r
een
gebruik
gevaarlijk tuig bij
onverantwoordelijk
Met de htéX T
ZiSrW wmdbuks
Voor sportschutters piezierig
voor onverstandigen riskant
voor kinderen levensgevaarlijk!
Reportage:
Berry Zand Scholten
Foto's:
Hans de Boer
uil utmfbuk
Verminkt wild
Legaal schieten
Luchtbuksen en luchtpistolen:
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1965
vn .V°v
J® -OtüwMiMte Brjnnebroeker 4
«WÉrdk rust ^£*4.
Fout
Goed
Goed
Goed
Fout
Fout
-:::' -•••
wK^'»X
LUCHTDRUKWAPENS
SINDS ZIJN BESTAAN IS DE MENS VERKNOCHT geweest aan wapens.
Op primitieve tekeningen uit de prehistorie, zoals die onder meer in grotten in
Frankrijk en Spanje voor ons bewaard gebleven zijn, zien we jachttaferelen, waar
bij de mens gebruik maakte van stenen speerpunten, messen en bijlen. Onze
eigen hunebedbouwers construeerden reeds handige stenen dolken, spiezen,
speren en andere snij- of steekwapens, ten dele bestemd voor de jacht destijds
het enige middel van bestaan of voor de verdediging van gezin en neder
zetting. Later, toen de mens gebruik wist te maken van brons en ijzer, werden
deze wapens verbeterd en kwamen er nieuwe. Tot de uitvinding van het buskruit
en ook daarna zijn de slag- en steekwapens van doorslaggevend belang geweest
bij elke oorlogvoering.
Het buskruit bracht een omwenteling teweeg. Schietwapens daarvóór sor
teerden de boog en de blijde nauwelijks effect vormden toen de uitrusting van
de zich wapenende mens. Het dragen van wapens was invroeger eeuwen een te
ken van waardigheid. Tegenwoordig zijn die normen (gelukkig) anders. Buiten de
militaire kring en de betrekkelijk kleine en selecte groep van jagers en
sportschutters zijn de meeste schietwapens uit den boze, althans waar het
vuurwapens betreft. Onze wetgever heeft terecht het bezit of gebruik van vuur
wapens aan strenge voorwaarden gebonden. Toch bestaat bij velen nog de harts
tocht van het bezitten of gebruiken van een wapen, een geweer of pistool. De
enige mogelijkheid om deze hartstocht te bevredigen, vormt het luchtdruk
wapen: de luchtbuks, beter bekend als windbuks en het luchtdrukpistool. Deze
categorie op het oog vrij onschuldige wapens, vormt door het veelvuldige onver
antwoordelijke gebruik een groot gevaar. De luchtdrukwapens vormen het zor
genkind van de politie en vooral in de laatste weken neemt het aantal ongeluk
ken ermee sterk toe.
-- -V
VJ"'' «w -•
&-.v< 1
Een greep uit de krantekoppen van de afgelopen weken.
In Nederland zijn ruim tweehonderd
vijftigduizend luchtdrukwapens in ge
bruik. Daarmee worden per jaar zo'n
125 miljoen loden kogeltjes verschoten.
Honderdenvijfentwintig miljoen keer
ligt er dus een Nederlandse vinger om
de trekker van een luchtdrukgeweer of
-pistool en even zovaak verlaat een klein,
maar uiterst venijnig projectieltje de al
dan niet getroken loop.
En waar schieten we alzo op? De
schietschijven in de kamer of op zolder
vervelen. We willen wat meer actie. Een
dankbaar doelwit vinden we dan in gla
zen, flesjes en blikjes, die we met zijn
tweehonderdvijftigduizenden omdat
Uit de kranten van de afgelopen we
ken lazen we onder meer: „Jongen van
twaalf jaar door de lever geschoten,"
„Veehouder moet koe, die door een ko
gel uit windbuks getroffen werd, afma
ken," „Jongens schoten eenden dood,"
„Bukskogeltjes treffen kinderen". Een
kleine verzameling krantekoppen hebben
we voor deze reportage bijeengezocht en
gefotografeerd. Hieruit blijkt dat wind
buksen wel degelijk gevaar opleveren
wanneer ze door de verkeerde mensen
worden gebruikt. De vorige minister van
Justitie zag hierin echter nog geen
aanleiding om de verkoop en het gebruik
van windbuksen aan banden te leggen.
In 1964 werden ruim honderd ongeluk
ken met deze wapens gerapporteerd,
waarvan een keer of dertien met oog
letsel; maar minister Y. Scholten was
destijds van oordeel, dat het aantal on
gelukken toch nog betrekkelijk klein is
in vergelijk met het aantal in omloop
zijnde wapens. Voor de politie vormt de
windbuks een grote zorg. Zolang de wet
telijke regeling hieromtrent niet ver
scherpt is, kan de politie pas optreden
wanneer iemand met een direct voor
het gebruik gereed luchtdrukwapen op
de openbare weg loopt, of pas wanneer
er een ongeluk gebeurd is.
We kennen in Nederland drie wetten,
waarin over wapens gesproken wordt:
de reeds verouderde vuurwapenwet van
ring is de windbuks zuiver tot een af
stand van zeker veertig tot vijftig me
ter, maar de draagkracht van de kogel
reikt veel verder.
Bij de normale windbuks drukt een
krachtige veer tegen een zuiger, die
wanneer de trekker wordt overgehaald
naar voren schiet en de lucht en de ko
gel door de smalle loop perst. De veer
wordt gespannen door het geweer „te
breken". Bij de meeste luchtpistolen
moet het voorste deel van de loop wor
den ingedrukt. Zwaardere kalibers zijn
de 5,5 milimeter, de 503 en de 6,3, die
tegenwoordig niet meer gefabriceerd
wordt.
Een Amsterdamse wapenhandelaar,
die onder meer levert aan de leden van
de Koninklijke Nederlandse Jagersver
eniging, een vuurwapendeskundige bij
uitstek, verzekerde ons dat een zware
windbuks op een afstand van tien tot
twintig meter een penetratievermogen
heeft voldoende om een kogeltje door
een vijftien milimeter dikke plank te ja
gen.
Verder zijn er nog buksen die met
koolzuurcapsules werken, luchtbuksen
met magazijnen en luchtgeweren die
met extra gasdruk functioneren.
Een goede, vrij dure windbuks heeft
een getrokken loop. Dat wil zeggen, dat
de draaiingen in de loop de snelheid en
het doordringingsvermogen van de ko
gel nog vergroten. In sommige gevallen
bestaat er dan ook weinig verschil in de
kracht waarmee een kogel uit een flo
bertbuks cal. 22, of de kogel van een
zware windbuks inslaat. Met tweehon
derdvijftigduizend van deze wapens, in
lichte of zwaardere uitvoering, wordt er
dus in Nederland geschoten; door sport
schutters, thuisschutters, maar ook door
branieschoppers op straat en kinderen;
en die laatste twee nu vormen het ge
vaar.
Begin 1964 hebben de politiekorpsen in
diverse gemeenten het verzoek van de
procureur-generaal van de gerechtsho
ven gehad rapporten samen te stellen
over het aantal ongelukken met lucht-
wapens. De Haarlemse politie greep
maandelijks een keer of vier, vijf in.
Dat werd keurig gerapporteerd. In april
van het vorige jaar constateerde de
Haarlemse politie vijf gevallen waarin
proces-verbaal werd gemaakt voor over
tredingen met luchtdrukwapens. Ernsti
ge ongelukken deden zich in Haarlem
nog niet voor. De schade bleef beperkt
tot gebroken ruiten, defecte lantaarns
en kleine wonden.
Maar in andere plaatsen rapporteerde
de politie oogletsel van ernstige aard of
andere min of meer zware verwondin
gen. De politie in het algemeen, had dan
ook graag gezien dat de minister van
Justitie bij de nieuwe wet op de on
gewenste handwapenen niet alleen het
gebruik van stiletto's en dergelijke,
maar ook dat van windbuksen aan ver
zwaarde wettelijke normen gebonden
zou hebben. De minister vindt echter
dat windbuksen voor de beoefening van
de schietsport dienen. Dat is ook het
geval. Het is echter te hopen dat de
kwaden het niet voor de goede en ver
antwoordelijke thuisschutters of sport
schutters gaan bederven.
Wat mag er nu wel en wat mag er
niet met een windbuks of luchtpistool?
Het bezit ervan is niet aan leeftijd ge
bonden, maar ouders doen er verstandig
aan hun kinderen niet of althans niet
zonder toezicht met een luchtdrukwapen
te laten spelen. Men mag met een wind
buks dus naar hartelust thuis schieten.
In de tuin, op het erf, wordt het al ris
kanter, want dan moet het zodanig dat
zekerheid bestaat, dat de kogels het
eigen erf niet verlaten.
De luchtdrukwapens mogen uitsluiten
ingepakt en niet direct voor gebruik ge
reed op de openbare weg worden ge
bracht. Het schieten vanuit een raam op
de openbare weg is natuurlijk verboden,
evenals het schieten op honden en kat
ten. In het veld mag de windbuks niet
als jachtwapen worden gebruikt.
Het is misdadig met deze wapens op
wild te schieten, omdat het wild niet
gedood, maar dikwijls wel zwaar ver-
De wildstand in ons land onder
vindt onnoemelijke schade door de
genen die illegaal met een buks in
het veld of bos rondspringen. De
heer A. J. van Buuren uit Heemste
de, bedrijfsdirecteur van beroep, ver
woed jager en lid van de Koninklij
ke Nederlandse Jagers Vereniging,
vertelde ons, dat het vele malen
voorkomt dat gevogelte of ander wild
in enkele gevallen zelfs jonge herten
door wrede windbuksbezitters of on
verantwoordelijke en klandestiene
flobertbuksschutters worden ver
minkt.
De Koninklijke Jagersvereniging
heeft een beroep op de minister ge
daan om ook de luchtdrukwapens on
der de vuurwapenwet te laten vallen,
zodat de windbuksbezitters in ieder
geval een machtiging van de over
heid zouden moeten hebben.
Dit verzoek is afgewezen. De ja
gersvereniging blijft echter op het
aambeeld hameren. De heer Van
Buuren vertelde ons dat velen er een
sport van maken wild te verminken,
omdat een dodelijk schot met een
windbuks op grote afstand bijna niet
mogelijk is.
De echte jagers moeten dan de
vleugellamme, vaak uitgehongerde
dieren afmaken. „Dit heeft niets met
jagen te maken," menen zij, „dit is
de gemeenste vorm van stroperij!"
Richt nooit op iemand of laat nooit
iemand van deze zijde door de loop
kijken.
In Nederland bestaat een grote,
landelijke vereniging van sportschut
ters. De schietvereniging „De Vrij
heid", die enkele duizenden leden
telt en diverse afdelingen heeft,
schiet met vele wapen, ook met lucht
drukwapens. Ook Haarlem heeft, zo
als de meeste grotere gemeenten een
afdeling van deze vereniging.
De afdeling Haarlem wordt geleid
door voorzitter J. C. de Wilde en telt
ruim zestig leden. De schietvereni
ging De Vrijheid schiet meestal met
vuurwapens van het kaliber 22, pis
tool en geweer, maar ook met mili
taire geweren, zoals de zware Ameri
kaanse „Garand" en de Engelse
„Lee Enfield". De afdeling Haarlem
maakt gebruik van de militaire
schietbaan in Overveen en van een
overdekte schietbaan in het gebouw
„Bavo" in de Smedestraat.
De leden van de schietvereniging
mensen die na een zware en zorg
vuldige selectie als lid zijn toegelaten
kunnen een wapenlicentie krijgen.
Op de schietbanen worden wedstrij
den gehouden en de verenigingsle
den zien het schieten dus echt als
een sport.
De afdeling Haarlem wist enkele
weken geleden zelfs een sterke dele
gatie van het sterke, 22 schietvereni
gingen tellende Osnabrück, de zuster
stad van Haarlem, te verslaan.
Leden van de schietvereniging zijn
mensen die op de meest verantwoor
delijke wijze met wapens, ook met
luehtdrukwapens omgaan. Het buks-
schieten behoeft zich dus niet tot de
huiskamer of de tuin te beperken.
Wanneer de afdeling Haarlem, die
voor een goede accommodatie ijvert,
meer ruimte en mogelijkheden heeft,
kunnen ook verwoede windbuks-
schutters daar terecht.
Ga verstandig met de windbuks om.
Iedere schutter moet zeker weten
dat zijn wapen leeg is, wanneer hij
zijn wapen wegzet.
Het schieten op eenden met een
windbuks. Verboden, maar boven
dien laf. De politie treedt dan ook
streng op tegen deze schutters.
Binnenshuis mag onbeperkt met alle
luchtdrukwapens geschoten worden.
Goed in het foedraal laat de wind
buks zich gemakkelijk transporteren.
1919, de wapenwet van 1890 en de vrij
recente wet tot wering van ongewenste
handwapenen van 7 april 1965, die on
der meer het in bezit hebben of verko
pen van wapens als stiletto's, boksbeu
gels, valmessen en geheime handwape
nen verbiedt. De luchtdrukbuksen en
-pistolen zijn wapens in de zin van ar
tikel 1 van de Wapenwet van 9 mei
1890: „Deze wapens mag men zonder
meer voorhanden hebben, mits dit niet
geschiedt op de openbare weg of op enig
voor publiek toegankelijke plaats, waar
het krachtens deze bepaling aldaar ver
boden is, een wapen aldaar bij zich te
hebben, tenzij zodanig verpakt, dat het
niet voor direct gebruik kan worden aan
gewend."
Vanuit het raam schieten op de weg
is verboden. Zelfs in de eigen tuin
moet men oppassen.
Hierdoor is het mogelijk dat een vijf
tienjarige jongen, die wat geld gespaard
heeft naar een winkel stapt, zich daar
een prachtige windbuks aanschaft, de
zakken vol kogeltjes en pluimpjes stopt
en bij zijn vriendjes indruk maakt door
formidabele schoten op ramen, lan
taarns of in het ergste geval op voer
tuigen of voorbijgangers. De politie heeft
ervaren, dat de ouders van zo'n knaap
dikwijls van niets weten. Ook volwasse
nen kennen echter dikwijls hun verant
woordelijkheid met luchtdrukwapens
niet, zoals bij voorbeeld de man die in
het afgelopen weekeinde in Amsterdam
vanuit zijn slaapkamerraam op een ver
loofd paartje schoot, de knapen die in
Heemstede vanuit een auto op eenden
knalden, de man die een jongetje een
knikker uit zijn hand trachtte te schie
ten en de lever van de knaap doorboor
de en de jongens die op voorbijvarende
schepen vuurden. En dat zijn dan nog
de gevallen waarin de politie de daders
heeft kunnen aanhouden.
Windbuksen en luchtdrukpistolen zijn
er in diverse kalibers en uitvoeringen.
De meest voorkomende windbuks heeft
een kaliber van 4,5 milimeter, evenals
de windpistolen. In de zwaardere uitvoe-
De luchtbuks voor gebruik gereed en
onverpakt levert zeker een
proces-verbaal op.
Het schieten op wild of vee vanuit
een auto, betekent een overtreding
van de jachtwet. Inbeslagname van
het wapen en de auto, plus een zware
straf, kan de consequentie zijn.
minkt wordt en dus erg moet lijden.
Het is dan ook duidelijk dat de politie
niet alleen streng optreedt tegen hen die
op mensen geschoten hebben, maar ook
tegen degenen die bij voorbeeld vanuit
een auto op dieren schieten, zoals on
langs een paar maal gebeurde.
Op elk politiebureau in Nederland
heeft men al een aardige verzameling in
beslag genomen windbuksen en -pisto
len.
Zoals bij alle wapens, dienen ook bij
het gebruik van luchtdrukwapens de
hoogste veiligheidsvoorschriften in acht
genomen te worden. We noemen er en
kele: 1. Overtuig uzelf altijd, voor u het
wapen wegzet, dat loop of magazijnen
leeg zijn en de veer ontspannen. 2. Con
troleer, voor u het wapen eventueel uit
handen geeft, altijd of het ongeladen is.
3. Richt nooit of te nimmer op mensen,
zelfs niet wanneer u zeker weet dat het
wapen ongeladen is. 4. Schiet altijd zo
danig, dat u weet waar en op welke
wijze de kogel inslaat. 5. Laat geen
kinderen met uw luchtdrukwapen spe
len en wijs uw kinderen op het gevaar
ervan. 6. Kom niet met uw fraaie buks
op de openbare weg en spaart ook de
eenden, honden en katten. 7. Hanteer uw
buks alsof u vóór en niet achter de loop
staat.
Zoals de meeste wapens is het lucht
drukwapen betrekkelijk ongevaarlijk bij
een verstandig gebruik. Zolang de wet
gever echter onverstandigen in de gele
genheid stelt projectielen met lucht-
kracht af te vuren, zullen er ongeluk
ken gebeuren. Het is slechts te hopen
dat deze tot het absolute minimum be
perkt worden.
het thuis zo'n rommel geeft in de
tuin deponeren. Dat is allemaal nog niet
zo erg voor degene die zijn verstand ge
bruikt en die verantwoordelijkheidsbesef
heeft. Dat verstand en besef kunnen we
echter nog niet aanwezig achten bij bra-
voureschoppers, dikwijls jongetjes van
twaalf tot achttien jaar, die op honden
en katten schieten of die gewoon op
straat wat in het wilde weg knallen.
Ook volwassenen maken zich hieraan
schuldig, maar de jeugd veroorzaakt
toch de meeste ongelukken. Dat zal
echter niet veranderen zolang de
zwaarste luchtbuksen nog zonder ver
gunning of machtiging in iedere winkel
te koop zijn.
