GIVE A MAN A LUCKY
EEN NETELIG PROBLEEM
PANDA EN DE YINX
DE STERRENHEMEL IN SEPTEMBER 1965
c
w*m
Zelfs de arts
vaak
een
Kippen met
zielesmart
Ons vervolgverhaal
door Marjorie Kinnan Rowlings
4,5 miljoen geërfd
Suikerklontje
V eiligheidsklep
V erslavingsgevaar
Medisch hangijzer
'-st
Rechter Tie en het levende lijk door dr. Robert van Gulik
t
DINSDAG 31 AUGUSTUS 1965
(Geautoriseerde vertaling van Mien Crabberton)
Varend
MWWWVWWVUV
GOUDEN OOGST
54)
Lukes handen beefden. Hij legde er
één onder de linker ribben en bewoog
ze zachtjes tot hij eindelijk de hart
slag vond. De klop was zwak en
angzaam. Hij begon snel te hande
len, nam zijn zakmes en sneed de
touwen door. Tordell gleed om, voor
bij de stam. Luke ving hem op en
egde hem zacht op de grond. Het
maanlicht plekte op de rauwe strie-
nen. De rug was gezwollen. Hij buk
te om de slappe armen om zijn hals
fe vouwen en het lange machteloze
'ichaam op zijn rug te hijsen. Hij
lacht aan de zomeravond, toen hij
iem bewusteloos door koorts had ge-
'onden en in huis had gedragen,
'lij hees hem hoger op zijn rug. Tor-
dell kreunde.
Luke dacht: „Ik doe hem te veel
pijn."
Hij legde hem weer op de grond,
met het gezicht omlaag, omdat de
borst minder mishandeld was dan de
ug. Hij zag de flarden van het stuk-
gereten overhemd en vouwde ze over
tem heen, deed zijn eigen jas uit en
dekte hem ermee. De avond was
zeer koud. In de morgen zou er een
dunne ijslaag op het water liggen.
Luke draafde in één ren naar huis.
Hij was blij, dat het muildier niet
los liep te grazen. Hij spande het
voor de wagen, draafde het huis in
en pakte matras en dekens van zijn
eigen bed. Hij laadde ze op de wagen
en reed de korte afstand langs de
weg.
Het was onmogelijk Tordell in de
wagen te beuren, zonder hem uit zijn
verdoving te doen ontwaken. Toen
hij tot bewustzijn kwam, schreeuwde
hij zijn pijnen uit, telkens weer, en
wéér, tot Luke de zweetdroppels op
het voorhoofd stonden van het aan
horen ervan. Het viel zwaar, de ge
folterde nieuwe pijn te moeten aan
doen. Eindelijk kon hij hem op de
matras neerleggen en sloeg hij de
dekens over hem heen. Tordells
lichaam was verstijfd van kou. Luke
verwisselde de deken en vlijde het
eerst een donzen dekkleed over het
rauwe, opengestriemde vlees. Hij
klom op de wagenbank en reed weg,
in de richting van Sawgrass Landing.
Hij durfde niet hard te rijden van
wege het schokken. Hij zou met zijn
droeve lading dokter Albury's huis
niet vóór de nieuwe dag bereiken,
vreesde hij.
Tranen liepen over zijn gezicht.
Hij merkte het niet. Iets dat bezig
was geweest te groeien, op te groëi-
en tot schoonheid en vervulling, was
halverwege vernietigd, alsof vanda
len in zijn bosontginning gekomen
waren en de jonge oranjeappelloten
afgesneden hadden, nog voordat hij
een kans had gekregen ze te enten.
HOOFDSTUK XXIII
Tordell opende met moeite zijn
ogen in het huis van dokter Albury.
De kamer om hem heen was gerust
stellend. De roomkleurige Venetiaan-
se jaloezieën voor het lange raam
waren omhooggetrokken. Een helde
re, maar ijle decemberzon straalde
naar binnen. Zijn oogleden knipten
tegen het licht. Aan elke kant van
het raam hingen geplooide gordijnen.
De kamer lag op het zuiden en een
scharlakenrode hibiscus, door haar
standplaats voor de koude beschermd
strekte haar grote bloemen tot voor
het raam.
Hij draaide het hoofd om. Op de
open haard knetterde een vuur. Het
licht der vlammen was zwak geel in
de fellere glans der zon. De kamer
was behaaglijk warm. Naast de
haard stond een beklede ligstoel. Op
de zitting lag een open boek, de be
drukte zijde omlaag, alsof de lezer elk
ogenblik terug kon komen. Het bed
waarop hij lag, was een mahonie
houten ledikant met vier stijlen, die
een klamboe droegen. De sprei was
wit, met rozekleurig draad bewerkt.
Tordells handen, die erop lagen, sta
ken er een ietsje bruinig bij af. Hij
lichtte er één op, maar liet haar
meteen van pijn weer vallen. Hij
voelde zich stijf en overal pijnlijk en
was dankbaar, doodstil te kunnen
blijven liggen.
Om zijn lichaam waren overal
zachte verbanden gelegd. Hij werd
zich ervan bewust, dat er bloed door
zijn aderen stroomde, dat zijn hart
klopte, dat hij weer begon te leven.
Er waren drie dagen van een bijna
voortdurende bewusteloosheid ge
weest, waarin hij alleen een vaag be
sef had van Albury, die zijn wonden
verbond. Hij had onder diens behan
deling nooit de ogen willen opendoen,
al zou hij het gekund hebben. Hij
had in een volslagen duisternis ge
legen en willen liggen, het licht schu
wende. Nu kon het niet langer ver
meden worden. Hij lag stil onder de
witte beddesprei en duldde de pijn
van de langzaam terugkerende her
innering. Hij haalde diep adem. Het
zwarte bos de gemaskerde muur,
op hem vallend met zijn volle ge
wicht, de zweep, fel en zwaar als
stenen de onverbiddelijke zweep,
die door zijn lichaam en zijn gebeen
te sneed de indringing, het on
rechtmatige, de geweldpleging, het
forceren en de ontering van het diep
ste eigene.
Hij dacht: „Ik moet het nu onder
de ogen zien." Er was geen ontdui
ken geen terugtocht meer. Zijn pol
sen joegen. Het was hem, of hij hing
te slingeren tussen nacht en dag.
Zijn keel krampte samen. Maar de
keus was aan hem. Op eenmaal werd
het donker moeras onder hem een
vaste bodem, waarop hij staan kon.
De keus was aan hem.
Hij dacht: „Ik ben ongetroffen. Er
is iets binnen in mij dat ongedeerd
bleef. Dat heeft niemand geraakt."
De zweep was door zijn vlees en
bloed gegaan, hed zich om zijn lijf
en botten gekronkeld. Maar ze was
als een nutteloos ding, teruggevallen
voor de inner li jkste kern van zijn
wezen, die altijd onkwetsbaar was,
als een mens dat wilde. Voorbij de
laatste foltering stond de menselijke
geestkracht onverlet. Die was zijn
eigen verdediging en slechts een af
standdoen van binnen-uit was in
staat die te vernietigen.
Dieper dan vrees, dan wanhoop,
dan alle duisternis brandde in de
mens een klein licht met standvasti
ge vlam en niets dan de dood kon
het doven.
„Zelfs dén nog," dacht hij, „zelfs
dan
Hij drukte zijn hoofd in het kussen.
Hij zette zijn borstkas uit, de lucht
tot in het diepst van zijn longen ha
lend. De ademhaling werd in het
laatste, diepste stadium pijnlijk en
hij ademde langzaam uit. Hij ver
anderde de houding van zijn lichaam,
Voorzichtig, maar met pijn. Hij ont
spande zijn spieren en was in staat
de ene wonde te onderscheiden van
de andere. Hij voelde een langzame
kracht in zich komen."
Hij dacht: „Ze hebben het verlo
ren."
Voor een enkel ogenblik bewoog
zijn vaders gelaat zich tussen de ge
zichten van de mannen die hem ge
geseld hadden.
Hij dacht met voldoening: „Jij
ook
Hij had het ondraaglijke gedragen
en nu kon niets hem meer geweld
aandoen.
Hij had wel van het bed op willen
staan, om zijn lange benen te strek
ken, om te gaan lopen mijl na mijl,
zijn kracht weer voelend.
Hij vroeg zich af, of dokter Albury
hem nu verachtte. Maar ook dat
was ten slotte onbelangrijk. Hij
glimlachte, erover denkend, op welke
hoop de kleine kaalhoofdige man nu
in dit geval zijn onverbeterlijk opti
misme zou bouwen.
Hij dacht: „Ik moet niet met de
goeie kerel gaan redetwisten."
Hij luisterde, of hij hem nog niet
hoorde komen, maar het grote huis
was stil. Buiten klonk het geluid van
negerstemmen. Dolf lachte zacht en
muzikaal. Een blok in de haard was
verteerd en viel in tweeën, elk stuk
gaf een vonkenregen. Hij bewoog
zijn benen onder het dek. Hij werd
rusteloos. Achter in zijn geest
knauwde een gedachte, als een rat
op een vliering. Hij was nog niet
door het duister heen. Allie
Hij had het blauwogige kind met
zich meegenomen, de duisternis in.
De striemen en wonden over zijn rug
waren aan het genezen. Welke waren
hèar pijnen geweest?
(Wordt vervolgd).
fWWWVWXAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA#WVWUWWWWWWVWVfVWVWWW%AAAAAAA#WWVWVWW%AA#VWVAAAAA
De Libanese boer Badre el Moham
med vertelt dat drie van zijn tien kip
pen van verdriet gestorven zijn, omdat
een buurman de enige haan van de
boerderij heeft gestolen. De overgeble
ven zeven kippen vertikken het, vol
gens Mohammed, eieren te leggen,
omdat ze „zielesmart" hebben. De po
litie heeft medegedeeld, dat zij een
onderzoek instelt.
NEW YORK (Reuter) Mr. AP. H.
de Lange uit Wapenveld onder Heerde
heeft ruim 4.500.000 gulden geërfd van zijn
in 1962 te New York overleden tante, me
vrouw G. Trumbull-de Lange.
Van de nalatenschap is slechts een klei
ne 150.000 gulden naar anderen gegaan.
Juwelen, een bontjas en achttienduizend
gulden aan contanten van mevrouw
Trumbull zijn nagelaten aan mejuffrouw
T. Stokkerthuis uit Wapenveld.
Advertentie
„DOPING" IN DE SPORT:
(Van onze medische medewerker)
DE SPORTPRESTATIES DIE een man of vrouw kan
leveren, zijn niet alleen afhankelijk van zijn aanleg, maar
ook van oefening in de technische bekwaamheden, van zijn
of haar uithoudingsvermogen en van reactiesnelheid. Bij
welke van deze factoren het zwaartepunt ligt, is afhankelijk
van de SOORT sport die men bedrijft. Bij een aanval- en
verdedigingssport, zoals judo, schermen en ook wel tennis,
zal vooral het reactievermogen belangrijk zijn. Bij marathons
lopen en wielrennen, zal het meer aankomen op „lange
adem", dat is dus het uithoudingsvermogen.
Training en oefening kunnen het uithoudingsvermogen en
de conditie opvoeren. Maar dat gaat moeizaam. Dagelijkse
training is noodzakelijk, en dan nog zal het gewenste doel
vaak niet bereikt kunnen worden. „Gelukkig" is er een hulp
middel, dat eenvoudig is toe te passen en snel werkt: DE
DOPING.
Onder doping verstaat men elke poging om het prestatie
vermogen te verhogen met behulp van stoffen, die onder
normale omstandigheden niet worden ingenomen of toe
gediend.
MAAR WAT doping precies is, weet
eigenlijk niemand. En dat zal wel mede
de oorzaak zijn, dat er zulke magische
krachten aan worden toegeschreven.
Niet geheel ten onrechte, want sommige
sportprestaties worden inderdaad ver
hoogd. Echter niet alle. Het reactie
vermogen kan zelfs afnemen onder in
vloed van doping; het uithoudingsvermo
gen neemt vaak toe, zij het zeer tijdelijk.
Het is bijzonder moeilijk te zeggen waar
precies de grens ligt tussen doping en
geen doping.
REEDS ALPINISTEN uit de vorige
eeuw wisten, dat suikerklontjes, vooral
wanneer hier een scheutje cognac aan
werd toegevoegd, de prestaties konden
verbeteren tijdens langdurige, uitputten
de tochten. Suiker is namelijk een ener
giebron waar het lichaam direct uit put
ten kan, de benzine voor de motor. Wan
neer een marathonloper onderweg een
suikerklontje eet, zal hij hierdoor extra
brandstof krijgen en mogelijk zijn presta
ties verhogen. Is dit doping? Het is moei
lijk te zeggen, omdat suiker een normaal
voedingsmiddel is. Wanneer we deze sui
ker echter inspuiten, zodat een zeer gro
te voorraad gevormd wordt, dan zal het
zonder meer duidelijk zijn dat dit niet tot
de normale manier behoort om het pres
tatievermogen op te voeren. En dan is de
doodgewone keukensuiker doping gewor
den
Wanneer vrouwelijke sportlieden de
menstruatie uitstellen tot na een sport
wedstrijd door het innemen van hormoon
tabletten, moeten we dit dan doping noe
men?
TOCH ZIJN er vele middelen bekend
die tot de echte doping behoren. Om
voorbeelden te noemen, cocaïne en
strychnine. De meest moderne middelen
zijn de wekaminen, de bekende „pep-pil
len", bekend onder namen als pervitrine,
dexindrine, amphetamine en vele andere.
Deze stoffen zijn tot grote ontwikkeling
gekomen in de oorlogsjaren. Zij hebben
een werking, die tegengesteld is aan die
van slaaptabletten. Men blijft er wakker
van, tevens heffen zij het vermoeidheids-
gevoel op en zij werken geestelijk op
wekkend. Deze tabletten werden dan ook
wel gebruikt door soldaten, die aan de
rand van de uitputting waren en hebben
soms levensreddend gewerkt. Hoe wordt
nu de sportprestatie door de wekaminen
verhoogd?
VOORNAMELIJK doordat het ver-
moeidheidsgevoel wordt tegengegaan.
Wanneer een marathonloper bijna aan
het eind van zijn krachten is en zijn
spieren bijna niet meer kunnen werken,
kan hij, wanneer hij een sterke wil heeft,
toch nog even doorlopen. De wil wint het
van de vermoeidheid. Hoe lang die strijd
tussen vermoeidheid en wil zal voortdu
ren, is afhankelijk van de mentaliteit van
43 Nadat de verzekerden de geldtas van Joris had
den geplunderd, gingen zij juichend heen. De Yinx
staarden hen na met een verbaasde uitdrukking in hun
felle oogjes. Uit hun midden steeg een kwakend ge
brabbel op, waar Mo belangstellend naar luisterde.
„Yinx niet begrijpen", zei hij tegen Panda. „Yinx hoei-
boem krak plafond omlaag en nu lieden lachen, blij met
builen". „Die lui zijn blij, omdat ze ertegen verzekerd
zijn", legde Panda uit. „Voor elke buil of schram
krijgen ze geld uitbetaald". „Yinx niet begrijpen", her
haalde Mo. „Yinx gewend aan klaagklaag na hoeiboem-
krak. Dan Yink pret!" „Wat een akelige plaaggeest-
jes", zei Panda. „Pret maken, als ze anderen narigheid
hebben bezorgd. Bah! Maar deze keer hebben ze lekker
geen plezier van hun streken. Niemand klaagde!" Op
dat ogenblik werd er op de achtergrond een gemom
pel hoorbaar. „Ach m'n goede geldje", sprak een kla
gende stem. „O, corruptio, o pessimal zoals de ouden
zeiden als alles weg was. O, hoe smartelijk heeft dit
ongeluk mij getroffen!" Het was Joris, die aldus het
verlies van zijn verzekerd kapitaaltje beweende. En hij
was zozeer van zijn droefheid vervuld, dat hij niet
merkte, dat de Yinx van alle kanten op hem af kwa
men
de loper. Op een gegeven moment echter
wint de vermoeidheid het en is er voor
hem een einde gekomen aan de lange af
standsrace. Wekaminen nu kunnen dit
vermoeidheidsgevoel voor een betrekke
lijk korte tijd onderdrukken. Vermoeid
heid is echter nuttig; het behoedt ons
voor de totale uitputting van het lichaam.
Vergt men te veel van het lichaam, dan
kunnen soms blijvende stoornissen ont
staan, of zelfs direct levensgevaar. Ver
moeidheid is de veiligheidsklep. Wekami
nen draaien die veiligheidsklep vaster
aan. Het prestatievermogen kan geduren
de korte tijd worden verhoogd, maar de
kruik gaat zolang te water tot hij barst.
Bij doping kan dan ook een plotselinge
3
totale ineenstorting voorkomen; vreemd
gedrag, verwardheid, plotseling vallen,
soms zelfs bewusteloosheid.
Er is nog een heel ander gevaar bij
het gebruik van wekaminen tijdens sport
beoefening. Bij elke prestatie die men
moet leveren rekent men op de „gunsti
ge werking" van wekaminen. Men kan
dan niet meer zonder, de verslaving is
nabij. In dit stadium zal steeds meer van
de wekaminen gebruikt moeten worden
om dezelfde prestaties te leveren. Dat
dit fnuikend is voor de mentaliteit, zal
ieder duidelijk zijn. Met de successen zal
het bergafwaarts gaan. Alleen al uit me
disch oogpunt is de doping dus zeer laak
baar, wegens het gevaar voor stoornissen
in de lichamelijke zowel als in de gees
telijke gezondheid.
HET GEBRUIK van doping is moeilijk
met zekerheid vast te stellen. Ervaren
Heeft de wielrenner Wim Schepers
doping" gebruikt in de Ronde van
Oostenrijk? Heeft Eef Dolman „pep
pillen" ingenomen bij de Nederlandse
wielerkampioenschappen of gebruik
te hij slechts onschuldige neusdrup
pels? Het zijn vragen die de laatste
tijd herhaaldelijk zijn gesteld en die
het probleem van de doping in de
sport weer eens in het middelpunt
der belangstelling plaatsen. Een
moeilijk en ingewikkeld probleem,
zoals moge blijken uit deze beschou
wing van onze medische mede
werker.
sportkenners merken het o.a. aan de
sterk wisselende prestaties: vreemd ge
drag, onverwachte reacties, overmoedig
heid. Het bewijs wordt pas geleverd wan
neer de dopingstoffen of de afbraakpro-
dukten daarvan werkelijk kunnen worden
aangetoond in bloed of urine. Dit is ech
ter moeilijk, daar sommige stoffen in
zeer kleine concentraties reeds werk
zaam zijn en ook doordat onschuldige
stoffen soms dezelfde afbraakprodukten
kunnen geven, zoals (b.v. in 't geval van
wielrenner Dolman) sommige neusdrup
pels. Nog moeilijker is het bij de meest
moderne vorm van doping: de mentale
doping. Hierbij worden helemaal geen
stoffen toegediend, maar wordt alleen de
geestesgesteldheid van de sportbeoefe
naar beïnvloed door suggestie, waarbij
zelfs hypnose gebruikt kan worden. Hoe
groot hiervan de gevaren zijn, is nog niet
te voorzien en sporen van hypnose zijn
nu eenmaal nooit in de reageerbuis te
vinden.
In het begin van de maand is Mercurius boven de
oostelijke horizon zichtbaar in de ochtend. Tijdens de
eerste week komt de planeet ruim anderhalf uur vóór
de zon op. Kies een vrije horizon en gebruik liefst een
toneelkijker.
Venus prijkt 's avonds in het zuid-zuid-westen laag
boven de horizon; zij gaat iets meer dan een uur na
de zon onder.
Mars staat iets verder van de zon dan Venus, maar
is veel minder helder; dus is Mars deze maand 's avonds
in het zuidwesten moeilijk te zien.
Jupiter schittert tijdens de tweede helft van de nacht
op de grens tussen de sterrenbeelden Stier en Twee
lingen. (De planeet komt op onze kaart niet voor, want
deze toont alleen de sterrenbeelden zichtbaar in het
begin van de nacht)
Saturnus is de gehele nacht zichtbaar in het sterren
beeld Waterman als een ster van eerste grootte,
's Avonds staat hij boven de zuidoostelijke horizon, in
het midden van de nacht in het zuiden en 's morgens
in het zuidwesten. De beroemde ring die de planeet
omgeeft is met het blote oog niet zichtbaar, om deze
ring te zien is minstens een kleine astronomische kij
ker nodig.
Uranus staat te dicht bij de zon en is niet waar
neembaar.
In de avond van 2 september zal de half-verlichte
maan zich nabij de rode ster Antares bevinden. Anta-
res is de hoofdster van de Schorpioen; ze komt nooit
hoog boven onze horizon.
Op 7 september zal Venus in conjunctie zijn met
Spica, de voornaamste ster van het sterrenbeeld Maagd.
Enkele dagen daarvoor kunt u nagaan hoe de planeet
en de ster elkander naderen. Maar opgelet! Venus is
wel met het blote oog zichtbaar, 's avonds (zie hier
boven) maar Spica is veel lichtzwakker. Spica is een
ster van de eerste grootte, maar waar
schijnlijk zal ze in de avondgloed niet
met het blote oog waarneembaar zijn. U
zult dus weer eens uw toneelkijker moe
ten nemen. Bekijk de twee hemellichamen
zie hoe ze elkander geleidelijk naderen
en na 7 september weer „uiteengaan", en
bewonder de sterrenkunde die dergelijke
hemelverschijnselen jaren van te voren
met nauwkeurigheid kan voorspellen.
Mercurius, die 's morgens zichtbaar is,
passeert op 8 september nabij de ster Re-
gulus. De planeet is helderder dan de
ster.
Op 10 september zal de maan 's avonds
nabij Saturnus staan.
Op 18 september te 21 uur is de maan
^STEENBOK
SCVWT^
in samenstand met Jupiter. Maar de pla
neet is pas na middernacht zichtbaar; als
u op de ochtend van 19 september gaat
kijken, zal de maan dus reeds voorbij Ju
piter gekomen zijn.
Van 20 tot 23 september kunt u 's mor
gens het asgrauwe licht van de maan be
wonderen.
Op 23 september te 7.06 begint de as
tronomische herfst: nacht en dag zijn even
lang.
Eerste Kwartier: 2 september te 20.27
Volle Maan: 11 september te 0.32
Laatste Kwartier: 18 september te 12.58
Nieuwe Maan: 25 september te 4.18
Om de kaart te richten moet men ze
boven het hoofd houden, en het Noorden
laten samenvallen met de noordelijke ho
rizon. De stand van de hemel is die op
15 september te 21 uur. Voor vroeger#
tijdstippen de kaart draaien in de rich
ting van de wijzers van een uurwerk, voor
latere waarnemingen in tegenovergestel-»
de richting. De plaats van de maan is
voor enkele avonden aangegeven; de ge
tallen duiden de dag van de maand aan.
Ook de positie van Saturnus (S) is aan
geduid. De stippellijn die door de Zwaan
gaat duidt de hartlijn van de Melkweg
aan. De andere gestippelde lijn is de eclip
tica (Dierenriem of Zodiak); de zon, de
maan en de voornaamste planeten bevin
den zich steeds in de nabijheid van deze
lijn.
ll< BEN ECHT NIET GAUW BANG,EDEL
ACHTBARE MAAR DAT SPOOK
«d
MET DIE BAAL ZOUT BIJ DE HAND
ALS BEWIJS,ZULLEN DE HEREN OP
DE SROENE DRAAK WAARLIJK VER
RAST ZUN ..KOM,HET IS DRUKKEND
HEET HIER.LATEN WE WAT IN DE
TUIN GAAN WANDELEN i
IK HEB NOG EENS OVER
DAT SPOOK VAN JOU NAGE
DACHT ,TSJI AO TAIHET
LEVENDE LIJK..
WAT HET OOK MOGE ZIJN,HET
IS MERKWAARDIG GOED OP DE
HOOGTE VAN JOUW BEWEGIN
GEN ,TSJIAO TAI
