
'ns aan in Loosdrecht: gevarieerd pro
gramma. 21.40 Land der Muzen, wekelijk
se kunstrubriek. 22.00 Licht ensemble en
zangsoliste. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualitei
ten. 23.00 Stereo: Holland Festival 1965:
Concertgebouworkest en sopraan: Moder
ne en klassieke muziek. 23.35 Twee piano's
(gr.) klassieke en moderne muziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.05 Grammofoonmuziek.
12.15 Gevarieerd muzikaal programma
(12.25 Weerbericht, mededelingen en be
richten). 12.50 Beursberichten en pro
gramma-overzicht. 13.00 Nieuws en weer
bericht. 13.20 Kamermuziek. 14.00 Nieuws.
14.03 Der Waffenschmied, opera. 15.00
Nieuws. 15.03 Der Waffenschmied, opera.
16.00 Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09
Duitse les. 16.25 Pianomuziek. 16.50 Amu
sementsmuziek. 17.00 Nieuws, weerbericht
en mededelingen. 17.15 Jazzmuziek voor
de jeugd. 17.45 Amusementsmuziek. 18.00
Nieuws. 18.03 Voor de soldaten. 18.28
Paardesportberichten. 18.30 Operamuziek.
18.45 Sportkroniek. 18.52 Jules de Corte,
zang. 19.00 Nieuws, weerbericht en radio
kroniek. 19.40 Orkestnjuziek. 19.50 Syndi
cale kroniek. 21.25 Amusementsprogram
ma. 22.00 Nieuws en berichten. 22.15 Ame
rikaanse volksmuziek. 22.45 De zeven kun
sten. 23.00 Nieuws. 23.15 Stemmig ge
mengd avondprogramma. 23.55 Nieuws.
24.00-0.10 Scheepvaartberichten.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01
Barend de Beer. 19.06 Chuckleheads, slap
sticks uit de oude doos. 19.20 Openbaar
Kunstbezit. 19.35 Huckleberry Hound, te
kenfilm. 20.00 Journaal en weeroverzicht.
20.20 Politieke Partij: P.v.d.A. 20.30 Een
bron van Hoop (Generators of hope),
film van de Verenigde Naties. 21.00 De
lange hete zomer (The long hot summer),
speelfilm (beide keuringen 18 jaar). 22.45
Eerste Wereldoorlog (The great war), do
cumentaire. 23.10-13.15 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. 20.01 Le
petit théatre: De schlemiel, T.V.-film.
VARA. 20.25 Charles Darwin Revolu
tionair tegen wil en dank, documentaire,
20.55 East Side West Side De Magie van
een getal, T.V.-film. 21.45 Achter het
nieuws.
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01 Ba
rend de Beer. 19.06 Weekjournaal voor
gehoorgestoorden. 19.33 Engelse les. 20.00
Journaal. AVRO: Theater Domino: muzi
kaal programma. 21.10 The Saint, TV-
film. 22.00 Portret van een Oppositieleider.
NTS: 22.30-22.35 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. 20.01 Wol
ken boven het Paradijs, natuurfilm. KRO:
20.25 De Bill Dana Show, TV-film. 20.55
Film 65: reportage filmfestival te Cannes
NTS: 21.30 Vierhandig-pianospel: klassie
ke muziek. KRO: 21.45 Onze man in
Washington. RKK: 22.10 Alfred Delp, bio
grafie van een Duits priester.
Trompetterkorps herrezen. Burgemeester
mr. Joh. de Widt heeft door de installatie
van een trompetterkorps in Amersfoort
een eeuwenoude traditie weer in ere
hersteld. Nadat de Maatschappij voor
Nijverheid en Handel als eerste besloot
een livrei van 1200 te financieren, volg
de de middenstand, die er vier voor
zijn rekening nam.
toe! Het grootste gewicht hebben onge-
twijfeld de improvisaties van een hoofd
vorm op de beoordelingsschaal gelegd.
Deze typisch „klassieke" vorm met haar
expositie, doorwerking en reprise is voor
orgel-improvisaties niet favoriet. Te veel
lijkt zij gekoppeld aan de klankmogelijk
heden van de piano, het symfonie-orkest
of van kamer-muziekensembles en de
harmonische ontwikkelingen van de voor
deze bezetting bestemde werken. Zeker is
het, dat het contact van de hoofdvorm
met het polyfoon-geaarde orgel naar ver
houding veel minder tot ontwikkeling is
gebracht. Een aantal mogelijkheden kon
bij deze wedstrijd gedemonstreerd wor
den. De grote moeilijkheden dienden zich,
zoals te verwachten was, voornamelijk
aan in de doorwerking. Deze werd door
„zoeken" nog al eens te lang, zo lang
zelfs, dat in de reprise het tweede the
ma, het z.g. „zang thema", geen kans
meer kreeg. Lang niet eenvoudig bleken
modulerende overgangsgroepen in de ex
positie en verbindings-groepen in de re
prise te formeren te zijn, ook al met het
handhaven van de gesloten eenheid van
de vorm.
HET ZOU TE VER VOEREN elke im
provisatie gedetailleerd te bespreken.
Jacques van den Dools improvisatie, zeer
beknopt gehouden, opvallend door een
goede doorwerking met handig gebruik
van het thematisch materiaal maar met
een wat stiefmoederlijke behandeling van
het tweede thema bij de reprise, werd
door de jury beloond met de hoofdprijs.
De koraalprijs kreeg René Rakier. Het
concours werd ingeleid door uitnemend
orgelspel door Nico van den Hooven. Voor
verrassend fraaie intermezzi zorgde het
Nederlands Koperkwintet, gevormd door
de trompettisten Klaas Kos en Epke van
der Valk, de trombonist Kees Blokker,
de hoornist Marinus Clarijs en de tuba-ist
Donald Blakeleslee.
P. Zwaanswijk
De redactie van „Achter het Nieuws"
liet in samenwerking met de Waalse t.v,
de figuur van James Bond, veel bemind,
diep bewonderd en klakkeloos geïmi
teerd, op deskundige wijze vloeren door
drie voormalige spionage-chefs. „Het te
gendeel van James Bond is juist een goe=
de spion", zo werd gesteld; en dat is een
man, die niet wil opvallen, die geen vrou
wengek is, die niet aan de drank verslaafd
is en die geen pistool gebruikt.
Van het Grand Gala des Artistes, het
jaarlijkse Parijse circus-nachtfeest voor
hulpbehoevende artiesten, bracht onze t.v.
een uittreksel op de beeldbuis, die beurte
lings charmant, boeiend, amusant en span
nend was.
De veelzijdige t.v.-artieste Millicent Mar
tin was het middelpunt van de show, die
de Britse commerciële televisie inzond
naar het festival van Montreux. Hoeveel
geestige en grappige momenten deze
show ook telde, toch konden wij begrij
pen, dat deze inzending in Montreux geen
prijs verwierf. De knappe en zelfs origi
nele technische vormgeving ten spijt, was
dit programma toch niet eer dan een
amusant allegaartje.
Wij kunnen zeer goed begrijpen, dat on
ze plaatsvervanger zich na het volgen
van het eerste deel van de nieuwe serie
Villa Sidonia" geen definitief oordeel
permitteerde; de tweede aflevering van
deze door Wim Meulendijk geschreven en
voor t.v. bewerkte comedy-thriller liet ons
namelijk ook achter met lichtelijk ge
mengde gevoelens. Waarschijnlijk werd
nu beter dan in die eerste uitzending dui
delijk, dat het regisseur Frits Butzelaar
gelukt is, dit voor de radio gemaakte
stuk aan te passen aan de eisen, die de
beeldradio stelt. Niettemin ontbrak het het
geheel, dat tal van visueel aardige frag
menten telde, aan de vaart, waaraan wij
door talrijke buitenlandse amusementsse
ries zo gewend zijn.
J. Damshuizer
