Communicatie via kunstmanen
maakt de wereld zeer klein
AEG
Dure pillen
Voor u en mij vliegt de vroege vogel" te hoog
Paus Paulus wil
New Y ork bezoeken
AEG s,oom
VRIJDAG 2 JULI 1965
WIJ ONTVINGEN
Grondstations
Geen invpchten
too
strijkijzer
Raisting
Kerkelijk nieuws
l
WSTAÉfr
„Vogeltjes die vroeg zingen, pakt de
kat", zeggen wij, voorzichtige Neder
landers. Met de Amerikaanse vroege
vogel, de „Early Bird", is het anders
om: die is nu net beslist niet voor de
poes. 's Werelds eerste commerciële
communicatiesatelliet, die een onon
derbroken contact tussen de Verenig
de Staten en Europa mogelijk heeft
gemaakt, is een nieuw hoogtepunt in de
ontwikkeling van de communicatie
techniek.
Drie grote grondstations zijn er in
Europa, die de signalen van de „Ear
ly Bird" opvangen, versterken en door
geven: in Engeland, Frankrijk en
Duitsland. Een onzer redacteuren be
zocht onlangs in München fabrieken en
laboratoria van de firma Siemens, die
het Duitse grondstation in Raisting
heeft vervaardigd. Dit Raisting ligt
slechts enkele kilometers van Mün
chen en dus kwam hij over theo
rie en praktijk van de „Early Bird"
heel wat aan de weet. Bijvoorbeeld:
Vóór u en mij vliegt de vroege vogel
te hoog.
Een advertentiebureau in New York
kreeg vrijdag een boete van 175.000
gulden, omdat het reclame had ge
maakt voor waardeloze vermagerings
pillen.
De vervaardiger van de pillen werd
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van achttien maanden en eveneens een
boete van 175.000 gulden voor het op
de markt bregnen van de pillen, ter
wijl zijn firma een boete van 190.000
gulden kreeg. De firma verkocht in
een periode voor zestig miljoen gulden.
De advertentiecampagne ervoor kost
te een 3Vj miljoen gulden. De pillen
zijn nu verboden.
Bij de uitgeverij A. W. Sijthoff te Lei
den zijn drie boeken verschenen, waarvan
twee van Agatha Christie, in de Accola
de-serie. Agatha Christie schrijft over
„Dood van een huistiran" en „Miss Mar-
ple met. vakantie" en John Bingham over
„Mijn naam is Michale Sibley".
Dat, er in ons land nog vele kastelen
zijn kan men lezen in het boek van A.
I. J. M. Schellart en Theo de Vries, dat
getiteld is „Kastelen vertellen hun verha
len". Ook in deze omgeving hebben wij
enige kastelen gehad, ondermeer bij Sant
poort en Sassenheim. De uitgave is ver
zorgd door de Uitgevers-compagnie „De
Branding" te Amsterdam.
Voor het reisseizoen is het van belang
de volgende uitgaven aan te kondigen:
„Portret van Zwitserland" door J. Domi-
nicum bij de Spaarnestad te Haarlem;
„Griekenland", praktische gegevens voor
de reis door Ph. C. la Chapelle jr. bij de
Uitgeverij Broekman de Meris n.v. Am
sterdam; „Fietsen in Nederland" (negen
tien fietstochten door het hele land) door
dr. J. M. Fuchs en W. J. Simons bij de
Uitgeverij Broekman De Meris n.v. te
Amsterdam; „Toeren door Utrecht en het
Gooi" met kampeer- en andere toeristi
sche informaties, door Hans Krook bij L,
J. Veen's Uitgeversmaatschappij n.v. te
Amsterdam; „Nederland", een fotoboek
van Kees Scherer met tekst van Jaap Ro-
mijn in de serie Zwarte Beertjes bij A. W
Bruna Zoon te Utrecht; „Van moe
ras tot lusthof", een boekje gewijd aan het
honderdjarig bestaan van het Vondelpark
te Amsterdam, door Jo Elsendoom bij de
Uitgeverij Broekman De Meris n.v.
te Amsterdam; „Dat vertéllen ze aan
d'Amstel en het Y", een verzameling le
gendarische wonderlijke, fabelachtige ver
halen over Amsterdam, door M. Koord bij
dezelfde uitgeverij.
Drs. J. A. H. van Gemert stelde eèn
boekje samen „Duits onderweg", dat ver
scheen in de serie Prisma-boeken te
Utrecht en Antwerpen. Het is bedoeld ter
opfrissing van de taalkennis, als gids voor
de dagelijkse omgang en voor toeristi
sche tips.
Voor jongemannen is er de serie boek
jes „Wat is dat?" verschenen bij de uit
geverij en Drukkerij Hollandia n.v. te
Baarn onder redactie van mevrouw D. A.
Cramer-Schaap. De vierde druk is inmid
dels bij de boekhandel verkrijgbaar.
Bij de n.v. Uitgeversmaatschappij Else-i
vier te Amsterdam zijn de volgende boe
ken verschenen: in de serie „Elseviers
repertoria" geschiedenis, oudheid-mid-
deleeuwen, door drs. P. Schraa en ge
schiedenis, nieuwe tijd, door drs. Sj. de
Vries en drs. Schraa; in de serie „Poc
kets voor vrijetijdsbesteding „Haken en
ogen" door Jan Schreiner (een boek over
vissen) en „Pianospelen" door Leo Hoost;
in de serie „Praktische pocketbiblio
theek" „Aquariumliefhebber", opbouw,
verzorging, inrichting, voeding, hulpappa
raten enz. door J. J. Hoedeman en „Hon
den", geïllustreerd met foto's en teke
ningen door mevrouw H. Stenfert Kroese-
Croll, over verzorging, opvoeding, voeding
en huisvesting van de hond; in de serie
„romans en verhalen" „De jacht op de
spiegel" door Henriëtte van Eyk.
„Wonderen der moderne techniek" door
G. Weihmann, verschenen bij de uitgeve
rij Pvan Belkum Az te Amsterdam,
handelt over topprestaties van de heden
daagse techniek.
Beatrice G. Alvarres Correa, geboren
uit een oude Antilliaanse familie, be
schreef „De flamengodanser en andere
verhalen", welk boek een resultaat is van
haar studie van de Spaanse folklore. Het
verscheen bij Kruseman in Den Haag.
De Uitgeverij Broekman De Meris
N.V. in Amsterdam verzorgde de uitga
ven van „Tussen papyrus en paperback",
lotgevallen van boeken, door J. H. Krui-
zinga en „Omgang met boeken" over
schrijvers en lezers, uitgevers en boek
verkopers, bibliofielen en bibliomanen, en
zovoort door W. J. Simons.
Het visseizoen is in Volle gang en lief
hebbers die wat over de hengelsport wil
len lezen kunnen drie boekjes raadplegen
van Jan Schreiner die zijn uitgegeven bij
P. van Belkum Az te Amsterdam. De ti
tels van de werken zijn „Het geheim van
goede karpervangsten", „Esox, uit het
leven van de snoek", en „Leuke dingen
met een werphengel".
De uitgeverij P. van Belkum Az. be
steede eveneens aandacht aan het leven
van honden en deed verschijnen „Honden
die met iedereen heeft" en „Wonen met
dieren op een flat". Jan van Rheenen
stelde beide boeken samen.
Advertentie
(Door Eibert H. Bunte)
MüNCHEN. Voor u en mij, alledaagse telefoongebrui
kers vliegt de „vroege vogel" te hoog. Hij zweeft 36.000 kilo
meter boven de Atlantische Oceaan, in het vlak van de
equator, halverwege de Oude en de Nieuwe Wereld. Van de
grondstations in die twee werelddelen is hij uiteraard nog
verder verwijderd 50.000 kilometer. Dat maakt de „Early
Bird", de eerste commerciële communicatiesatelliet, tot een
eigenlijk wat lastig hulpmiddel.
Ziehier het waarom. Een woord, in Europa voor de tele
foon uitgesproken, moet 100.000 kilometer afleggen om van
de zender via de satelliet naar de ontvanger te komen. Het
heeft daarvoor een derde deel van een seconde nodig, want
radiosignalen zijn nu eenmaal gebonden aan de maximum
snelheid in de natuur, die 300.000 kilometer per seconde
bedraagt. Ook het antwoord is een derde seconde onderweg.
Gevolg: als meneer Johnson in Houston meneer Jansen in
Amsterdam in de rede valt, hoort deze dat pas een kleine
seconde later. Dat is in een gesprek een vrij lange tijd, en
meneer Jansen is al iets verder met zijn betoog, zodat hij
niet aanstonds kan bepalen, op welk moment zijn gespreks
partner hem onderbrak. Dat kan aanleiding zijn tot mis
verstanden.
Bij eenrichtingsverkeer, zoals radio- en televisie-uitzen
dingen, geldt dit bezwaar natuurlijk niet. We horen en zien
Amerika hier eenvoudig een kleine seconde later, en om
gekeerd. Maar aan de telefoon zullen u en ik aan het telefo
neren via de „Early Bird" beslist moeten gaan wennen
voor ons vliegt de „vroege vogel" eigenlijk te hoog.
faciliteiten, net als de twee andere grote
grondstations.
Tot nu toe hebben de communicatie
satellieten het niet zo heel druk gehad.
Er waren wat experimentele uitzendingen
Verder herinnert men zich de Olympi
sche spelen, de uitvaart van sir Winston
Churchill en nog enkele grote gebeurte
nissen. Nu de „Early Bird" op commer
ciële basis is gaan werken valt te ver
wachten, dat de nieuwe vorm van commu
nicatie snel terrein zal winnen. Bij de con
structie van de „Early Bird" en de grond
stations is dan ook rekening gehouden met
een grote verkeersdrukte. Niet slechts op
het gebied van radio en televisie, maar
vooral ook bij de telefoon. De bandbreed
te is zodanig gekozen, dat gelijktijdig 240
telefoongesprekken kunnen worden ver
werkt.
Straks zullen de grondstations dus door
lopend werk hebben. Het is de bedoeling,
dat zij elkaar zullen aflossen: een werkt
er, de tweede wordt in reserve gehouden
voor het geval het werkende station
mocht uitvallen, en het derde krijgt een
onderhoudsbeurt. Dit wisselt geregeld.
De technici in München en die in
Goonhilly Downs, Pleumeur-Bcdou en el
ders, namen we aan vinden het heer
lijk om er mee te „spelen". Ze blijven
zoeken naar nog meer verbeteringen en
vereenvoudigingen. „Want bedenk", zeg
gen ze, „we staan nog maar aan het be
gin van de ontwikkeling. Er is nu één
Early Bird". Het is weliswaar de be
langrijkste van de drie, die nodig zijn
om de hele wereld te omspannen, maar
straks moeten er nog twee komen. En
mét die twee zullen nieuwe grondstations
nodig zijn, in Afrika, Azië, Australië. Daar
werken we nu al aan".
De eerste „Early Bird" bestrijkt veer
tig percent van het aardoppervlak. Tach
tig percent van alle telefoons ter wereld
bevinden zich binnen zijn bereik. Over
enkele jaren hoopt men beide percentages
op honderd te hebben gebracht.
Eén „Early Bird" maakt nog geen zo
mer. Maar lente is het wel in die steeds
belangrijker wordende wereld der com
municatie.
Er is geen andere keus. Wensen we een
ononderbroken verbinding gedurende het
gehele etmaal, dan ontkomen we er niet
aan, de satelliet op ongeveer 36.000 kilo
meter hoogte te brengen. Daar immers,
en daar alleen, heeft hij een omlooptijd,
die gelijk is aan de omwentelingsduur van
de aarde, zodat hij van de grond af ge
zien op dezelfde plaats aan de hemel blijft
staan. De wetten der natuur zijn onver
biddelijk: bij iedere afstand hoort een vas
te snelheid, bij iedere snelheid een vaste
afstand. Zou de „Early Bird" op gerin
gere hoogte zijn geplaatst, dan zou hij een
grotere baansnelheid en dus een kortere
omlooptijd hebben gekregen. Hij zou van
de aarde af gezien in beweging zijn ge
weest en van tijd tot tijd achter de hori-
zou zijn weggedoken, zodat de signalen
het grondstation niet hadden bereikt.
Dat hebben we beleefd met vroegere
communicatiesatellieten als de „Telstar"
en de „Relay", die de twee oevers van
de Atlantische Oceaan slechts enkele
kwartieren achtereen met elkaar konden
verbinden. Zo'n niet-synchrone satelliet
zou nooit de mogelijkheid hebben gebo
den die de „Early Bird" donderdag drie
juni wel kon verwezenlijken: uren ach
tereen konden de Europese televisiekij
kers die dag verbonden blijven met Kaap
Kennedy, toen daar de ruimtevaarders
McDivitt en White in hun Gemini-4 wer
den gelanceerd. Het uitstel van meer
dan vijf kwartier van deze start was voor
de communicatie als zodanig van geen en
kel belang.
Dit is een belangrijke reden, waarom
men de keus heeft laten vallen op de
synchrone satelliet maar niet de enige.
Continuïteit in de verbinding had men
ook kunnen bereiken door een groot aan
tal satellieten van het type „Relay" in
zodanige banen te brengen, dat er altijd
wel een voor de grondstations in Europa
en Amerika boven de horizon was. Dat
zou echter enorme technische complicaties
hebben meegebracht.
De „Early Bird" zelf is een betrekke
lijk eenvoudige ronde „doos" van zeven
tig kilo met een middellijn van zeventig
centimeter, waarin radio-ontvangers en
-zenders zitten, die hun energie ontvan
gen van zonnecellen, die op de buitenwand
zijn aangebracht. Echter, om er profijt
van te hebben, dient men op de grond te
ken dan ook met een zekere vertedering
over de technische verfijningen, die men
heeft toegepast om dit signaal te „filte
ren" uit de eigen ruis van de ontvanger.
Voor de versterking wordt een maser ge
bruikt, een broertje van de laser. Deze
laatste versterkt lichtgolven, de maser
microgolven.
De maser moet constant op een tempe
ratuur van ongeveer -270 graden worden
gehouden, drie graden boven het absolute
nulpunt. Dit gebeurt met vloeibaar he
lium. Dank zij dit ingewikkelde procédé
kan het ontvangen signaal, met zijn zeer
hoge frequentie van vier gigahertz (4 mil
jard hertz) vrijwel feilloos worden ver
sterkt. We hebben dat op onze televisie
toestellen al verscheidene malen kunnen
constateren.
Heel het gevaarte van antenne plus
hulpapparatuur weegt tegen de driehon
derd ton. Toch is het draaibaar. De an
tenne is 360 graden draaibaar ofn de ver
ticale as en kan om de horizontale as
115 graden zwenken.
NEW YORK (Reuter) De waarnemer
van het Vaticaan bij de Verenigde Naties
heeft donderdag verklaard te verwachten
dat paus Paulus tijdens de komende Alge
mene Vergadering van de organisatie een
bezoek aan New York zal brengen. De
paus overweegt dat mgr. Alberto Giova-
netti de plannen voor het pauselijk
bezoek met secretaris-generaal Oe Thant
zal bespreken.
Dit is de grote 25-meter antenne in Raisting. Een jaar lang heeft men er aan
gebouwd. Er is een kleine veertig miljoen gulden aan ten koste gelegd. Hoe
groot de apparatuur is ziet men aan het menselijke figuurtje linksonder.
Dat is toch niet nodig voor de Early
Bird? De technici glimlachen. Toen het
station Raisting gebouwd werd was er
van een synchrone satelliet nog geen spra
ke. Alle voorzieningen, reeds bestaande in
Goonhilly Downs en Pleumeur-Bodou,
om satellieten in hun baan te kunnen vol
gen, zijn ook daar nog getroffen. Rou
wig is men er niet om. Hoe de satellie
ten-communicatie, die de wereld nog
kleiner maakt dan ze al is, zich in de
toekomst zal ontwikkelen staat nog lang
niet vast. Mogelijk valt er straks ook
voor niet-synchrone kunstmanen nog werk
te doen. Dan beschikt Raisting over alle
Advertentie
geen natte persdoeken
VOC
ersc
beschikken over een uiterst gecompliceer
de apparatuur, die voldoet aan de aller
hoogste eisen van verfijning. Zou men
zo'n grondstation willen gebruiken voor
niet-synchrone satellieten, dan dienen zij
beweegbaar te zijn.
De ontvanger moet doorlopend precies
op de kunstmaan gericht blijven terwijl
deze van horizon tot horizon zijn baan be
schrijft. Hij moet snel op een tweede
kunstmaan overgeschakeld kunnen wor
den, zodra diens voorganger onder de ho
rizon is verdwenen. Voor een apparatuur
van honderden tonnen gewicht is dat niet
zo simpel. Het systeem blijft altijd kwets
baar. Veel eenvoudiger en betrouwbaar
der is het richten van de antenne op een
vaste plaats aan de hemel, daar waar de
synchrone satelliet staat. Ook in dat ge
val moet er wel eens iets bijgeregeld wor
den, maar de logge apparatuur hoeft dan
niet veel te bewegen.
Want log en omvangrijk zijn deze grond
stations. In Europa zijn er drie grote: in
Goonhilly Downs, Groot-Brittannië in
Pleumeur-Bodou, Frankrijk en in Raisting,
Duitsland, en twee kleine: in Fucino Ita
lië, en Grinon, Spanje. Het Amerikaanse
grondstation staat in Andover. Een twee
de, aan gene zijde van de oceaan, is in
aanbouw in Mill Village in Canada. Waar
men ook gaat kijken: overal zal men ge
weldige parabolische spiegels zien, scho
tels van draad, die radiosignalen opvan
gen, bundelen en doorgeven naar een ver
sterker.
35 kilometer ten zuidwesten van Mün
chen ligt in een ondiepe dalkom bij het
dorpje Raisting een geweldige ballon op
de grond. Zo lijkt het. tenminste als men
door 't vriendelijke weidelandschap, hier
en daar wat geaccidenteerd, komt aanrij
den. De bol van veertig meter middellijn,
vervaardigd van een mengsel van plastic
en synthetische rubber, dient ter bescher
ming van de kostbare apparatuur tegen
weersinvloeden. De antenne met zijn mid
dellijn van 25 meter hoeft namelijk niet,
zoals een optische telescoop, in de open
lucht te staan, want de radiogolven trek
ken zich van het dunne laagje kunststof
niets aan en gaan er doorheen.
En dat terwijl het signaal, dat men in
Raisting van de „Early Bird" ontvangt,
uiterst zwak is: niet meer dan een bil-
joenste Watt! Technici in München spre-
De „Early Bird is nu tienduizenden kilometers van ons af. Op deze foto was
hij nog onder handbereik. Technici controleerden hem voor de lancering
zeer minutieus.
Ned. Herv Kerk
Beroepen te Woudenberg (2e pred.pl.)
(toez.) C. den Boer te Sliedrecht. Aange-
noemen de benoeming tot bijstand in het
pastoraat te IJzendijke J. G. U. v. Hoog
straten. em. pred. te Den Haag. Bedankt
voor Ede (toez.) J. H. Cirkel te Huizen
(N.H.).
Geref. Kerken
Beroepen te Buitenpost M. Berg te
Giessen-Rijswijk; te Ruinerwold-Koe-
kange (vak. J. A. Kwast) M. N. de Wolf
te Siddeburen.
Geref. Gemeenten
Tweetal te Katwijk aan Zee P. Hon-
koop, kand. te Kloetinge en A. Hooger-
land, kand. te Werkendam; te Nieuwdorp
G. J v. d. Noort, kand. te Capelle a. d.
IJssel en Chr. v. d. Poel, kand. te Rotter
dam te Rilland-Bath en Werkendam A.
HoogeHand, kand. te Werkendam en Chr.
v. d Poel, kand. te Rotterdam, die werd
beroepen te Aagtekerke, Amsterdam-N.,
Beekbergen, Enkhuizen, Gorinchem, Her-
kingen. Wageningen en te Yerseke.
Geref. Kerken Vrijgemaakt
Examen. Aan de Theologische Hoge
school te Kampen slaagde voor het praep.
ex. de heer J. A. Godschalk te Bussum.
Aangenomen het beroep als docent voor
de opleidingsschool voor Goeroes op Oost-
Soemba P. P. Goossens te Schouwerzijl.
Advertentie
