ONTDEK
Indonesië's economische machine
lijkt geheel en al vastgedraaid
Amerikanen gaan Europa
doen op de bromfiets
POLLEN
Politieke stoelendans om te
kiezen Lagerhuis-voorzitter
Maar het volk en de aarde zijn
beide geduldig en vruchtbaar
Staatsgreep in
Irak mislukt
Levensonderhoud
werd goedkoper
TOP-FORM
A top
form j
Tocht van duizend kilometer
Fanfani kandidaat
VN-voorzitterschap
Duizelingwekkend
REVOLUTIE
Kettingco rruptie
Bijbaantjes
Revolutie
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1965
15
rUPl
BEVOLKINGSAANWAS
VERMENIGVULDIGD
MET NOODDRUFT IS
nylontapijt
't binnenhuis,
Augustuscijfers CBS
op onze permanente
meubelexpositie
Kort nieuws
gezelligheid haalt u
bij de slijter
met dranken van
.VISUX
PRESIDENT SOEKARNO houdt ervan
buitenlandse journalisten te vertellen
dat Indonesië nooit kapot kan gaan, dat
een nationaal bankroet niet mogelijk is.
Hij heeft gelijk. Het aanpassingsvermo
gen van de Indonesiër is even elastisch
als de rubber die het land steeds minder
produceert. Daarnaast is er het feno
meen van de aarde: je stopt een lucifer
in de grond en met wat regen wordt het
een klapperboom, zegt men hier.
Het volk en de aarde zijn Indonesië's
geheime formule voor het overleven van
een jaarlijks groter wordend tekort. Het
ministerie van Economische Zaken heeft
zich voor 1965 een export-volume ten doel
gesteld van ruim 2200 miljoen gulden. In
augustus moest de helft daarvan nog wor
den bereikt. In 1954 was het export-volu
me ruim vier miljard gulden.
Voor het verloop zijn oorzaken ge
makkelijker aan te wijzen dan een oplos
sing. Om te beginnen slokt het leger 60
gen, drijft sluikhandel, en dan is er weer
de corruptie.
Op de regeringsburelen staan dagelijks
talrijke bureaus leeg: georganiseerd ab
senteïsme om de ambtenaren in staat te
stellen er iets bij te verdienen. De lagere-
schoolonderwijzer kan 's middags zwetend
op een betja worden gezien. In sommige
gevallen springen de echtgenotes bij. Ze
bakken en verkopen koekjes, of zij verko
pen zichzelf.
OP HET VLIEGVELD Kemajoran
werd een vertrekkende passagier door
een inspectrice van de gezondheidsdienst
opgehouden.
„Uw cholera vaccinatie is verlopen"
zei zij.
„Voor Indonesië is geen cholera ver
eist" protesteerde hij, „Bovendien ga ik
naar een land waar het ook geen ver
eiste is".
De inspectrice gebaarde hem met haar
mee te gaan naar het vertrek van de
dienstdoende arts, die er zelf niet was.
Zij haalde een injectiespuit te voorschijn,
prikte hem door de kurk van een flesje
met vaccin.
„Ik heb geen prik nodig", zei de pas
sagier.
„Niets zeggen" zei de inspectrice. „Dit
is alleen maar voor de schijn. Als u even
op zij stapt kan niemand zien of ik u prik
of niet, als u buiten komt moet u uw
arm op en neer bewegen".
Na de „vaccinatie" werd de passagier
verzocht aan een bureauplaats te ne
men. De inspectrice schreef een nieuw
vaccinatiebewijs uit, inclusief cholera,
zette de nodige stempels en handtekenin
gen en vroeg: „Heeft u geld?" Nadat de
passagier 2500 roepiah had betaald, ver
langde zij nog een Amerikaanse dollar.
EEN EMPLOYé belast met het uitla-.
ren van scheepsladingen in de haven
Tantjong Priok vertelt van zijn frustra
ties. Het is het relaas van wat „ketting
corruptie" genoemd zou kunnen worden:
Het begint op de weg naar Priok,
waar om de zoveel kilometer een politie
post 200 roepiah verlangt van iedere pas
serende vrachtwagen.
(Van onze correspondent)
LONDEN Een ongewone stoelendans
speelt zich op het ogenblik af over de
te benoemen nieuwe voorzitter van het
Britse Lagerhuis. De post is vrijgeko
men door het plotselinge overlijden van
sir Harry Hylton-Foster. Geen van de
fracties wil een van de eigen leden af
staan voor deze zeer gerespecteerd func
tie. De voorzitter stemt, volgens traditie,
niet mee over moties en wetsontwerpen.
Hij blijft bovendien voorzitter voor de
de rest van zijn politieke loopbaan.
Normaal komt de voorzitter voort uit
de gelederen van de regerende partij, nu
dus de Labourpartij. De meerderheid van
Labour is op het ogenblik echter nog
maar twee zetels. Een spoedig te houden
tussentijdse verkiezing nodig door het
overlijden van een Labourlid, zal het
aantal wel weer op drie brengen, maar
als de voorzittersstoel wordt ingenomen
door een Labourlid zal de krappe rege
ringsmeerderheid weer slinken.
Bovendien moeten in het district van de
overleden sir Harry Hylton-Foster 'ook
nieuwe verkiezingen plaatsvinden. Hier
wordt ongetwijfeld een conservatief ge
kozen.
Een meerderheid van een paar zetels is
in feite ondoenlijk om in Engeland te
regeren. Stemmen bij volmacht is volko
men ondenkbaar in het Parlement en via
allerlei tactieken, als marathonzittingen
van 24 uur, kunnen heel gemakkelijk
slachtoffers gemaakt worden.
Vorig jaar, bijvoorbeeld, werden enkele
malen parlementsleden op een brancard
naar het Lagerhuis gebracht. Premier
Wilson stelt, dat het voorzitterschap bui
ten de politiek staat en dat het vreemd
is als het sterven van een Conservatief
voor Labour een verlies van een zetel be
tekent in deze zo benarde situatie.
De Conservatieven daarentegen die zo
gauw mogelijk de Labourregering willen
omver werpen, stellen dat de ondervoor
zitter Horace King de aangewezen figuur
is en dat Labour altijd zo graag een
voorzitter heeft willen hebben.
Inderdaad is Horace King bij uitstek
geschikt. Hij heeft de nodige ervaring.
Een Tory-kandidaat komt niet naar vo
ren en een poging van premier Wilson
om een Liberaal aan te wijzen, lokte
verzet uit van zowel de Liberalen, de To
ries en enkele Labourleden.
De liberalen met hun tien zetels, die
op het ogenblik zeer veel waard zijn,
denken er niet aan om op deze wijze de
regering te helpen. De kans is groot
dat uiteindelijk de Labourondervoorzitter
Horace King benoemd zal worden tot
voorzitter, maar het is niet onmogelijk
dat de sluwe vos Wilson nog voor de ope
ning van het Parlement op 26 oktober
een andere oplossing heeft gevonden.
Advertentie
speciale aanbieding
div. kleuren - zeer sterk
180 cm breed 17.90 per vierkante meter
julianapark 58-60-62, tel. 58391 (4 lijnen)
Het landelijk prijsindexcijfer van het
levensonderhoud, zoals 't Centraal Bureau
voor de Statistiek dat maandelijks samen
stelt op basis 1959-'60 100, gaf medio juli
tot medio augustus een daling te zien van
122 naar 121.
Binnen de voedingssector, waarvoor het
indexcijfer terugliep van 126 in juli tot
123 in augustus, vertoonden de cijfers
voor aardappelen en vooral voor groenten
een vrij sterke daling. Voor fruit liep het
indexcijfer iets op, terwijl ook voor eieren
een prijsstijging werd geregistreerd.
Het indexcijfer voor kleding, dat in ver
band met de uitverkoop van juni op juli
was gedaald van 117 tot 110, kwam in
augustus op 114 te staan. Het prijsindex
cijfer inclusief verplichte sociale verzeke
ringen en loonbelasting gaf eveneens een
daling te zien, namelijk van 118 naar
117
de nieuwe mogelijkheden voor
gezellig en stijlvol wonen. U
bent van harte welkom bij
COMPLETE
WONINGINRICHTING
Barteljorisstraat 13-17
Haarlem
officieel erkend
TOP-FORM adviseur
Advertentie
(Van onze reisredacteur mr. H. L. Leffelaar)
Terwijl in Nederland de fiets ruim baan
begint te maken voor de auto, zet de
nieuwe wereld een stap terug: in de
Amerikaanse stad Seattle zijn in de afge
lopen maanden de eerste zevenhonderd
Nederlandse bromfietsen op straat geko
men en terstond hebben ze zoveel naam
gemaakt, dat thans reeds de eerste groep
Amerikaanse toeristen Europa op de
bromfiets gaat doen.
De initiatiefnemer is een plaatselijke
disc-jockey uit Seattle, Bob Hardwick, die
in zijn radio-programma een suggestie liet
vallen om Europa eens per brommer te
gaan bekijken.
In enkele weken tijds had hij een club
van „Hardwick Rangers", die compleet
met speciaal ontworpen, super-Ameri
kaans uitziende, valhelmen per DC-8 van
Canadian Pacific Airlines (Seattle ligt
vlak onder de Canadese grens) uit Van
couver op Schiphol is aangekomen.
De groep bestaat uit 22 vrijgezellen, 31
ongehuwde dames en twaalf echtparen, in
totaal dus 77 enthousiaste brommers, die
in de komende drie weken een bromtocht
door Duitsland en de Benelux van circa
duizend kilometer gaan maken zonder dat
ze feitelijk kunnen fietsen. Ze houden er
dan ook rekening mee dat alle begin
moeilijk is. Allen zijn overigens goed uit
gerust tegen slecht weer („het regent in
Seattle zo veel, dat ze met zwemvliezen
worden geboren") en allen hebben thuis
Indonesische vrouwen luisteren
naar een redevoering van president
Soekarno.
proef moeten rijden op een nieuwe brom
mer.
De jongste deelneemster is een dertien
jarig meisje, Linda Hardwick, dat geen
familie is van de disc-jockey. De oudste
is een even charmante als jeugdige groot
moeder, van wie uiteraard de leeftijd top-
secret is.
Het gezelschap had een speciaal in ijs
verpakt cadeau voor de burgemeester van
Amsterdam bij zich, namelijk een 25 pond
zware, drie dagen tevoren in de baai van
Seattle gevangen koningszalm.
De reis is zo goed en zo kwaad als dat
kon voorbereid. In de Ité-prijs (die nog
geen last heeft van de komende beper
kende maatregel van ons ministerie van
Verkeer en Waterstaat) van 877 dollar
was ook een nieuwe brommer begrepen,
die de ondernemende toeristen in Den
Haag in ontvangst hebben genomen.
Vandaag begint de monstertocht pas
goed: eerst naar Keulen en Bonn, waar
de groep om bij te komen aan boord gaat
van een Rijnboot, die de dappere brom
mers via Koblenz naar het wijnfeest van
Rüdesheim brengt. Vervolgens via Mainz
naar Dürkheim voor een volgend wijn
feest. Wie dan nog geen kater heeft ver
volgt de tocht per brommer langs Hei
delberg, Bad Kreuznach en Bernkastel
door de Moezelvallei naar Luxemburg en
door de Ardennen via Brussel en Antwer
pen terug naar Rotterdam, waar de
groep op 1 oktober wordt verwacht. Vier
dagen blijft men hier om van de vermoeie
nissen te bekomen, waarna de terugtocht
per Canadian Pacific op Schiphol begint
op dinsdag 5 oktober.
DJAKARTA Even gewoon als de betja, de drie-wielige fietstaxi, is in het
Indonesische stadsbleed de midden op de weg stilstaande auto met de motorkap
omhoog. De chauffeur is uitgestapt en sleutelt aan de motor, probeert de slinger,
en sleutelt opnieuw. De meeste auto's zijn oud en onderdelen zijn moeilijk te
krijgen. Een ander zeldzaam artikel in Djakarta is klein geld. Biljetten van een,
vijf, tien, 25 en 50 roepiah zijn curiositeiten geworden. Vaak is het zelfs niet
mogelijk een biljet van duizend in hondertjes om te zetten. Voor het standbeeld
van de man met zijn ten hemel gestrekte open handen (opgericht ter gelegenheid
van de bevrijding van West-Irian), heeft de praatgrage volksmond dan ook een
toepasselijke bijnaam gevonden: Oeang Habis „Geen geld." Niet toevallig staat
het beeld voor het ministerie van financiën. Een andere lokale anekdote voorspelt
dat het binnenkort niet meer loont <r.m nieuwe bankbiljetten te drukken alleen
al om het loon van de drukkers te betalen zouden de persen dag en nacht moe
ten draaien.
In de villawijk Kemajoran, waar de straten bezaaid zijn met brokken losge
slagen asfalt, staat bij het politiekantoor ook een beeld. Het is een man die met
een vinger naar de grond wijst.
„Dat is dieper", zei een Indonesiër.
„Wie is dieper?", vroeg ik.
„Steeds dieper de grond in," zei hij lachend.
Siesta onder bronzen grafplaten da
terend uit de tijd van de Verenigde
Oostindische Compagnie.
tot 70 percent van de jaarlijkse begroting
op (het ambtenarencorps omstreeks 10
percent). Andere oorzaken: gebrek aan
geschoolde arbeiders en middelbare tech
nici, politieke spanningen in het binnen
land, verslechtering van de produktie-
kwaliteit, voortwoekerende inflatie, ten
slotte de daarmee samenhangende cor
ruptie.
Een in de krant gepubliceerd prijzen-
staatje gebaseerd op de markthandel
maakt de indruk van een ontspoorde re
kenmachine:
Rijst, per kg: 750 rph.
vlees, per kg: 3000 rph. (in 1960: 50
rph.).
klapperolie, per fles: 1300 rph.
koffie, per kg.: 2500 rph.
kippeëi, per stuk: 175 rph.
doosje lucifers: 75 rph. (in 1960: 1,50
rph.).
pakje sigaretten: 400 rph. (in 1960: 9
rph.).
gedroogde vis, per kg: 1500 rph.
toiletzeep, per stuk: 650 rph.
margarine, per kg: 3000 rph.
AAN DE HAND van deze prijzen valt
uit te rekenen dat voor het absolute be
staansminimum een maand-inkomen ver
eist is van 150.000 roepiah. Een half-ge-
schoolde arbeider verdient 1000 rph. per
dag. Een Chinese timmerman 1500, een
ambtenaar met enige senioriteit heeft
een maandsalaris van hooguit 50.000 roe
piah.
Hoe komt men rond? Men komt niet
rond, men sjachert, heeft twee betrekkin-
Om in de haven te komen is een
pas vereist, die officieel 25 roepiah kost,
maar in werkelijkheid 100.
Voor het verkrijgen van een eerste
stempel bij de douane voor de uitklaring,
legt men 200 tot 500 roepiah op tafel, al
naar gelang van de goederen.
Vervolgens moet een nummer voor
het stempel gehaald worden. Men betaalt
de desbetreffende ambtenaar 250 roepiah.
De chef van de afdeling verificatie
krijgt voor zijn paraaf een 300 roepiah.
Bij grote drukte komt er 1000 roe
piah aan te pas om het stempel en het
aarbij behorende nummer bij de douane te
laten registreren.
Bij de desbetreffende sectie van de
douane in het deel van de haven waar de
goederen staan opgeslagen, wordt op
nieuw 300 roepiah betaald voor registra
tie.
Bij het betalen van de magazijn-
huur voor de goederen moet men er niet
op rekenen wisselgeld terug te krijgen.
Nu wordt pas goed het mes op de
keel gezet. De douane in het magazijn
wordt betaald aan de hand van de waar
de van de uit te klaren goederen. De
prijzen variëren: voor een drum olie 200
roepiah. Een baal wollen textiel vereist
een bedrag in de buurt van 100.000 roe
piah. Per kist wordt 250 roepiah betaald.
Het magazijnhoofd van de betrokken
maatschappij krijgt een 2000 roepiah.
Bovendien is het gewoonte ook de ar
beiders, ondanks hun vaste loon, te be
talen voor iedere baal of kist die zij sjou
wen.
Ik vroeg de employé wie uiteindelijk
voor het totale bedrag aan steekpennin
gen opdraaide. „De regering" zei hij,
„Want ik heb het nu over goederen die
topprioriteit hebben omdat zij voor rege
ringsprojecten gebruikt worden".
HOE KAN AAN deze inflatie en cor
ruptie een eind gemaakt worden? De re
gering doet vruchteloze pogingen tot
prijscontrole met het „Sarina"-winkel
plan, waar artikelen alleen tegen de of
ficiële prijs verkocht mogen worden. Het
resultaat is dat opkopers grote partijen
uit deze winkels betrekken en ze elders
zwart verkopen.
Een econoom was van mening dat een
stap in de goede richting gedaan kan wor-
Vuilnisrapen is in Indonesië een
veel geziene bezigheid.
den door grote hoeveelheden rijst in te
voeren en deze goedkoop op de markt te
brengen.
„Rijst is de prijs-bepalende faktor in
deze economie" zei hij. Maar hij had
geen antwoord op de vraag met welke
middelen Indonesië deze invoer zou moe
ten bekostigen.
's maandags de gehele dag gesloten
De (talrijke) pessimisten zijn er zeker
van dat de economische machine zich al
zo heeft vastgedraaid, dat geen repara
tie meer zal baten. Zij vergeten Indone
sië's geheime formule: het volk en de
aarde, beide geduldig, maar beide ook
vruchtbaar. Dezelfde formule produceert
een andere, die de eigenschappen heeft
van een axioma: bevolkingsaanwas ver
menigvuldigd met nooddruft is gelijk aan
revolutie.
Advertentie
CAIRO (Reuter) De broer van pre
sident Arif van Irak, Abdel Rahman
Arif, heeft gisteren een staatsgreep door
Nasser-gezinde officieren in Bagdad ver
ijdeld. Dit is donderdagavond in Cairo
bekend geworden.
President Arif is in Casablance voor de
Arabische topconferentie. Eerder op de
dag was de premier van Irak, Arif Abdel
Razzak, onverwacht met vrouw en zes
kinderen en acht hoge officieren uit Bag
dad in Cairo aangekomen. Rassak was
pas tien dagen premier. Onder deze groep
bevinden zich het hoofd van de leger-
inlichtingendienst en het hoofd van de
Openbare Veiligheid.
Volgens de berichten was de staatsgreep
voorbereid door premier Rassak, voor
malig commandant van de Iraakse lucht
macht, tezamen met officieren van leger
en luchtmacht. De staatsgreep zou don
derdagochtend zijn verijdeld nadat tanks
onder bevel van de chef van de generale
staf, generaal Arif, waren gestoten op
tanks van opstandelingen, die probeerden
het radiostation aan de oever van de Ti-
gris in handen te krijgen. Over de ge
vechten is niets bekend.
NEW YORK (A.P.) Italië heeft gis
teravond bekendgemaakt, dat het zijn
minister van Buitenlandse Zaken Fanfani
kandidaat stelt voor het voorzitterschap
van de Algemene Vergadering der Ver
enigde Naties.
Fanfani's kandidatuur is gesteld na
overleg met de Westeuropese groep van
lid-"staten en met andere lid-staten.
Fanfani zal de strijd om het voorzitter
schap moeten voeren tegen zijn Joegosla
vische ambtsgenoot Koca Popovic, die
door de Oosteuropese groep van landen
kandidaat is gesteld.
Volgens een Italiaanse diplomaat kan
Italië rekenen op 45 stemmen (van de
Westeuropese landen en de landen van
het Britse Gemenebest). Terwijl Joego
slavië niet verder zou komen dan 32
stemmen.
Overleden. Professor S. K. Allison, een
vooraanstaand Amerikaans natuurkun
dige, is in het Radcliffe ziekenhuis in
de Britse plaats Oxford gestorven. Hij
was 64 jaar oud.
